нээсэн билээ. Түүний дараахан “DM” сайттай холбогдон өөрийнхөө бүтээлээс нийтлүүлж эхэлсэндээ баяртай байдаг. Ясны би шооч зантай юм шиг байгаа юм. Юм л бол алив нэг юмыг “шүүмжилж” хардаг төрөлхийн өөнтөгч “өргөс”-тэй нүдтэй хүн шиг санагддаг. За, тэгээд “тоншуул” гэдэг нэрээр хэрхэн блогоо нэрлэх болсоноо хамгийн эхний мэндчилгээн дээрээ товч тодорхой танилцуулах тул олон үг нуршихаас аль болохоор зайлсхийхийг оролдлоо. Саявтар би “Нүхэнд унасан нь” гэдэг шог өгүүллэг нийтлүүлсэнийг уншигч авгай нар санаж буй гэдэгт гүнээ итгэнэм. Зөвхөн “НҮХ” гэдэг сэдвээр хэдэн өгүүллэг бичсэний нэг нь өмнө өгүүлсэн бүтээл юм. Харин энэхүү удаа “хүрд эргүүлэх боломж”-ыг далимдуулан өөрийн нэг блогоо сурталчингаа “Нүх” гэдэг сэдэвнээс “бүдэр”-сэн “Өр” гэдэг шог өгүүллэгээ толилуулъя. Мэдээж, “далим” гарсан дээр “Тоншуул” блогынхоо тэргүүн бичлэгийг ч дашрамд нь сүйхээчлэн “хавчуулсаныг” мэргэн уншигчид хүлцэн өршөөхийг тэргүүнээ мэхийн хүлцэл айлдмуй.

Мэндчилгээ

2012 оны 09-р сарын 28 Нийтэлсэн Эрдэнэмөнх

"Тоншуул" нэртэй блогийг төрүүлж эх барьж авч байгаадаа баяртай байна. Би уул нь ориг эрэгтэй хүн л дээ, гэхдээ хиймлээр үр суулгаж, төрүүлдэг болсон энэ цагт мань мэтийн ийнхүү "төрөх" нь “цэнхэр”-үүд "хүүхэд"-тэй болохоос юуны ялгаа байх вэ. Юуны өмнө миний адил олон мянган "блогийн эцэг эх" болсон та бүхний амрыг эрж, өргөмөл "хүүхэд" блогыг өсөн хүмүүжүүлж, эрдэм номтой сайн сайхан цахим орон зай болоход нь мэрийн зүтгэж яваа "блогчид" та бүхнийхээ цаашдын ажилд амжилт хүсэж, "Тоншуул" хэмээх шувууны нэртэй блогоор мялаая.

Магадгүй, та бүхэн "тоншуул" гэсэн болохоор "тоншиж" мэдэх "амьтан" төрлөө гэж бодох нь лавтай. Тиймээ, та андуурсангүй. Зэс хошуутай л гэж мэд. Тоншуул хэмээх шувуу ойн шүдний эмч л гэсэн үг. Модонд үүрлэсэн хортон шавьж, өт хорхойг түүн анагаадаг ач тус ихтэй шувуу. Харин энэ "тоншдог" амьтныг ашиглаж, би нийгэм болон хүний сэтгэхүйд бугшсан аюул хөнөөл ихтэй өт хорхойг түүх санаа төрсөн юм.

"Өөрийн толгой дээрхи бухлыг харахгүй байж хүний толгой дээрхи өвсийг (ганц ширхэг зүү шиг нарийхан шүү) харлаа" гэж хэн нэг нь бухимдах аваас миний зорилго хэрэгжихийн дохио гэж би вээр мунхаглах болно. Өмдгүй байж өвдөг цоорхойг шоолно гэж нэг мэргэн үг бий. Үүнтэй адилхан тэнэглэвэл намайг бүү зэмлээрэй. Тэгэх аваас би биш энэ тоншуул л "хатгаад" байна гэж би өөрөөсөө зайлуулчихна. Үнэн биз дээ. Надад тонших хошуу байхгүй. Тэгэхээр тоншуулын л хийсэн хэрэг гэж би өөрийгөө өмгөөлж чадна.

Үнэндээ надад "өт хорхой" байж л байгаа. Ходоодонд "гастрит", элгэнд "С" вирус, шүдэнд "каррес", тархинд "стресс" гээд байнаа байна. Огт өөгүй сайхан амьтан гэж би бүлтрэхгүй. Өнчин хүн өөч гэж өөрөө ийм болохоор бусдын "өт хорхойг" тоншуул шиг олдог юм. Тэгэхэдээ надад жаахан ч гэсэн ( байхгүй болчихсон хүмүүсийн дэргэд л дээ )хүн чанар бий гэж боддог. Ихэнхи хүмүүст энэ "уураг" дутагдсанаас болж "адгуус" амьтны төрөлд цус ойртож байгааг миний бие "тоншуулын" тусламжтайгаар мэдэх болсон.

Орчин үеийн тоншуул дан ганц өөрийн төрөлх авъяасаар өт хорхой олохоо больсон. Түүний лабораторид сүүлийн үеийн хамгийн хүчтэй дуран авай байдаг. Урьдын юм ул болж, хойчийн юм зул болно гэгчээр тоншуул зөвхөн хошуугаараа мод тогшихгүй, шинжлэх ухааны шинэ нээлтийг ашиглан, янз бүрийн өмхөрсөн ялзарсан зүйлийг илрүүлэх болжээ.

Энд нэг бяцхан тайлбар хийхэд "мод" гэдэг нь хүний амьдарч байгаа "нийгэм" юм. Нийгэм яаж үнэр орж, өтөнд баригдаж байгаа болон үндэс суурь нь өмхөрч байгааг "Тоншуул" л та бүхэнд мэдээлэх болно. Нийгэм болон хүмүүсийн хувийн харьцаа, тэдний зөрчил тэмцэл, амьдран байгаа орчин тойрон, хөл дор гишгигдэх хөрс шорооны гомдол, саналыг сонсгоно.

Та бүхнийг "Тоншуул" блогоор хааяа орж, "өт хорхойны цуглуулга" үзэхийг урьж байна. Заримдаа гомдож шаналж, уурлаж бухимдаж, заримдаа инээж ханиаж, элэглэж, егөөдөж, хүний амьдрал болсон хойно мөн ч их бантангий нь хутгана даа. Юу ч бичээгүй байж яасан бардам үгтэй дамшиг вэ гэж та нарын хэн нэг чинь бодож байгаа байх. "Бардам дамшиг" хэлсэн үгэндээ хүрэх бол уу гэж найдаж байна. (Нийгэм тэр аяараа хөлний улнаасаа толгойны зулай хүртлээ вирүүстсэн болохоор тавлаж байгаа ухаантай юм уу даа, золигийн хар хэлт)

Багадаа би "Тоншуул" сэтгүүл их уншдаг байж билээ. Зураач Гүрсэд, Одгийв, Цэдэв, мөн түүнчлэн шог зохиолч Барамсай, Доржготов, Цэнд-Аюуш нарыг ер мартдаггүй шүү. Тэдэн шиг "тоншуулчин" болохыг хүсдэг байсан боловч нийгэм өөрчлөгдөөд, үлгэрийн мөрөөдөл минь социализмтай хамт "Байя" гэсэн юм. Санаж явбал бүтнэ сажилж явбал хүрнэ гэж бага насны мөрөөдлөө "баярлуулж" ийм нэртэй блог шинээр нээж байгаадаа баяртай байна л даа.

Тоншуул сэтгүүл одоо байдаг л байх л даа. Даанч би "хол" амьдардаг болохоор сүүлийн арван хоёр жил түүний барааг хараагүй. Захиалж болдог эсэхийг огт сонирхсонгүй. Хэрэв байдаг бол би түүний нэг "жоохон" хэсэг болмоор байна гэж хэлэх гэсэн юм. Гэвч өөрийнхөө хувьд "жоохон" ч гэсэн ийм нэр зээлдсэндээ хүлцэл өчихийн ялдамд жаахан "тоншуул"-даад үзье гэж ам гарлаа. Унасан бөхөд шалтаг мундахгүй гэдэг. Хамраараа газар шааж унах үед минь халуун цуст "блогчид" маань ханьсаж тусална гэдэгт итгэе.

Хоосон ам шалдан гуя байхгүйн тулд өөрийгөө хөгжүүлж, өрөөлийг дэмжиж явах нь ойлгомжтой. Хөлд ороход минь дэмжиж туслахыг хүсэж, будаг нь ханхалсан шинэхэн блогчин та бүхний эгнээнд "уа уа" гээд орлоо шүү. Түлхээд авна уу түшээд авна уу та бүхний таалал мэдтүгэй.

Худлаа худлаа тоглосон юм. Миний блог бичдэг гэж юу байх юу вэ. "Үлээж орхихгүй юү". "Үлээх" талаараа бид Гиннесийн номыг "шатаах" вий... За за "шогтоод" байх юм алга. Шоглосон юм... Нээрээ, шинэ блог төрлөө. Шинэхэн блогчин анхны бичлэгээ ийнхүү бичсэнийг таалан соёрхох ажаамуу.

ӨР

Шог өгүүллэг гэе

Ажилдаа явах замд минь янгирын эвэр шиг сэрийсэн “ эх орны хөгжил цэцэглэлт, бүтээн байгуулалтын гайхамшгийг ” бодитойгоор том томруунаар харуулсан шинээр барьж буй өндөр барилгууд хаяа залган байх тул сүүлийн үед барилгын осол өдөр болгон гардагыг мэдээллийн хэрэгслээр чих дүлийрэн нүд бүлтийтэл сурталчилсан болохоор юмыг яаж мэдэхэв гэж дээшээ өлийн харж явж байгаад ухсан нүхэнд уначихлаа.

Хөө гэж, тэнгэрт нисэх тагтааг хүртэл барилгаас унах тоосго ч юм бол уу гэж хар буруу санан нягтлан шалгаж яваад доодохоо харалгүй ухсан нүхэнд паг... “ Энх тайвны бэлгэ тэмдэг энхийн цагаан тагтаа ”-г царууц тоосготой андууран, “ хэлмэгдүүлэн ” бодсоны гайгаар “ Санаа муут яван хатна ” гэдгийн үлгэрийг “ амилуулж ”, ус сувгийнхны “ будилаад ” ухсан нүхэнд “ сансрын нисэгч ахаа сайн яваад ирэв үү, саран наран хоёртоо саатан золгоод ирэв үү ” -г “дуулуулан” унадаг байна шүү...

Хааяа нэг Ганданд хэл амнаас зайлуулах “ түйрэнгийн ном ” хөгшин ээж минь уншуулдаг байсаны ач гавъяа юу, золоор хөл гараа хугалалгүй “ газардсан ” юм. Ойрд эхнэртэйгээ Солонгос киноны сериал үзэх гэж зурагтын суваг булаалцалдан, хэдэн удаа муудалцсаныг “ торгох “ мэт бөгсөөрөө хүчтэй унасаныг эс тооцвол аав ээжээс заяасан, арван сар бүтэн тээж төрүүлсэн, амь биед минь “ цөв “ учирсангүй.

Амьд үлдсэндээ “ баярлав “ гэж бурхандаа талархтал унасан нүхнээсээ “ эсэн мэнд “ гарах дараагийн төлөвлөгөө хэрэгжих үндэс “ улсын төсөв ” шиг үл биелэх зүйл болохыг ухаарсан даруйдаа би хоолойныхоо бүх чадлаар өөдөө өлийн “ Хүн байна уу? Туслаарай “ гэж хашгирлаа.

Хааш хаашаа хоёр метр, гүнээрээ гурван метр орчим эгц ханатай нүхэнд яаж ч тийчлээд, дээшээ гарна гэдэг бол “ Их санасан газар есөн шөнө хоосон хонов “ гэдэг шиг гонжийн жоо, голионы баас байлаа... Бурхныг цөөхөн хилэгнүүлсэний буянаар тусламж хүссэн турлиах дуугаар минь нэг эмээ шагайж байна. Энэ эмээгийн тус болох гэж ч юу байх вэ, барьж яваа таяг нь “ ид шидтэй “ биш бол гэж цас шиг цагаан толгой, зааны арьс шиг үрчлээтэй нүүрийг нь хараад би урам хугарлаа.

- Хүүхээ, яаж яваад энэ нүхэнд уначихдаг харла вэ?

-Эмээ минь, яаж унасан нь чухал биш яаж эндээс гарах нь чухал байна

-Чухал юм олсон юм уу, золиг чамайг... Алт байна уу, наана чинь...

Ядаж байхад чих хатуу шүү... Юун алт малт вэ. Хараал идсэн хорьдугаар зуунтайгаа хамт тонилоосой... Эмээг “ тонилгож ” болохгүйгээ би мэдэлгүй яахав дээ. Буруу зөнөсөн хөгшчүүл яаж ч мэднэ. Ая эвийг нь олох нь чухал. Буян там хоёроо яриад бөө удганаа дуудвал цаг алдаж, цалингаа тавихын нэмэр.

-Эмээ минь, ойр хавьд чинь хүн амьтан байна уу?

-Хүнд битгий хэлээрэй гэжүү? Буудана гэсэн ч эмээ нь хүнд хэлэхгүй. Намайг чи хэлгүй гээд бод... Олсон юм чинь тэгээд юув дээ?

Шал дургүй хүрэв.

- Алт. Зангидсан гар шиг том алт оллоо.

Дүлий эмээг аргалахын тулд амы нь дагуулахаас өөр арга байсангүй. Эмээ “ алт “ гэдэг үгийг сонсгол сайтай хүн шиг сонсжээ. Зальтай эмээ дараагийн “ мэх ” -ээ боловсруулав.

- Миний хүү алтаа надад харуул даа...

Эмээ та намайг басаад хэрэггүй шүү. Миний хэн гэдгийг та мэддэг болоосой. Би дүүргийн тэтгэврийн байцаагч. Та нар шиг “ зөнөг “ юмнуудтай өдрийг нервдэж бардаг ажилтай... Миний толгойд гэнэт гэрэл харвах шиг бодол төрөв. Тэгэнгүүт халааснаасаа алтан шаргал өнгөтэй тамхины хайрцагаа үзүүлж,

-Энэ байна гэж харуулав.

Эмээ дээрээс гараараа саравчлан харсанаа,

-Нэг л гялалзахгүй байна даа гэж намайг “ унтраав ”.

-Эмээ минь, алт хуучиравч өнгөө алдахгүй. Та хөгширөвч хараа муудаагүй байна. Та өөр хэн нэг хүн ойрхон байвал дуудаач өгөөч. Гуйя таныг...

-Чи эхлээд “ алт “-аа над руу шид. Дараа нь би ач хүүгээ дуудаад чамайг энэ нүхнээс гаргаж өгье

Эмээгийн “ санал” надад таалагдсангүй. Хэрхэвч түүнтэй ийм “ хэлэлцээ “ хийж болохгүйг би сайн мэдэж байв. Муривал яана... Ёстой чавганцын багтай шумниус уу, үгүй юү?

-Эмээ минь дээ, таны үгэнд хэн итгэх юм бэ? Та эхлээд хүн дуудаад өгөөч. Гарсан хойноо би таныг “ том “ шагная.

-Яг юугаар шагнах вэ? Чамайг бодоход хэдэн оймс илүү элээсэн юм байна, чамд би амархан молигодуулахгүй ээ

-Эмээ, та ач хүүтэйгээ намайг зүйрлүүлээд бодооч...

-Ач хүүтэйгээ чамайг зүйрлэнэ гэвэл бодсоны чинь гарз. Миний ач хүү тэгээд ч нүхэнд унаагүй биз дээ

-Унасан гээд бодоод үз дээ

-Ямар муу ёрын амтай хүүхэд вэ? Миний ач хүүг нүхэнд унагааж чи яах нь вэ? Чи түүнтэй өр ширтэй юм уу?...

-Эмээ, битгий тоглоод бай л даа. Би ажлаасаа хожигдчихлоо. Хариуцлагатай ажилтай хүн шүү дээ би.

-Ингэхэд чи хаана ажилладаг юм бэ? Тийм монцгор юм бол утсаараа хэн нэгнийг дуудахгүй юү?

-Эмээ минь, хамаг учир энд байна. Өглөө би гар утсаа гэртээ мартчихаж... хэрэв тэгээгүй сэн бол тантай таньгүй тусламж дуудаж болох байлаа.

-Хаана ажилладагаа хэл. Хэнд туслах гэж байгаагаа эхлээд мэдээд авъя. Шоронгийн оргодол ч юм уу чамд яаж итгэх вэ.

-Дүүргийн тэтгэврийн хэлтэст ажилладаг хүн шүү би.

-Манай энэ дүүргийн юү?

-Тийм ээ, та зөв хэллээ

-Та нар яагаад ядарсан хөгшчүүд бидний тэтгэврийг нэмдэггүй улсууд вэ. Өөрсдийнхөө цалинг л нэмээд байхаас мань мэтийг хүн гэж тоохгүй. Өдрөөс өдөрт юмны үнэ нэмэгдээд бид чинь цайны сүүгээ олж уухын тулд хүн “ алах “-аас буцахгүй болж байна... Эхнээсээ зарим нь цагдаагийн хаалга татаж эхэллээ...

-Эмээ минь удахгүй нэмнэ. Та аль хорооных вэ? Ахмадуудад төр засгаас сая төгрөг тараасан. Та бас төрийн хишиг хүртсэн байх л учиртай.

-Миний аль хороонд амьдардаг чамд хүртээлгүй... Сая төгрөг өгсөн гэнэ ээ... Надад өгсөн үү, ач хүүд минь өгсөн үү, өрөндөө өгөөд аль ч үгүй хоцорсон... Чи алтаа өгөх үү үгүй юу?

Эмээ шийдсэнээсээ буцах янз алга. Энэ эмээ миний буурайтай адилгүй аж. Хэрэв миний эмээ байсан бол “Хүүе таминь ээ, нүхэнд хүн уначихаж. Туслаарай бариарай” гээд сандарч мэгдээд гүйж явах сан. Харин энэ эмээ бол муу талын “ эмээ “ байна... Уул нь коммунист логикоор бодоход социализмын “ бүтээгдэхүүнүүд “ олон юм ярилгүй тусламж дуудмаар сан. Энэ эмээг чөтгөр хорлосон бололтой. Эрин цаг, эдийн засаг боомилжээ янз нь.

-Эмээ, би таны тэтгэврийг нэмж өгөх үү?

-Юу гэнэ ээ, чи тоглоогүй биз?

-Настай хүнээр юу гэж тоглох вэ дээ.

Эмээ бодолд автан хэсэг чимээгүй болсоноо

-Тэтгэвэр нэмлээ гэж бодъё. Би түүгээр “ өр “-өө барагдуулж чадах уу? Нар салхи наадсан гэрийн дээврээ солих байтугай ач хүүгээ гэж яваад өрөнд орсон хүн би.

-Та хэр өртэй юм бэ?

-Зөндөө их... Чамаас нуугаад яах вэ. Би нэг “ архинд толгойгоо мэдүүлсэн “ ач хүүтэйгээ амьдардаг хүн. Тэр надад тус дэм болох нь битгий хэл өөрийнхөө хар толгойг яая гэхээ мэдэхгүй, баларсан амьтан... Өр тавьж уусаар намайг бас закуска болгочихлоо

-Та ач хүүгээ дуудаач. Би ажил олж өгье

-Ажил яах вэ. Эхлээд түүнийг архины эмчилгээнд явуулбал таарна. Түүний амьтнаас авсан өрийг цайруулах гэж хүн амьтнаас хэдэн цаас “ авчихсан ” чинь эмээ нь хөөрхий залилангийн хэрэгт ороод цагдаад дуудагдаад явж байгаад чамтай тааралдлаа...

Эмгэнийг өрөвдсөндөө би ч үнэнээ хэллээ.

-Эмээ, би алт олоогүй юм аа. Энэ бол тамхины хайрцаг.

-Чи яахаараа хөгшин настай хүнээр тоглож байгаа дамшиг вэ? Бас нэг согтуу толгой гуйвж яваад нүхэнд унав уу?

-Эмээ, би эв эрүүл, сав саруул. Үнэнийг хэлэхэд би огт амсдаггүй хүн.

-Та нар л болсон хойно үнэнээ мөн хэлнэ дээ.

-Тэтгэврийн байцаагч маань үнэн шүү. Та миний үнэмлэхийг үзэх үү?

-Үзээд би үлийгээ хийх вэ. Цагдаад очих цаг маань боллоо...

-Та намайг орхиод явах нь уу? Хэн нэгэнд хэлж туслаач.

-....

-Би танд хэрээрээ туслахыг бодъё

-Хм,Тэгвэл миний өрийг төлж чадах уу?

… Би бодлоо. Үсрээд хоёр гурван зуун мянга биз гэж таамаглав.

-Таны нийт өр ингэхэд хэд юм бэ?

-Арван сая...

Толгойгоо салаавчлан нүхний мухарт би тамир тасран суув. Эмээ таягаараа даллан,

-Хөөе, чи яачихав аа? Яагаад хэлгүй болчихов оо? Саяхан л надтай сайд дарга гэж яриад байгаагүй билүү... Бүлх залгичихав уу чи?... Би явлаа шүү гэж “ айлгаж” анхааруулна.

Эмээ минь, та миний өмнөөс өрөнд орсон биш, би ч таны өмнөөс нүхэнд унасан биш. Хоёулаа огт уулзаагүй юм шиг салъя...

-Эмээ би таны хэлсэнийг биелүүлж чадахгүй.

-Юу гэнэ ээ? Тэгье гэнүү?...

Эмээ түрүүнээс хойш худлаа “ дүлий “ болоод байсаныг нь би ойлголоо. Зальтай хөгшин “ үнэг “ надаар тоглоод байж... Би хариулсангүй.

Тэгсэн эмээ дээрээс хашгирлаа.

-Чи ядаж миний өмгөөлөгчийн мөнгийг төл. Тэгнэ гэж амлавал би бүсээ тайлаад нэг үзүүрийг нь энэ овоолоотой шорооны дэргэдэх хавтангаас уялаа...

Би эмээгийн гуйлтыг зөвшөөрөхөөс өөр замгүй болов.

-Тэгье эмээ, ажилгүй болсоноос таны саналыг биелүүлье...

Чингэж би хоёр зуун мянган төгрөгөөр нүхнээс гарч билээ... Уг нь би инээдтэй өгүүллэг бичье гэж бодсон юм. Тэгсэн гол баатар маань “ нүх “-энд бус “ өр “-өнд уначихлаа. Та ч гэсэн юу болсоныг мэдсэн шүү дээ. Хүний амьдралд инээд биш ханиад л их байх юм даа... Туслаач гэсэн биш өөдөөс өр яриад л... Хүн хүнээсээ ичихээ больжээ...

Л,Эрдэнэмөнх. "Тоншуул" блогоос.