Өвөлжилт хүндэрсэн газрын айлуудыг нүүлгэнэ

2012-12-14

Манай орны нийт нутгийн 70 орчим хувь нь цастай байна. Тухайлбал, Увс аймгийн Малчин, Хяргас, Наранбулаг,

Баруунтуруун, Өндөрхангай, Сагил, Хөвсгөлийн Ханх, Цагаан-Үүр, Өвөрхангайн Хархорин, Хужирт, Бүрд, Уянга, Нарийнтээл, Зүүнбаян-Улаан, Бат-Өлзий, Баруунбаян-Улаан, Зүйл, Баян-Өндөр, Завханы Сонгино, Тэлмэн, Яруу, Цэцэн-Уул, Цагаанхайрхан, Баянхонгорын Шаргалжуут, Архангайн Хотонт, Хашаат, Булганы Гурванбулаг, Сэлэнгийн Бугант, Алтанбулаг, Хэнтийн Гурванбаян, Дундговийн Адаацаг сумын нутгаар шөнөдөө жиндүү хүйтэн хонож, цасны зузаан 20-60 см болжээ.

Хунгарлаж шуурсан газраа 60-130 см-т хүрч, эдгээр арван аймгийн 32 суманд мал бэлчээрлэх боломжгүй болсон байна. Цас ойр ойрхон нэмэгдэн орж, нийт нутгаар хүйтэн байгаа нь 15 аймгийн 70 суманд хүндрэл үүсгэхээр байна гэж Цаг уурын хүрээлэнгээс сэрэмжлүүлэв.

Цаг агаарын урьдчилсан төлөвөөс үзэхэд, цас ихтэй байгаа аймаг, сумын ихэнх нутгаар энэ сар, ирэх нэгдүгээр сард олон жилийн дунджаас ахиу цас орж, агаарын хэм олон жилийн дунджаас хүйтэн өөрөөр хэлбэл, 2009-2010 оны зудтай байсан үеийн нөхцөл байдал давтагдаж, болзошгүй байгаа аж. Иймээс яаралтай арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх зорилгоор Улсын онцгой комисс хуралдсан байна.

Нийт нутгийн хэмжээнд хамгийн их цастай Өвөрхангай аймагт байдал илүү хүндрэлтэй байгаагаас тус аймгийн 907 өрхийг Булган, Баянхонгор зэрэг аймгийн нутагт нүүлгэн шилжүүлэх шаардлагатай байгаа аж. Үүнд шаардагдах зардал 42 сая төгрөгийг Засгийн газрын нөөц хөрөнгөөс гаргуулахаар Засгийн газарт асуудал оруулахаар тус хуралдаанаас шийдвэрлэсэн байна.

Түүнчлэн нөхцөл байдалтай холбогдуулан албан даалгавар гаргаж буйгаа Монгол Улсын Шадар сайд, Улсын онцгой комиссийн дарга Д.Тэрбишдагва танилцуулав. Засгийн газар, Улсын онцгой комисст аймаг, нийслэлийн Засаг дарга, онцгой комиссоос хүн хүч, туулах чадвар сайтай тээврийн хэрэгслийн тусламж хүссэн үед эхний ээлжинд гарч ажиллах бүлэг, техник хэрэгслийн бэлэн байдлыг хангаж ажиллах, улсын хилийн бүсэд отроор өвөлжилж, хаваржиж байгаа малчдын эрүүл мэнд, мал сүргийн аюулгүй байдалд дэмжлэг үзүүлж ажиллахыг Батлан хамгаалахын сайд болон Хил хамгаалах Ерөнхий газрын даргад үүрэг болголоо.

Үргэлжлэн орсон цасанд улсын болон орон нутгийн шинж чанартай зам даваа, хаагдсаны улмаар иргэд, малчид холбоо тасарч, түлээ түлшгүй болох, малын бэлчээр цасанд дарагдаж хүндрэл үүссэн үед дэмжлэг туслалцааг хугацаа алдахгүй шуурхай шийдвэрлэж байхыг холбогдох хүмүүст даалгав. Цаг агаарын хүндрэл бэрхшээлтэй давхцан мал, амьтны халдварт, гоц халдварт өвчин гарахаас сэргийлэх учиртайг Шадар сайд анхааруулсан аж.

Отроор өвөлжилж, хаваржиж байгаа малчдад яаралтай тусламжийн үйлчилгээг үзүүлэх байнгын бэлтгэлтэй байх, сургуулийн болон бага насны хүүхдийг аль болох малд явуулахгүй байх, шуурганд төөрөх, малтайгаа уруудах, осгох, амь насаа алдах зэрэг эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, цаг агаарын мэдээг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр малчид, ард иргэдэд байнга сэрэмжлүүлж байхыг даалгавар болгосон юм.

Өвөлжилт хүндэрсэн аймгийн тоонд бичигдсэн Өвөрхангай аймгийн Онцгой байдлын хэлтсийн дарга Т.Энхбаатараас зарим зүйлийг тодрууллаа.

-Танай аймагт цас их орж зуд нүүрлэх аюултай нөхцөл бүрдсэн гэх мэдээлэл бий. Энэ талаар ярихгүй юу?

-Манай аймгийн ихэнх буюу 90 хувь нь цастай байна. Хангайн зургаан суманд их хэмжээний цасан бүрхүүл тогтсон.

-Цасны хэмжээ хэр байна. Шуурч байгаа болохоор хунгар ихтэй байна уу?

-Ихэнх газраар 45-60 см, хунгарласан газартаа нэг метр хүрч байна. Мал бэлчээрлэх боломжгүй болсон. Зарим зам даваа хаагдсан болохоор хүндрэлтэй зүйл их байгаа.

-Хаанахын замууд хаагдаад байгаа вэ?

-Улаанбаатарын баруун аймгийн чиглэлийн замууд цасанд боогдсон. Аврагчид гурван техник хэрэгсэлтэйгээр тогтмол ажиллаж замыг цэвэрлэж байна.

-Цас ихтэй газруудад нутаглаж буй айл өрхүүдийг нүүлгэн шилжүүлэх тухай яригдаж байгаа гэлүү?

-Урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг авч байна. Айлуудыг нүүлгэн шилжүүлэх талаар яригдаж байгаа. Энэ асуудлыг Улсын онцгой комисст хүргүүлсэн. Айл өрхийг нүүлгэхэд дэмжлэг туслалцаа авах хэрэгтэй. Уг асуудлыг шийдэж өгөх байх.

-Аль сумдын айл өрхийг нүүлгэх юм бэ?

-Хужирт, Бат-Өлзий, Бүрд, Зүйл, Хархорин сумдын иргэд оторлож байна. Зарим бололцоотой айл өрхүүд аймгийн урд талын сум руу нүүж байгаа.

-Нөхцөл байдал хүндрэхээр эмнэлгийн тусламж үзүүлэхэд хүндрэлтэй болж байгаа биз?

-Өндөр настан, жирэмсэн эмэгтэй, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, хүүхдэд эмнэлгийн тусламж үзүүлж байгаа.

-Мал бэлчээрлэх боломжгүй байгаа учраас хорогдолт хэр гарч байна вэ?

-Малын хорогдолт гайгүй байна. Зун сайхан болсон болохоор мал тарга авч өвөлдөө гайгүй байгаа.

-Аймгийн нөөцөд өвс хэр байгаа вэ. Шаардлагатай тохиолдолд хэрэглэх үү?

-Нөөцийн өвс дууссан. Зарим сумдад өвсний нөөц бий. Шаардлагатай гэж үзвэл малчид өвс, тэжээлээ худалдан авч байна.

-Цаашдаа цас орно гэж цаг агаарын мэдээлэл гарсан?

-Энэ сарын 15-нд цас орж, шуурна гэсэн байгаа. Мөн 20-нд бас нэг үзэгдэлтэй гэсэн мэдээлэл ирсэн. Нэгдүгээр сард ч цас орно. Энэ бүгдэд зохих бэлтгэлийг ханган ажиллаж байна.

-Хүйтний улиралд цас зуднаас гадна галын дуудлага нэмэгддэг. Танай аймгийн тухайд байдал ямар байна вэ. Галын дуудлага хэр бүртгэгдэж байна?

-Галын дуудлага ихсэх хандлагатай байгаа. Өдөртөө 1-2 дуудлага ирнэ. Ихэвчлэн айл шатах дуудлага байдаг.

А.Лхагва

Эх сурвалж: "Нийгмийн Толь"