сайхны тухай яриа хөөрөө ерөнхийдөө намжаад буй энэ үед Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар, Гавьяат тамирчин, Олимпийн аварга Н.Түвшинбаяртай бэлтгэлийнх нь өмнө хөөрөлдсөн юм.

-Бэлтгэлээ хийж байгааг тань дуулахад сайхан байна. Бэртэл зүгээр үү?
-Бэртэл гайгүй дээ. Жингээ барихын тулд бэлтгэлээ шууд орхиж болохгүй байна. Тиймээс хөлс гаргах маягаар тодорхой хэмжээнд бэлтгэл хийж байна. Ирэх сарын эхээр Америк руу явж шөрмөс залгах мэс засал хийлгээд л ерөнхийдөө гайгүй болно байх.

-Лондонд бол эмчилгээ хийлгээгүй гэсэн байх аа?
-Оношлуулаад л ирсэн. Сунасан шөрмөсүүдийг нь эдгээсний дараа мэс засал хийх ёстой гэсэн юм. Одоо овоо эдгэсэн ч мэс засал хийх эмнэлгийнхээ зав зайг хараад, хойшлоод л байж байна.

-Мэдээж, дараагийн Олимпод таныг харах хүсэлтэй олон хүн байгаа байх?
-Төлөвлөгөөгөө дотроо л гаргадаг. Илэн далангүй дэлгээд байх жаахан тиймэрхүү. Эхний төлөвлөгөө бол хөлөө эмчлүүлэх. Түүний дараа л дараагийн зүйлүүд яригдах байх.

-Дасгалжуулагч болох гээд шийдчихсэн тал байна уу?
-Спорт гэдэг бол ер нь залуу насны ажил. Би хэдий сайн байсан ч өрсөлдөгч нар араас гарч ирээд, тэднийгээ дийлэхээ байвал хэцүү шүү дээ.

-Бээжингийн Олимпийн алтан агшнуудыг дурсахад одоо ч сайхан байна. Олимпийн наадмын агууг тэгэхэд л монголчууд жинхнээр нь мэдэрсэн байх. Омогшсон, хөөрсөн, бахархсан. Харин та тэр үед?
-Бас л баярлаж, хөөрчихсөн байсан, залуу ч байж дээ. Олимпийн аварга болсноос хойш олон хүнтэй уулзаж, сургаал захиас, яриа хөөрөөг нь сонслоо. Энэ бүгдээс ойлгож ухаарч байхад, бидний амжилтын үндэс нь ахмад тамирчид, багш дасгалжуулагчид, бэлтгэл хангагч гээд маш олон хүний ач буян юм даа. Монголд жүдо бөх хөгжөөд 40 жил болж байна. Энэ хугацаанд хөлс хүчээ шавхаж байсан ахмад тамирчдын нөр их хөдөлмөр, улс орны маань ч байдал сайжирч байгаагийн үр дүн нийлж байж энэ медальд хүрсэн гэж боддог.

-Н.Түвшинбаяр, Х.Цагаанбаатар нар ховорхон төрдөг, ясны бөх тулдаа л амжилт үзүүлсэн, түүнээс биш манай дасгалжуулалт хоцрогдчихоод байна гэж Жүдо бөхийн холбоо /ЖБХ/-ны ерөнхийлөгч Х.Баттулга шүүмжилж байсан?
-Үгүйсгэх ч хэцүү, гэхдээ мэдэхгүй юм даа...

-Ер нь амжилтынхаа хэдэн хувийг өөрийн авьяас, хөдөлмөрийн үр шим гэж хэлэх вэ?
-Ер нь нэг хувь шүү дээ.

- "Амжилтандаа бялуурчихав" гэх маягийн хатуу үг зөндөө сонссон байх. Гэхдээ хэтэрхий даруу байгаа юм биш үү, зөрүүлээд хэлчихлээ гэхээр сонсогдож байна?
-Үгүй дээ /инээв/. Үнэхээр 99 хувийг нь би бусдын хичээл зүтгэл, аав ээж, багш дасгалжуулагч, ард түмэнтэйгээ холбон ойлгодог.

-Танд маш их зүйлийг амлаж байсан. Зарим нь хэдэн зуун саяыг ч өгнө ч гэх шиг. Нууцгүй хэлэхэд тэр бүгдийгээ өгсөн үү?
-Тэднээс авсан гэж бодож, баярлаж явдаг. Заавал авах ёстой биш шүү дээ. Спортыг дэмжиж байгаагийнх нь илрэл хэмээн ойлгодог. Өгнө гэж хэлж байгаа нь илүү их өргөн агуулга, ач холбогдолтой хэмээн баярладаг.

-Бээжин, Лондонгийн олимпийн аль нь хүнд байсан бэ?
-Хоёр Олимпийг харьцуулахад мэдээж Лондонгийнх. Намайг дэмждэг хүмүүс олон байсан. Тэд бүгдийнхээ итгэлийг алдалгүй, амжилт гаргая л гэж хичээсэн. Тамирчин хүний зовлон ямар хүнд хэцүүг сүүлийн дөрвөн жил л илүүтэй ойлгосон доо.

-Бээжингийн Олимпийн дараа сэргээш хэрэглэсэн гэж гадаадын цахим хуудсуудад цуурсан. Танд ялагдсан Японы бөх ч тиймэрхүү үг хэлсэн байна гээд. Олимпоос хойш түүнтэй уулзсан уу, ямар харилцаатай байдаг вэ?
-Муугаар ярьсан нь цөөхөн байх гэж боддог. Тэдэнд шаралхаж энэ, тэрийг боддоггүй ээ. Түүнтэй уулзсан. Ер нь дэвжээн дээр бид өрсөлддөг ч, дэвжээнээс буугаад найз нөхөд болдог.

-Саяны Олимпоор Солонгосын бөх Хван Хи Тэтэй хийсэн барилдаанаа шүд зуун дуусгахыг тань харах хэцүү байсан ч, алтын төлөө барилдах шийдвэр гарахад тань өрөвдөх, баярлах зэрэгцэж байсан шүү?
-Найз нөхөд бусад хүмүүс "барилдаад дэмий л" гэж байсан. Өөрөө бол "барилдана даа л" гэж бодож байсан. "Шийдсэн мэхээ хийе" гэдэг дээр дасгалжуулагч бид хоёрын санаа нийлсэн. Тэгээд ч Олимпийн алтан медалийн төлөө өрсөлдөнө гэдэг бол олдошгүй хувь заяа шүү дээ. Тиймээс гарч барилдсан, хичээсэн боловч чадаагүй.

-ЖБХ-оос амласан шагналаа хэзээ гардуулах юм бол, юм хэлсэн үү?
-ЖБХ-оос тамирчдаа байнга дэмждэг. Тэр байтугай л өгдөг. ЖБХ-оос тамирчдад зарцуулж байгаа хөрөнгө нэлээд олон оронтой тоо гарах байх. Өгөх байх аа. Сая хурлаа хийхдээ энэ тухай ярьсан байх. Ер нь тэр талаар нарийн ширийнийг сайн мэдэхгүй байна.

-Нууц биш бол, Засгийн Газраас өгсөн 60 сая төгрөгийг юунд зарцуулсан бэ?
-Тамирчин хүний хэрэгцээ гэж байна. Бас Олимпийн аварга хүн гэж байдаг. Ер нь мөнгө бол амьдралын хэрэгцээ шүү дээ.

-Энэ нь хэр хэмжээний мөнгө вэ?
-Хэр хэмжээний гэдэг чинь олон талтай. Зайлшгүй хэрэгтэй үед 100 төгрөг ч их хэмжээнийх болно. Голох сэтгэл хэзээ ч төрж байгаагүй, тэгэх ч зохисгүй.

-Монголын спортод таны үг мэдээж үнэ хүндтэйд тооцогдоно. Ер нь энэ мөнгө тамирчин хүний хөдөлмөрийг зохистойгоор үнэлж чадаж байна уу?
-Харьцангуй ойлголт л доо. Тамирчин хүн бол бэлтгэл сургуулилт, цалин, шагнал урамшууллаар амьдардаг. Тамирчид бэлтгэлийн хажуугаар бизнес гэхчлэн өөр бусад зүйл хийгээд явж чаддаггүй.

-Спортыг дэмжихийн зэрэгцээ бас амжилт гаргаагүй тохиолдолд хариуцлага тооцох ёстой гэж ярьдаг. Энэ тал дээр ямар бодолтой байдаг вэ?
-Монголын спортыг хөгжүүлэх талаас нь ярих ёстой. Нэг нэгнээ нурааж байгаа байдлаар бол хэрэггүй шүү дээ. Яавал Монголын спорт хөгжих вэ, багш нар илүү сургамж авах вэ, тамирчин амжилт гаргах вэ гэдгийг анхаарч, ажил хийх ёстой. Тэмцээний дараа тамирчин хүн болгон дор бүрнээ хариуцлагаа ухамсарлаж байдаг.

-Олимпийн медаль гардуулахдаа зарим хүмүүс тамирчидтай дотно маягаар ярьж байдаг. Бээжингийн Олимпийн алтан медалийг Х.Баттулга танд зүүж өгөхдөө тусгайлж үг хэлсэн үү?
-Монгол хүн Олимпийн шагнал гардуулж байна гэдэг бол Монгол Улсыг олон улсад сурталчилж байгаа том үйл явдал. Ямар хэмжээний улс вэ гэдгийг харуулж байгаа хэрэг юм. Харин дэвжээний ард бол өөр л дөө, ярилцаж хөөрөлгүй яахав.

-Бэлтгэл тань эхэлчихлээ. Сүүлчийн асуулт, монгол хүүхэд бүр танаар бахархаж, дууриахыг хүсч байгаа. Тэдэнд юу захих вэ?
-Монгол Улсыг хөгжүүлж, сайн сайхан болгох нь иргэн бүрийн үүрэг шүү. Тиймээс бид нар ирээдүй үедээ үлгэр дууриалал байнга үзүүлж байх ёстой. Хүүхдүүд өдөр болгон үүрэгт ажлаа, тухайлбал өглөө босоод ороо хураах ч юмуу, жижиг гэлтгүй тэр бүгдийг байх ёстойгоор нь сайн хийдэг байх хэрэгтэй гэж хэлэх дуртай. Өөр хүн хараад "Өө үүнийг тэгчихэж" гэж зэмлэгдэхээргүй л хийх ёстой.

Монголын спортын түүхэнд Олимпийн алт, мөнгөн медальтан одоохондоо түүнээс өөр байхгүй. "Рио- Де-Жанейро - 2016"-д бас биднийгээ дахин омогшуулж, хөөргөж, баярлуулаасай гэдэг ерөөлт хүсэл монгол хүн бүрт байгаа гэдгийг хашир тамирчин гадарлаж байгаа нь лавтай.

Б.Хандмаа