2012-11-20“Гамлет” үдэш бүр дүүрэн үзэгчтэй байна
УДЭТ-ын тайзнаа тавигдаж буй У.Шекспирийн алдарт “Гамлет” жүжгийн Офелиягийн дүрд орлон тоглогч жүжигчин Д.Ганцэцэгтэй уран бүтээл, амьдралынх нь талаар ярилцлаа.
-Алдарт “Гамлет” жүжгийн Офелиягийн дүрд орлон тоглогчоор тоглож байгаа. Орлон тоглогч гэж яг ямар дүрийг хэлдэг юм бэ?
-Нэг дүр дээр ээлжилж тоглоно гэсэн үг. Хоёрдугаар дүр л дээ. Яалт ч үгүй шалгаруулсан 10 дүрээс гол дүрд А.Ганчимэг, Д.Ганцэцэгийг ч тоглуулчихмаар болоод бид хоёрыг сонгосон байх. Нэгдүгээр дүр нь бүтэн сар бэлтгэл сургуулилалт хийх бол хоёрдугаар дүрд сургуулилалтын цаг бага олддог. Гурван өдрийн нээлт байсан. Хоёр өдрийн нээлтэд А.Ганчимэг, нэг өдрийнх нь нээлтийг би хийсэн. Тэгээд өдөр өдрийн тоглолтод бид хоёр ээлжилж тоглох эрхээ авсан. Тоглолт маш амжилттай сайн тоглогдож байна.
-Жүжиг үзэх сонирхолтой хүмүүс олон байгаа ч билет нь аль хэдийнээ дуусчихсан байна. Ингэж бодохоор өнөө цагт драмын сонгодог жүжиг үзэх үзэгчдийн тоо нэмэгдсэн нь харагдаж байна?
-Билет дууссан байна гэсэн. Би нэг зүйлд баярладаг юм. Бид Гамлетийг энэ тайзнаа тавилаа гэхэд хүн үзэхгүй бол яана гэсэн айдас байсан. Гэтэл эсрэгээрээ харин ч их үзэгчидтэй. Орой бүр суудал дүүрэн байна. Үүнд сайн уран бүтээл хийсэн найруулагч Н.Наранбаатарын шинэ цаг үеэ мэдэрсэн мэдрэмж. Хоёрдугаарт манай С.Болд-Эрдэнэ Гамлетийн дүрийг маш сайн чадварлагаар бүтээсэн. Энэ цаг дор театрын шилдгүүд нь тоглосон болохоор гайхалтай байгаа ч нөгөө талаараа “Гамлет” жүжиг уран бүтээлчдийн чансаа чадварыг шалгадаг бүтээл гэдэг утгаараа ихээхэн онцлогтой.
-Таны тоглолтыг үзсэн үзэгчид “А.Ганчимэгээс илүү тогложээ” гэх дүгнэлт хийж байна. Магадгүй гол дүрийг та бүтээх байсан ч юм билүү?
-Тэгж бодох үзэгчид байхыг үгүйсгэхгүй ч өрөөсгөл ойлголт болно. Гэхдээ шалгаруулалт нь ямар байсныг хүмүүс мэдэх байх. Хамгийн гол нь энэ жүжигт тоглох баг бүрэлдэхүүнд багтаж орсон өөрийгөө би азтай. “Гамлет” жүжигт энэ тайзан дээр ажиллаж байх үедээ нэг эс нь болоод үзэгчдтэйгээ холбогдож байгаад маш их баярлаж байгаа. Энэ жүжгийг найруулсан Н.Наранбаатар ахдаа болон хамтран ажилласан бүх жүжигчиддээ баярлалаа гэж хэлмээр байна. Мөн хүүтэйгээ жүжигт тоглоод тайзан дээр хамт ёслоод зогсч байсан мөч сайхан байлаа. Хамгийн гол нь бидэнтэй хамт эд эсээ шатааж, гурван цаг бидэнтэй хамт зүрх сэтгэлээ догдуулан үздэг үзэгчдээ маш их баярлалаа гэж хэлье.
-Таны том хүү нь Гамлетийн хүүхэд насны дүрийг бүтээсэн гэсэн. Хэн тоглуулах санал тавьсан юм бэ?
-Анх уншлага хийж байхад найруулагч “Хүүхэд насны Гамлетийг оруулж ирнэ. Хангай хэдэн настай билээ” гэсэн. Ер нь тэгээд С.Болд-Эрдэнэтэй их төстэй харагдаад байна тоглуулна гээд болдоггүй. Тэгэхээр нь би хүүгээ голоод “Манай хүү чадахгүй, үгээ ч хэлж чадахгүй. Яах юм бэ” гэхэд хөндлөнгөөс манай хэд “Чадалгүй яадаг юм бэ” гээд шалгуулаад тэнцсэн. Хүү өдөр өдрөөр үгээ хурдан цээжилж, үйлдлээ өөрөө нэмж баяжуулаад бэлтгэж эхэлсэн. Гэхдээ “Мөнгө өгвөл тоглоно” гэсэн. Хөдөлмөрөө үнэлүүлэх гээд байгаа биз. Жүжгийн нээлтийн дараа “Би сонин дээр гарсан байна шүү дээ” гээд онгироод баярлаад байсан.
-Хойч үеэ бэлтгэж, хүүхдээ том жүжигт тоглуулан урлагийн замыг нь нээж өгч байна гэх мэдээлэл гарсан. Хүүгийнхээ тоглосон хэсгийг хараад ямар санагдаж байв?
-Хөөрхөн харагдаж байна билээ. Үзэгчид болон манай театрынхан өндрөөр үнэлсэн. “Галтай, цогтой ирээдүйн Гамлет байна шүү, Ганаа чи хүүхэд алдваа” гээд байсан. Би хүүгээ урлагийн хүн болгох сонирхолгүй. Яагаад гэвэл миний хүү чинь номын хүн болох шинжтэй шүү. Өөрөө ч жүжигчин болохгүй гэдэг. Гэхдээ юмыг яаж мэдэх вэ. Ирээдүйд миний хүү Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд болохыг ч үгүйсгэхгүй. Ямар хүн болохыг цаг хугацаа харуулна биз дээ.
-Таныг дүрээ судлах гэж Сэтгэцийн эмгэг судлалын үндэсний төвд хэд хэдэн удаа очсон гэдэг?
-“Шар хад”-ны эмнэлэгт би очсон. Тайз бол нүд байдаг учраас үнэн нүд, бодит амьдрал хэрэгтэй. Бие, үгийн үйлдэл, сэтгэл гурав нийлж байж төгс дүр гаргадаг л даа. Жаахан охины дүрийг гаргах гэж байгаа болохоор биеэ бэлтгэх шаардлага гарсан. Зохиол дээрх үгээ уншаад өөрийнхөөрөө гаргах нь жүжигчин хүний хувьд харьцангуй амар. Хамгийн хэцүү зүйл бол сэтгэлээ бэлтгэх байдаг. Эмнэлэгт байгаа хүмүүст тайвшруулах тариа хийчихдэг учраас бидэн шиг тайван байдаг юм билээ. Дуудлагаар явбал сэтгэцийн хямралд орсон хүнийг харж болно гэж эмч нь зөвлөсөн. Тэгээд хэд, хэдэн удаа дуудлаганд нь хамт явсан. Сайхан залуухан охидуудтай ч таарсан. Их ч харамссан. Офелия гэдэг дүрийг үзэгчдэд үйл хөдлөлөөр илүү харуулахын тулд би эмнэлэгт очсон юм шүү дээ. Мөн энэ жүжигт тоглоход Уранчимэг эгчээс их зөвлөгөө авсан. Ганчимэг бид хоёр өөрсдөө хувцсаа оёсон. Бүх юманд сэтгэл, зүрх зоригоо нэгтгэж ажилласан болохоор дүрэндээ хайртай. Шөнө нойргүй хонох ч үе байлаа шүү.
-Урлагийн хэмжүүрийг тодорхойлбол. Одоо үед уран бүтээлийг сэдвээр биш, ур хийц чанараар нь хэмждэг болсон гэдэг?
-Драмын урлаг харьцангуй хөгжиж байна. Учир нь Н.Наранбаатар гэж авьяастай, оюун билэгт найруулагч гарч ирээд шинэ цагийг төлөөлсөн Монголын шинэ драмыг бий болгож байна. Манай удирдлагууд ч зөв чигтэй ажилладаг учир уран бүтээлчид нь урам зориг дүүрэн байдаг. Харин уран бүтээлийн хэмжүүр бол цаг хугацаа л байдаг. Яагаад гэвэл У.Шексперийн сонгодог бүтээл өнөөдрийг хүртэл амилж байна вэ. Урт настай, мөнх бүтээл олон зуун жилийн дараа байж байна гэхээр том агуу бүтээл байгаа биз дээ. Миний бүтээсэн дүрийг өнөөдөр хүн үзээд маргааш мартаж байвал бас нэг хэмжүүр. Миний бүтээсэн дүр хүмүүсийн зүрх сэтгэлд хоногшоод уйлсан нулимс бүрийг хэдэн жилийн дараа мартаагүй байвал бас нэг хэмжүүр. Тэгэхээр цаг хугацаа бүхний хэмжүүр юм уу даа.
-УДЭТ хэмээх энэ том айлын тогоонд орж ирсэн үеэ дурсвал. Мөн анхны жүжгийн тухайд асуумаар санагдаад байна?
-2002 онд сургуулиа төгсөөд орж ирж байлаа. Өдгөө 12 жил ажиллажээ. Анх “Бооцоо” жүжигт Амгаатайгаа тоглож байхдаа айх сандрах, эмээх баярлах, догдлох үе байсан. Найруулагч Наранбаатар, Мөнхөө багшийн удирдлага дор ажиллаж байсан.Жүжгийн нээлтийн тоглолт хийчихээд Сувдаа эгчтэй хамт тайзан дээр дуучин Алтанцэцэгийн дуунд ээлжилж зогсдог хэсэг байдаг даа. Тэр нь эмэгтэй хүн хайрын золиос болж байгаа хэсэг юм. Тэгээд ёсолгоо болоод дуусахад мэгштэл уйлаад зогсч чадахгүй байсан үе санаанаас ер гардаггүй юм. “Надаар тоглосон хайр” жүжгийн ерөнхий продессороор нь Цоггэрэл ах зориг гаргаж ажиллаад, Наранбаатар ах найруулаад Эби, Боогий Амгаа бид дөрөв гол дүрд тоглосон. Ингэж зориг гарган, итгэл сэтгэл зүрх нийлж бид тоглоогүй бол өнөөдөр театрын босгыг алхаа ч уу, үгүй ч үү. Тийм болохоор би өөрийгөө азтай гэж боддог. Намайг харж туслаж дэмждэг хамт олон тэнгэр бурхандаа ч баярладаг.
-Та ардын жүжигчин П.Цэрэндагва гуайд их эрхэлдэг бололтой юм аа?
-Өө эрх байлгүй яах вэ. Анх бид хоёр “Жинжиймаа” кинонд аав, охин хоёр болж тоглож байсан үеэс хойш театрт хамт ажиллаж байна. Уулзалгүй хоёр гурав хоноход л санана, уулзахаараа үнэрлүүлээд сайхан шүү дээ.
-Таны сэтгэлд үлдсэн хамгийн дотно дүр гэвэл ямар дүр байна вэ?
-Нийт 10-аад киноны гол дүр бүтээсэн. Яг сайн бүтээсэн дүр гэж онцлоход цаг хугацаа хэрэгтэй. Бас бодох шаардлагатай байх. “Жинжиймаа” кинонд бол тухайн үед аавыгаа алдаад удаагүй байсан үе таарсан. Тэр кинонд тоглосон би бас азтай. Энэ кино 2008 онд Америкт олон улсын кино наадмын уянгын төрөлд түрүүлсэн.
-Найруулагч О.Машбат, жүжигчин Н.Батцэцэг хоёр нутагтаа ирсэн. Уулздаг уу?
-Гамлетийн бэлтгэл сургуулилалт гээд уулзаж амжаагүй явна. Тэгж байгаад удахгүй уулзана даа. Тэр хоёртоо их баярладаг юм. Анхны кинонд тоглосон дүрээрээ жүжигчин хүн олонд хүрнэ гэдэг ховор завшаан.
-Уран бүтээлч хүн их шартай байдаг. Таныг харахад тийм байдал ажиглагдаж байна шүү?
-Би шартай. Гэхдээ зөв шартай байх хэрэгтэй. Хэрвээ чадахгүй байж хэн нэгэн рүү нулимаад яах юм бэ. Харин үүний дээр гарна даа гэсэн хор шараар зүтгэх хэрэгтэй.
-Та эсрэг, хурц, дайчин дүр бүтээе гэж боддог уу. Дандаа уйлсан, уйтгарласан, гуньж гутарсан дүр бүтээдэг?
-Миний бүтээсэн дүрүүдийн ихэнх нь цагаахан дурлаад, уйлаад, хайлсан дүр байдаг. Амьдралдаа уйлах зовлонг минь багасгаж тайзан дээр их уйлуулдаг дүр өгдөг юм болов уу даа гэж боддог. Сүүлийн үед зан ааш хурц дүрд тоглохыг боддог болсон.
-Та хүн байхын утга учрыг аав, ээжээсээ өвлөж авсан гэж ярьдаг юм билээ. Тэднийхээ талаар дурсаад яривал?
-Аав ээж хүнд хамгийн түрүүнд үлгэр дуурайлал болох хүн шүү дээ. Өдий зэрэгтэй явахад бас хүн байхын утга учрыг хүүхэд байх үеэс ой толгойд суулгаж өгсөнд баярладаг юм. Миний аав “Зөв хүн бай. Хүн хүнээрээ байх хэрэгтэй” гэж захидаг байсан. СУИС-д ороод хамгийн анхны хичээл дээр “Урлагийн хүн хамгийн түрүүнд хүн байх ёстой” гэсэн хичээл заалаа. Тэгэхээр хүн байх нь хамгаас чухал. Бусдыг хүндэлдэг хайрладаг, бусдад муу муухайг хийдэггүй байх ёстой гэж боддог. Ухаантай хүн гэж ямар хүнийг хэлдэг юм бэ гэсэн асуулт тавиад түүнийхээ хариултыг одоо ч олоогүй явна. Харин үүний эсрэг тэнэг хүн гэж ямар хүн байдгийг бодсон. Тэр нь “Эрх чөлөөг хязгааргүй” гэж ойлгосон хүн хамгийн тэнэг хүн болж таарч байна. Юм болгон хэм хэмжээтэй хязгаартай түүнийгээ маш сайн мэдэрч ойлгосон хүн ухаантай байх. Тэгэхээр юмны хэм хэмжээг харах ухааныг аав зааж өгсөн. Ээж бол “Эмэгтэй хүн эр нөхрөө дээдлэх ёстой. Эр хүн эрхмийн дээд” гэж захидаг. Миний аав ээж хоёр хүнд байх хамгийн эрхэм чанарыг үр хүүхдүүддээ сургаж хүмүүжүүлсэн.
-Хоёр хүү нь том болжээ. Аав ээжийнхээ мэргэжлийг өвлөх хүү байна уу?
-Зөндөө том болсон. Том нь одоо дөрөвдүгээр анги, бага нь гурван настай. Миний хоёр хүү чинь ээжтэйгээ их адилхан. Бага нь одоо болтол хөхөө хөхөж байгаад өнгөрсөн долоо хоногоос эхлэн хөхнөөс нь гаргасан. Хөхөндөө эм түрхсэн чинь “Ээжийн мөөм баба болсон. Барихад гоё” гэдэг. Тэгэхээр нь хүүгээ өрөвдөөд, хөхнөөс нь гаргахгүй бол би ядраад тураад байна шүү дээ. Миний хоёр хүү чинь ой тогтоолт сайтай. Том хүү жүжгийнхээ үгийг цээжилж байхад дүү нь дагаад цээжилсэн байгаа юм чинь. Том хүү жүжигт тоглохын тулд утгыг нь ойлгохгүй шууд цээжилж байхад бага хүү “Зевс гэж юу юм бэ” гэж бүр учрыг нь ойлгох гээд асуугаад мэрийгээд байгаа нь их хөөрхөн. Том хүүгээ компьютер гэхээс илүүтэй ном их уншуулдаг. Гамлетад тоглосныг нь бэлгэшээгээд манай найз миний хүүд Уран зохиолын дээжсийн эхний гурван ботыг бэлэглэсэн. Одоо амралтаараа эхний ботийг нь уншаад дуусгаж байна. Дөрөвдүгээр ангийн хүүхдэд ном уншуулж сургаж байна. Нэг зүйлийг хэлэхэд өсвөр насны хүүхдүүд ном уншихаа больжээ. Ном уншиж байж дотроос гэрэлтэж гэгээрээд дараа нь гаднах байдалдаа анхаардаг байх хэрэгтэй. Ариун сайхан юм бодож бай. Үргэлж өөрийгөө гоё сайхан гэж бодож бай гэж захимаар санагддаг.
-Та их шүтлэгтэй юм шиг санагдлаа?
-Миний шүтлэг ихдэнэ үү гэхээс багадахгүй ээ. Тэнгэр, нар сар, од гариг, бурханаа шүтнэ. Дөрвөн хүчтэнийг гадаа гэрийнхээ үүдэнд эсрэг талруугаа харуулж тавибал айлд орох муу муухай энергийг хааж, зайлуулдаг гэдэг. Тэр ч утгаараа дөрвөн хүчтэнийг үүдэндээ залсан. 12 жилийг шүтдэг. Тухайн жил нь гарч байгаа амьтныг шүтэж дээдлэх хэрэгтэй юм билээ. Өнөө жил луу байлаа гэхэд тэр жил нь бүх амьтныг ивээж байдаг гэдэгт би итгэдэг. Би 12 жилийг гэртээ байлгадаг. Том хүү маань байнга арц хүжээ уугиулж, зулаа өргөдөг. Миний аав их шүтлэгтэй хүн байсан. Аавын аав мундаг лам байсан юм билээ.
-Сайхан байх нь эмэгтэй хүний үүрэг. Гоо сайхандаа хэр цаг зав зарцуулдаг вэ?
-Гоо сайхан талаас гэвэл би өөрөө өөртөө гоо сайханч. Хүн өглөө бүр буцалсан ус, зөгийн балтай ус ууж байх хэрэгтэй. Хүний ходоод гэдэс сайхан байвал нүүр царай гэрэлтэй байдаг. Мөсөөр байнга нүүрээ арчиж байвал сайн. Гоо сайханд би 20 минутаас илүү сууж чаддаггүй “Одоо болчих, болсон юм бишүү” гээбосох гээд яараад тайван сууж чаддаггүй хүн шүү дээ. Хувцаслалтдаа брэндийн хувцас гэж туйлширдаггүй юм. Өөртөө таарсан эвтэйхэн хувцсаа өмсөх дуртай. Угаасаа жүжигчид хэлбэр хөөж, нэг юманд баригддаггүй улс.
-Таны нууц авьяас юу вэ?
-Юм харж зурахаараа сайхан зурчихна шүү. Хоёрдугаар курст байхад дүүгийнхээ зургийг зураад ширээн дээр тавьсан байхад аав ээжээс “энэ зургийг хэн зурсан юм бэ” гэхэд ээж намайг гэж хэлжээ. Гэтэл аав гайхаад “Энэ хүүхэд чинь урлагийн сургуульд буруу ангидаа орсон юм биш үү” гэж бөөн инээдэм болсон гэдэг. Зураг зурах нь сэтгэмж байх. Би бол дуурайж зурна уу гэхээс сэтгэж зурж чадахгүй ээ.
