"Одоо яах юм бэ... Яанаа. Ямар азаар дотуур байрныхаа мөнгийг өгсөн байсан юм бэ" л гэж бодно. Мөнгө, мөнгө л бодогдоно.Найз охидоосоо зөвлөгөө авч ажил хийхээр шийдэв.Эцэг, эх хоёр нь хамаг байдгаа шавхаж, дээрээс нь банкнаас зээл хийж байж бүтэн төлбөрийг нь өгч явуулсан билээ. Уг нь ч одоо хоёрдугаар курсийн оюутан юм чинь ажил хийх боломжтой шүү дээ гэж бодон ажлын зар өглөө. Утсаа чагнан хичээлдээ явавч зар өгснөөс хойш долоо хоног хэн ч утасдсангүй. Тиймээс бүр ч сэтгэл санаагаар унаж, байрнаасаа гарахаа ч болив. Өдөржин шаналж орон дээр хөлбөрч байтал утас нь дуугарав.

-Байна уу, зар өгсөн охин мөн үү?

-Тийм ээ, мөн байна... гэж өөрийн зрхгүй чанга дуугаар баярлан хэлэхэд,

-Ах нь их дэлгүүрийн хажууд явж байна. Чамтай хаана уулзаж болох вэ?

Хэдэн минутын дараа тэд машинд уулзав.

-Манайх гэрийн үйлчлэгчээ сарын 250 мянган төгрөгөөр цалинжуулдаг. Эхнэр Японд сурдаг учир би хүүтэйгээ амьдардаг, хүү минь долдугаар анги.Чиний хийх ажил биднийг ирэхэд гэр цэвэрхэн, хоол бэлэн, хувцас цэвэрхэн байвал болно. Өмнөх үйлчлэгч маань манайхаас юм хулгайлаад халагдсан. Гэхдээ би чамд итгэж байна. Энэ миний нэрийн хуудас, харин энэ гэрийн хаяг. Маргааш хичээлээ тараад очиж ажлаа эхлээрэй. Өөр юмгүй дээ, сайхан амраарай... Соёлнаран машинаас нь бууж, автобусны буудал алхлаа. "Сарын 250 мянга болж байна. Би юу гэж хүний юм хулгайлах билээ. Итгэлийг нь алдалгүй сайн ажиллаад төлбөрөө төлчихвөл бол оо... Тэр хоёр минь банкинд зээлтэй болохоор надад илүү дутуу мөнгө явуулах гэж бүр зовж байгаа амьтад. Тэгэхээр би цагийн ажил хийж байгаа болохоор мөнгө явуулах гэж зовох хэрэггүй гэж хэлсэн нь дээр. Төлбөрөө алдсанаа яасан ч хэлж болохгүй. Настай хүмүүс харваж ч мэднэ. Маргааш нь хичээлээ тараад гэрт нь очлоо.Тохилог нь дэндсэн таван өрөө байр угтлаа.Өрөөнүүд цэвэрлээд сунаж унах шахав. Гэсэн ч хоол хийхээр галын өрөөнд орж хормогч зүүж, хөргөгчин дээр "Бид хоёр голдуу шөлтэй хоолонд дуртай" гэсэн бичиг хадаастай хоёр хаалгатай хөргөгчийг нь нээвэл хүнсээр хахсан байлаа. Сонгино хэрчиж нулимс будруулсан шигээ зогсож байтал хүү нь орж ирээд:

-Сайн уу эгч ээ, намайг Хүслэн гэдэг. Харин таныг...? гээд дугуйн спортын зургийн үзүүлэн болсон өрөө рүүгээ орлоо.

Хоол гаргахаар бээлийтэй зууралдаж байтал гэрийн эзэн ч ирлээ. Гурвуул хоолны ширээ тойрон суув. Соёлнарангийн шантгар хамар дээр хөлс бурзайгаад, үс нь хүртэл хөлрөөд энд тэндээ буржийж, хацар шанаагаар нь наалджээ. Тохитой айлд гэрийн үйлчлэгчээр орсондоо туйлын баяртай явна. Гэвч өдөр бүр сургалтын албанаас "Төлбөр! Төлбөр! Төлбөрөө төл!" хэмээх дарамттай учирна. Ингэж явсаар арайхийн нэг сар болж, "босс"-доо хэлж цалингаа аваад бушуухан л сургуулийн төлбөр . тушаадаг банкинд тушаагаад сэтгэл нь түр ч болов амарлаа. Сар гаран болсны дараа гэрийн эзэн түүнд "Танайх сургуулиасаа хол бол манайхаас хичээлдээ явж болно шүү дээ" гэснээс хойш дуртай нь аргагүй тэднийхээс явдаг болов.Яг л гэртээ байгаа юм шиг бүгдийг сэтгэлээсээ хийдэг нь аав, хүү хоёрт таалагдана. Гэрийн эзэн ч гэрийн үйлчлэгч, хүү хоёртоо анхаарал сайн хандуулна. Гэрийн эзнийг Чинхүрэл гэх бөгөөд төрийн томоохон алба хашдаг, хацар дээрээ бүдэг бор мэнгэтэй, том алаг нүдтэй, уулзсан хүн бүхэнд сайхан сэтгэл төрүүлэхүйц цэвэр цэмцгэр хувцаслаж, үсээ толийтол самнаж явдаг, архи тамхинаас хол, ажлаасаа оройтож ирнэ гэж үгүй. Хүслэн хүү нь аавтайгаа усны дусал шиг адилхан бөгөөд боловсон, зөв хүмүүжилтэй, зан сайтай хүү байв.

Чинхүрэл ажлаасаа ирээд өрөөндөө сонин гарчиглаж суудаг байх, сонингийн хуудасны чимээ л сонсддог аж. Хүү нь ч өрөөндөө хичээлээ давтаад суух бөгөөд дугуйн спорт сонирхдог болохоор хичээлээс гадуур зав зай гарвал найзуудтайгаа хотоос зайдуу гарах нь элбэг. Нэг орой Соёлнаран хичээлээ хийж дуусаад шүршүүрт ороод амрахаар хэвтэж байтал гэрийн эзэн орж ирэв.Жаахан балгажээ. Хэдэн найзууд нь нийлж жаахан суусан юм байх. Бүсгүй галын өрөөнд хоол аягалж зогстол араас нь тэвэрч аван "Ах нь эмэгтэй хүнийг, тэр тусмаа чамайг маш их хүсэх боллоо.." гэвэл Соёлнаран тулгамдсандаа халуун тогоонд гараа түлчихэв. Үнэндээ энэ сайхан ахыг орой бүр орондоо орохдоо хүсэж, сэрэл тачаалдаа дийлдэн заримдаа долоовор хуруугаараа түүнийг орлуулан оролддог байсан билээ.Чихнийх нь гэдсийг хэлээрээ ирвэгнүүлэх Чинхүрэлээс сүрчигний сайхан үнэр сэнхийнэ."Ах нь найзуудтайгаа хоол идчихсэн.Миний өрөөнд оръё, тэгэх үү?" гэсээр бүсгүйг хөтлөн өрөөндөө оруулаад ханан дахь гэрлээ ч дарсангүй, бүсгүйг хананд шахан үнслээ.Сайхан үнэр, сайхан үнсэлт, сайхан илэлт, сайхан тэврэлт... гээд бүх юм нь сайхан санагдах гэрийн эзний зөөлөн орон дээр хамтдаа хөлбөрөв. Гэрийнхэн нь болон найз нөхөд нь түүнийг Чинхүүш гэж дууддаг болохоор Соёлнаран "Чинхүүш ах аа..." хэмээн сулхан дуугаар үглэн үсийг нь илбэн хэвтэхдээ хоёр хөлөө өөрийн эрхгүй дэлгэв ээ. Ханхар өргөн цээжээрээ хааш нь ч хөдөлгөхгүй дарахад хоёр хөх нь нухлагдан өвдөнө.Хүзүүг нь удтал шимэн үнсэж, хоёр хөхийг нь ээлжлэн хэлээрээ оролдож бүсгүйг байж ядан гийнуулна.Тэгснээ шөвгөр хэлээрээ хэвлий дээгүүр нь гүйлгэсээр доошлон доошилсоор өөдөөс нь халуунаар төөнөх эмзэг зөөлөн эрхтэнд нь хэлээ хүргэхэд бүсгүй агдасхийн нуруугаа нумруулан хотойж, хоёр гараараа орны бүтээлгийг базлан "сэрэлтэнэ".

Оршлыг онц сонирхолтой хийсэн Чинхүүш ах нь гантайтал хатуурсан "ясан баатар"-аараа бүсгүйн ойрд услагдаагүй, хөөж памбайсан зөөлөн эрхтэнд "дүрэн" оруулахад бүсгүйн тааламжтай гиншилт дур сэрлийг нь улам өдөөж, хослох эрхтний хөдөлгөөнөөр буйдан орыг "ёхлуулж" гарав. Хорвоогийн тансаг бурмыг нялууртлаа хүртсэн тэдний цэнгэлийн шимт үүр цайтал үргэлжилжээ.Жаахан нойр авсан тэд өглөөний найман цагт хоёр тийш яаран гарлаа. Бүсгүйг хичээлдээ ирээд хатуу сандал дээр суухад эмзэг эрхтэн нь хорсон хөндүүрлэнэ. Хичээлээ тараад ирэхэд гэрийн эзэн нь ирчихсэн байлаа. Харц мөргөлдөөд дахин харж чадахгүй, юм ярьсан ч эзнийхээ нүүрийг эгцэлж харахгүй байгааг анзаарсан Чинхүүшийн инээд хүрэн бүсгүйг тэврээд зөөлхөн озлоо. Тэднийг ийн үнсэлцэж зогстол түлхүүр шажигнах дуу гарахад хоёул юу ч болоогүй дүртэй хоолны ширээндээ суув. Өөрийг нь ширтэх эрийн шуналтай харцнаас дальдчихдаа урт сормуустай нүдээ байн байн анивчиж, хацар нь улсхийнэ. Оройн хоол арай гэж өндөрлөж, Соёлнаран аяга халбага угаахаар үлдэхэд Чинхүүш сандлаасаа босолгүй, ширээн дээр гараараа шанаагаа тулж суучихаад түүний үйл хөдлөлийг харан суух нь угааж буй аягаа шалан дээр алдчих гээд бүр ч хэцүү санагдана.

Чинхүүш сандлаасаа босож ирснээ чихийг нь зөөлөн амьсгалаар чимээлж "Хүүг унтахаар ороод ирээрэй" гээд өгзгийг нь чанга базлан хүзүүнд нь үнсээд өрөөндөө оров. Гал тогооны ширээн дээр хичээлээ хийж дуусгаад цаг харвал шөнийн 12 цаг өнгөрч байв. Ширээний гэрэл унтрааж угаалгын өрөөнд нүүр гар, шүдээ угаагаад гэрийн халаадаа нөмөрсөн бүсгүй Чинхүүшийн өрөөнд ормоор байвч зүглэж зүрхэлсэнгүй өрөөндөө ороход утсанд нь мессеж ирэхэд гайхан харвал "Чамайг хүлээгээд унтаж чадахгүй байна шүү дээ, ороод ирээч" гэсэн байлаа. Зүрх нь хүчтэй дэлсэж, өрөө рүү нь алхаж явахад хөл нь гуйваад ч байх шиг.Арай гэж Чинхүүш дээр орвол зурагтын гэрэл сүүмийж байв.Соёлнаранг ороход хаалган дээрээ "отоод" зогсож байсан эр хаалга хаав уу, үгүй юу бүсгүйг тэврэн үнсэхэд түүний мод мэт хатуурсан эрхтэн давсгийг нь хатгана.Үнсэлцэх зуураа баруун гараараа ясан баатрыг тэмтрэн илбэхэд бүр ч догшрон дохилзох нь сүртэй.Тэсэж ядсандаа бүсгүйг хоёр гараараа өргөж зөөлөн орон дээрээ хэвтүүлэв.Түүний халаадны оосрыг мулт татаад дээр нь гаран үнсэж, янагийн янз бүрийн үйлдлээр элдэвлэж байснаа чинээндээ тултал томорч турсикэндээ багтахгүй байгаа эрхтнээ суллаад зөөлхөн шургуулж, зугуухан хөдлөв. Чимээгүйхэн янаглах хоёрыг хүүд нь илтгэх гэсэн мэт чад пад дуугаралт нь орны шажигнаантай хослон айдаст автуулавч хэн хэн нь зогсоож үл зүрхэлнэ.

Хүчтэй хатгалт, халуун амьсгал, хүнд бие нь бүсгүйг улам тачаадуулж бүхий л биеэ суллан, бөгсөн биеэрээ тосгуулан хөдлөнө. Хүсэлдээ шатсан эрийн хөвчирсөн эрхтний хатгалтыг удаан тэвчилгүй гиншин ярагласаар дур тавихад үүнийг мэдэрсэн эр бүлүүрээ сугалан бүсгүйг дээрээ суулган дороос нь хүчтэй ивэн бүлэхэд бүсгүйн өгзөг дээр дээр ойж буухдаа чад-падыг улам чангаар эгшиглүүлнэ.Тээр дээрээс үсрэн "байгаа онох" бүсгүйн хөдөлгөөнд эрхтнээ хугалуулчих вий хэмээх айдас түүнд огтхон ч алга.Хоёр эрхтний "тулаан"-д холбирон үзэлцсээр Чинхүрэлийн амьсгаа хурдсан бүсгүйг доороо оруулан гурвантаа хүчтэй бүлээд шингэнээ годгодуулан дотор нь харваснаа хамаг бие нь сулбайн хөдөлгөөнгүй хэвтэв. Ийнхүү гэрийн эзэнтэйгээ жаргах болсоор эрт унтахгүй, өглөө босохгүй хичээлээсээ хоцордог болжээ. Амралтын өдөр бүсгүй нөгөө хоёртоо зориулан банштай цай хийж байтал Хүслэн найзуудтайгаа уул руу явахаар яараад цай ч хүлээсэнгүй.

Харин Чинхүүш өрөөндөө тайван нойрсоно. Цай болох үест гэрийн эзэн сэрж, хоёул цайлж суутал Соёлнарангийн ангийнхан утасдаж Тэрэлж салхинд гаръя гэх нь тэр. Үүнд Чинхүүш илт дургүйцэж, түүнийг явуулахыг хүссэнгүй. "Өнөөдөр хамтдаа баймаар байна" гэхэд бүсгүй хариу үл дуугарав. Бүсгүйг энгэртээ наан үсийг нь зөөлөн илбэж, уруулыг идчих шахаж байснаа хоёр хөхийг нь ээлжлэн базна. Халуун үнсэлтэнд шатсан тэдний хүсэл тачаал ундарч, барьж эс дийлэн бүсгүйг модон ширээн дээр хэвтүүлээд хормогчийг өмд, дотоожийн хамт шувт татаж, өөрийнхөө нүцгэн биедээ нөмөрсөн халаадаа доош гулгуулан, хоёр хөлийг нь хоёр тийш тэлүүрдээд, гантайтал томорсон эрхтнээрээ чийгтэн памбайсан умдагийг нь ганц бүлэлтээр "таглаж" орхив. Бүсгүй "Ёоё, ёо" хэмээн өөрийн эрхгүй дуу алдан гиншихийг ч үл тоон угт нь тултал оруулаад, эрхтнээ сугалснаа дахин ганцхан түлхэлтээр мөн л тултал зоогоод таазнаас нь барин өөр лүүгээ ойртуулж холдуулахад таатай ч бүсгүйн нурууг модон ширээ нухаад тиймхэн байлаа. Цонхоор тусах нарны гэрэлд чармай шалдан эрийн дор хэвтэх нь тун чиг эвгүй байвч гэрийн эзэн үүнийг анзаарах сөхөөгүй нэг сугалж, нэг оруулна. Хэд бүлснээ хэлүүг нь хэлээрээ оролдоно гиншүүлнэ. Ийм үйлдэлд нь байж ядах бүсгүй сэрэл тачаалаа барьж эс дийлэхдээ "Тултал нь хийгээд хөдлөөч дээ.." хэмээн гиншигнэн өгүүлэхэд тачаадагч эр тултал нь оруулаад тааламжтайяа бүлэхэд өгзөг хонгоны мах нь хатуурах аж.

Ийн бүлэхэд модон ширээний нухалтыг мартан, монцгор эрхтний бүлэлтийг мэдрэн таатай гиншигнэхдээ хоёр хөлөөрөө Чинхүрэлийн бэлхүүсийг ороон сурмаг ивж тосгуулахад, бөгсөн бие нь модон ширээн дээр шахагдан бандагнана. Модон ширээг салж унах нь уу гэлтэй бүсгүйг бүлэх эрийн хөлийн шилбэ нь чичирч, бүсгүй чимээгүйхэн гиншинэ.Ширээн дээрх "тулаан" нэлээн үргэлжилсний эцэст хоёул дуу шуугаа хадаан дур тавихад гэрийн эзэн эрхтнээ сугалан бүсгүйн давсаган дээр бүлээн шингэнээ годгодуулан дусааж, түүнээ бахдах мэт амьсгаадан харж зогссоноо бүсгүйгээ гараас нь татан босгоход модон ширээ амарч, монцгор эрхтэн ч шалчийв. Үүнээсхойш тэд үдшийг эхнэр нөхрийн цэнгэлээр үдэх болов. Амраг эр нь төлбөрийн дарамтаас гаргаж, цэнгэлийн шимтэнд умбуулах болсоор Соёлнаран сургуулиа төгсөх ойртож, Чинхүүшийн эхнэр ч ирэх дөхжээ.

П.Мөөг

ДАЛД АМЬДРАЛ СОНИН