Тэдэнд үнэтэй IPad, IPhone, брэндийн хувцас байна. Ганган хувцас брэнднйн бүгээгдэхүүний архичин ам, тамхичин уруул, цаана нь хоосон толгой. Оюун ухаан, эр зориг хайр хөдөлмөр бүтээл, тэсвэр тэвчээр энэ бүхэн Монгол цусанд алга. Дэлхийн талыг эзэлж явсан 850 жилийн түүхт улс өнөөдөр устаж үгүй болж байна. Агуу түүхтэй өчүүхэн улс сэргэн мандаж хөгжих цаг нь аль хэдийнэ ирсэн байх учиртай. Монгол гэж хэлэгдэх энэ улсын авч явах ёстой иргэд нь өнөөгнйн залуус байх учиртай.

Солонгос жүжигчний хуулбар, улаан цэнхэр дипломын гол мэдээлэл хүргэдэг, хүлээдэг хоосон гавал байх ёстой гэж үү? Цэрэгт мордоогүй эр, хүүхэд гаргадаггүй хүүхэн Монголоор дүүрлээ. Баарны суудал бөглөж, их сургуулийн ширээний цаана унтаж, өнөөдрийн цэнгээн маргаашийн хувцсыг мөрөөдсөөр. Өвөг дээдсийн агуу түүх залууст огт хамаагүй болчихлоо. Хөх толбот Монгол гэх нэрнээсээ хүртэл ичиж харийн уба нарыг дуурайн эх хэлээ хүртэл мушгин гуйвуулна. Монголд Монгол цустай Монголын төлөө хийж бүтээх залуус үгүйлэгдэж байна. Байшингаа барьж чадахгүй, хувцсаа үйлдвэрлэж чадахгүй, зохион бүтээж ч чадахгүй, бусдын хийснийг хэрэглэж л чаддаг эх оронч малнууд эх оронд дүүрлээ. Зөвхөн бусдын хийснийг хэрэглэх гэж, өөрөө бүтээгээгүй байж, бусадтай түүгээрээ өрсөлдөх гэж ходоодоо захирч ч мэдэхгүй харь орны боолууд. Тэд маргаашийн сайхныг ч мөрөөдөж чадахгүй, өнөөдрийн цэнгээн, маргаашийн шоуны мөнгийг л мөрөөднө. Үнэтэй машин, гунхсан хүүхэн, чамин гар утас, брэндийн бараа мөрөөдөн, мах идэн амьдрах нь малнаас ялгагдахгүй хэрэг биш гэж үү? Зугаа цэнгэл тачаангуй охидоор хүрээлүүлэн буянтай эцэг эхийн халаасыг сэгсэрч эцэст нь тэжээгчээ алдсаны дараагаар архи тамхинаас бусад нь чамаас холдон одох болно.

Бид Монгол хүн. Бахархах түүхтэй, баялаг эрдэнэстэй баатар зоригт өвөг дээдэстэй ард түмэн. Гэтэл агуу үндэстний өчүүхэн ч нэр түүхийн шаргал хуудсанд тэмдэглэгдэн үлдэхгүй дээрээ туллаа. Бидэнд хүсэл мөрөөдөл, зорилго байхучиртай. Амьдралын сайхан бүхнээ хар Чингис, Хараа, Ерөөлөөр сольж, оюун ухаанаа утаа болгон сорж гаргаж болохгүй. Цаг хугацаа урссаар. Сайхан бүхэн та биднийг орхин одож байна. 21 дүгээр зууны эрх чөлөөт, ардчилсан орон гэж чээжээ дэлдэн, уг эрх чөлөөнийхөө утгыг нь ч сайн ойлголгүйгээр хулгай хийх, танхайрах, өөрийгөө доромжлох хэмээн ойлгодог усан толгойтнууд бид биш байх учиртай. Монголын ирээдүй болсон оюун ухаант эрхэмсэг охид хөвгүүд, оюутан залуус та бүхэн нүдээ нээгээд Монгол орноо нэг сайн хараач. Эх орон чинь үхэж байна. Харь хүн Монголын нутагт эзэн сууж байна. Хайртай бүсгүйчүүдийн хэвлийгээс эрлийз хурлийзууд мэндэлж байна. Дэлхийн тавцанд өрсөлдөх ёстой Монголд оюун ухаан газрын гүнээс 300 метрт шуудай үүрэн хүрз барин хулгана зурам мэт үлдэгдэл дээр ажиллаж байна.

Эх орныхоо төлөө халуун амиа өргөж явсан баатар эрсийн үр удам муу усны нүхэнд өмдөндөө шээн хөлдөж, шалзлагдан үхэж байна. Аав ээжийн өсгөж хүмүүжүүлж Монголынхоо төлөө сайн хүн болгон хүмүүжүүлэх үр удам нь баарны үүдэнд хүүхэн эргүүлэн архиндтолгойгоо мэдүүлж биеэ үнэлэгчийн хөлнөөс чирэгдэн тасраад унаж байна. Цэвэр ичимтгий Монгол эмэгтэйн зан аль хэдийнэ энгэрээ дэлгээд мөнгөтэй эрийн доор нь ороод хэвтчихэж байна.

Гадны соёлыг тэр чигт нь хуулбарладаг боддоггүй сэтгэдэггүй соёл урлагийг бид
хүсээгүй. Гадны ямар ч улсад хөгжилгүйгээрээ дуудуулж хэлгүй, хөлгүй, нүүргүй, ялалтгүй ийм нийгмийг бий болгочихно гэж эцэг дээдэс зүүдлээ ч үгүй явсан байх. Тэдний урссан цусны үр дүн өнөөдрийн энэ нийгэм юм гэж үү? Бидэнд өнөөдөр юу байгаа юм бэ? Үнэтэй гар утас, хоёр шил пивоны мөнгө өнөөдөртөө чамд хангалттай. Харин эх оронч сэтгэл зүрх хаана байна вэ?

Энэ улсын төлөө хийх бүтээх, босгон байгуулах ёстой иргэд нь хэн юм бэ? Эх оронч хүн тусгайлан төрдөг гэж үү? Гадны соёлыг даган дуурайсаар торон доторх тоть болсон гэдгээ та бид ойлгохгүй байна гэж үү? Энэ маягаараа байвал бидний очих газар амьтны хүрээлэн л болж таарах нь. Үнэндээ энэ улсыг хөгжүүлэх ёстой цорын ганц баялаг нь та бид. Өөр хэн ч биш. Өөр бидэнд юу ч алга. Энэ улсын одоо ирээдүй, өнгөрсөн нь зөвхөн та бид. Хамгийн эхний бас сүүлчийн найдвар нь ч бас та бид. Өнгөрсөн хугацаанд та бидний аав ээжүүд таны миний төлөө ялсан, барьсан, бүтээсэн, байлдсан, амьдарсан, бас үхсэн. Харин та үүний төлөө юу хийсэн бэ? Та жаргалаа ууж, идэж, наргиж, цэнгэж, бусдыгдуурайж, бас хуулбарлаж л чадсан. Эх оронд эх оронч хөвгүүд, охид хэрэгтэй байна. Чиний төлөө үхсэн, чиний сайн сайхан бүхний төлөө бүх амьдралаа зориулсан өвөг дээдсийн үйлсийг чи би бас дараагийнх нь мартах учиргүй. Чиний төлөө хэн ч амьдрахгүй. Чи өөрөө бүхнийг бүтээх ёстой. Харийн хүмүүс чиний гэсэн бүхнийг аваад дуусахаас нь өмнө эзэн нь хэн бэ гэдгээ харуулах хэрэгтэй.

Эс бөгөөс таныг болон таны үр удмыг гурван ирээдүй хүлээж байна. Бусдад уусч устгагдах, хөгжиж буй хэвээрээ үүрд үлдэх, эсвэл хөгжих. Бүх зүйл өөрөөс тань шалтгаална. Эх орны хөгжилд миний, чиний, таны хувь нэмэр хэрэгтэй байна. Үүнийг хэн ч мартах ёсгүй.

Монголын залуусын нийтлэг дүр төрх ийм л байна. 20 гаруй насны залуу сонин тэврээд гудамжаар явахыг харсан үеийн нэгний нүд нь орой дээрээ гарах шахаж байна. Учир нь түүний толгойд мэддэг гэж үгүй. Түүний хувьд бүтнээр нь уншсан ганц ширхэг ном гэж үгүй. Сонин уншиж, зузаан ном тэвэрсэн залуу хүн түүний хувьд эвэртэй туулай буюу мэддэгийн цагаан солиотон.

Мэддэг түүний хувьд чухал биш. Хөөрхөн хүүхэн, нэг шөнийн зугаа цэнгээн л түүний өдрийн бодол шөнийн зүүд, амьдралын зорилго тэмүүлэл. Түүнд эх орноо гэсэн зүрх сэтгэл, хүсэл тэмүүлэл, мөрөөдөл гэжбайхгүй. Үнэндээ тэр эх орны үнэт баялаг байх учиртай хэрнээ юу ч бүтээгээгүй. Халуун цусаа түүний төлөө зольсон үхэл хагацал зовлон зүдгүүрийг тэр түүхийн хуудаснаас уншиж ойлгоогүй. Мэдэхийг ч хүсдэггүй. Түүний судсаар ямар үнэтэй цус урсаж байгааг мэдэхгүй учраас л цусан дахь алкохолын хэмжээгээ хянаж чадахаа байсан. Эх орон нь өнөөдөр ямар байдалд хүрчихээд байгаа болон үүнийг өөрчлөх ёстой нь өөрөө гэдгийг тэр мэдэхгүй. Учир нь түүний нүд өнгө мөнгөнд халхлагдан сохорсон. Түүний өмнө ямар их үүрэг хариуцлага байгааг мэдээсэй гэсэн үүднээс тус нийтлэлийг өөрийн чинь үеийн насны залуугаас бичиж сууна. Согтуу, сохор Монголыг бидний хэн нь ч хүсээгүй.

Тэжээгчээ алдсан тэнэг хүүгийн үлгэрийг давтахгүйн тулд яг одоогоос бид сэрэх хэрэгтэй байна. Хамтдаа бүхнийг хийж бүтээх цаг нь одоо болсон. Харь улсын дарангуйлалд хоёр зууныг үдсэн гунигт түүх бидэнд бий. Харин одоо оюун санааны хоосролд өртөн дахиад хэдэн зууныг энэ маягаар өнгөрүүлбэл бидэнд мөхлөөс өөр гарц үлдэхгүй нь. Сэрэх цаг нь одоо болсон. Бүх зүйл залуус биднээс шалтгаалах гээд байна.

Магадгүй хөлчүү нэгэн монголын архины ааг нь гараад жинхэнэ үнэнийг олж харан мэлмий нь нээгдээсэй хэмээн сэтгэлдээ залбирнам би.

Ц С.Мөнх-Од

Эх сурвалж: "Улаанбаатар Таймс"

Хоосон толгой, хөнгөн зугаа залуу насны гоёо биш
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (6)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
монголийг улс торчид аварна гэдэү бол одоо онгорсон асууд******** з********уу нас гэдэг н зугээр л эрч хуч энэргийн урсг******** байг********аас хунээр дамжуулж гадагш н асгаж байдаг хуч энэ хучнуудийг тсаг минуутар ургуй ********аг болгож байгаа энэ мнголийн з********ууус тогойгоо ашиглаж чаддаггуй улсуудийг уг ни торэ бодлого хийгээд коммунийст систэмэрхүү юмаар хучийг н матэри******** болгож гаргаж авдаг байх зохицуул********т байх л ёстойл доо з********уус гээд юарихаар бас дан эрчүүд ни мудак болж таарчаад энэ солир хуухнуудэд бас их учир байнаа. \архидана хуухэндэн э\ гэдгийн энэ хуухэнүүд н одогжин унтаж очигдор оройн гар тсайлгасан зоосоор божийчоол бусадтайгаа нийлж аваад оноодор хэнтэй уухав наргиав хэн тооцоо хийсэн эртэин явах бол гээл амай ангайга******** архи эр абор гуваар з********уу насаа ********ж буй буй охидууд бас ллллллллл нохортэй нэгнээ оорсод шиг н байсан гуй гэж хор ********на татлаа тутлээтэй м******** энэ тэр толгой угаана оорсдийн араас авч одох гэнэ ЭНЭ МАЛ ХУУХНУУД КХИДУУДАА ЫАХ ВЭ айн МГЛ БАЦХААНУУДИЙН МОНГО ХУСЛИЙН ХАНГАХГУЙ БОЛ БООНООРОО ОЦХООД ХУНИЙ НАЙМАА БИЫЭ УНЛЭГХ БОЛЦХНХНО ЭНИЙГИЙ ЖАРГАЛ ГЭЖ БОДДОГ БОЛЛОЛТОЙ тэгээд л явж явж байгаад аргаан бархаараа нэг мгл бацаантай ирээд суучхана яааахууу уснууудийийийийийийийийийийийийийийг

2013-05-18 | 08:14:44 | 122.201.18.153 |

Зочин
Сайхан хэлсэн байна. Дэмжиж байна.

2012-07-01 | 13:44:21 | 202.179.20.170 |

Зочин
дунд сургуулийн хичээлийн программд сурган хүмүүжүүлэх хичээл, эх оронч суртал ухуулга ордог болгоё оо дэмжээрэй монголчуудаа. дахин нэг хоосон толгойтой шинэ үе төрүүлэхгүйн тулд одооноос бодолцоё. цааш нь дамжуул. энэ шинэ гарч буй улс төрчдөд санаа болгож өгөөч

2012-06-30 | 12:16:42 | 203.91.117.4 |

Зочин
оюун санааний хоосролд ортон дахин хэдэн зуун биш хэдхэн жил л энэ маягаар онгоруулбэл монгол улс гэж арчигдан алга болноо сэртсгээ бостсгоо улаан залаат хох монголчуудааа

2012-06-29 | 23:56:40 | 182.210.211.126 |

Зочин
Тийм ээ дэмжиж байна. Яг л ингэж хатуухан хэлэх хэрэгтэй байсан юм. Уунийгээ буур сайн залуучуудийн тархи толгойнд нь ортол, ой тойнд нь шингэтэл хэлэх хэрэгтэй. Монгол хун болгон буруу зуйл хийж байгаа, хог тарьж байгаа, зулэг ногоог эвдлэн суйтгэж байгаа хун бурт зоригтойгоор шуужлэл хэлж байя!!!

2012-06-29 | 21:21:47 | 202.126.91.150 |

Зочин
ёстой унэн зов гоэ хэллээ. одоогийн залуус бугд л нээрээ гаднийхнийг дуурайсан малнууд л болсон байна. хуухэнүүд ни гэж монготой л бол хогшин хужаа хогшин солонгос. бур монготой бол сармагчинтай суухад бэлэн болчихсон арай ой гутмаар.

2012-06-29 | 18:47:25 | 103.9.88.52 |

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео