шаардсан иргэдийн жагсаал харьцангуй тайван болж өндөрлөсөн юм. Гэхдээ ОХУ-ын эрх баригчид 30 гаруй мянган иргэдийг тараахын тулд хүч хэрэглэхэд бэлэн байсныг барууны хэвлэлүүд онцоллоо. Жагсагчид В.Путиныг дарангуйлагч хэмээн нэрлэсэн бөгөөд Оросын нийгэмд аажмаар социализмыг буцаан татаж байгааг буруушаасан юм. Үүнээс гадна, “В.Путин бол чөтгөрийн элч” хэмээн дуулсан “Пүсси Риот” хамтлагийн охидыг суллахыг шаардаж, тэдний шоронд байгаа нь ОХУ-ын төр хүссэн нэгнийг яллахад бэлэн гэдгийг харуулж байна хэмээн жагсагчид чанга яригчаар ээлжлэн орилж байв. Оросын хэвлэлүүд жагсаалын үеэр болж буй үйл явдлыг гуйвуулан бичсээр байлаа. Тухайлбал, “Москвагийн дуу хоолой”, “Правда”, “Риа Новости” зэрэг агентлагууд жагсагчдыг эрт тарсан, сөрөг хүчнийхэн мөнгө тараахын оролдсон гэх мэтээр аль болох үнэнээс гажиж байсан юм. Ойролцоогоор 30 гаруй мянган жагсагч оролцсон уг эсэргүүцлийн хөдөлгөөнд ердөө 13 мянган хүн ирсэн гэх ташаа ойлголтыг Оросын хэвлэлүүд гадны ажиглагчдын дунд төрүүлэхийг чармайв. Мөн зохион байгуулагчид техник, хэрэгслээ хугацаанаас нь өмнө буулгаж, жагсагчдын дунд үл ойлголцол үүсч юуны төлөө жагсаалд ирснээ ойлгоогүй олон хүн байсан зэргээр бичиж байсан нь нэг ёсондоо Кремлийн тушаал байсан гэлтэй.

Энэ удаагийн жагсаалын үргэлжлэх хугацаа, хамрах хүрээ багатай байсан ч ОХУ-д үе, үе В.Путиныг эсэргүүцэгчид үй олноороо бий болж байгааг харуулсан нэгэн үйл явдал мөн байсан талаар зарим хэвлэлүүд хөндөв. Өнгөрсөн арванхоёрдугаар сард болсон парламентын сонгуульд “Нэгдмэл Орос” нам ялалт байгуулах нь тодорхой болоход В.Путиныг эсэргүүцэгчид хормын төдийд хэдэн мянгаараа цугласан. Тухайн сонгуульд хойд хөршийн улс төрийн томоохон намын тоонд зүй ёсоор ордог “Нэгдмэл Орос” нам тийм ч их хувийн санал авч чадаагүй. Гэхдээ ялсан. Ялалт нь, ирэх сонгуульд тэр бүү хэл цаашдын он жилүүдэд ОХУ-ын сөрөг хүчин хэрхэн үр дүнд хүрч болох вэ гэдгийг В.Путин болон Д.Медведев нарт хангалттай харуулсан юм. Төрийн Думд 200-аас дээш суудал арай ядан авсан “Нэгдмэл Орос” намынхан мөн л Ерөнхийлөгчийн сонгуульд давамгайлж чадаагүй. Гэхдээ мөн л ялалт байгуулсан. Харин үр дүнд нь гудамжинд эсэргүүцлийн жагсаалд оролцогчид 100 мянга хол давсан нь өвлийн хүйтэнд хангалттай олон нийтийг хамарч чадсаныг харуулжээ. Үүнийг В.Путин тайлбарлахдаа “Ардчилсан улсад жагсаал болж байгаа нь манай нийгэм эрүүл гэдгийг харуулж байна” гэсэн. Гэвч түүнийг эсэргүүцэгчдийн тоо улам бүр нэмэгдсээр байна. В.Путин сөрөг хүчнийхнийг ялсан мэт харагдавч үнэн хэрэгтээ ялагдаж орхилоо. Учир юунд гэвэл, түүний талд ажиллаж буй хэвлэлийн хэрэгслүүд хэтэрхий нэг талыг барьсан нь ажиглагчдын инээдийг хүргэсэн гэхэд болно. Жагсаалын талаарх үнэн бодит мэдээллийг олон түмэнд хүргэсэн бол газар авч, цаашлаад нийгэмд заналхийлж ч болзошгүй хэмээн болгоомжилсон уг үйлдэл нь хүүхдийг хуурах хэмжээнд ч байж чадаагүй юм. Сөрөг хүчнийг ивээн тэтгэгч Александр Шербаков “Хэрэв хүмүүст өнөөгийн төр таалагдаж байгаа бол тэд энд ирэхгүй байсан. Гэхдээ сонгуулиас, сонгуульд Засгийн газрын худалч дүр төрх улам бүр тодроод байна. Энэ удаагийн жагсаалыг тараасан арга зөвхөн хэвлэлийн бусармаг мэдээ байгаагүй юм. Ард иргэд эсэргүүцэж байгаагаа илэрхийлээд зогслоо. Дараагийн удаа байдал хаашаа ч эргэж болно” гэжээ. “Путингүй Орос орон” болон “Бидний хүч энд бий” хөдөлгөөнийхөн хэвлэл болон цагдаагийн хүчнээс эмээсэндээ цуглааныг тараагаагүй гэдгээ ил тод мэдэгдэж байна. Үнэн хэрэгтээ тэдний мэдээллийг ОХУ-ын аль ч сонин, телевиз болон хэвлэлийн хэрэгсэл дамжуулаагүй. Тэд барууны хэвлэлийг ашиглан үзэл суртлаа илэрхийлж мөн нийгмийн сүлжээн дэх амбицаараа жагсаалын талаарх мэдээллийг олон хүргэлээ. В.Путин энэ удаагийн жагсаалыг цагдаагийн бус хэвлэлийн хэрэгслээр дарахыг оролдсон оролдлого нь бүтэлгүйтсэн гэдгийг Москвад цугласан 30 мянган хүний төлөөлөл хэлж байна.

Энэ жагсаалд долоон мянган цагдаагийн ажилтан аюулгүй байдлыг хангахын тулд ажилласан. Сөрөг хүчний тэргүүн Сергей Удалцов жагсаалд оролцогчдын тоо хэд байх нь хамаагүй. Тэдний ард дор хаяж 500 мянган хүн бий” гэсэн нийтлэлийг эсэргүүцлийн хөдөлгөөн тарсны дараа нийтлэлдээ дурьдав. В.Путин уг жагсаалыг “жижиг” зүйл мэтээр хүлээн авахыг оролдож, аль ч телевизээр тодорхой мэдээлэл хийсэнгүй. Москвад В.Путины эсрэг зохиогдсон гэгдээд буй “Пүсси Риот”-ын дуунуудыг жагсагчид зогсолтгүй эгшиглүүлсэн байна. Мөн охидын хамтлагийг дэмжихээр ирсэн иргэд “Т” үсэг бүхий цамц өмсч, өнгө өнгийн шаар барьжээ. Энэ жагсаалд Сибирийн цагаач иргэд ихээр оролцсон нь В.Путины цагаач иргэдийн эсрэг авч буй хуулийг шүүмжилсэн үйл явдлын нэг илрэл болсон юм. ОХУ-ын төрийн хамгийн том дайсан гэгддэг Алексей Навальны уг жагсаалын томоохон төлөөлөгчид байлаа. Тэрбээр улс төрийн ашиг сонирхлын дагуу хөтөлдөг интернэт блогтоо жагсаалын үнэн мөнөний талаар бичиж “Итгэл найдвартай үлдсэн хүн бүр энд ирээрэй” хэмээжээ. Жагсаал дахин үргэлжилж болзошгүй байна. Юутай ч ОХУ-ын төрийн эрх барих хүчнийг засгаас буухыг хүсэгчид нийгмийн сүлжээгээр нэгдсээр байгаа нь “Путингүй Орос орон” ойртож эсвэл бүр холдох дохио өгч байна.

БэлтгэсэнТ.БАТСУГАР