Хүн та тѳрѳхѳѳс үхэх хүртлээ юуг анхаарч явах ёстой вэ! Энэ асуултыг ѳѳрѳѳсѳѳ эхлэн, гэр бүл найз нѳхѳд танил тал хэн бүхэнд тавиад үзэхтүн, эрүүл мэндээ л гэх байхаа даа. Aраас нь

нь яаж! гээд залгуулаад асуугаадхивал, элэнц хуланц, эцэг ѳвгѳдийн сургаал, эмчийн зѳвѳлгѳѳ, уншсан сонссон мэдээлэлдээ дулдуйдан түмэн янзын хэлээр буман сайхан санаа гаргаж ирэх нь дамжиггүй. Харин бид энэ буман сайхан мэдээлэлдээ живчихээд, баримжаагаа алдaн алий нь дагахаа ч мэдэхээ больчихсон юм биш үү!

Тэхээр энэ асуудалд тэс хѳндлѳн ѳвѳрмѳц аргаар хандахаас ѳѳр арга байхгүй болсон юм шиг.

Хүн үхэн үхтлээ мартахгүй санаж, анхаарч явбал зохих зүйлийн логик үндэслэлийг агуу З.Фройд гаргаад ѳгчихсѳн юм билээ. Тэрээр хэлэхдээ хүн тѳрѳнгүүтээ л үхэл рүүгээ мѳч мѳчѳѳр ойртдог юм хэмээжээ. Энд тѳрѳх, наслах, насаа дуусгах тухай хэлсэн байна. З.Фройд бол агуу гүн ухаантан, сэтгэл судлаач, эмч хүн. Тэр демографийн насны тухай хэлээгүй, биологийн насжилтын тухай ярьж байна. Демографийн насыг уртасгах биш, тэр боломжгүй зүйл, харин биологийн насыг богиносгох тухай ярьж байна. Биологийн насжилт явагдаад, тэр үхэл гээч рүү ойртоод байгаа мѳчлѳгт чадвал саад хийх, туших, саармагжуулах, ядвал удаашруулах тухай ярьж байна.Ийнхүү, биологийн насны мѳчлѳгийг удаашруулж, насжилт хѳгшрѳлтѳд саад хийх аргыг хайх нь хүний насан туршдаа анхаарч явах зүйл мѳн ажээ. Ертѳнцийн нарыг хэдэн хором ч болтугай илүү харах юмсан гэж бодохгүй хэн байхав.

Хүний биологийн нас демографийн наснаас зѳрүүтэй байдаг, гагцхүү наана уу, аль эсвэл цаана уу л гэдэг асуудал. Ойрхоны 3 жишээ дурдая.

1. Монгол улсын хѳдѳлмѳрийн баатар, ардын жүжүгчин Г.Хайдав. Архи уудаггүй, тамхи татдаггүй, ѳглѳѳ бүр, одоог хүртэл хоолойн гамма уншдаг. Дэлхийд ховор тенор хоолойтой. Тэрээр 81 насандаа Евгений Онегины Ленскийн дүрийг дуурийн тайзнаа бүтээж байжээ. Дэлхийн практикт сонгодог тенор хоолой гаргах демографийн насны дээд хязгаар ойролцоогоор 60. Тэгвэл Г.Хайдав гуай биологийн хувьд демографийн буюу паспорт дээрхи наснааса даруй 20 гаруйгаар залуу байх нь энээ. Нас шүүдэр 86 шүргэсэн тэрээр одоо ч тенор цангинуулсаар яваа ховор хүн, тэхээр түүний биологийн насны зѳрүү 20..иос ч илүү байх магадлалтай юм.

2. Ѳвчтѳн Т. 26 настай эмэгтэй. Бѳѳрний архаг дутагдалтай, хѳл, гар хавантай, арьс үрчлээтэй, үс буурал, хѳдѳлгѳѳн удаан, биологийн идэвхжил муу, яс сийрэгжсэн, тунгалагийн эргэлт зогсонги байдалд орсон. Даралт 220/110 хүрдэг, цаашид наслах хугацаа биологийн хувьд 0. Үхэл рүү ойртох мѳчлѳг дуусгавар болсон. Биологийн насжилт 70. Сувилгаа хийлгэж эхэлснээс хойш 3 жил амьдраад нас нѳхчсѳн.

3. Бас нэг дурсамж. Ѳвчтѳн К. эмэгтэй.Биологийн хувьд идэвхитэй, даралт цусны эргэлт, бодисын солилцоо, лымпцеркулиаци бүгд хэвийн, эрүүл. Биологийн насжилт 50 орчим.Сувилгаанд явдаг.

Нэг удаа огцом асуудал тавьж намайг гайхшралд оруулж билээ. Энэтхэг гаралтай виагратай тѳстэй биологийн үрэл байдаг гэж сонссон, олох арга байна уу, эмчээ гэдэг байгаа. Бий, гэхдээ эмэгтэй хүнд ѳгч үзээгүй юмаа гэлээ. Ѳвгѳндѳѳ ѳх гэсэн юмаа, гэр бүл салах сарнихдаа тулаад байна гэхээр нь ѳвгѳн чинь одоо хэд хүрч байгаа билээ гэтэл 13 дүү, одоо 64..тэй гэдэг байгаа хэ.хэ. Би мэдээж тусалж гэр бүл салахаас нь аварсан юмдаг.

4. Н.Энхбаяр. Тѳр засагт ѳндѳр нам албан тушаал үүрэн цаг хайрлахгүй нойр хасан ажиллахдаа биологийн нас нь түргэн яваад байсныг анзаараагүй байж мэднэ. Физиологийн энэ онцлогоо харгалзалгүй болчимгүй шийдвэр гарган хуурай ѳлсгѳлѳн зарласан нь ахдаж зах хязгаарын болон ургаль мэдрэлийн тогтолцоогоо эргэн тѳлжихгүй хэмжээнд гэмтээсэн. Их ѳтѳлсѳн харагдана лээ, уг нь харьцангуй залуу хүн шүү дээ.

Насжилт тархинд явагддаг. Дээд болон ургаль систем, хѳдѳлгѳѳний, автомат болон автономи мэдрэлийн тогтолцоо ямар цусан хангамжинд, яаж явагдахаас насжилт хамааралтай. Энэ дундаас, насжилтад шууд хамааралтай тогтолцоо нь мэдрэлийн тэр олон системийн үйл ажиллагааг зохицуулж, удирдаж байдаг ажилтай автономит мэдрэлийн тогтолцоо юм. Хамгийн бага судлагдсан, шинжлэх ухаан нэтрэхэд маш тѳвѳгтэй хамгийн чухал систем. Энд тусгаар эрхт мэдрэлийн тогтолцоо гэж орчууллаа. Тэр үнэхээр тусгаар эрхтэй. Түүнд захирагдахгүй биологийн үйл явц гэж үгүй, гагцхүү хүн бий болохоос эхлэн ѳнѳѳдрийг хүртэлхи ой санамжийг л захирч үл чадах, түүнийг зүүд гэдэг.Ѳѳрѳѳсѳѳ бусад мэдрэлийн тогтолцоо үйлчилж байгаа үед амарч байдаг, ѳѳрѳѳ үйлчлэх болохоороо хѳдѳлгѳѳний нерв, ургаль системийг бүгдийг захиран унтах тушаал гарган, нойрсуулах пигмент ялгаруулах дохиог булчирхайд ѳгчихдѳг. Энийг нойр хүрэх гэх жишээтэй. Тусгаар эрхт мэдрэлийн системийн (ТЭМС) хийхгүй оролцохгүй ажил үйл гэж байхгүй, ёстой л 70 чавганцын ажилтай. Бодисын солилцоонд материал дутагдахад ТЭМС сандран байж тѳв мэдрэлийн системд мэдээлэл хүргэдэг, түүнийг ѳлсѳх гэнэ. Шингэн дутуу бол цангах гэнэ. Гэмтлээ шүү, арга хэмжээ аваарай гэсэн тушаалыг тархинд хүргэнэ, ѳвдѳлт. Арьс бие хамгаалах арга үгүйд хүрлээ, даарах, осгох. ТЭМС..ийн үйлчлэлээр тархины мэдрэл нээгдсэн л бол харахгүй гэж бодоод ч харагдана, сонсохгүй, үнэртэхгүй гэж үзэж тараад ч сонсогдож, үнэртэж л байдаг.

ТЭМС..ийн хамгийн гол функци нь тархины цусан хангамжийг зохицуулах, түүнийг дагуулан хѳгширѳлтѳѳс хамгаалах. ТЭМС, ѳѳрийн мэдэлд хоногт 650 грам цусны экстрат бэлдмэл үйлдвэрлэх хүчин чадалтай бага оврын үйлдвэртэй, тэр нь ар дагз хавьцаа ѳнчин тархинд байрладаг. Тэр экстрат ямар чанартай байхаас хүний биеийн ерѳнхий байдал хамаатай, ялангуяа сэтгэн бодох үйл ажиллагаа. ТЭМС үйлдвэр дээрээ шѳнѳ ажилладаг, учир нь ургаль мэдрэл, хѳдѳлгѳѳний нервийн систем ажиллаж байгаа нѳхцѳлд ажил хийх боломж муутай, тэхээр давуу эрхийхээ хүрээнд тэднийг нам унтуулж байгаад үйлдвэрийн хаалгаа нээдэг юм. Шѳнийн ажилтай хүмүүс тэнэгрэнэ гэж хэлэх гээгүй, гэхдээ л санууштай зүйл. ТЭМС энэ бүх үйл ажиллагааг явуулхын тулд ѳѳрѳѳ бадируун, хүч чадалтай байх ёстой байдаг. ТЭМС..ийг арчлан тордох, идэвхижүүлэх олон үзэл баримтлал дотроос хамгийн мундаг нь японы эрдэмтэн Намикошийн арга.

Бяцхан түүх 1. Биеийн чалх сайжруулах, биологийн насжилтыг сааруулах эрдэм ухааны их эцэг Токужиро Намикоши, 1905 онд тѳрсѳн, уг нь Шококку арлаас гаралтай хүн. Амьдралын нѳхцлѳѳс үүдэн түүнийг 7 настай байхад тэднийхэн гэр бүлээрээ дулаан уур амьсгалтай Сетогоос хатуу ширүүн Хоккайдоруу шилжин суурьшсанаар эцэг, эх, ах дүү нь бараг бүгд ѳвджээ. Тосгонд тэр үед эмч ч гэж байсангүй, бяцхан Току хүү, аргаа ядахдаа ѳвдсѳн газраа хүчтэй хатгаж, алгаараа үрэхэд ѳвчин нь илааршаад байдаг байв.Нэг удаа эцэг Эйкиши асуух гайхахын хоорондуур, бүгд ѳвдѳѳд байхад хүү минь л ѳвдѳхгүй юмдаа гэж. Ааваа, би ч ѳвддѳг, гэхдээ ѳѳрийгѳѳ эмчилчихдэг юмаа гэж бяцхан хүү хээвнэг хэлжээ. Эндээс улбаалан, бяцхан Току чичих, хатгах, хүчтэй дарах, үрэх аргаараа гэр орныхноо эмчилчихсэнд тэр хавийн хүмүүс, ѳѳрѳѳ ч их гайхжээ. Хүмүүс олноороо ирж бяцхан хүүгийн увьдаст хуруугаар хатгуулдаг болов. Хожим нь Току анагаахын чиглэлээр суралцаж мэдлэг эзэмшсэн ч эрдмээ орхисонгүй, үргэлжлүүлсээр л байв. Ѳѳрийн аргыг ШИАТЦУ буюу цэг дээр хуруугаар онож хүчтэй хатгах гэсэн утгатай нэрлээд, онолын үндэслэлийг нь боловсруулж автономи мэдрэлийн тогтолцоог сэргээн идэвхижүүлэх замаар хүмүүсийг эдгээж, улмаар биологийн насыг богиносгож болно гэсэн онолыг дэвшүүлэн амьдрал дээр хэрэгжүүлж эхлэв. Эхлээд Хоккайдо, дараа нь Токио, Калифорни, Канадад институт нээж улмаар Шиатцу дэлхийгээр тархав. Европад гэхэд Шиатцу гэж юу байдгийг захын нэгэн мэднэ. Току, хүний биенд 200 000 орчим шатцугийн цэг буюу тсубо байна гэж баримжаалаад 2000 орчим цэгийг зураглан тогтоожээ. Ѳнѳѳдѳр ШИАТЦУ олон оронд албан ёсоор терапи хэмээн хуульчлагдаад байгаа. Току насан ахиж түүний том хүү Тору эцгийн эрдэм ухааныг залгамжлан үргэлжлүүлэв. Току хүүдээ захиас болгон хэлэхдээ, хүү минь хүн болгонд шиатцу адил тэгш үйлчлэх боломж муутай шүү, түүн дээр хүн ѳѳрийгѳѳ сувилах ухааны талаар юм бодоорой гэж захин хэлсэн байдаг.

Бяцхан түүх 2. Мэдээж Тору хүү эцгээ ѳв залгамжилж дэлхийд алдар цуу нь дуурссан нь ойлгомжтой. ШИАТЦУ терапи дэлхийгээр тархсан, одоо ч гайхамшигтай засал хэвээр байна. Тору нэг удаа цэг ашиглан даралт хийж хагалгааны ѳвчтѳнг түр ухаан алдуулаад мэс засал хийж байх явцад нѳгѳѳ ѳвчтѳн нь гэнэт сэрэн босоод ирж, эндээс асуудал үүссэн байна. Тору, цэгийн алдаа байхгүй ээ, хүний биеийн онцлогтой холбоотой юм боллоо гэж хичнээн тайлбарлаад ч үр дүнд хүрсэнгүй. Энэ үед л, хамгийн сайн цэг ч тус болохгүй тохиолдол байдгийн байна гэдгийг сайн ойлгожээ. Хүн ѳѳрийн биеийн онцлогт тохирсон хѳгшрѳлтѳѳс хамгаалах талаар ухаан боловсруулаарай гэж захисан эцгийх нь үг ч санаанд нь гүн буусан байна. Ийнхүү Тору Намикоши, хүн ѳѳрийгѳѳ сувилах, биологийн насаа сааруулах бүхий л боломжийг судлахад ихээхэн хѳдѳлмѳр зарцуулж, бүхэл бүтэн үзэл баримтлал боловсруулсан байна.

Тору Намикошийн санал болгосноор хүн биологийн насжилтаа сааруулхын тулд наад зах нь 5 зүйлийг байнга анхааран мѳрдѳж явах ёстой тухай зѳвлѳсѳн байна.

1. Нойр

2. Зѳв хоололт

3. Хѳдѳлгѳѳн

4. Инээд

5. Гадагшлулалт

Энэ тавыг хичээнгүйлэн мѳрдсѳн үед биологийн насыг доод тал нь 10 жилээр сааруулах боломжтой гэсэн дүгнэлт байдаг. Энэ 5 нѳхцлѳѳр энгийн бѳгѳѳд үр дүнтэй аргуудыг дараагийн дугаарт үргэлжлүүлэн зѳвлѳх болно. Танд, улам залуужих боломж байгаа гэдэгтээ итгэж, үзээд авахыг хүсэн ерѳѳе!

Жич, шинжлэх ухааны хялбаршуулсан эль ѳгүүллийг туурвигч бивээр эзэмшсэн мэргэжилдээ дулдуйдан ШИАТЦУ ухааныг Польш, Герман эхээс судалж, тодорхой хэмжээний мэдлэгтэй болсон юм. Ер нь Шиатсугийн сургалт Европад нилээд түгээмэл байдаг. Одоо ч үргэлжлүүлэн сурсаар л, сувилсаар л...харин 200 000 цэгийг эзэмших боломжгүй юм шиг байна гэдгийг л хэлэх үлдэв.

Ѳгүүллийн нэрийг Жамц андтай хамтран тохиосон, аль болох товч байх үүднээс их шүүлтүүр хийлээ. Зарим утга хасагдсан байж ч мэдэх, ойлгомж, найруулга муутай хэсэг дор хүлцэл ѳчье!

(ШУ-ны хялбаршуулсан ѳгүүлэл, медиад тавигдаагүй)

Хүндэтгэсэн

Проф.И.Цэрэнхүү