2012-09-21

Өд - 2

 

Монгол найраг, монгол бичиг, англи орчуулга “Өд” хэмээх булан нээн ажиллуулж буйнхаа хоёрдахийг та бүхэнд хүргэж байна. Энэ удаад Өвөр Монголын зохиолч .Болдын “Хөх нулимстай тэнгэр” ном дахь “Эгэл борхон шувуу” шүлгийг Саймон Викхам Смитийн орчуулснаар толилуулъя.

 

 

Яруу найрагч: Э. Болд

Орчуулагч: Саймон Викхам Смит

Уран бичлэгийг: Ганбаатарын Булган

 

 

ЭГЭЛ БОРХОН ШУВУУ

 

Зүрхэн дээр минь ирж буугаач

Зүүдний цагаан шувуу минь

Хэн ч дуулаагүй

Дуу, яруу найраг ба гүүргийг

Надад ирж дуулаач ээ

Тэр цав цагаан

Улаан, уураг шар, хүрэн

Хар хүрэн эсвэл

Цэл ногоон ба

Цэл ногоонд агуулсан

Дун цагаан

Жаахан ч хиргүй дун цагаан

Шувуу болон ирээч ээ, ирээч ээ

 

Халуун зүрхний үер болж

Хоолой дээр минь ирэх

Үг бүхэн, үгсийг минь

Яруу сайхан, яруу сайхан

Хас цагаан, сүүн цагаан

Шувуу болгож тавиач ээ

 

Миний уулаа амьсгалах

Элсээ амьсгалах

Амьдралын тоолонгоор ирэх

Хайрын дууны

Гал халуун нот бүхэн шиг

Зүүдний цагаан шувуу минь

Зүрхэн дээр минь буугаач

 

Хэн ч дуулаагүй

Дуу, яруу найраг ба гүүргийг

Надад ирж дуулаач

Зүүдний цагаан шувуу минь

 

Аниргүй дүнсийх

Бараан бараан толгод ба

Далай шиг дуу, бороо шиг шуугиж хонох

Улирлаа мартсан модод ба

Миний чих, цус, зүүд эсвэл

Бороонд дүрэлзсэн хуурай үдэш

Архиар услах нойтон зүрх

Нозоором зун дэрэн дээр сулдайх нар

Алганд чинь тэргэлэх гэж яарах

Алиман сар хийгээд

Харихаа мартсан холын хос ангир...

 

Хүнд дурсагдах энэ газар шороо оо

Би чиний ширхэг бүхний чинь дээр

Хайрын дууны

Нэг нэгэн уянгын

Мөхлөг болж буухсан

Өглөө адуундаа явъя аа гэж

Шөнөжин дэр шалан хэвтсэн

Бодол

Тэртээ гүрийж ойртох

Ертөнцийн тоосыг

Тоос гэж бодоогүй

Урамтай бүсгүй ба

Сайн санаж хэлсэн үгэндээ цохигдож

Унах шахсан өвгөн

Шалдан салхи хийгээд

Яруухан цэнхэр чулуудтай

Уянгалаг сэргэлэн уулс

Янзагаа намнуулсан гөрөөсний сүү шиг

Үлгэрийн Цагаанчулуут...

 

Миний сэтгэл

Аалз шиг хөдөлж, мөлхөж

Хүн зүг мөлхөж

Мөрөөсөл зүг мөлхөж

Амьдрал дээр мөлхөж

Цаасан дээр мөлхөж, хөдөлж, мөлхөж...

 

Зөндөө цуцсан бодол

Зүдрэлээс үлдсэн өчүүхэн эрмэлзэл

Чадалдаа

Хөл алдсан морь ба

Алганаас чинь боссон

Эгээ л борхон шувуу

 

Жич, өдөр туж миний амьсгалаар цувах

Сэтгэгдэшгүй асуудлууд

Сэрж дуусашгүй хүн, хорвоо

Хулганын учир

Гутлын зулаг ба

Дайр болно

Эрхиний нүд

Тарианы мөхлөг

Шүлэгчийн дуу

Үе үе чангаруулах хүн чанар

Нэлгэр далай шиг

Хоёр хүний яриа ба

Сэтгэлээ мэдэгчдийн

Үг дууны үл мэдэгхэн зөрлөг

Морины явдал шиг

Хоёр хүний яриаг чагнаж

Бүлээн далай дээр унах

Борооны дуслууд шиг ярианд чинь

Шөнөжин би өр зурагдаж хонолоо

Нарны гэрлийг

Дүүрэн шингээсэн нүдийг бүү дар даа

Жад, өрөм ба

Зээрийн туруу, мөр шиг

Нүд эсвэл шархтай амьсгаа

Энэ шархнаас урсаж байгаа

Зогсошгүй цус

 

Аа, энэ бол

Дуунд сүвлэгдсэн

Есөн хөхөлт туг,

Би бол хурд ба

Дөрвөн туурайн дээр ургасан туг,

Өндөр өндөр туг

Он оны гурван зуун жаран таван туг

(Би бол ёстой туг даа)

Олж уншихгүй

Элеотын шүлэг хийгээд

Хэзээд ойлгогдошгүй

Хацар

Хэрэггүй болсон

Ясан хэлхээ шиг миний уранхай нэр

Хааяа

Зэвэрсэн хавтас шиг чихэн хэнгэрэг хайж эрнэ

Би ээрэм балар говь дээдэлсэн

Сэтгэлийн өндөр өндөр оргилыг олж харлаа

 

Үг үгний өндөр

Хал хайрын буурал тэргүүн ба

Голомт, зогсоц, үндэсний

Өндөр төвшнийг мэдэж сэхээрлээ

 

Би

Хүний хайрын

Нэн гүн, нэн ойлгогдошгүй төвшинд хүрэхээр

Эгэл чанар, мөсний гүн

Эсэндээ хүртэл

Агуу их амьдрахуйн айзмыг

Нэн яруу дуулахаар

Сэтгэлийн нимгэн цагаан ёнхор

Хайраар уянгалж

Энэ шүлэг залган явж

Амьдрах хүчээ олж

Би бол хамгийн намуухан урсгал эсвэл

Босоо урсгал

Би бол төв рүү тэмүүлэх оюун цацрагт

Яруу найргийн туяа

 

Би бол

Бүрдийн борхон шувуу

Хол аяны шувуу

Хол нисээгүй шувуу

Энэ яруу найраг шиг

Хусан шугуй

Нүсэрхэн ойн салхи чагнаж

Сонсоогүй юм шиг чагнаж, баясаж

Айл болгонд хүрэх

Зүрхэнд хүрэх

Судас бүхнээрээ хүрхэрч, баясаж...

Үхэл, гуниг ба зол жаргал бол

Миний сайн найз юм

 

Уйтгар, ганцаардал, мөрөөдөл

Хүнд нүсэр гуниг ба

Өлсөглөн өдөр жич

Санаа хайлам хоосон цаг хормуудын

Эцэст тавих

Хөөрхөн ижилхэн хоёр давхар цэг бол

Чи бид хоёрсон

Хөндлөн гулд

Улнаас дээш

Сэлэм, хөмсөг шиг дуу хөвсөн

Эрээн огторгуйг олж харлаа би

Уртын дуу, гүүргий, майлаан

Эсвэл Ордос дуу

Цоорын эгшигтэй

Адуун салхийг нь

Шувуу шиг исгэрч харлаа би

Энэ гүн жавхаалаг, баларлаг

Алтан шар, хар хүрэн шорооноос

Ясны чанар, хүн чанар

Үнэртэх шиг болно

 

Энэ цус шингэсэн

Гүн улаан нь дийлэнх

Хар хүрэн шорооноос

Цахиур туурь, гал, хоромш

Дуу ба цэцэг нь уйланхай

Нүүдлийн хонгор өдрүүд үнэртэх шиг болно оо

Ай, зүүдний цагаан шувуу минь

Хэн ч дуулаагүй дуу, яруу найраг ба гүүргийг

Надад ирж дуулаач ээ

 

Миний зүрх, говь ба

Дуу шиг өндөрлөг

Найр шиг өндөрлөг

Хувьсгалмаа шиг өндөрлөг

Ай даа, зүрхэн цагаан говь уу даа

Нарны гэрэл

Газрын сүв бүхнээс

Түлхэж ургасан харагдана

Янгир ассан асганы жигүүрт

Ялман, хөл алдсан дуулиант хөндийд

Нарны солонгон гэрэл түлхэж ургасан харагдана

 

Ёроолгүй хар ганга ба

Нүдгүй гүн харанхуй талд

Нарны бадмаараг гэрэл

Түлхэж ургасан харагдана

Гүн бодолтой өндөр толгой ба

Хэзээд инээж угтдаг

Хөх толгойн ам

Нарийн цагааны ширхэгт нь хүртэл

Одон сүүдэр суух буюу

Нарны ба малын халуун хошуу хүрч

Он ба улны цаанаас яргуй бодол түлхэж

Үндэс бүхэн нь уулын судсанд хүрч

Цөмийн сахал шиг өвс бүхэн нь зогсож

Дуу даллаж, салхи даллаж...

 

 

A SIMPLE BIRD

 

Won’t you come land within my heart,

white birds of my dreams?

Nobody’s listening.

Won’t you come to me

and listen to poetry and song and the sound for calling lambs?

Herded into quite white

and red and yoke yellow and brown -

quite brown – or else

quite green and

deep green,

you conch-white,

you conch-white, not a speck of dirt,

all you birds, won’t you come, won’t you come?

Won’t you release, set forth

every word, my every word,

come into my throat,

my heart’s warm flood,

oh you birds,

elegant so elegant

jadewhite milkwhite?

Like my mountains breathing,

my sands breathing,

and everything in life approaching,

like all the powerful fire

of lovesongs,

won’t you come land within my heart,

white birds of my dreams?

Nobody’s listening.

Won’t you come to me

and listen to poetry and song and the sound for calling lambs?

Gloomy and quiet,

a sound like an ocean, like

the dark dark hills, trees which have forgotten the seasons,

which rage like rain through the day,

or else my ears, blood, dreams,

on an evening of echoes fluttering in rain,

a vodka-sodden heart,

the sun, weak upon the pillow of blazing summer,

and the apple moon,

hastening into a circle on my palm,

a pair of distant shellducks who have forgotten to come home…

Oh, this memorialised earth,

I would be in every part,

would return the grains

of lovesong and

of a single melody,

the thought

that by night I will lie upon the pillow,

so that I might in the morning go out to the horses.

The happy woman

never thought

the dust of earth,

swelling as it approaches,

was dust,

and the old man, fallen and

wounded by well-meaning words,

in the easing wind

and with the lovely blue rocks

the bright melodic mountain,

like the milk of the hunted antelope for her young,

is the fabled Tsagaanchuluut,

My mind

moves like a spider, crawls,

crawls towards people,

crawls towards desire,

crawls on life,

crawls on paper, moves, crawls,

thoughts frequently exhausted,

a little more effort than weariness

in my ability,

and a horse, losing his footing,

rises from my palm,

and brown birds, moreover,

file forever through my life,

unconsidered problems, and

since mice and men and

the earth have not ceased awakening,

the vamp of my shoe

rubs me sore.

The eyes of power

are grains of seed,

are the human qualities which again and again

make the poet’s voice heard.

Like a broad ocean,

the words of two people

in thoughtful discussion

are the unknown interplay of sound.

Like the behavior of horses,

I spend the night with my gut rubbed

by discussion, which falls like raindrops

onto the warm ocean.

Do not cover the eyes which are filled

with sunlight,

and unstaunched blood,

a sounded breath, or else an eye,

flows from this wound

like a lance, like clotted cream,

like the shoulders or hooves of a gazelle.

Oh, this is

the pennant of voices

threaded with the locks of babies,

and I am the wheel,

the pennant growing above four hooves,

the tall tall pennant,

the three hundred sixty-five pennants of every year

(I am indeed the pennant),

without need of

Eliot’s

unreadable poetry, its

cover

forever incomprehensible.

Like my lineage, the tattered sun

seeks

sometimes the eardrum’s rusty flap.

I have found the high high peaks of the mind,

from where to honor the broad and impenetrable a desert.

The highest of words

has realised the hearth, the stopping-places,

the high places of the people,

and greyhaired love.

So I

come to the deepest and most incomprehensible level

of human love,

sweetly I call

the diamond of great love,

to my very atoms,

to the depth of my powers,

the fine white silk of the mind,

singing with love,

joins with this poem,

finds the strength to live.

I am  the sweetest flow,

an upright flow.

I am a ray of poetry

struggling towards the heart.

I am

a simple bird around standing water,

a bird on a distant journey,

a bird who has never flown far.

Along the paths of birch trees,

as along this poem.

I listen to to the wind in the thick forests,

I listen happily, as though I never heard it,

I squawk  happily in every vein,

reaching to my heart,

reaching to every home…

Death and sadness and great joy

are my good friends.

There were days of sadness and loneliness

and desire and deep misery,

and the two points,

placed at the close

of empty hours and moments which melt the mind,

brought you and me together

and I found the bright sky,

sound floating like a sword or eyebroows

above the track,

in all directions.

I watched like a bird, whistling

the horse wind

with a flute melody,

a longsong, the güürgii, a blessing,

or the voice of Ordos.

It is as though I smell,

in this deeply fine and dense,

this golden yellow, dark brown earth,

the nature of lineage, and human nature.

Oh it is as though I smell,

in this dark brown earth,

suffused with blood,

an extnsive deep red,

the lovely days of nomadic travel,

a rubble of flint, fire, loss,,

voice and flowers, weeping.

Ah, white birds of my dreams,,

won’t you come sing to me

songs unsung, and poetry and the güürgii?

My heart and the desert,

lofty like song,

lofty like pleasure,

lofty like revolution, and

oh, is it the white desert of my heart?

Sunlight

seems to flow forth

from the earth’s every hole,

and rainbow sunlight seems to flow forth

in a hollow, echoing with the falling

of mulbery trees, on the goat-climb scree,

a ruby sunlight

seems to flow forth

from the fathomless black precipice

upon the blinding dark steppe.

The lofty hills, with their deep thoughts,

are forever breaking into laughter,

and there are the shadows of stars,

while the mouths of dark hills

reach for fine white threads..

Pasque flower thoughts push at the warm snouts of the sun,

of the iivestock, from beyond the years,beyond the path,

and the grasses all stand, like whispy beards,

their roots all reaching down to the mountain’s veins,

and the voices are beckoning, and the winds are beconing…

 

 

 

Өд булангийн эхний дугаар доор буй:

Гоо үзэсгэлэн тань үгүй болж...