2014-05-03Шинь Гёнсүг "Ижийгээ даатгая"
Солонгосын утга зохиолын тавцанд 1985 онд анх хөл тавьсан зохиолч эмэгтэй Шинь Гёнсүг 신경숙 (申京淑) эдүгээ тавин насны босгыг давжээ. Тэрээр 2011 онд Солонгосын соёл урлагийн шагнал, 2012 онд Азийн утга зохиолын шагнал хүртсэн авьяаслаг нэгэн ажээ. 2008 онд хэвлүүлсэн “Ижийгээ даатгая” 엄마를 부탁해 романаараа дэлхий дахинаа танигдах болсон бөгөөд, энэхүү зохиол нь дэлхийн гуч гаруй орны хэлээр орчуулагдсан байна. Монголд 2013 оны намар “Эжийгээ даатгая” нэрээр монгол орчуулга нь гарсан юм.
Энэ романыг “Сүрэн” блогийн эзэн 2011 онд уншсан шилдэг ном хэмээн шалгаруулаад уулзсан ярилцсан хүн болгондоо унш гэж зөвлөөд зогсохгүй монгол уншигчдад танилцуулах зорилгоор зохиолын зарим хэсгийг англи, япон орчуулгаас түүвэрлэн дам орчуулж блогтоо нийтэлж байсан болохоор (http://surensuren.blogspot.jp/2012/04/blog-post.html) түүнтэй уг монгол орчуулгын тухай ярилцаж санал солилцсон юм. Сүрэнгийн шүүмжийг товч дурдвал:
Англи, япон орчуулгатай тулгахад орчуулгын алдаа нэлээд ажиглагдсан. Гэхдээ би солонгос хэл мэдэхгүй учир үгний сонголт, орчуулгын утгын алдаанаас илүү дараах дөрвөн асуудлыг хөндмөөр байна.
1. Аавын хэсгийг яагаад “та” гэж орчуулсан юм бол? Зохиогч романаа дөрвөн хүний өнцгөөс (охин, хүү, аав, ээж) бичихдээ өгүүлэмжийн гурван хэлбэр сонгосноороо онцлогтой: ээжийн бүлгийг нэгдүгээр бие, хүүгийн бүлгийг гуравдугаар бие, харин охин, аав хоёрын бүлгийг хоёрдугаар бие оноож бичсэн юм. Хоёрдугаар биед бичигдсэн охины хэсгийг “чи” гэж орчуулсан атлаа аавын хэсгийг “та” гэж орчуулсан нь гайхал төрүүлнэ. Дашрамд англи орчуулга аль алийг нь “you” гээд, япон орчуулга “あなた” гэсэн байна лээ. Өөрөө өөртэйгээ ярьж буй хүн өөрийгөө эсвэл “би” (нэгдүгээр бие) гэнэ, эсвэл “чи” (хоёрдугаар бие) гэнэ. Эхнэр нь нөхрөө, хүүхдүүд нь ааваа “та” гэхийг “та” гэж орчуулаад, бусдыг нь “чи” гэж орчуулах ёстой болов уу. Өөрөөр хэлбэл аав нь өөртөө “Та эхнэрээ зовоожээ” гэх бус “Чи ч муу хөгшнөө зовоожээ” гэвэл зүйтэй. Цаад солонгос үг нь монголоор юу гэж буух вэ? “Та” ч гэж “чи” ч гэж буудаг үг үү?
2. Хос анхаарлын тэмдэг. Нэг анхаарлын тэмдэг хангалттай атал “!!” зэрэг хос тэмдэг дэндүү олон байна. Сүүлийн үед блог, фэйсбүүк, твиттерт юм бичихдээ “Яаралтай!!!!!”, “Анхаар!!!!!!!” “Энэ юу вэ??!!!!” гэх мэт асуулт, анхаарлын тэмдгийг маш олноор тавих үзэгдэл газар авч нэг ёсны “интернетийн эрин үеийн залуусын өвчин” болж буй. Энэхүү өвчинд автах аваас анхаарлын “ганцхан” тэмдэг тавихаар нэг л дутуу, гүйцэд анхааруулаагүй мэт санагдаж нэг мэдэхнээ баахан анхаарлын тэмдэг “!!!!!!” оруулчихсан байдаг. Гэвч энэ бол интернетийн чөлөөт орон зайгаар хязгаарлагдах ёстой үзэгдэл болов уу. Монгол хэлний цэг, цэглэлийн дүрэм хараахан өөрчлөлдөөгүй байгаа тул анхаарлын тэмдгийг ийм замбараагүй хэрэглэх ёсгүй. Мөн эх зохиолд олон анхаарлын тэмдэг байхгүй байгааг анхаарах нь зүйтэй.
3. Цуваа гурван цэгийг тун замбараагүй хэрэглэжээ. Угтаа гурван цэг байх ёстой атал тав, зургаа, долоо, найм зэрэг цэгийн тоо “тоогоо алджээ”.
4. Зохиолын сүүлийн мөр. Англи, япон орчуулгаас харахад зохиолын сүүлийн мөр буюу “Ээжийгээ даатгая" хэмээх хоёр үгийг зохиолч ямар нэгэн хэлбэрээр онцолж, сондгойруулж бичээгүй байна. Харин монгол орчуулгад сүүлийн мөрийг өмнөх текстээс тэс ондоо шрифтээр хоёр мөр алгасч бичээд зогсохгүй хуудасны тэг голд байрлуулжээ. Мөн нэг мөрийн доор он, сар, өдөр, цаг, бүр минут хүртэл тавьжээ. Сүүлийн мөрийг хоёр мөр алгасаад голлуулсан нь эх зохиолоос тусдаа мэт сэтгэгэдэл төрүүлэх нь таагүй. Хамгийн гол нь зохиолч бүсгүй романаа сүүлийн мөрөөр нэрлэсэн болохоор зохиолын энэ хэсгийг ингэж дур мэдэн өөрчилж болохгүй. Мөн энэ ном солонгост 2009 онд хэвлэгдсэн болохоор огноо нь зохиолчийн тавьсан огноо биш, орчуулагч бүсгүй ихээхэн том ажил буюу орчуулгаа дуусгаад санаа амарсан өдөр бололтой. Тийм тохиолдолд сүүлийн үг, эсвэл өмнөтгөл үгдээ тэр тухай дурьдвал зохино. Эсвэл "Орчуулсан ... оны ... сарын ..." гэж бичих нь зүйтэй болов уу.
Сүрэнгийн шүүмжийн дагуу монгол орчуулгыг нь солонгос эхтэй тулгаж үзлээ. Ингээд түүнд хариулъя.
1. Тийм ээ. Аль ч улсад өөрөө өөрийгөө “та” гэх хүн байхгүй нь лавтай. Солонгос эхэд “таншинь” 당신 гэсэн үг байна. “та” ч гэж “чи” ч гэж буудаг үг юм болов уу? гэжээ. Солонгос хэлний “ногоон толь” буюу МУИС-аас анх ногоон хавтастай хэвлэж байсан тольд байгаа тайлбарыг эхлээд толилуулъя.
당신(當身) ① өөрөө, өөрийн. (хүндэтгэлийн үг). ¶할아버지 ~께서 손수 지으신 집이다 Өвөө аавын өөрийн гараар барьсан байшин. ② та. (эхнэр нөхөр хоёр бие биеийг дуудах нэр). ¶나는 ~을 사랑합니다 Би танд хайртай. ③та чинь. ¶~이 뭔데 이래라 저래라 하는 거요 Та чинь юу болоод намайг ингэ, тэг гээд байна аа!
Зохиолд хэрэглэсэн нь энэ үгийн хоёр дахь утга. Өөрөөр хэлбэл эхнэр нөхөр хоёр нэг нэгнээ дуудахад ингэж хэлнэ. Гурав дахь утгаар хэрэглэснийг зарим тохиолдолд “чи” гэж орчуулдаг хүн мэр сэр бий ч ер нь таншинь гэдэг үг хүндэтгэлийн утга санааг агуулдаг. Иймд таны хэлснээр эхнэр нь нөхрөө “та” гэдэг хэсгийг нь “та” гэж орчуулаад, харин бусдаар бол нөхөр өөрийгөө “та” биш “чи” гэх нь зөв байжээ.
2. Орчуулгад анхаарлын тэмдэг, цуваа цэгийг ч тун замбараагүй хэрэглэсэн нь үнэн байна. Тун олон жишээг дурдаж болохоор байна. Солонгос хэлний хэлзүйн дүрэмд зааснаар бол сулхан анхааруулсан ч хатуу анхааруулсан ч адилхан нэг л анхаарлын тэмдэг тавьдаг. Эх зохиолд ч дандаа нэг тэмдэгтэй. Гэтэл орчуулгад дандаа давхар тууж явна. Тэр бүү хэл зарим газар асуултын тэмдэгтэй “хослон жаргасан”, бас дангаараа “гуравласан” тохиолдол харагдах юм. Бичгийн хэлээр бичиж байгаа учир бичгийн дүрмийг баримтлах л ёстой. Монгол хэлний үсгийн дүрэмд ч анхаарлын тэмдэг, асуултын тэмдгийн аль алийг нь ингэж давхарлаж, хослуулж, гуравлуулна гэсэн дүрэм байхгүй.
Жишээ: Орч., 99-р тал. - Тийм дээ᠋᠋!! Миний хүү ч гэсэн хамгийн мундаг нь. Та нар бүгдээрээ л мундаг үрсүүд!! Миний мундаг хүүхдүүд минь!! Эжийдээ ирцгээ!!
Орч., 95-р тал. - Өдрийн хоолоо авч явах уу?᠋!! Үгүй юү?
Орч., 80-р тал. - Хёнчоль, миний хүү юу??
3. Мөн цуваа цэгийг солонгос, монгол дүрмийн аль алинд нь замбараагүй хэрэглээрэй гэж зөвшөөрсөн зүйлгүй. Ялгаа нь гэвэл монгол хэлээр бичихэд цуваа гурван цэг ... доор байрладаг байхад солонгос хэлнийх зургаан цэгийг үсгийн дунд түвшинд …… гэж бичдэг. Эх зохиолд хэрхэн хэрэглэснийг үзвэл, өгүүлбэрээр нь хариулалгүй дуугүй өнгөрснийг цуваа есөн цэгээр ………, бусад тохиолдолд зургаан цэгээр хэрэглэсэн байна. Харин монгол орчуулгад үнэхээр замбараагүй. Ёстой л дураараа дургиж, дунд чөмгөөрөө наргина гээч болоо юу гэлтэй.
Жишээ: Орч., 30-р тал. - Эгч нас барчихлаа. - ......... (9 цэг)
Орч., 31-р тал. - Би одоо ч уйлахад хэцүү байна. - ................. (17 цэг)
Орч., 33-р тал. .......... (10 цэг)
Орч., 34-р тал. Б хот руу очоод .............. (14 цэг)
4. Монгол орчуулгад зохиолын сүүлийн мөр ийм байна.
Чи сүмийн хаалга хүртэл очоод нүд алдам гялалзах урт талбайг удаан ширтэж байснаа гэгээн эхийн хөшөөний өмнө хэлж чадаагүй тэр үгсээ амнаасаа гаргалаа.
-Эжийгээ, эжийгээ танд даатгая ---
2012.06.31. 00:57
Солонгос эхэд харин ийм байна.
그제야 여인상 앞에서 차마 하지 못한 한 마디가 너의 입술 사이에서 흘러나왔다.
엄마를, 엄마를 부탁해 –
Миний олсон эх номын ард уг зохиолыг 2008 оны 11-р сарын 10-нд анх хэвлэж, 2011 оны 9-р сарын 13-нд 190 дахиа хэвлэсэн гэжээ. Зохиол 2008 онд анх хэвлэгдсэн болохоор дээрх огноо яах аргагүй орчуулагчийн орчуулж дууссан огноо бололтой. Дээрх бичлэгийн хэв маяг, мөр голлуулсан байдал нь эх зохиолоос тусдаа мэт сэтгэгдэл төрүүлж байгаа нь үнэн. Иймд зүгээр л шинэ мөрөөс эхлэх ёстой байжээ.
Зохиолын эхэнд사랑할 수 있는 한 사랑하라 - 리스트 - гэж өмнөх үг байсныг орчуулаагүй орхисон байх юм. Зохиолын гол санаа буюу “Хайрлаж чадахаараа хайрла.” Ф. Лист гэсэн энэ үгийг яагаад орхисон юм бол доо?
Харин одоо Сүрэнд зөндөө анзаарагдсан бас бус алдааг түүвэрлэн олж, эхтэй нь тулгаснаа тоймлон өгүүлье.
Юуны өмнө эхийн орчуулгад эх зохиолын бүтцийг “зоригтой” эвджээ. Эх зохиолд 오빠 집에 모여 있던 너의 가족들은 ... гэж эхлээд нэлээд олон өгүүлбэр байх агаад, ... 어느 문장이 잃어버린 엄마를 찾는 데 도움이 될지. хүртэл нэг л догол мөр байсныг 3 догол мөр болгосон байх юм. Догол мөр хүртэл утгатай гэдэггүй сэн бил үү?
Мөн эхэд үндсэн хэсгээс дээр доор нь сул мөрөөр заагласан 1938년 7월 24일 ... гэснээс ... 생각하면서. (11쪽) хүртэл 9 өгүүлбэрт зарыг хэрхэн бичих нь ижийгээ олоход тустайг өгүүлсэн нэг цогц агуулгатай байх ажээ. Гэтэл орчуулгад үүнийг үл хайхарч дээр доор нь сул мөр үлдээсэнгүй.
За одоо орчуулгын агуулгыг ярилцъя. Эхний бүлгийн эхний өгүүлбэрээс л алдаа эхэлж байна даа.
Орч., 8-р тал.
Ахынхаа гэрт цугласан танайхан нухацтай бодсоны эцэст тараах хуудас хэвлүүлж эжийнхээ төөрсөн газрын эргэн тойронд наахаар болж эхний ээлжинд тараах хуудасныхаа эхийг бэлтгэх ажил оров. Гэр бүлийн хүнээ алга болоход тэр тусмаа эжийгээ алга болоход үлдсэн гэрийнхэн нь хийж чадах зүйл гэвэл хэдхэн л байлаа. Төөрсөн гэж тэмдэглүүлэх, эргэн тойрноо нэгжин үзэх, хэнийг ч хамаагүй барьж аваад ийм хүн харсан уу? гэж асуух, интернэтээр бэлэн хувцасны худалдаа эрхэлдэг эрэгтэй дүү интернэтэд алга болсон шалтгаан, төөрсөн газар, зургийг нь тавьж, “Ойролцоо зүс царайтай хүн харвал холбоо барихыг хүсье”, гэсэн зарлал гаргах гэх мэт.
오빠 집에 모여 있던 너의 가족들은 궁리 끝네 전단지를 만들어 엄마를 잃어버린 장소 근처에 돌리기로 했다. 일단 전단지 초안을 짜보기로 했다. 옛날 방식이다. 가족을 잃어버렸는데, 그것도 엄마를 잃어버렸는데, 남은 가족들이 할 수 있는 일은 몇가지 되지 않았다. 실종신고를 내는 것, 주변을 뒤지는 것, 아무나 붙잡고 이런 사람 보았느냐 묻는 것, 의류 쇼핑몰을 운영하는 남동생이 인터넷에 엄마를 잃어버리게 된 이유와 잃어버린 장소와 엄마의 사진을 올리고 비슷한 분을 보게 되면 연락해달라고 게시하는 것. (10쪽)
“Ахынхаа гэрт цугласан танайхан” гэлгүй “Танайхан ахын чинь гэрт цуглаад” гэвэл арай эвтэйхэн мэт. Зар яаж бичихээ л ярилцаж байгааг “эхийг бэлтгэх ажил” гэж албархжээ. “... эргэн тойронд наахаар болж” гэснийг уншихад ижийнхээ төөрсөн газрыг тойруулаад л зар наах гэж байгаа юм болов уу? Солонгос үгийн утга нь эргэн тойрон биш, ойр хавь буюу 근처 ажээ. Бас солонгост хаа дуртай газраа зар нааж болдоггүйг мэдэх ёстой. 전단지를 만들어 돌리다 гэж байгаа учир тараах гэх нь зөв юм. “эжийгээ алга болоход үлдсэн гэрийнхэн нь хийж чадах зүйл гэвэл хэдхэн л байлаа.” Энэ ямар хачин илэрхийлэл вэ? “Ижийгээ олохын тулд бидний хийж чадах зүйл хэдхэн л байлаа.” гэхэд болох байх. “Төөрсөн гэж тэмдэглүүлэх” гэдэг нь “цагдаад бүртгүүлэх”, “эргэн тойрноо нэгжин үзэх” нь “хавь ойроор эрж сураглах”, “хэнийг ч хамаагүй барьж аваад ийм хүн харсан уу? гэж асуух” нь “гудамжаар яваа хүмүүсээс асууж лавлах” байлгүй дээ. “... интернэтээр бэлэн хувцасны худалдаа эрхэлдэг эрэгтэй дүү интернэтэд алга болсон шалтгаан, төөрсөн газар, зургийг нь тавьж,” Энэ хэсгийг уншихаар эрэгтэй дүү нь интернэтээр бэлэн хувцасны худалдаа эрхэлдэг гэж ойлгогдож байна. Гэтэл солонгос эхэд тийм биш байна. Хувцасны дэлгүүртэй дүү л юм байна. Интернэтээр эрхэлдэг ч байж болно, үгүй ч байж болно. Тааж ажиллуулаад дэмий л байх даа. “... алга болсон шалтгаан, төөрсөн газар, зургийг ...” Үүнийг “хаана хэзээ яаж төөрснийг нь ижийнхээ зурагтай” гэвэл яаж байна? “Ойролцоо зүс царайтай хүн харвал холбоо барихыг хүсье”, гэсэн зарлал гаргах” Ийм зар тавьдаг бил үү? “Энэ хүнийг харсан хүн холбоо барина уу.” гэдэггүй бил үү?
옛날 방식이다. гэсэн өгүүлбэр “өрөвссөн мухар олгой” байсан бололтой, орчуулсангүй.
Зохиолын орчуулга нэг иймэрхүү л эхэлж байна даа. Цааш уншицгаая. Гэхдээ алдааны төрлөөр багцалж өгүүлье.
1.Олон тоо, хүндэтгэл
Орч., 18-р тал.
Чи мэргэжил нэгт нөхдүүдтэйгээ хамт шөнийн таксинд суугаад Бээжингийн нүд гялбам зоогийн газруудтай гудамд очин улаан гэрлийн дор тавин зургаан градус орчмын хятад архи шимж, улайсаж халсан тосонд шарсан халуун хавчаар хийсэн хоол зооглож байлаа.
너는 ... 게요리를 먹고 있었다. (20쪽)
Чи юм бол “зооглох” уу? Одоогийн бид чинь бас “Надад таалагдаж байна” гээд л өөрийгөө хүндэлдэг болчихсон. Энэ нь “Би үүнийг түүнийг таалж байна” л гээд байгаа утгатай. Юу л болоод байна даа? Нөхдүүд, газрууд гэхгүй, нөхөд, газар л гэхэд болно.
Орч., 15-р тал.
Чи эжийгээ хажуудаа байхад нь анзааралгүй өнгөрүүлж байсан зүйлсүүд...
엄마가 곁에 있을 땐 까마득히 잊고 있던 일들이 (17쪽)
Зүйлсүүд? Олон тоо бас л давхардсан байна. Ингэж болохгүй шүү. Зүйлс л гээрэй. Тэгээд ч “Ижийнхээ дэргэд байхдаа анзаараагүй бүхэн” гэвэл зүгээр мэт.
Орч.,127-р тал.
Сөүлийн энэ олон айлуудын хонхнуудыг дараад “Нөгөө нэг, танайд манай ээж байхгүй биз гэж асуух уу?”
서울의 이 많은 집들마다 초인종 눌러가며 혹시 여기 우리 어머니 안 계시냐고 물어요? (135쪽)
Олон гэсэн үг байна шүү дээ. Олон хүн, олон оюутан гэдэг. Олон айлуудын хонхнууд огт биш. Европ хэлнээ л иймэрхүү хэлж бичдэг. Үнэхээр л “нүднүүдээс нулимснууд унацгаалаа” гэх нь холгүй байна. Түүнчлэн айлаас хүн сураглахдаа “Нөгөө нэг” гээд л эхлэх үү? Төвөг удсандаа “Уучлаарай” л гэсэн нь зөв дөө.
2.Оноосон нэр
Орч., 17-р тал. “Сүүлчийн эзэн хаан” кинон дээр гардаг хөгшин Фу И бага насаа өнгөрүүлсэн хааны ордондоо...
Энэ хааны нэр ханзаар 溥儀, солонгосоор 푸이, латинаар Puyi. Солонгос хэлээр п, ф, бас л, р, тэгээд в, б-г ижил галигладаг нь гадаад хүний нэрийг солонгосоос монголоор орчуулахад тун ярвигтай болгодог. Нэг бүрчлэн нягталж аль нь зөвийг мэдэх хэрэгтэй. Дээрх өгүүлбэрт Фу И биш Пү И гэх нь зөв. 17-р талд, Хаш чулуун суудалдаа нуусан тэмээлзгэний хайрцаг гаргаж үзүүлсэн тэр хэсэг санаанд орлоо. 옥좌에 숨겨놓은 귀뚜라미 상자를 꺼내 보이던 장면이 떠올랐다. (19쪽) гэжээ. Уг нь “тэмээлзгэнэ” биш хүрэлзгэнэ байх юм. Нөгөө англи хэлнээс яарч орчуулсан хүн “Шадар гурван цэрэг”-ийг шумуул болгосон гэдэг шиг л юм болж дээ. Амьтан ургамлын нэрийг ч ахин дахин нягталж байлтай. Хүн амьтан, газар усны нэртэй холбогдох зарим жишээг дор дурдъя.
Орч., 245-р тал. ... таксинд суугаад Соурин Одигэ руу очиж 택시를 타고 서오릉 어디께로 가서
“Соурин одигэ – Гёнги аймгийн Гуяан сумд байдаг газрын нэр” гэж тайлбарлажээ.
Нэтээс хайгаад 서오릉(西五陵) гэж харвал ханз мэддэг хүмүүс даруй ойлгоно. “Баруун таван бунхан” буюу Чусоны үеийн хаадын бунхан байдаг газар. Тайлбараа дэлгэрүүлчихвэл бүр сайн байна даа.
Орч.,250-р тал. Алдарт зураач Михиал Анжело 미켈란젤로
Дунд сургуульд энэ зураачийн тухай сонсож уншиж байгаагүй юм гэхэд солонгосоор ч залгаж бичсэн байгааг анзаарсангүй гэж үү? Микеланжело л гэдэг юм. Орчуулгын 254-р талд Термини төмөр замын буудал гэж зөв буулгаж галигласан нь ч байна. Харин 262-р талд байгаа “индио” бол аймаг биш омог юм шүү.
Орч., 212-р тал. Пехьнян.
Умард Солонгосын нийслэлийг умартаа юу? Эсвэл тогтооё гэж бодсонгүй юу? Дуудахад эвтэйхнээр бичиж үзсэн юм уу? Орос галигийг дагая гэвэл Пхеньян, солонгос дуудлагад ойртуулъя гэвэл Пёнян гэж галиглавал зүгээр юм сан. Бас 40-р талд, Сан Пуэтро буудал 산 페드로 역 гэж гарч байна. Сан Педро гэх нь зөв болов уу. Харин 66-р талд, Ничэ – германы гүн ухаантан 니체 гэсэн нь Нице болж таараад байна.
Орч., 229-р тал. Гэгээн Сонму эхийн хөшөө...
성모 гэдэг үгийг 125-р талд гэгээн эхийн баримал гэж бичээд гэгээн эх – Есүс Христийн ээж гэж
тайлбарласан хэрнээ энд яагаад гэнэт Сонму гээч солонгос хүний нэр шиг болгочихсон юм бол?
Нэгийг нэмж тайлбарлая. 238-р талд Хёнчолийн аав аа гэж дууджээ. Солонгосчууд ингэж дууддаг нь үнэн. Гэхдээ эхнэр нь нөхрөө ингэж дууддаг болохоор монгол эхнэр хүн нөхрөө яаж дууддаг ёсоор л дуудвал сайн байна. Та гэж хүндэлдэг бол та, чи гэж найзархдаг бол чи. Хань, хонгор ч гээд байдаг. Бүр заримдаа хөгшин, өвгөн гэдэг.
3.Зүйрлэл
Орч., 21-р тал. Эжий᠋᠋᠋!! гэхэд эргэн харахад нь үнээний нүд шиг том алаг нүдэнд нь дүүрэн нулимс цийлэгнэсэн байлаа. 엄마!하고 부르면 뒤돌아보는 너의 엄마의 우직한 소 같은 눈엔 눈물이 그렁그렁 고여 있었다.
Монголчууд хүний нүдийг үнээнийхтэй зүйрлэдэггүй. Тугал алаг нүд гэж харин бий. Энд бол “торомгор алаг” нүд л бололтой.
Орч., 27-р тал. Духаа байдгаар нь үрчийлгэн хоёр хөмсөгнийх нь хооронд төмөр шиг зузаан үрчлээ гарчихсан байв. 어찌나 이마를 강하게 찌푸렸는지 미간에 굵은 철사 같은 주름이 져 있었다.(30쪽)
Хөмсгөө байдгаар нь зангидсанаас хянганд нь гүн үрчлээ тогтжээ.
Орч., 29-р тал. Чи эжийтэйгээ удвал цэцгийн жигнэмэг шиг᠋᠋!! гэдэг байлаа. 이모는 넌 네 에미랑 국화방이다! 했다.(32쪽) Удвал цэцгийн жигнэмэг – солонгосчууд яг адил гэдгийг зүйрлэн хэлдэг хэллэг
Ижийтэйгээ усны дусал шиг адилхан юм байлгүй дээ. Удвал цэцгийн жигнэмэг шиг гэдэг зүйрлэлийг орчуулгаар биш солонгос хэлний хичээлийн цагаар л зааж өгвөл зүгээр байх.
Орч., 19-р тал. Эжий ахын захиа ирэх өдрийг чөтгөр шиг андахгүй сайн мэднэ. 너의 엄마는 오빠의 편지가 도착하는 날을 귀신같이 알았다. (21쪽)
Монгол хүн андахгүй байлаа ч чөтгөр шиг гэж тодотгодоггүй. Үгчилж орчуулсны хар гай. Дээрх өгүүлбэрт “андахгүй мэднэ” гээд л хэлэхэд болохоор байна.
4.Аялга
Орч.,35-р тал. - Хм...
-Сөүлээс ирэхээс ч илүү хол байх шүү.
-응.
-서울서 오는 것보다 더 멀 틴디. (38쪽)
Хоолой засахад хм гэж болох юм. Бас “Хм(Хн), таарч дээ!” гэсэн бол нэг хм гэж болох. Гэтэл эх өгүүлбэрийг харвал “Тийм.” л гэсэн утгатай байна. Энэ алдаа бас л энд тэндгүй байна билээ, энэ орчуулгад.
Орч., 39-р тал. Чамд эвгүй байсан ч чанга яригчийг нь аваад, - Юунаас эхэлдэг юм билээ дээ? гэж ам нээлээ. Тэд, - Оо, гээд инээцгээлээ. Юу ч хамаагүй бүгдийг ярьж чадна гэсэн утгаар хүлээн авцгаасан юм болов уу? 네가 마이크에 대고 내뱉은 첫마디는 무슨 얘기를 해드릴까요?였다. 그들이 와아, 웃었다. 어떤 이야기라도 다 할 수 있다는 뜻으로 받아들인 것이었을까. (42쪽)
Аялга үгийг хэд хэдэн удаа уулга алдмаар орчуулсан байна. Дээрх жишээнд “Оо” гэж гарч байна. Монгол хэлэнд “Оо” гэж биш “Хөөх”, “Пээ” гэж аялга үг бий л юм сан даа. Бас нэг аялгыг 92-р талд орчуулсан нь, Үүний оронд ном, киноны тасалбар ч юмуу өгвөл “Өөн?” гээд л тогтож нэг харна шүү дээ. 하지만 책이라든가 영화티켓이라든가 그런 거면 어?하고 가만 들여다볼 것 같은데. (99쪽)
Өөн гэж дуулж байв уу? Би л дуулаагүй юм байлгүй. Дээрх өгүүлбэрийн аялгыг “Ямар гоё юм бэ?” “Яасан аятайхан юм бэ?” гэж орчуулж болмоор санагдана.
95-р талд бас нэг ийм аялга байна.
Ёох, Үр минь дээ᠋᠋!! Хёнчоль хүү минь дээ!! 아이구, 이높아! 형철아!
“Аигүү” гэж орчуулаагүйд нь баярлах юм. Гэхдээ ёолчихоод үр минь гэдэг хүн байх уу? “Ээ дээ, үр минь”, “Даан ч дээ, үр минь”, “Эвий, үр минь” гэж болоогүй юм уу?
Орч., 131-р тал. - Үгүй ээ, төөрчихсөн.
-Юу уу?
-아니오, 잃어버렸소.
-네에? (142쪽)
Шингэн юм уу гэж байгаа биш дээ. Юу? гэж л гайхаж байгаа юм. Солонгос хэлбэрийг айхтар дуурайжээ.
5.Дуу авиа, дүр байдал дуурайх үг
Орч., 137-р тал. Нүүрээ хоёр гараараа паг паг үрлээ. 얼굴을 두 손으로 벅벅 문질렀다. (147쪽)
Нүүрээ үрж үзлээ. Яагаад ч “паг паг” дуугарахгүй байх юм. Ахин дахин л үрсэн юм байна. Яг яаж дуугардаг юм бэ? Олж мэдвэл хэлээрэй. Лав л паг паг биш.
Орч., 185-р тал. Охин харилцуурын цаанаас тэвчилгүй ын-ын гээд уйлж эхэллээ. 딸이 참지 못하고 수화기 저편에서 어- 어어어 소리내어 울었다. (198쪽)
Цурхиртал уйлахаар л ын ын гэж уйллаа гээд орчуулаад байх нь дээ, хойч үе маань. Яавал дээр вэ?
6.Цэг цэглэл, сул зай
Орч., 33-р тал. Энэ талд “Ах аа᠋᠋᠋!!” гэж эхэлж ороод, хэдэн мөрийн дараа “Ахаа᠋᠋᠋!!”, “Ах аа᠋᠋᠋!!” бас хэдэн өгүүлбэрийн дараа “Ахаа᠋᠋᠋!!” гэжээ. Дуудах утгатай аа, ээ, оо, өө-г өмнөх үгээс нь салгаж бичдэг. Энэ олон хос анхааруулга их эвгүй харагдаж байгаа биз? Бусад хэсэгт ч ийм алдаа зөндөө.
Орч., 194-р тал. Үгүй ерөө,
“Битгий хараа. Ерөө.” гээд байгаа юм болов уу? Үгүй ер. Үгүй ер өө. Үгүй ер дөө гэдэг.
Орч., 242-р тал. ... миний тайлбарлахыг сонсоцгооно уу?
Хүсэж гуйх, асууж лавлахыг ялгадаггүй хүн ямар олон болоо вэ? Сонсоорой гэж хүсэхэд “Сонс гэв үү?” гэж байгаа юм шиг л асуултын тэмдэг биччих юм. Одоо ийм алдаа зар болгон дээр, хаалга болгон дээр л байдаг болох гээд байгаа шүү. Болимоор юм даа.
Орч., 12-р тал. - Тэгвэл хэд гэж бичих вэ?
-Сая вон?
-Тэр чинь бага байна аа.
-Гурван сая вон?
-Тэр ч бас бага юм шиг байна даа?
-그럼 얼마를 적을까요?
-백만원?
-그건 너무 적어요.
-삼백만원?
-그것도 적은 것 같은데? (14쪽)
Бага юм шиг байна даа гэхэд асуултын тэмдэг хэрэггүй. Бас “Тэр чинь, тэр ч” илүүджээ. Солонгос хэлээр л энэ мэт ярьж бичнэ.
Орч., 15-р тал. Хэн нэгний тухай аль хүртэл нь санах бол. Тэр тусмаа эжийнхээ тухай дурсамжийг? 한 인간에 대한 기억은 어디까지일까. 엄마에 대한 기억은?
Эхний өгүүлбэр асуух өгүүлбэр. Гэтэл асуултын тэмдэг алга. Аль хүртэл санах? Үүний оронд “Хэр санах бол?” гэмээр. Хоёр дахь өгүүлбэр монгол хэлэнд асуух өгүүлбэр биш ээ. Би бол “Ер нь хүмүүс хэн нэгнийг хэр их дурсан санадаг бол? Тэр тусмаа ижийгээ.” гэж орчуулах байлаа.
Орч., 18-р тал. Орчуулагч солонгос эхийн өгүүлбэрийн бүтцэд “их үнэнч” байсны нэг нотолгоо нь дараах өгүүлбэр. Чи анх хэзээ эжийгээ бичиг үсэг тайлагдаагүйг нь мэдлээ. 엄마가 글을 읽을 줄 모른다는 것을 너는 언제 알았을까.(21쪽) Солонгосоор асуулт илэрхийлдэг зарим төгсгөх нөхцөлийн ард асуултын тэмдэг тавихгүй үе байдаг. Монголд асуулт л бол асуулт. Асуултын тэмдэг хэрэгтэй.
7.Үгийн утга андуурсан
Орч., 9-р тал. Төрөөд зуу ч хонолгүй нас барах тохиолдол их байсан болоод төрсний дараа хоёр гурван жилийн хойно ургийн бичигтээ бүртгүүлдэг байсан гэлээ. 태어나서 백일을 넘기지 못하고 죽는 아이들이 많아서 이삼년 키워본 다음 호적에 올렸다는 것이다. (11쪽)
Энд ургийн бичиг гэж андуурсан 호적 угтаа бол өрхийн бүртгэл. Солонгост улс орноос ард иргэдээ бүртгэх аргын нэг агаад 2008 он хүртэл хэрэглэж байжээ.
Орч., 9-р тал. Бүгдээрээ цуглавал ач зээ нийлээд хорин тавуулаа болно. 다 모이면 직계만 스물둘이었다.
직계 гэсэн үг төрлийн хүнийг буюу өвөө эмээ, аав ээж, үр хүүхэд, ач зээг хамруулдаг. Энд ээж нь настай хүн болохоор ач зээ нийлээд гэсэн нь ноцтой алдаа болсонгүй. Харин ээж нь залуу хүн байсан бол аав ээж, өвөө эмээг нь орхисон болно.
Орч., 95-р тал. Эжийгийн ташуурдах аймаар байлаа. 엄마의 회초리질은 매서웠다.
Хайр нь дотроо, хал нь гаднаа гэж бий. Гэхдээ солонгос ээж ташуурдаагүй ээ. Ташуур ч олдохгүй. 회초리 нь бэрээ, саваа.
Орч., 88-р тал. 8-н пён – 1 пён 9м
Ийм нэг хайнга тайлбар байна. Пён бол уртын нэгж биш, талбайн нэгж. Тэгэхээр метр байж таарахгүй. Тэгээд ч нэг пён 9 биш, ойролцоогоор 3.4м2. Их хол зөрүүлсэн байгаа биз?
8.Нэр үгийн өмнөх тоо
Орч., 8-р тал. Чи 1938 оны 7 сарын 24 ны өдөр төрсөн гэж эжийнхээ төрсөн он сар өдрийг бичтэл 1938년 7월 24일생이라고 엄마의 생년월일을 적는데 (11쪽)
“Чамайг... бичтэл” гэдэг санагдана. Ер нь орчуулгад “чи”-г эх зохиолоос нь олон хэрэглэжээ. Монгол, солонгос хэлэнд төлөөний нэрийг цөөвтөр хэрэглэдгийг анхаарвал зохилтой. Уг орчуулгад чамайг, чинь гэж бичиж болох хэсэгт ч “чи” л явж байдаг шүү.
24-ний өдөр гэж бичих ёстой. Зураас нь ч алга, “дөрөв” гэсэн эм үг хүйсээ солиулчихаагүй ч, нэлээд эршүүд болжээ.
Орч., 10-р тал. 69-н настай. (13쪽)
Өнөөх 24-ний өдөртэй адил юм шиг боловч 69-н настай гэх биш 69 настай л гэдэг дээ.
9.Бусад алдаа
Орч., 10-р тал. ... гоёхын дээдээр гоёсон төрхтэй байсан юм. 한껏 멋을 낸 모습이었다. (13쪽)
“Гоёсон төрх” ч бас юу вэ дээ? Гоёхын дээдээр гоёсон л бол болмоор сон. Төрхтэй нь даан ч илүү. Орчуулагч солонгос хэлний 모습 гэсэн үгийг нэлээд олон удаа “махчилсан” байна билээ.
Орч., 9-р тал. Эжий гэрийнхнийгээ ирэхийг хүлээнгээ зах гарч танилтайгаа уулзах, эсвэл тосгоныхоо хүмүүстэй энэ тэрхнийг ярихдаа цоглог байж басхүү гайхуулах байрын хөдөлгөөн гаргадаг байлаа.
Ээж гэрийнхнээ хүлээх зуур их л “цоглог” байсан бололтой. Тэгээд бүр “гайхуулах байрын хөдөлгөөн гаргадаг”. “Ижий энэ тэрийг сэтгэл хөөрөн ярьдаг нь сайрхаж байгаа мэт санагддаг байсан” байлгүй дээ.
Орч., 9-10-р тал. Эжийгийн гэрийн амбаарт тэргүүлэгч цэцгийн жимсний ханд, зэрлэг гүзээлзгэний ханд гээд даршилсан том жижиг шилнүүд өрөөстэй байж, хотын хүүхдүүддээ явуулах шулуун жараа загасны, мёлчи загасны, хясааны даршнууд ч ваарнуудад цалгитал дүүрэн байдаг байв. 헛간에는 엄마가 철따라 담가놓은 매실즙이며 산딸기즙이 담긴 크고작은 유리병들이 즐비했다. 도시의 식구들에게 퍼줄 황석어젓이며 멸치속젓이며 조개젓갈들이 엄마의 항아리들을 가득 채우고 있었다. (12쪽)
Цэцэг жимс, загасны нэрийг хэлэлгүй орхиё. Дарш юм бол өтгөвтөр байж таарна. Өтгөн юм цалгихгүй, бялхах л болов уу.
Орч., 10-р тал. Багахан үйлдвэр шиг л байлаа. Жан хийгдэж, буурцагны жан исэж, будаа бутлагддаг тийм л үйлдвэр. ... 공장과도 같았다. 장이 담가지고 청국장이 발효되고 쌀이 찧어지는.
Аливаа бүтээгдэхүүнийг хийдэг үйлдвэр л үзсэнээс биш бүтээгдэхүүн “хийгддэг” үйлдвэр үзсэнгүй. Амар ч юм уу? Жан нь өөрөө хийгдээд, исээд, будаа нь бутлагдаад л... Хүн оролцохгүй.
Орч., 10-р тал. Тэгээд ч зогсохгүй эжий аав хоёрынхоо төрсөн өдрийг ч хотын аль нэгэн зоогийн газарт хооллох зэргээр өнгөрүүлэх болсон нь нэг талдаа хэмнэлттэй авсаархан болж ирсэн гэж хэлж болно. 그러다가 아버지와 엄마의 생일도 도시의 식당에서 밥을 먹는 걸로 대신하기 시작했다. 그래야 움직임이 단출하긴 했다.
“Зоогийн газар хооллож өнгөрүүлдэг болсон нь нэг бодлын хэмнэлттэй, цомхон байсан” биз.
Орч., 10-р тал. Зуны ид халуунд хоёр хоногийн зайтай тахилгатай болохоор 한여름이라 날도 더운데다 이틀 사이로 지내야 하는 여름제사가 두번이나 있는데
Орчуулагч энд “тахилгатай – өвөг дээдсийнхээ нас барсан өдрөөр хүндэтгэх ёслол” гэсэн тайлбар оруулжээ. Уул усны тахилга байдаг ч өвөг дээдсийнх бол тахил байх шүү. Тэгээд ч тайлбарт оруулахдаа үндсэн үгээр нь “тахилга” гэж оруулж байхаа бүү мартаарай.
Орч., 13-р тал. Бид хийж чадах бүхий л боломжоо ашиглаж байна даг. 해볼 수 있는 일은 다 하고 있어. (15쪽)
“Чадах бүхнээ л хийж байна.” гэх учиртай.
Орч., 13-р тал. Чи том ахтайгаа маргалдахаа болилоо. Өдий болтол сурсан зангаараа том ах юм чинь. – Том ахаа та яаж ийгээд болгочихоорой!! гэж үргэлжийн ахдаа даатгадаг тэр л зан энэ үед ч бас илрэн гарснаа ухаарлаа. 너는 큰오빠와의 실랑이를 그만두었다. 지금까지의 습성. 오빠니까 오빠가 어떻게 해봐라!라고 늘 미루는 마음이던 습성이 이런 상황에도 작동하고 있음을 깨달았기 때문이다. (15쪽)
Уг нь, юм л бол том ах болохоороо та шийд гэдэг зан нь л хөдөлсөн бололтой. Бас болоогүй ээ. Зан нь “их ухамсартай”. “Илрэн гарснаа” ухаарч байна шүү. Өөрийгөө ухамсарлачихаж. Зүй нь, “тэр зангаа илэрч гарсныг анзаарав” гэж болох мэт.
Орч., 13-р тал. Танайхан эжийнхээ төөрсөн асуудлыг яаж шийдэх талаар ярилцах гэж цуглаад
엄마의 실종을 어떻게 풀어나가야 할지 상의하러 모였다가 (15쪽)
Арай л дэндүү албархаад байна даа. Асуудал ярих хэрэг огт алга. Ээжийгээ хэрхэн олох талаар л хэлэлцэх гэж цугласан байна.
Орч., 14-р тал. Чи дуугарсангүй. Чи эжийгээ төөрсөн гэдгийг нь дөрөв хонож байж л мэдсэн учраас. 너는 입을 다물었다. 너는 엄마를 잃어버린 나흘 후에나 알았으니까. (16쪽)
Миний л мэдэхийн энд хоёр чи хэрэггүй. “Ижийгээ төөрснийг дөрөв хоногийн дараа л мэдсэн болохоор чи үг дуугарсангүй.” Тэгээд л тэр. Энд анхааруулахад, эх зохиолд, солонгос хэлэнд шалтгааныг нь ингэж сүүлд хэлж бичих нь элбэг. Монголоор орчуулахдаа аль болох шалтгааныг нь эхэнд нь оруулж байх хэрэгтэй.
Орч., 21-р тал. Тэгж арчиж байхдаа байнгын амандаа дуу аялна. 행주질을 하는 너의 엄마의 입에서는 노래가 흘러나왔다.
Орчуулгад “байнгын ах”, “үргэлжийн ээж” гэж бас гарах юм. Байнга, үргэлж гэсэн үгээ тодотгож байгаа үгийнх нь өмнө оруулж болох хэдий ч “байнгын”, “үргэлжийн” гэж яриагаараа бичих огт хэрэггүй.
Орч., 22-р тал. Шинээр гарсан бэлэн гоймон эжийгийн төдий хүртэл хийж өгч байсан бүх хоолнуудын амтыг гүйцэж чадсан гэхэд ч болохоор байсан юм. 새로 등장한 라면은 그동안 너의 엄마가 만들어준 모든 음식의 맛을 무력화시켰다. (24쪽)
Бас л этгээд хачин илэрхийлэл. “Урьд нь хийж өгдөг байсан хоолнуудаас амттай байсан” юм биш үү?
Орч., 24-р тал. дэвүүрт загасны хальсыг хуулж байтал홍어 껍질을 벗기다가(27쪽)
Загасны хальс гэдэг бил үү? Үгүй ээ. Загасны хайрс хусах, цэвэрлэх л байх ёстой. Олон ч загас энэ орчуулагчид “хальсаа хуулуулсан” байсан даа.
Орч., 32-33-р тал. Хэн болоод тэгж баярладаг байна аа? гэсэн бодлоор чи ч бас даган гарлаа. 누구이기에 저리 반가운 걸까? 궁금해 너도 뒤따랐다. (35쪽)
... арван хоёр настай үе, бүр хорин настай үе байсан талаар төсөөлж ч байгаагүй юм байна. Чи анхнаасаа л “Эжий” бол эжий гэж тэр хэвээр нь л бодож ирсэн болохоор. 엄마에게도 열두살 혹은 스무살이 있었다는 것을 상상해본 적이 없었다. 너는 처음부터 엄마를 엄마로만 여겼다. 처음부터 엄마로 태어난 인간으로. (36쪽)
Сүрэн уг зохиолын зарим хэсгээс англи, япон хэлнээс дам орчуулсан. Дээрх хэсгүүдийн орчуулгыг Сүрэнгийн орчуулгатай харьцуулъя.
Ээжийн сэтгэл юунд ингэж хөдлөө вэ? Сониуч зандаа хөтлөгдөн дагаж гартал...
Ээжид ч гэсэн ... арван хоёр, бүр хорин настай үе байсан гэдгийг тэр өдөр хүртэл ерөөс төсөөлөөгүй явж. Ээж бол үргэлж ээж. Төрөхөөсөө л ээж байсан.
Дам орчуулга хүртэл даамай болсон байна шүү дээ. Эх хэлнээс нь орчуулахдаа ээ дээ хичээцгээгээрэй та минь.
Орч., 33-р тал. Үгүй ээ, инээж ч чадахгүй гэхээсээ илүүтэйгээр уйлж ч чадахгүй байсан юм. 웃을 수만 없는 게 아니라 울지도 못할 정도였다. (37쪽)
Монгол хэлэнд үйл үгийг тодотгох үгс “-аар, -ээр” авах ёстой гэж андуу ташаа ойлгосон хүн байх шиг. “гэхээсээ” л гээд болох байтал “гэхээсээ илүүтэйгээр” гэх хэрэг юу байна аа? “Үнэндээ инээх ч хэцүү, уйлах ч хэцүү байв.” гээд байгаа юм биш үү?
Орч., 37-р тал. Чи алга таших чимээтэй хамт номоо барин суудалдаа эргэн суулаа. 박수소리가 들리고 너는 네 손에 들린 책을 가지고 자리로 돌아왔다. (41쪽)
Би нэг “алга таших чимээтэй хамт” ямар нэг юм хийж үзэх юм сан. Ямар байдаг бол? “Хүмүүс алга ташиж, чи гартаа ном барьсаар суудалдаа буцаж суулаа.”
Орч., 48-р тал. Ус уугаад өрөө рүүгээ буцах замдаа эжийгээ бөх унтаж байгаа эсэхийг харахаар сэмээрхэн өрөөнийх нь үүдийг түлхлээ. Хөнжил дотор нь хоосон байх шиг байснаас чи... 물을 마시고 방으로 돌아오다가 엄마는 잘 자는지 궁금해 슬며시 엄마의 방문을 밀어보았다. 이부자리 속이 텅 빈 것 같았다. (52쪽)
“Хөнжил дотор нь хоосон” гэхгүй ээ. “Хөнжилдөө байхгүй байх” гэвэл арай л дээр.
Орч., 50-р тал. Эжийгийн хувьд амар загас, цурхай, сэлэм загаснуудыг нийлүүлээд ‘эхүүн үнэрт’ гэдгээр ойлгодог. 엄마에겐 고등어나 꽁치나 갈치나 통틀어 ‘비린것’으로 통했다. 콩을 부를 때 강낭콩, 메주콩, 흰콩, 검정콩, 일일이 가려 말해주는 것과는 대조적이었다. (54쪽)
Загаснуудыг “нийлүүлээд” ойлгочих юм байна л даа. Ижий аливаа загасыг “эхүүн үнэрт” гэдэг. Энд ‘эхүүн үнэрт’ гэж дан хашилттай бичсэн байгаа нь солонгос тэмдэг хуулбарласных. Солонгос хэлэнд хүний бодол санааг, эсвэл ёжилсон егөөдсөн, онцолсон үг хэллэгийг дан хашилтанд бичдэг. Монгол хэлэнд дан хашилт байхгүй, давхар хашилт л бий.
Орч., 53-р тал. ... энэ удаад эжий руугаа удаан ширтлээ. Дэлхийн хамгийн жижиг улс чинь хаа байдаг билээ дээ? гэж бодонгоо. 이번엔 네가 물끄러미 엄마를 보았다. 세상에 가장 작은 나라가 어디지? 생각하면서.
Мөн л гол өгүүлбэрийг гишүүн өгүүлбэрийнх нь урд тэр чигээр нь хадаад орчуулчихаж. “... хаана байдаг билээ? гэж бодох зуураа эжийгээ ширтлээ” гэж уншигчийг бодож орчуулсан бол зүгээр байж дээ. Иймэрхүү байр нь солигдсон өгүүлбэрүүд өөр олон байна. Жишээ нь, 76-р талд Сундуд байрлах загварын байшиндаа байх байлаа. ... борлуулалтын ажил ид дундаа явагдаж байгаа болохоор., 78-р талд Одоо бол бараг л хэрэггүй сануулга. Юм л бол утсаа авдаггүй эмэгтэй дүү одоо бол гурав ч дуудуулалгүй авдаг болсон учраас. гэж орчуулжээ.
Орч., 88-р тал. Бие засах өрөө жижиг талдаа.
Бие засах өрөө жижиг, том талуудтай болоо юу? Үгүй байх аа. “Жижгэвтэр” , “умгардуу” л гэсэн санаа. Солонгос хэлний –은 편이다 хэллэгийг л “жижүүрийн” орчуулгаараа гөрдөж байгаа юм байна.
Орч., 112-р тал. ... эрт цагийн дурсамжууд ар араасаа сөхөгдөж эхэллээ.
Хөвөрч л гэмээр юм. Хачин жигтэй илэрхийлэл олон байна шүү. 123-р талд, ... сарнай цэцэг цоморлигоо дэлгэн сагсайн ургадаг байлаа. Сарнай цэцэг сагсайдаг юм байна. Мэдээд аваарай. 125-р талд, ... орны урдуур гудас дэвсэн нуруугаараа хажуулдан унтах аавынхаа төрхийг харав. 딸의 침대 아래 요를 깔고 등을 모로 세우고 잠든 아버지의 모습이 보였다. (133쪽) Хажуулдаад хэвтээ юү, нуруугаараа хэвтээ юү?
Орч., 104-р тал. Тэрээр нуруугаа тэнийлгэн толгойгоо хойш үрэв. 그는 등을 펴고 고개를 뒤로 젖혀봤다. (113쪽)
За одоо энэ орчуулагчийн бичсэнээр толгойгоо хойш үрээд үз. Солонгос үгээрээ бол “гэдийлгэсэн” л байх шиг.
Орч., 23-р тал. Гэвч чиний итгэж байсан тэр зүйлс өнгөрсөн намар хэлтэрхий болон бутарч билээ. 그러나 너의 생각은 지난가을에 조각이 났다. (26쪽)
Би л энэ насандаа итгэл бутрахыг харсангүй. “Итгэж байсан бүхэн талаар өнгөрсөн” байх. Хийсвэр зүйлийг орчуулагч хэд хэдэн утаа “бутаргасан” байна билээ.
Орч., 128-р тал. Тэрээр залуу насныхаа хүсэл мөрөөдлөө ч биелүүлж чадаагүй төдийхнөөр бодож ирснээс биш эжийнхээ хүсэл мөрөөдлийг ч давхар үнсэн товрог болгож орхисон юм гэдгээ төсөөлж ч байсангүй. 그는 자신이 청년시절에 꾼 꿈을 이루지 못한 것이라고만 생각했지 그의 엄마의 꿈을 좌절시킨 것이라고는 생각지 못했다. (137쪽)
Хүсэл мөрөөдөл үнсэн товрог болдог уу? Хөгийн ч юм даа. Амьд явахаар алтан аяганаас ус уудаг гэдэг. Би харин хүсэл мөрөөдөл үнсэн товрог болдог гэж уншлаа. Хүсэл мөрөөдлийг баллаж хаясан гэх байсан байх.
Орч., 189-р тал.
Орчуулгад нэгдмэл чанар гэж байх ёстой. Нэг нэрийг нэг зохиолд хэд хэдэн янзаар орчуулаад байж болдоггүй. Зөвхөн энэ талд л гэхэд мугва гэж 1, мунхва гэж 3, харин тайлбарт мугва гэж байна. Солонгос эхийг нь харахаа мугва 모과 нь зөв байна билээ.
За нэг иймэрхүү л орчуулга үзлээ. “Орчуулагч хүн уншигчаар таавар таалгаж болохгүй” гэдэг. Санаж яваарай. Эхийн догол мөрийг эвдчихсэн байсан болохоор эхтэй тулгаж үзэх гэж багагүй зүдэрлээ. Энэ бүхэн эхдээ зориулж сайхан зохиолыг чадан ядан орчуулсан нэгэн орчуулагчийг муулж гоочлох гэснийх биш, орчуулга, тэр тусмаа уран зохиолын орчуулга амаргүй шүү гэдгийг хэн хүнд ойлгуулж, хэдий ази хэл, адил гарал үүсэлтэй гэгддэг ч монгол, солонгос хэл өөр өөрийн үгтэй, хэллэгтэй, найруулгатай, дүрэмтэй байдаг гэж сануулах гэснийх юм шүү.
Би үнэндээ зохиол барьж зүрхэлдэггүй. Миний орчуулгад ч өөлөх юм бий. Эцэст нь хэлэхэд хэл хэлний орчуулгын “зөв” шүүмжийг сайтар бичиж, ярьж таниулж, сайн муу орчуулгын аль алинаас бид суралцаж орчуулгын бүтээлийн чанарыг улам сайжруулах ёстой билээ.
Өсөх ирээдүйтэй орчуулагч нар, мөн билигт сайн орчуулагч нарт “орчуулгыг даатгая”.
Үг ончтой, утга тодорхой байх болтугай.
2014.02.05
М. Амартайван