Испанийн шигшээ баг өнгөрсөн ЕАШТ-д түрүүлснээр гурван том тэмцээнд дарааллан түрүүлсэн түүхэн дэх анхны баг болсон билээ. “Сайн клүбүүд, муу шигшээ” гэж хэлэгдэж байсан Испанийн хөлбөмбөгийн шигшээ баг 2008 оноос хойш огцом эргэлт хийсэн. Чухам тэр үеээс эхэлж дэлхийн хөлбөмбөгийн ертөнцийг хөлбөмбөгийн эх орон Англи биш, хөлбөмбөгийн шидтэн Бразил биш, хэрэм мэт хамгаалалттай Итали биш, өөр хэн ч биш, зөвхөн Испанийн хөлбөмбөг, Испанийн шигшээ баг тодорхойлж байна.

Заалны хөлбөмбөг буюу футзалын сайн уламжлалаасаа өвөлж авсан хөлбөмбөгийн суурь ур чадвар дээр тулгуурлаж Испанийн хөлбөмбөгчдийн ур чадвар өдөр өдрөөр бусдаасаа холдож байгаа мэт дүр зураг бидний өмнө харагдаж байгаа. Мөн Барселона, Атлетик Билбао, Атлетико Мадрид, Реал Мадрид гэх мэт хөлбөмбөгийн агуу их уламжлал бүхий дэлхийд тэргүүлэх академийн “бүтээгдэхүүн”-үүд өдгөө дэлхийд ноёлж байна. Эд нар дундаас Атлетик Билбао онцгой, гэхдээ Барселонагийн хүүхдийн хөлбөмбөгийн сургуулиас төрөн гарагсад жинхэнэ утгаараа “гайхуулж” байгаа билээ.

“Тики-така” буюу хамгийн энгийн, гэхдээ бүхний суурь болдог үндсэн техник дээр суурилсан “дамжуулалт-дамжуулалт”, “гүйлт-гүйлт”, “зөв зайнд нээгдэх-нээгдэх”, тэгээд “илүү дамжуулалт-илүү дамжуулалт” тоглолтын хэв маягийг зогсоох хөлбөмбөгийн сургууль яг одоогоор байхгүй байгаа юм.

Мөн улиран одож буй 2012 онд Испанийн шигшээ баг олон олон рекордыг эвдсэн. Тухайлбал, ЕАШТ-д хамгийн олон минут гоол алдаагүй – уг амжилт нь одоо ч үргэлжилж байгаа, мөн олон улсын чанартай тоглолтуудад хамгийн олон минут гоол алдаагүй, ЕАШТ ба ДАШТ-ний урьдчилсан шатны тоглолтуудад хамгийн олон дараалласан хожил гэх мэт.

Хэн Испанийн хөлбөмбөгийн ноёрхлыг зогсоох вэ??? Клүбийн түвшинд ч, олон улсын түвшинд ч, шигшээ багийн түвшинд ч чухам энэ л асуултын хариуг хүлээж байна...

Байер Леверкүзенийн ерөнхий менежер аваргуудын лигт Барселонад бут ниргүүлснийхээ дараа, “Өнөөдөр тоо 10-0 байна уу, 1-0 байна уу, эсвэл манайх хожих байсан эсэх нь ерөөсөө хамаагүй. Хамгийн гол нь Барселона яаж энэ түвшинд хүрсэн нь л сонин байна. Бид үүний хариуг л олох ёстой. Тэрнээс өнөөдөр хэн хожигдлын бурууг хүлээх вэ, гэх мэт үр дүнгийн тухай асуулт сонин биш. Тэдний ийм болсон шалтгаан, тэднийг ийм болгосон систем нь юу юм бол?” гэж дурссан юм.

Месси – Шидтэн, Касильяас – Жинхэнэ ахлагч

Хөлбөмбөг сонирхдог хэн ч байсан 2012 оны тухай дурсвал яах аргагүй Мессигийн гайхамшигтай амжилт, рекордууд санаанд нь буух биз. Хэдэн жилийн дараа, “2012 онд Месси нэг баллаж билээ, ерэн хэдэн гоол оруулж билээ...” гэж дурсах биз ээ.

Мөн Испанийн хөлбөмбөгийн түүхэнд тодоор бичигдэж үлдэх нь тодорхой Икер Касильяас 2012 онд “онцгойрсон” гэдэгтэй санал зөрөх хүн гарахгүй байх. Учир нь, клүбийнхээ хамт Барселонагийн Ла лиг дэх ноёрхлыг зогсоосон бол, ЕАШТ-д багаа ахлан оролцож аваргаа хамгаалахад үнэлж баршгүй хувь нэмэр оруулсан. Чухам түүний найдвартай тоглолтын ачаар Испаничууд өрсөлдөгч баг руугаа тайвнаар довтлох боломж гарч байдаг. Жинхэнэ ахлагч хүн гэж ямар байдгийг харуулж, залуу хөлбөмбөгчдөд үлгэр дуурайл үзүүлж буй Икер 2012 оны хөлбөмбөгийн ертөнцийн нэг чимэг нь байлаа.

Челсигийн аваргуудын лигт туурвисан “үлгэр” болон Замби Африкын аварга болсон нь

Хэрвээ 2012 оны 3-р сар луу буцаж очоод Челсигийн аваргуудын лигт түрүүлэх замын тухай яривал дэлхийгээс бараг “цөлөгдөх” байсан байх. Челсигийн аваргуудын лигт түрүүлсэн тухай кино хэдэн жилийн дараа хийгдэх нь тодорхой биз ээ.

Цэнхэрүүдийн аваргуудын лигийн хасагдах шатны бүх тоглолтууд ёстой л хөлбөмбөг гэж л ийм юм даа хэмээн уулга алдмаар тоглолтууд болсон билээ. Эдгээрээс дурдвал, Наполитай хийсэн хариу тоглолт, хагас шигшээд Барселонатай хийсэн хоёр тоглолт, мэдээж Мюнхенд болсон гайхамшиг буюу Байерн Мюнхенийг гэрт нь хожсон хожлууд юм.

Өөр нэг “кино”-г 2012 оны эхэнд Африкын цомд Замби түрүүлснээр хийсэн бөлгөө. Тэд энэ амжилтаараа улсаа дэлхийд таниулаад амжсан төдийгүй, өөрсдийн гараараа хөлбөмбөгийн ертөнц дэх өөр нэгэн гайхамшгийг бүтээсэн билээ.

Челсигийн аваргуудын лиг дэх “үнсгэлжингийн үлгэр”, Замбигийн Африкын цом дахь “гайхамшиг” гэх мэт “туурвилууд” хөлбөмбөгийг дэлхийн “дугаар нэг” спорт гэж хэлэгдэхэд жинтэй хувь нэмэр оруулдаг биз ээ.

Ювентусын хожигдолгүй цуврал

Италийн хөлбөмбөгт 2006 оны дэлхийн аваргын өмнө маш том шуугиан гарсан нь тоглолтын үр дүнг худалддаг тухай гэмт хэрэг байсан юм. Уг гэмт хэргийн гол тоглогч нь Ювентус гэдэг нь илчлэгдэж Сери-Б рүү цөлөгдсөн билээ. Гэтэл энэ үйл явдлаас ердөө зургаан жилийн дараа Түриний домогт баг Ювентус түүхэн амжилтыг бүтээсэн юм.

Өөрийн гэсэн хөлбөмбөгийн уламжлалт сайн систем, оновчтой солилцоо наймаа, багтаа үнэнч хөгжөөн дэмжигчид, багийнхаа манлайлагч тоглогчдынхоо ачаар “хар-цагаан”-ууд дахин өндөр зэрэглэлд гарч ирсэн. Гэхдээ тэдний ийм гайхалтай амжилт үзүүлнэ гэж бодож байсан хүмүүс бараг байхгүй байсан биз. Хэдий ийм боловч “хуучин ноёд” Италийн хөлбөмбөгийн түүхэнд тодоор бичигдэн үлдэхүйц гайхалтай амжилт үзүүлснийг анзааралгүй өнгөрч болохгүй билээ.

Чимээгүйхэн өөрсдийн цагаа хүлээж буй Өмнөд Америкчууд

Бид өдгөө Европ тив дэх хөлбөмбөг, тэр дундаа Европийн цөөхөн шилдэг хөлбөмбөгийн лигүүдийг үзэж сонирхож байгаа. Арга ч үгүй юм, аргагүй ээ. Учир нь тэнд л дэлхийн хөлбөмбөгийн ертөнцийг тодорхойлж байгаа шидтэнүүд, клүбүүд, багийн эзэд, хөлбөмбөгийн уламжлалууд байна. Бизнесийн утгаар нь авч үзвэл, чухам тэнд л мөнгө байна.

Гэхдээ хөлбөмбөг гэдэг бол зөвхөн мөнгө БИШ, зөвхөн хожил БИШ, зөвхөн аль нэг лигийн аварга БИШ. Хөлбөмбөг гэдэг бол баяр баясгалан, аз жаргал, амьдралаас мэдрэх нэгэн төрлийн сэтгэл ханамж, агуу сайхан зүйл билээ. Энэхүү сэтгэл ханамжийг яаж ч мэдэрч болно. Дуртай багаа хожихыг харж, дуртай тоглогчоо гоолдохыг харж, дуртай тоглогчоо багтаа авах гэх мэтээр. Мөн хөлбөмбөгийг найзуудтайгаа чин сэтгэлээсээ тоглож аз жаргалыг мэдрэх, гэрийнхээ хашаанд хүүхдүүдтэйгээ хамт бөмбөг өшиглөх, эсвэл гудамжинд зүгээр л чулуугаар хаалга хийгээд бөмбөгөөр чин сэтгэлээсээ “үзэлцэх” ч байж болно оо.

Мөн хөлбөмбөг гэдэг бол уламжлалт арга барил, философи билээ. Өдгөө хэт их “мөнгөжсөн”-ий улмаас хөлбөмбөг гэдэг хөлбөмбөгөө алдаж байна. Үүнийг бид Английн Премьер лигийн хувьд багийнхаа хожигдолд хандах хөгжөөн дэмжигчдийн хандлага болон тоглогчдын хандлагаас тодорхой харж болно. Гэхдээ хөлбөмбөгийн өөрийн гэсэн өвөрмөц философи бүхий багууд байсаар байгаа нь сайшаалтай. Тухайлбал, Арсенал, Манчестер Юнайтед, Барселона, Аякс, Байерн Мюнхен, Борусси Дортмунд, Ювентус, Эйндховен, Атлетик Билбао, Францын хөлбөмбөгийн академи... гэх мэт. Энд хөлбөмбөгт мөнгө хэрэггүй гэдэг санааг огт агуулаагүй гэдгийг дурдах нь зүйтэй байх. Чухам хөлбөмбөгийг хөлбөмбөг чигээр нь хөгжүүлэх, мөнгөний зохистой урсгалыг бий болгохын тулд УЕФА-гаас “санхүүгийн цэвэр тоглолт” хэмээх шинэ дүрмийг ирэх улирлаас эхэлж хэрэгжүүлэхээр болоод байгаа. Энэ дүрмийн ачаар Европ дахь хөлбөмбөгийн хөгжил зөв голдрилдоо орох найдвар төрөөд байгаа билээ.

Европ дахь нөхцөл байдал ийм байна. Харин хөлбөмбөгийг жинхэн зүрх сэтгэлээрээ мэдэрдэг, хөлбөмбөгийн нөгөө нэг гол төв болох Өмнөд Америкчууд чимээгүйхэн байсаар байна. Арга ч үгүй биз. Тэд 2002 онд ДАШТ-д түрүүлснээс хойш тэдний нэг л төлөөлөгч ДАШТ-ний хагас шигшээд үлдсэн. Европ, Өмнөд Америкийн хөлбөмбөгийн өрсөлдөөнийг харуулдаг нэг зүйл бол хөлбөмбөгийн ДАШТ-д түрүүлсэн тоо. Өдгөө энэ үзүүлэлтээр Европчууд 1954 оноос хойш анх удаагаа тэргүүлж байгаа. ДАШТ-ний түрүүний тоо Европ 10, Өмнөд Америк 9 болоод байгаа билээ.

Иймээс тэд өөрсдийн цагаа эргүүлж авч ирэх бэлтгэлээ чимээгүйхэн хийсээр байна. Нутагтаа дэлхийн аваргыг хүлээж авах Бразил ч биш, Өмнө Америк тэр аяараа алдагдсан нэр хүндээ сэргээхээр бэлтгэж байгаа мэт... Өмнөд Америкийн олон од тоглогчид Португал, Францын лигээр дамждаг уламжлалтай бөгөөд өдгөө Өмнөд Америкийн ирээдүйн олон шилдэг тоглогчид тус лигт чимээгүйхэн “өсөж, бойжсоор” байна. Харин Бразилчууд бол бүр өөрөөр ДАШТ-д бэлтгэж байгаа гэхэд хилсдэхгүй болов уу. Тэдний 2014 оны ДАШТ-ний гол хөзрүүд зөвхөн Бразилдаа бэлтгэгдэж байна. Бразилийн шигшээ багийг 1994 онд ахлан дэлхийн аварга болсон Дунга, “Неймар дэлхийн аваргыг дуустал нутагтаа тоглох хэрэгтэй. Учир нь, түүний тоглолт Европчуудад таашгүй байгаа хэвээрээ дэлхийн аваргад очвол бидэнд асар том давуу тал бий болох болно. Энэ нь Бразилыг 2014 онд төлөөлөх бусад залуу тоглогчдод ч хамааралтай” гэж хэлсэн нь нэгийг өгүүлж байгаа юм. Үнэхээр амандаа бүлх залгисан мэт чимээгүй байгаа Өмнөд Америкийн хөлбөмбөг өөрсдийн цагаа хүлээнгээ, чимээгүйхэн алгуур бэлдэж байгаа мэт...

Эх сурвалж:Csports.mn