Тэр дундаа сүүлийн 10 гаруй жил хэвлэлийн хуудаснаас огт салаагүй гэж болно. Мэдээж хэрэг түүний гэргий екс тэргүүн хатагтай О.Цолмон ч олны нүднээс холдоогүй.

Өнгөрсөн хавар сүр дуулиантай баривчилж, 4 сарын 13-ны үүрээр тусгайгийнхан түүний хоёр хөлийг нь гозойлгон авч одсон. Түүнийг муу хүн гэж бодож байсан хүмүүс нэг л өдөр түүнийг маш сайн гэж бодох болов. Энэ бодол нь тэр хүмүүсийн сэтгэлээс хэзээ ч өөрчлөгдөхгүй. Тэднийг яаж ч сурталдаж, ухуулаад нэмэргүй. Сайн хүн гэж бодсон л бол сайнаараа дуусна. Түүнийг муу хүн гэж ганцхан тохиолдолд л хэлнэ. Тэр нь түүнийг суллаж гаргаад зогсохгүй бүр ерөнхийлөгч болгох хэрэгтэй. Тэгвэл хүмүүс сая л “үнэхээр муу хүн” гэж хэлнэ. Асуудлын гол нь үүнд байгаа хэрэг.

Нөхрийг нь зэрлэгээр баривчлан одсон, хорих ял сонссон, өлсгөлөн зарлаад тамирдсан зэрэг бүх үйлдлийн хажууд түүний гэргий 3 дахь тэргүүн хатагтай байсан. Тэр ярилцлага өгөхдөө ч, харах өнгөндөө ч маш тайван байж чадлаа. Чадлаа гэдгийг хойно тайлбарлах учир ингэсхийгээд өнгөрье.

Чухамхүү Цолмон хэмээх эхнэр улс төрд ямархуу оролцоотой байсныг энд дүгнэх илүүц асуудал. Хэрэв улс төрд маш их оролцдог байсан бол тухайн үеийн төрийн эрхмүүдийн урагшгүйнх. Хэвлэл мэдээллээр олон янзаар бичигдэж ирсэнээрээ Цолмон Энхбаяраас дутахгүй. Бичигдсэнээр нь дүгнэх гэдэг бол амтлахгүйгээр хоол идэхтэй адил хэрэг. Тийм болохоор түүний үнэн худлыг олох гэж биш ямар цаг үед ямар байсныг нь ярих хэрэгтэй болов уу. Лав миний мэдэхээр У.Хүрэлсүх О.Цолмонг муулсныхаа төлөө аавын хаалга татах дөхсөндөг.

Тэр үед улс төрөөр өвчилж байсан бацаан хандаа хага даруулсаныг санаж байна. “...Би гэр бүлтэй, та нартаа л адилхан хүн, надад алдаа оноо бий...” гэх зэргээр хоолой чичрүүлэн ярьж байсан Хүрэлсүхийн царай одоо ч миний нүдэнд харагдаж байна. Хүн шанаадаж, би хурандаа хүн зэргээр ярьдаг болсон нь Энхбаяр ахын эзгүйд болж байгаа хэрэг. Магадгүй Цолмон эгчийгээ таг мартсан байгаа үе л дээ.

Харин энэ бүхнийг эгч харж л байгаа. Тэр бүү хэл саяхан сонинд өгсөн нэг ярилцлагадаа ирж барьсан тусгайгийн албан хаагчдын нэр ус нь байгаа тухай ярьсан байна лээ. Энэ бүхнээс харахад О.Цолмонг энгийн эмэгтэйтэй харьцуулж боломгүй юм.

Екс ерөнхийлөгчийн хамгийн сүүлд ТВ9 телевизээр ярьсан яриаг анзаарахгүй өнгөрч болохгүй. Хүн яаж зөв явах, бурханы хутгийг олох, дотоод сэтгэлийн мөн чанарыг философидсон. Энэ нь Ц.Элбэгдорж, Д.Дорлигжав, Сү.Батболд, Ц.Нямдорж гэх мэтийн хүмүүс улс төрийн том луйварчин, шударга намайг улс төрийн зорилгоор... хэмээн ярьж байсан Н.Энхбаяраас тэс өөр Энхбаяр болсон байв.

Зам байвал урагшаа, байхгүй бол замаа гаргаад урагшаа гэдэг Наполеоны дүр биш, хэн намайг алахыг хүсч байна би түүнтэй очиж уулзана гэдэг Махатма Гандийгийн дүр гаргалаа. Энэ нь юуны учир гэдэг нь сонирхолтой байна. Энэ бичлэг түүх болж үлдэнэ. 20, магадгүй 30 жилийн дараа эсвэл 10 жилийн дараах энэ бичлэгийн тайлбар өнөөдрийн цаг үеэс тэс өөр байна. Хэний ч оролцоогүйгээр түүнийг агуу их удирдагч байсныг баримт татан үзүүлэх болно. Товчхноор ерөнхийлөгчийн түүх бичигдэж байна. Тэр яриаг гэргийнх нь байдалтай холбох юм бол ямар гэгээлэг, сайхан сэтгэлтэй хүмүүс байж вэ гэж хэн ч бодох биз...

Нөхрийг нь бариад явахад эхнэр нь уйлж, хашгираад, үсээ зулгаагаад, хэн рүү ч хамаагүй үсчээд, татаж унаад, царайн цонхийгоод, даралт нь ихсээд байсан бол буруу гэж хэлэхгүй л байсан. Гэвч тэр Иш хатны буурь заалаа. “Би хүнд муугаа үзүүлж, нулимсаа урсгаж, ард түмнээр өрөвдүүлэхийг хүсээгүй” гэсэн түүний үг харин илүүдсэн ч байж мэднэ.

Төрт ёсны “Иш” хатан бол хааны бие муудахад хааны тухай биш хаант улсын хувь заяаг бодож байдаг гэсэн эртний үг бий. Энэ бол бэлтгэгдсэн ухаант хатны үйлдэл юм. О.Цолмон түүнийг санагдууллаа. Тэр бусад эмэгтэйчүүд шиг нус нулимсандаа хутгалдсангүй, ярихдаа адгаж чичирсэнгүй. Тэр бүү хэл хүүхдээ ч өөр шигээ хүмүүжүүлжээ. Ярилцлага өгч олны өмнө гарахдаа нулимс унагах нь бүү хэл хоолой зангируулж болохгүй хэмээн сургасан гэж ойлгохоор байна. Э.Батшугар өөр эхийн хүүхэд байсан бол “миний аавыг... гэж ирээд нусаа татан хоолой хэржигнүүлэх бол энүүхэнд байсан гэдэгт юунд эргэлзэх.

Зарим нь ямар хатуу сэтгэлтэй хүүхэн бэ гэж бодсон ч байж магад. Хамгийн гол нь хатуу сэтгэлтэй гэж бодогдохоор харагдаж чадсан хэрэг. Хүүхэд төрүүлж, өсгөсөн эхийн сэтгэл хахир байх ямар ч үндэс байхгүй. Тиймийн учир тэр нулимсаа асгаруулсан л байж таарна. Ядаж өндөр албатай явсан үед нь долоочих шахаж байсан хүмүүс нь нүүр бууруулж байгааг хараад сэтгэл нь өөрчлөгдсөн нь мэдээж. Уурлах, харамсах, бачуурах, хөөрөх гээд бүхий л сэтгэл хөдлөлийн эцсийн цэг бол Нулимс. Хэдийгээр тэр, арга тасарч байсан ч гэсэн эцсийн цэгээ харуулсангүй. Бүсгүй хүн битгий хэл эрчүүд уйлж унждаг болсон цагт О.Цолмон нулимсаа харуулаагүйг би бахархан харж байна. Э.Батшугар биш О.Цолмонг улс төрд оруулах хэрэгтэй юм биш үү гэсэн бодол төрж байна.

Хаалгыг нь эвдэж орж ирээд нөхрийг нь бариад явах, өлсөж туйлдсан ханиа харах, хорин ялаар шийтгэсүгэй гэсэн тогтоол сонсох гээд энэ олон таагүй үйл явдал бүхэнд түүний сэтгэл яаж бачуурч, тогтож суух аргагүй хямарч байсныг тааж хэлэхэд хэцүү... Бөхчүүл хүртэл унасаныхаа төлөө ичихгүй уйлж, дуучид нь ...би уйлнаа... гэж дуулдаг, сонсогчид нь түүнийг нь дагаж дуулаад уйлдаг, уйламхай цагт тэр эр хүн шиг, бүр ноён нуруутай эр хүн шиг байж чадсан нь гайхалтай хэрэг биш гэж үү... Нэгэн цагт О.Цолмон шиг гайхалтай тэргүүн хатагтай байгаагүй юм. Төмөр хатагтай хэмээх нэр түүнд багадана гэж бичихэд би лав гайхахгүй...

Тал бичээч: Да.Жаргалсайхан

Нулимсгүй О.Цолмон буюу ИШ ХАТАН
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (44)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
сайхан бичжээ баяр хүргэе, нэг талыг бариагүй бичсэнд санаа нийлж байна

2012-10-07 | 08:29:20 | 202.179.18.216 |

Зочин
Цолмонг согтуу байхыг нь харсан хүн байна уу, тэгээд ч гэртээ байгаа хүн юугаа хийх нь хүний эрхийн асуудал. Хараагүй үзээгүй байж хүнийг тэгж яриад бодоод байх нь буруу шүү

2012-10-03 | 16:25:21 | 202.179.23.183 |

Зочин
Цолмон архичин болоод их удаж байгаашүү. ойр тойрныхон нь маш их нууцлаж байгаа гэсэн. бараг архины цагаан солио туссан гэсэн. зурагтаар гарч байгаа нь яг архины цагаан солиотой хүний дүр зураг харагдаж байсандаа. яавч эрүүл хүн биш байсан. Архичин авгайг том хатантай зүйрлүүлэн бичээд байгаа сэтгүүлч бол усан тэнэг байх. эсвэл Цолмон намайг магтаад өгөөч гэж хэдэн зуун мянгыг хаяаа биздээ. архин авгай хэзээ ч том хатны зиндаанд хүрэх нь байтугай нэрнийхэн сүүдэрт ч бараадахгүйшүү. Архиныхаа эмчилгээнд эртхэн явах ёстой шүү.

2012-10-03 | 13:39:52 | 93.219.168.226 |

Зочин
үнэн ш дээ Цолмон гуайг үнэхээр бахархан харж байна. өнөөгийн энэ арчаагүй улстөрчид юун Энхбаяр гуай байтугай Цолмон гуайн зэрэгт хүртэл мөн ч өдий бна даа. элбэгдорж шиг ерөнхийлөгчтэй байснаас Цолмон гуайгаар ерөнхийлөгч болгочих юмсан. Хиллари авгайд хөл алдаж гүйсэн хөгийн юмнууд, Монгол хүний үнэ цэнэ, алсын хараа,бодол, байр суурь, хашир ончтой зөв мэргэн шийдвэр, хандлага аль аль нь өнөөгийн энэ улстөрчдөөс харагдах нь байтугай үнэртэх ч үгүй юм даа, харин энэ улстөрчдийг харахаар солонгосын сериал үзэж байгаа юм шиг санагдаад тун ч хэцүү цаг үед бид амьдарч бна даа. болдогсон бол нам гэж солиоролгүй хэдэн сайхан чадварлаг, оюунлаг хүмүүсийг нийлүүлээд улстөрд гаргачих юмсан. Жнь: женко Баттулга, Н.Энхбаяр, С,Баяр,энхбаяр гуайн эхнэр Цолмон, Жавхлан, өмгөөлөгч Нарангэрэл, Оюунцэцэг, Авирмэд, Доёд, үйлдвэрчний Ганбаатар, боловсролын сайд Гантөмөр гэх мэт

2012-10-03 | 12:53:13 | 202.72.247.244 |

Зочин
би санал нийлж байсан сайхан бичжээ аргагүй л бичгийн хүн өөр өнцгөөс харж байна шүү

2012-10-03 | 09:50:15 | 202.179.23.30 |

Зочин
Xунийг бүтэн гутаасан хүн өөрийгөө тал гутаадаг гэдэг дээ. Тал бичээч ээ

2012-10-02 | 21:33:42 | 124.158.64.223 |

Зочин
внэхээр тэвчээртэй эмэгтэй шуу маш зфв бичжээ

2012-10-02 | 21:15:17 | 202.179.18.173 |

Зочин
жагаа ахаа та зохиолоо л бичил дээ шал дэмий улс төр лүү орж яадаг байнаа Жавхлан та хоёрын эх оронч гэж хаашаа харсан юм байдийм

2012-10-02 | 21:01:07 | 202.179.18.173 |

Зочин
столмон бол их зовж бгаа даа, Монголчуудаа та нар хуний зовлонд ханахгуй бн ауу . энэ эмэгтэй бол чиний ээж ,эгч , охинтой чин адилхан ,эмэгтэй хунийг доромжилохоо зогсоо....

2012-10-02 | 20:52:31 | 124.170.196.211 |

Зочин
Жавхлангийн захиалгаар Жагаа бичсэн юм биш үү. Түүнээс өмнө дандаа л муулж бичдэг байсан гэнэтхэн магтаад эсвэл мөнгө авсан юм биш үү

2012-10-02 | 20:11:37 | 202.179.18.173 |

Зочин
Цолмон архинд ороод 20 н жил болж байгаашдээ. Архичин авгайг төрийн том хатантай зүйрлүүлээд байхаасаа чимээр юмдаа хөөрхий. Цолмонгийн аав 2 удаа шоронд орж байсан. ээж нь бөөн шунал авгайшдээ. Архичин Цолмонгоос болж Энхбаяр тэр шунал архичиныхаа хүсэлийг биелүүлэх гэж зүтгэссээр байгаад ийм байдалд орсоншдээ. Цолмон нь ганц ч өдөр Энхбаярыг тайван суулгахгүй тувт эд мөнгө ярьж хатгасаар байгаад ийм болгоо биздээ бузар авгай далд орооо.

2012-10-02 | 19:14:47 | 93.219.164.1 |

Зочин
Монголын ард түмээн болиочээ ингэж бичих хэнд хэрэгтэй юм бэ? Яалтчгүй Монголын нэр төртэй улс төрчийг яллаж байгаа байдлын үнэн учрийг л зөв гаргах хэрэгтэй. Хэтэрхий нэг талыг барьж байгаа нь ард нийтийн нүдэн дээр илт байгаа шүүдээ одоогийн төр засгийн томилгоо үнэн шог яасан боловсон хүчин мээтай юм бэ? нэгн л бишээ........ Энхбаярын талаар бичихэд хань үр хүүхдийг муулах хэнд хэрэгтэй юм хэрэггүй л байхгүй юу

2012-10-02 | 18:52:44 | 203.91.117.4 |

Зочин
ИЧИЖ АМЬДАР ЦОЛМОН АВГАЙ

2012-10-02 | 18:40:23 | 202.72.247.219 |

Зочин
тийм хэмжээний их идэж, ашиглаж , шамшигдуулжж чадсан хэнч тиймэрхүү бх бж магадгуй

2012-10-02 | 18:11:54 | 58.143.166.161 |

Зочин
хогийн заваан янхан нөхөр нь бүүр пизда. 10 үеээрээ идээд барашгүй хахууль авсан новшнууд. Алвал таарна шт. насаараа шоронд хорих хэрэгтэй муу новшнуудыг.

2012-10-02 | 18:04:51 | 182.160.25.79 |

Зочин
юу хэлэх гээд бгаан бэ,них нуршуу гэдэг н.ийм юм уншихаас ч дургуй хурчийнэ.2 авгайн хов жив шиг

2012-10-02 | 17:56:27 | 83.251.20.57 |

Зочин
Заавал хүний нулимс харах хүсэлтэй хүмүүс бас байх юмаа.Хэрвээ уйлвал матрын нулимс энэ тэр гэнэ биз.Зарим хүмүүс дэндүү хүний мууд дурлах юм. Цолмон үнэхээр мундаг эмэгтэй. өөр юу гэхэв дээ.

2012-10-02 | 17:43:01 | 202.9.47.130 |

Зочин
сэтгэлийн унэн хадтай хуухэн юмаа бид бол удийн уйлж хайлаад буун юм болж байгаа даа

2012-10-02 | 16:27:56 | 202.179.10.78 |

Зочин
муу гэр булууд

2012-10-02 | 16:23:24 | 84.193.233.225 |

Зочин
энхбаярийг одоо л хуулийн нэр бариж цааш ни явуулахгуй бол элбэгдөржийн хуви заяа шийдэгдэх гээд байна унэн шуу та нар сэрээчээ.

2012-10-02 | 14:47:49 | 176.251.76.144 |

Зочин
та нар одоо болиочээ. энхбаяр гуай,цолмон гуай 2ийг ингэж ырихаа боли. энхбаяр гуай одоог хуртэл монголийн хамгийн хучтэй лидэр хэвээр байгаа. харин энхбаяр гуайг бушуухан далд оруулж авахгуй бол элбэгдөржийн хуви заяа буруудах гээд байгаа ни харин унэн байх шуу.

2012-10-02 | 14:43:25 | 176.251.76.144 |

Зочин
юуны чинь хоолой ам нь чичрэхгүй уйлаж нус нулимсаа татахгүй яарьж чадаж байна гэж нүүр нь минчийж нүд нь үзэн ядсан харц илт харагдаж байна шүү дээ энэ зурагнаас чинь ард түмэн та нарт хууртагдадаг цаг үө нэгэнт өнгөрсөн хүүхдээр нь жоохон шуугиан дэгдээсэн амжилтгүй болохоор нь одоо эхнэрээр жоохон шуугиан тарьж ядарсан ард түмний тархийг бүү угаа. цолмон хэзээ байхдаа ард түмэнд // шуналтай ханаж цададгүй өширхүүгээрээ л зартай байх// нэртэй байсан юм бэ

2012-10-02 | 14:33:45 | 123.111.95.32 |

Зочин
Энэ балиар авгайг нохор хуухэдтэй н нийлуулээд идсэн ууснаа аваад монголоос зайлж далд ор гээчээ. Батшугар н гэж нэг худлаа рэкламний новш.Харваас ухаан муутай ,эхийгээ дуурайсан санаа муутай этсэг шигээ шуналийн дэв.............та нар шиг юмнууд голомто самарч бвал таарна

2012-10-02 | 14:33:06 | 110.12.12.43 |

Зочин
энэ Цолмонгийн захиалгаар Цолмонг магтсан захиалгат бичэлг байнаа.Цолмонгийн шуналаас болж Энхбаяр ийм хүнд байдалд орсон за. Цолмонд архинд ороод олон жил болж байгаа эгсгэн архичин эмэгтэй Монголчуудыг удирдаж байсан түүх байхгүй. Архичин авгайг Иш хатантай зүйрүлүлэж байхаасаа ИЧЭЭСЭЙ дээ энэ сэтгүүлч гэх новш.

2012-10-02 | 14:23:55 | 93.219.164.1 |

Зочин
энэ 2 хүний гэр былийн харицаа ч гэцэн нэг л биш гж яригддаг л байсан шүү дээ магадгүй нөхөрөө гэсэн сэтгэлгүй болхоор тийм хатуу байж чаддаг биз. хатуу хүтүү бна гэдэг заримдаа хынд хэрэгтэй ч эр н бол xүн чанаргыи хүмүүс л илүү хатуу сэтгэлтэй байж чаддаг. тийм хүмүүүс ю ч хийж чадах бөгөөд юу ч хийгээд үзчихсэн байж болно энэ авгай

2012-10-02 | 14:12:18 | 218.110.128.65 |

Зочин
цолмонг юу болоод магтаад унав даа та минь. цолмон шиг төрийн ажилд хушуу дүрж эр нөхрийнхөө нэр төрийг унгадаг эмэгтэйг төмөр хадагтай гэж нэрлэв л алдас болно та минь

2012-10-02 | 14:10:17 | 123.111.95.32 |

Зочин
ёооо энэ энхбаярынхны тухай уншхаар уур хүрээд бйх юм. уншихгүй байя гэхээр бухимдлаа ингэж бичихгүй л бол уур минь дарагдахгүй хэцүү байх юм. тэнэг жүжигчин гэр бүл 2012.12.21-д эдний гэр бүлийг үндэсээр нь устгаасай тэр байгаль эх минь өөрийг нь зовоосон бүхнийг цэвэрлэх юм бол газар хэвлийг нь сэчсэн бүхнийг устга.

2012-10-02 | 14:07:35 | 202.179.16.161 |

Зочин
энэ угаасаа ойлгомжтой гытгэлэг улс торийн хамгийн том лидэр бол монголд одоогоор намбарийн энхбаыр тийм учраас хэн бухэнд ойлгомжтой бгаа биздэ элбэгдөржийн хийж бгаа ажил.муухай хун юмаа энэ элбэгдөрж тэ хумуусээ.удэж уусан гэвэл бугд ууж идэж бгаа шдээ бугдээрээ хэзээ нэгэн тсагт дээлээ номорноо элбэгдөржөө чи нэн тэргүүнд ни

2012-10-02 | 13:51:05 | 124.28.179.12 |

Зочин
Яг үнэндээ эхнэр нь Энхбаяр-ийнхаа нэр хүндийг унагасан. Ер нь намын ажилд ч тэр хол байлгамаар хүн байна лээ.

2012-10-02 | 13:34:07 | 202.126.89.175 |

Зочин
Пээ юу болоод учиргүй өмөөчөө вээ?? Батшугарыг сайхан хүмүүжүүлсэн гэв үү дээ??? Хэн ч биш эргүү бацааныг улс төр лүү чихэх гээд МАХНамынханы хурал дээр Энхбаяр даргийн сэтгэл санаа таагүй байгаа учраас Батшугарыг дэд сайд болговол ямар вдээ гэж хэлэхэд үнэндээ ой гутаж байлаа. Гадуур дотуур явж сурсан сураагүй нь мэдэгдэхгүй нэгэн нууц бацаан гарж ирээд БХЯамнаас цэргийн алба дүйцүүлж болно гэсэн бичиг гаргуулж аваад улс төрлүү чихэж л байдаг.... Нөгөөө эцэг нь үхлээ гэж жүжиглэж байхад энд тэндэхийн такс өндөртэй шоу хэсээд л гүйж явах чинь бил ээ

2012-10-02 | 13:33:34 | 202.131.248.54 |

Зочин
тсадаж xандаггуй шуналтай xорчин шулам даа

2012-10-02 | 13:29:37 | 203.194.115.37 |

Зочин
тсадаж xандаггуй шуналтай xорчин шулам даа

2012-10-02 | 13:29:36 | 203.194.115.37 |