-Үндэсний статистикийн хороо 2013 оны нэгдүгээр сарын инфляцийн гүйцэтгэлийг саяхан гаргалаа. Уг мэдээгээр өнгөрсөн сард инфляци Улаанбаатар хотод 1.5 хувь, улсын хэмжээнд 1.8 хувьтай гарчээ.

Гэтэл өнгөрсөн оны нэгдүгээр сард инфляцийн түвшин Улаанбаатар хотод 2.9 хувь, улсын хэмжээнд 2.8 хувь байсан. Жилийн инфляци 2012 оны эцэст улсын хэмжээнд 14 хувь, Улаанбаатар хотод 14.2 хувь байсан бол өнгөрсөн нэгдүгээр сард 12.7 хувь болж буурсан үзүүлэлттэй байна. Ийнхүүинфляцийн дарамт буурч, хүлээлт нь Монголбанкны бодлогын зорилтот түвшинтэй нийцтэй байгаа хандлага үргэлжилсэн эерэг дүр зураг харагдаж эхэллээ.

-Инфляци буурч байгаагийн гол шалтгаан нь юу вэ?

-Ер нь манай улс шиг гадаад зах зээлээс хэт хамааралтай, бүтцийн асуудалтай, зах зээлийн гажилт өндөртэй, чөлөөт зах зээлийн суурь тогтолцоо нь хангалттай түвшинд хүрч хөгжөөгүй орны хувьд инфляцийг бууруулна гэдэг хүндхэн сорил, амаргүй ажил юм. Нэг талаас макро эдийн засгийн тогтвортой байдал хангагдаж, үнийг тогтворжуулахад чиглэсэн бодлогын цогц арга хэмжээ хэрэгжиж байгаатай уялдаад инфляци буурч байгаа гэхэд болно. Гэхдээ нөгөөталаас нийгэм маань инфляцийг бууруулахгүйгээр иргэдийн амьдрал хэзээ ч сайжрахгүй гэдгийг бүрэн ухамсарлажээ. Цаашлаад Засгийн газар, төрийн холбогдох байгууллагууд, хувийн хэвшил, иргэд нийтээрээ инфляцийг бууруулах, түүний зөв хүлээлтийг төлөвшүүлэн бий болгох ёстой юм байна гэсэн нэгдсэн байр суурьтай болсон нь харагдаж эхэллээ. Харилцан үр дүнтэй хамтран ажиллаж чадаж байгаа нь инфляцийн дарамт ийнхүүбагассаны гол шалтгаан, ололт амжилт гэж харж байна. Инфляцийг бууруулах амаргүй ч, хамтарч нэгдэж чадвал зорилго биелнэ.

-Монголбанкнаас зарим арилжааны банкуудад мөнгө байршуулж байгаа нь ямар учиртай юм бэ?

-Засгийн газрын үнэт цаасыг гадаадын зах зээлд арилжаалах замаар бүрдүүлсэн эх үүсвэрт санхүүгийн зуучлал хийх гэрээг Засгийн газар Монголбанктай өнгөрсөн оны арванхоёрдугаа сард байгуулсан. Энэ хүрээнд бид эхний ээлжинд банкуудад 400 тэрбум төгрөгийн эх үүсвэрийг энэ оны нэгдүгээр сард гэрээний үндсэн дээр байршуулсан байгаа. Бид банкны системээр дамжуулан эдийн засагт ийнхүүтөгрөг нийлүүлж буй нь бизнесийн үйл ажиллагаа эрчимжих хаврын улирлыг угтаж, банкны зээлийн төлөвлөлтүүд одоо ид хийгдэж байгаа үед нь төгрөгийн нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх, ингэснээр эдийн засгийн идэвхжлийг дэмжих зорилготой юм.

-Энэ нь мөнгөний бодлоготойгоо нийцэж байгаа юмуу?

-Энэ бол төрийн мөнгөний бодлогын зорилтын хүрээнд банкны салбар дахь эх үүсвэрийн өртгийг бууруулах, хугацааг нь уртасгах, улмаар зээлийн хүүг бууруулахад чиглэсэн арга хэмжээний нэгээхэн хэсэг юм. Цаашид ч Монголбанк эдийн засагт дутагдалтай байгаа төгрөгийн нийлүүлэлтийг шаардлагатай үед нь, зөв зохистой хийх болно.

-Банкуудад төгрөг байршуулж мөнгөний нийлүүлэлтийг нэмэхээр эргээд инфляцийг өсгөх юм биш үү?

-Бид макро эдийн засгийн болон санхүүгийн тогтвортой байдал, банкны салбарын зээл гаргах чадвар, зохистой харьцаа, банкуудад байршуулсан төгрөгийн эх үүсвэрийн ашиглалт, түүний эдийн засаг дахь нөлөөлөл зэрэг олон хүчин зүйлстэй уялдуулж, санхүүгийн зуучлалын гэрээний хүрээнд эдийн засаг дахь төгрөгийн нийлүүлэлтийг оновчтой цаг үед нь зохистой хэмжээгээр хийнэ л дээ. Өнөөгийн нөхцөлд эрэлтийн болон нийлүүлэлтийн шалтгаантай инфляцийн дарамт, нөлөөлөл буурахаар хүлээгдэж байна. Ийм үед Монголбанк гадаад валютаар баталгаажсан төгрөгийн эх үүсвэрийг дотоодын банкуудад байршуулах нь инфляцийг нэмэгдүүлэх дарамт бий болгохгүйгээр эдийн засгаа тэтгэн дэмжих бололцоог бүрдүүлж байна.

-Энэ асуудалтай холбогдуулаад төв банк арилжааны банкны үйл ажиллагаа эрхэлж байна гэсэн шүүмжлэл гараад байгаа шүүдээ?

-Монгол Улсын хуулийн дагуу Монголбанк эдийн засагт төгрөг нийлүүлэхдээ Засгийн газар, эсхүл дотоодын банкуудаар л дамжуулж хийх ёстой. Засгийн газраар дамжуулахаас илүүтэй банкуудаар дамжуулж эдийн засагт урт хугацаатай, бага хүүтэй төгрөгийн нийлүүлэлт хийх нь мөнгө, зээлийн өсөлт саарсан, төгрөгийн эх үүсвэр дутагдалтай байгаа үед илүүоновчтой бөгөөд үр дүнтэй байх юм.

-Та бүхний энэхүүүйл ажиллагааг мөнгөхүүлсэн үйлдэл гэж үзэх хүн ч байна. Энэ талаар ямар тайлбар өгөх вэ?

-Санхүүгийн дутуу мэдлэг, мэдээлэлд үндэслэн нийгэмд өрөөсгөл ойлголт өгөх нь зохисгүй гэж хэлье. Ер нь Монголын эдийн засаг урт хугацаандаа тогтвортой бөгөөд хүртээмжтэй өсч байх ёстой гэдэгтэй хэн ч маргахгүй байх. Энэ зорилтыг биелүүлэхэд макро эдийн засгийн болон санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангах нь зайлшгүй чухал. Эдийн засагт бүтээмж бий болгох мөнгөдутагдсан, эх үүсвэрийн хүрэлцээ бага, өртөг нь өндөр байгаа үед Монголбанк мөнгөний бодлогын үндсэн зорилттой нийцтэй байдлаар өртөг багатай, харьцангуй урт хугацаатай төгрөгийн нийлүүлэлтийг банкуудаар дамжуулан хийдэг. Үүгээрээ эдийн засгийн идэвхжлийг дэмжиж байна. Эх үүсвэрийн өртгийг бууруулах, хугацааг уртасгах нь банкны системийн эрсдлийг ч бууруулах нөлөөтэй юм. Банкууд уг эх үүсвэрийг хувийн хэвшилд зээл болгон гаргах ба эх үүсвэрийн хүүг шинээр олгох зээлийн хүүндээ тусгах бололцоотой.

-Банкуудад төгрөгийн хадгаламж байршуулахдаа ямар шалгуураар сонгосон юм бэ?

-Монголбанкнаас арилжааны бүх банкуудад тавьдаг зохистой харьцааны шалгуур үзүүлэлтүүдийг хангаж байгаа байдалд нь үндэслэж, төгрөгийн хадгаламж байршуулах тухай шийдвэр гаргадаг. Банк эдгээр шалгууруудыг хангахын зэрэгцээ байршуулах төгрөгийг зээл болгож гаргахад тэрхүүзээл нь бас эрсдэлгүй байх шаардлагатай юм. Банкуудад өртөг багатай, харьцангуй урт хугацаатай төгрөгийн эх үүсвэр байршуулахад түүнийг тухайн банк төвбанкны үнэт цаасанд эргүүлж байршуулах нь огт зохисгүй хэрэг. Зүй нь уг эх үүсвэр эдийн засаг дахь төгрөгийн дутагдлыг нөхөж, ажлын байр бий болгох, үйлдвэрлэл үйлчилгээг хөгжүүлэхэд чиглэсэн бизнесийн зээл болон гарч байх учиртай.

-Банкуудын зохистой харьцааны шалгуур үзүүлэлтүүдийг хангаж буй эсэхэд үнэлгээ хийсэн гэлээ. Энэ талаар дэлгэрэнгүй ярихгүй юу?

-Банкууд зохистой харьцаагаа хангаж байгаа эсэхэд Монголбанк байнгын хяналт тавьдаг. Хууль тогтоомжийн дагуу энэ нь нууцын зэрэглэлд хамаарах, олон нийтэд ил тод мэдээлэл биш учраас дэлгэрүүлж ярих боломжгүй.

-Банкуудад төгрөгийн хадгаламж байршуулсан асуудалтай уялдаад шүүмжлэл гарсныг та ямар шалтгаантай гэж бодож байна вэ?

-Засгийн газартай байгуулсан санхүүгийн зуучлалын гэрээний хүрээнд авсан арга хэмжээ, дотоодын банкуудад байршуулсан төгрөгийн хадгаламж, түүнтэй холбоотой албан ёсны мэдээллийг бид цахим хуудсаараа дамжуулан олон нийтэд мэдээлэхдээ хугацаа хожимдуулсан тал бий. Тэгэхээр Монголбанк цаашид гаргах шийдвэрийнхээ талаар тухай бүр олон нийтэд мэдээлэл өгч байх болно.

Ярилцсанд баярлалаа, танд ажлын амжилт хүсье.

Л.БААТАРХҮҮ

С.Болд: Инфляцийг бууруулах амаргүй ч хамтарч, нэгдэж чадвал зорилго биелнэ
Tweet
Bolod.mn