Германы аугаа удирдагч, дэлхийн хоёрдугаар дайныг эхлүүлэх үндсийг тавигч гэгдэх Адольф Гитлер нь 1889 онд мэндэлсэн. Тэрээр тус улсын улс төрч, Үндэсний Социалист Ажилчны Нам буюу Нацист намын удирдагч байсан юм. 1933-1945 онд Германы удирдагч, Канцлераар ажиллаж байжээ. Харин 1934-1945 онд төрийн тэргүүн байв. Дэлхийн нэгдүгээр дайнд одон медалиар шагнуулсан ахмад дайчин гитлер 1920 онд Нацист намд элсэж 1921 онд тус намын удирдагчаар сонгогджээ.

1923 онд бүтэлгүйтсэн төрийн эргэлтийн дараа шоронд хоригдон гарч ирээд үндсэрхэг үзэл, семитийн эсрэг үзэл, коммунизмын эсрэг үзлийг өөрийн харизматик илтгэгчийн чадвар, ухуулгаар сурталчилан дэмжлэг олж авчээ. Гитлер 1933 онд канцлераар томилогдож, удалгүй тоталитар фашист дарангуйллыг тогтоожээ. Гитлер Германд амьдрах орон зай авах зорилгыг гадаад бодлогодоо тууштай баримталж улсынхаа нөөц баялгийг энэхүү зорилгод чиглүүлж байлаа.

ДЭЛХИЙН ХОЁРДУГААР ДАЙНЫГ ЭХЛҮҮЛСЭН УДИРДАГЧ

Гитлер Вермахтыг дахин сэргээж 1939 онд Польшийг эзэлсэн нь Европт Дэлхийн хоёрдугаар дайны галыг асаав. Дэлхийн хоёрдугаар дайн нь 1939-1345 он хүртэл үргэлжилсэн. Энэхүү дайн нь дэлхий дахины томоохон зөрчил байсан бөгөөд хүн төрөлхтний түүхэн дэх хамгийн аймшигт дайн байсан гэдэг. Тус дайны үеэр дэлхийн аугаа хүчнүүдийг хуримтлуулсан улс, орнууд Холбоотнууд болон Тэнхлэгийнхэн гэсэн хоёр хэсэгт хуваагджээ. Дэлхийн хоёрдугаар дайнд нийт 61 улс орны 110 гаруй сая хүн цэргийн албанд татагджээ. Дайны үед дэлхийн нийт хүн амын 80 хувь нь оролцсон гэх тоо баримт бий. Дайнд 60-аас илүү сая хүн амиа алдсаны ихэнх нь энгийн харц ард байсан.

Энэ бүхний эхлэлийг тавьсан нь 1939 оны есдүгээр сарын 1-нд Герман улс Польш руу довтолсоноор эхэлсэн юм. Түүний дараа Германыг дайн зарласныг илтгэн Франц болон Их Британи түүний холбоотон улсууд руу довтолсон явдал байв. Дайныг эхлүүлсэн шалтгаан нь Европт аугаа том улс байгуулах явдал байсан ба 1939 оны сүүлээс 1941 оны эхэн үе хүртэл хийсэн дайн тулаандаа Европийн ихэнх нутгийг эзлээд байжээ. Дайны үед Адольф Гитлер Германыг удирдаж байсан бөгөөд тус улсын цэргийн хүч болоод дайны тактикийг бие даан гүйцэтгэж байсан аж. Дайны үеэр Гитлер олноор хүмүүсийг олзолж байсан ба хоригдлуудад туршилт хийж байсан баримт хүртэл байдаг.

Дэлхийн II дайны үед Германд пуужингийн техникийн хэд хэдэн нууц төв ажиллаж байжээ. Тэдний ажлын үр дүн нь дэлхийд хамгийн анхны жолоодлогот А-4 буюу олонд Фау-2 нэрээр нь илүү танигдсан пуужин юм. Зөвлөлтийн цэргийн мэргэжилтнүүд германы пуужингийн нууц полигонуудын нэг Пенемюндэд ирсэн. Тэд немцүүдийн Фау-2 төдийгүй бага оврын “Рейнтохтер”, “Рейнботе”, “Вассерфаль”, “Тайфун” пуужингуудын технологин түвшнийг биширч байсан гэдэг. Улс орнууд дэлхийн хоёрдугаар дайнд Германчуудын ашиглаж байсан зэр зэвсэг болон техник, технологиуд нь одоог хүртэл олны сонирхлыг татсаар байна. Тухайн үед хөгжлөөр тэргүүлэгч АНУ хүртэл зэр зэвсгээр тодорхой тэргүүлж чадаагүй.

ДЭЛХИЙН ХАМГИЙН ХАЧИРХАЛТАЙ УДИРДАГЧ

Гитлерийг зарим хүмүүс бусдаас өөр гэдэг байжээ. Мөн түүнийг “Дэлхийн хамгийн хачирхалтай удирдагч” хэмээн сонинд нийтэлж байв. Учир нь тэрээр олны өмнө хэзээ ч пальтогоо тайлж байгаагүй, цэнхэр нүдтэй, цайвар үстэй аричууд бол дээд үндэстэн хэмээн үздэг байсан хэмээн сонинд бичиж байжээ. Гэвч тэрээр хар үс, хүрэн нүдтэй байсан. Түүний эмээ Гитлерийн эцгийг айлд үйлчлэгчээр ажиллаж байхдаа еврейгээс олж, гэрлэлтээс гадуур хүүхэд төрүүлсэн гэдэг. Гитлерийн эцэг Алоис хамаатныхаа Клара Пёльцль хэмээх бүсгүйтэй гэрлэжээ. Энэ нь түүний гурав дахь гэрлэлт байв. Түүнтэй гэрлэх үед тэр Алоиз хэмээх хүү Ангела хэмээх охинтой байжээ. Ангела нь хожмоо Гели Раубаль хэмээх охин төрүүлсэн бөгөөд түүнийг Гитлерийн нууц амраг байсан гэдэг. Клара, Алоис хоёр садан төрлийн холбоотой байсан тул Алоис Ватиканаас зөвшөөрөл авч байж Кларатай гэрлэж байжээ. Ютара Алоистой гэрлээд зургаан хүүхэд төрүүлсний гурав дахь нь Адольф байсан байна. Сонирхолтой нь Гитлер гэр бүлийнхээ цус ойртсоныг мэдэж байсан учраас гэр бүлийнхнийхээ тухай үргэлж товч, ойлгомжгүй зүйл ярьдаг байж. Мөн тэрээр бусдаас өөрийн өвөг дээдсийн талаар баримт нотолгоо үргэлж шаарддаг байжээ.

Түүний сурдаг байсан сургуулийн багш нь түүнийг “муу сурлагатай ч лидер шиг биеэ авч явдаг байсан” хэмээн ярьж байжээ. Гитлерийн ээж түүнийг гэдсэнд байхад нь үр хөндүүлэх талаар их боддог байжээ. Харин түүнийг эмч нь ятгаснаар Гитлер төржээ. Бурхан цаанаас нь хэдийнэ төөрөг тавиланг нь зурчихсан хойно арга ч байж уу. Мөн Гитлер уран зураг зурдаг байсан ч хэн ч түүнийг нь ойшоодоггүй байсан гэдэг. Тиймээс ч зарим хүн түүнийг зураач байсан бол нөхцөл байдал өөрөөр эргэх байсан гэж харамсах нь ч бий. Гитлер 1945 онд дайн дуусч байхад олон жил нууц амраг нь байсан Эва Браунтай гэрлэсэн ч 40 хүрэхгүй цагийн дараа шинэхэн гэрлэсэн эхнэрийн хамт амиа егүүтгэсэн гэдэг. Дашрамд дуулгахад төрийн удирдагч болсныхоо дараа германчуудыг дэг журамд сургахын тулд автобусанд тасалбаргүй орох гэсэн хүмүүсийг шууд буудах зарлиг буулгажээ.

БэлтгэсэнА.ЭНХТӨГС

NUD MN