Б.БАДАМЦЭЦЭГ: ЗАХ ЗЭЭЛД ЭЕРЭГ VЗVVЛЭЛТ АВЧИРСАН САР БОЛЛОО

2012-11-13

Vндэсний статистикийн хорооны мэдээллээр өнгөрсөн аравдугаар сард улирлын чанартайгаар

нийгэм, эдийн засагт багагvй өсөлт, бууралт ажиглагдлаа хэмээн онцоллоо. Учир нь, хvйтний эрч наашлахад улирлын чанартай ажил эрхэлдэг хvмvvс механикаар ажилгvйдлийг өсгөж, бараа бvтээгдэхvvн, vйлчилгээний vнэд ч гэсэн өөрчлөлт ордог байна.

Хэрэглээний vнийн индекс 4,6 хувиар өсөв

Хэрэглээний vнийн улсын индекс (ХVУИ) өнгөрсөн сард өмнөх сарынхаас зургаан хувь, оны эхнээс 12.9 хувиар өссөн гэнэ.
Ерөнхий индекс өмнөх сарынхаас ийнхvv өсөхөд орон сууц, ус, цахилгаан, тvлшний бvлгийн vнэ дvнгээрээ 4.6 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлсөн гэнэ. Өөрөөр хэлбэл, аравдугаар сард зарим бараа, бvтээгдэхvvний vнэд өөрчлөлт ордог өвлийн эхэн сар гэнэ.

Ажилгvйдлийн төвшин механикаар өсчээ

Тvvнчлэн энэ сард улирлын чанартай гэгдэх зам, барилгын салбарт ажиллагсад ээлжийн амралтаа эдэлдэг. Энэ нь механикаар ажилгvйдлийн төвшинг өсгөдөг аж. Энэ талаар VСХ-ны Хvн ам, нийгмийн статистикийн газрын дарга Д.Оюунчимэг “Аравдугаар сард нийгэм, эдийн засагт их өөрчлөлт гардаг. Тvvний нэг нь ажилтай мөртлөө улирлын чанартайгаар өвөл амардаг ээлжийн ажилтай хvмvvс байдаг.
Энэ нь, механикаар ажилгvйдлийн төвшинг өсгөдөг” гэв. Бvртгэлтэй ажилгvй иргэдийн тоо өнгөрсөн сарын эцэст 40.1 мянга болж, өмнөх оны мөн vеийнхээс 1.9 хувиар өссөн гэнэ.

Чанаргvй зээл багасав

Зах зээлд аравдугаар сарын эцсийн байдлаар мөнгөний нийлvvлэлт 7132.6 тэрбум төгрөг байжээ. Өмнөх сарынхаас 0.3 хувь, өмнөх оны мөн vеийнхээс 17.3 хувиар өсч. Гvйлгээнд байгаа бэлэн мөнгө өнгөрсөн сарын эцэст 717.6 тэрбум төгрөг болж, өмнөх сарынхаас 3.8 хувиар буурсан гэнэ. Харин аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд олгосон нийт зээлийн өрийн vлдэгдэл сарын эцэст 6855.4 тэрбум төгрөг болж, өмнөх сарынхаас 0.2 хувиар буурсан гэнэ. Банкны системийн хэмжээгээр чанаргvй зээл 306.2 тэрбум төгрөг болж, өмнөх сарынхаас 0.03 хувиар буурсан байна.

Импорт нэмэгдэж эхэлжээ

Манай улс энэ оны эхний 10 сард дэлхийн 135 оронтой худалдаа хийж, гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт 9404.0 сая ам.долларт хvрчээ. Vvнээс экспорт 3664.7 сая, импорт 5739.3 сая ам.долларт хvрсэн гэнэ. Харин гадаад худалдааны тэнцэл эхний 10 сард 2074.6 сая ам.долларын алдагдалтай гарч, өмнөх оны мөн vеийнхээс 29.3 хувиар өссөн гэнэ. Учир нь, импортын өмнөх оны мөн vеийнхээс өссөн өсөлт нь экспортынхоос 9.4 пунктээр илvv байгаа нь нөлөөлсөн аж. Экспортын 98.2 хувийг эрдэс бvтээгдэхvvн, vнэт ба хагас vнэт чулуу, vнэт металл, тvvхий болон боловсруулсан арьс, шир, ангийн vс, тэдгээрээр хийсэн эдлэл, нэхмэл бvтээгдэхvvн эзэлсэн.

Аж vйлдвэрийн салбар эрчимтэй хөгжиж байна

Аж vйлдвэрийн салбарын хувьд “одтой” байсан гэж хэлж болохоор байна. Нийт vйлдвэрлэлийг нь 2005 оны зэрэгцvvлэх vнээр 2012 оны эхний 10 сард 1776.3 тэрбум төгрөг болжээ. Энэ нь өмнөх оны мөн vеийнхээс 104.8 тэрбум төг буюу 6.3 хувиар өссөн vг гэнэ. Сvvлийн vед төр засгаас жижиг, дунд vйлдвэрлэлийг дэмжин, vйлдвэрлэгч байя гэсэн бодлого баримталж буй нь ийнхvv хэрэгжиж буйн илрэл гэнэ. Энэхvv өсөлтийг нь 35 хувийн агуулгад шилжvvлснээр зэсийн баяжмал, молибдений баяжмал, металл агуулгаараа, цайрын баяжмал, төмрийн хvдэр, газрын тос зэрэг уул уурхай, олборлох аж vйлдвэрийн салбарын гол нэр төрлийн бvтээгдэхvvний vйлдвэрлэл 0.6-47.9 хувийг эзэлж байгаа аж.Тvvнчлэн боловсруулах аж vйлдвэрийн салбарын vндсэн нэр төрлийн бvтээгдэхvvний vйлдвэрлэл 1.7 хувиас 4.7 дахин нэмэгдсэн нь голлон нөлөөлсөн хэмээн тус хорооны Макро эдийн засгийн статистикийн газрын дарга Б.Бадамцэцэг хэллээ.

Тээврийн салбарынхны орлого өсч эхлэв

Эдийн засгийн өсөлтийг тээврийн байгууллагын орлогоор vзэж болно хэмээн эдийн засагчид ярьдаг. Тэгвэл өнгөрсөн сард төмөр замын ачаа тээвэрлэлт ч өсч эхэлсэн гэнэ. Төмөр замын тээврээр энэ оны эхний 10 сард 16894.3 мянган тн ачаа тээж, давхардсан тоогоор 3365 мянган зорчигч зорчжээ. Энэ нь, өмнөх оны мөн vеийнхээс тээсэн ачаа 11.2 хувь, зорчигчдын тоо 4.9 хувиар өсчээ. Тээсэн ачаа, зорчигчдын тоо өссөнөөр төмөр замын тээврийн салбарын орлого эхний 10 сард 347.4 тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн vеийнхээс 7.3 хувиар өссөн гэнэ. Агаарын тээврийнхний хувьд ч мөн ялгаагvй тээсэн ачаа, зорчигчийнх нь тоо өсчээ. Тус салбарынхны орлого 162.1 тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн vеийнхээс 17.6 хувиар нэмэгдсэн гэнэ. Макро эдийн засгийн статистикийн газрын дарга Б.Бадамцэцэг энэ бvхнийг дvгнэн аж vйлдвэрийн салбар болон зах зээлд эерэг vзvvлэлт авчирсан сар боллоо гэж хэллээ.

ШИНЭ НИСЭХ БУУДАЛ 2016 ОНД АШИГЛАЛТАД ОРНО

Олон улсын нисэх онгоцны шинэ буудал барих төслийг хэрэгжvvлэх хөнгөлөлттэй зээлийн гэрээг Монгол Улсын Засгийн газар, Япон Улсын Олон улсын хамтын ажиллагааны банк хооронд 2008 оны тавдугаар сард байгуулсан билээ. Уг барилгын ажлын зураг төслийг Япон улсын “Азуса Секкей”, “Ориентал консалтантс” компани 2011 онд боловсруулж дуусгасан. Зураг төслийн дагуу нисэх буудлын vндсэн барилга байгууламжийг барих ажлыг Японы барилгын мэргэшсэн байгууллагууд гvйцэтгэхээр зээлийн гэрээнд заасан юм. Энэ дагуу Зам, тээврийн сайдын тушаалаар Vнэлгээний хороо байгуулагдаж ерөнхий гvйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах саналыг өнгөрсөн баасан гарагт авлаа. Тендерт Японы хоёр хуулийн этгээд оролцох сонирхлоо илэрхийлэн саналаа ирvvлснийг Vнэлгээний хороо албан ёсоор хvлээн авсан нь энэ аж. Vнэлгээний ажлыг хоёр vе шаттай хийж, эхний ээлжинд техник, дараа нь санхvvгийн саналыг нь vнэлэх аж.
Төв аймгийн Хөшигтийн хөндийд Олон улсын шинэ нисэх буудал баригдсанаар одоогийн нисэх онгоцны буудлын vйлчилгээнд тулгарч буй хvндрэл арилж, нислэгийн аюулгvй ажиллагааг дээшлvvлэн манай улсын иргэний агаарын тээврийн хөгжил шинэ vе шатанд орох юм. Шинэ нисэх буудал нь 2016 оны аравдугаар сард ашиглалтад орж, буудлын зорчигч vйлчилгээний барилга нь жилдээ гурван сая зорчигч хvлээн авах хvчин чадалтай орчин vеийн стандартаар тоноглогдох аж.
Тvvнчлэн цаг агаарын тааламжгvй байдал, салхины чиглэлээс vл хамааран 24 цагийн турш агаарын хөлөг хvлээн авах хоёр талын орох гарах зурвастай, нислэгийн хөдөлгөөнийг удирдах цамхаг болон бие даасан дэд бvтцийн байгууламжийн хамт баригдах юм. Монгол-Японы хамтарсан төслийн багийн инженерvvд цаашид шинэ нисэх буудлыг жилдээ 18 сая хvртэл зорчигч хvлээн авах хэмжээнд өргөтгөж болохоор зай талбайг нөөцөлсөн төлөвлөлт хийсэн гэнэ. Зээлийн гэрээнд хvлээсэн vvргийн дагуу энэ онд Монгол Улсын Засгийн газраас 110 квт-ын бие даасан хоёр эх vvсвэртэй шугам, шилэн кабелийн шугам, vерээс хамгаалах далан зэрэг нийт 14 тэрбум орчим төгрөгийн ажлыг эхлvvлээд байгаа аж.
Мөн нийслэлийн хөрөнгө оруулалтаар барих шинэ нисэх буудал хvрэх авто замын ажлын эхний хэсэг болох зургаан эгнээ бvхий 17,7 км замын өргөтгөлийг 2013 онд дуусгахаар төлөвлөжээ.