гэр бүлд нь бүл нэмэгдсэн, бөглөсөн саналын хуудас авсан гэхчлэн зөрчил тасарсангүй.

Нөгөөтэйгүүр, нэр дэвшигчид хэн илүү мөнгө тарааснаараа уралдаж байсан бол эцэст нь Дархан-Уул аймгийнхан Сангийн сайдынхаа "буян"-аар Хүний хөгжлийн сангийн 670 мянган төгрөгөө бөөнд нь авч, башийсан юм. Бусад газарт 330 мянган төгрөгөөр өгч байгаа атал ганц Сангийн сайд Д.Хаянхярваагийн нэр дэвшиж буй Дарханы сонгогчид л давуу эрх эдэлсэн юм.

Түүнчлэн саналын хуудасны загвар нэрийдлээр АН-ынхан өөрсдийнхөө нэр дэвшигчдийг бөглөсөн саналын хуудасны загвар тараасан бол Социаль демократ намын нэр дэвшигч болох Ж.Сандуйжав, Р.Эрдэнэчимэг, Б.Сүхээ нар сонгуулийн сурталчилгааны самбараа буулгахаа мартсан бололтой. Энэ мэтчилэн шинэ хууль хэдийнэ гууль болж хувирсан юм.

Цаашлаад санал тоолох автомат машинд эргэлзэх зүйлгүй, баталгаатай, найдвартай хэмээн Сонгуулийн ерөнхий хорооныхон "тангаргалж" байсан ч гомдол тасарсангүй. Нээлт хийх үеэр машинаа буруу угсарсан, код, нууц үгээ мартсан гэхчлэн хувь хүний хариуцлагатай холбоотой асуудал дэгдэж байсан бол үдээс хойш техникийн саатал гарч эхэлсэн юм.

Тухайлбал, Цагаан-Овоо сумын хэсэг дээр санал тоолох машин эвдэрч ашиглах боломжгүй болсон байна. Шалтгаан нь чийг нэвтэрч эвдэрсэн. Тус сум гурван хэсгийн хороотой бөгөөд санал тоолох машин эвдэрсэн хэсгийн хороо нь 324 сонгогчтой. Иймээс эдгээр сонгогчдын саналыг гараар тоолохоос өөр аргагүй болсон байна. Түүнчлэн 500 хуудас тутамд автомат машины толгойг цэвэрлэж байх учиртай аж. Гэтэл тухайн хэсгийн хороон дээр ажиллаж байгаа техникийн ажилтнуудын мэдлэг муугаас дээрх цэвэрлэгээг хийгээгүй тул санал тоолох машин гацах, эвдрэх тохиолдол олон гарсан байна. Гэхдээ СЕХ-ны хөдөлгөөнт албаныхан шуурхай засварлаж байгаа хэмээн тайлбарлаж байсан юм.

Түүнчлэн Сүхбаатар аймагт сонгогч саналын хуудсыг нугалж хийснээс машин эвдэрчээ. Мөн саналын хуудсаа буруу бөглөсөн, нугалсан, буруу тэмдэглэл хийсэн зөрчил Хан-Уул дүүрэгт нэлээдгүй гарсан. Тус дүүргийн хэсгийн хорооны ажилтнууд хүчингүй болсон саналын хуудсыг цааш тавилгүйгээр сонгогчдод өгсөн тохиолдол ч гарсан.

Мөн Сүхбаатар дүүргийн тавдугаар хэсгийн хороонд хурууны хээ таних машин гацаж, гараар бүртгэх явдал гарсан бол Эрдэнэтийн 13,15 дугаар хэсгийн хороонд хурууны хээ таних машины кодыг тайлах ёсгүй цагт буюу өнгөрөгч оройн 10.00 цагт тайлсан. Зарим хэсгийн хороонд ажилтнуудынх нь буруугаас саналаа өгөх боломжгүй сонгогч ч гомдол тээн буцах явдал гарч байлаа.

Монгол Улсын иргэн бүр төр барих эрхтэй. Гэхдээ энэ эрхээ бид дөрвөн жилд ганцхан удаа, саналын хуудсан дээр л эдэлдэг. Гэтэл сонгууль будлиантах, нэг сонгогч 2-3 санал өгөх тохиолдол гардаг байсан бол энэ удаад гэр бүлийн гишүүнд бүртгэгдэж сонгууль өгсөн тохиолдол их гарав. Уг нь бүртгэлтэй холбоотой зөрчил гарвал УБЕГ-ын дарга Л.Амарсанаа өөрийн биеэр хариуцна хэмээсэн юм.

Сүхбаатар дүүргийн IV хороо 63-р байрны оршин суугчийн хаяганд өөрт нь мэдэгдэхгүй 20 орчим хүн бүртгэсэн бол Баянгол дүүрэгт нэр дэвшигчийн эхнэрийг хаягнаас нь хасч оронд нь танихгүй хүн бүртгэсэн байна. Гол нь үл таних гэрийн эзэд хэдийнэ сонгуулиа өгсөн байгаа юм.

Тэр ч бүү хэл, Дархан-Уул аймгийн малчин багийн Засаг дарга хаяг дээрээ бүртгэлгүй оронд нь өөр хүмүүс эзэн суусан болох нь ч илэрсэн аж. Энэ мэтчилэн бүртгэлтэй холбоотой олон гомдол гарсан. Гэвч энэ бүхнийг засаж залруулах ямар ч боломжгүй хэмээн СЕХ-ны дарга Н.Лувсанжав мэдэгдсэн юм. Учир нь Сонгогчийн нэрсийн бүртгэлийн жагсаалтад нэмэлт, хасалт хийх боломжгүй. Иймд энэ байдлаараа л сонгууль явагдаж дуусах аж.

МАХН-МҮАН-ын Шударга ёс эвслээс Сонгинохайрхан дүүрэг болон Булган аймагт нэр дэвшиж буй нэр дэвшигчдийг нь бие даагч хэмээн саналын хуудсанд бичсэн нь санаатай үйлдэл хэмээн мэдэгдэж, СЕХ-нд алдаагаа засах шаардлага хүргүүлсэн гэсэн боловч энэ нь ташаа мэдээлэл хэмээн албаныхан няцаав. Ийм гомдол ирээгүй төдийгүй саналын хуудас буруу хэвлэгдэх ёсгүй гэнэ. Учир нь Шударга ёс эвслийнхэн өөрсдөө бүх саналын хуудсыг хянаж "үнэн зөв байна" гэж гарын үсэг зурж, саналын хуудсыг хэвлэхийг зөвшөөрчээ. Тэр ч бүү хэл, хэвлэх явцад ч хяналт тавьж, ажиглагчаар байсан аж.

Чингэлтэй дүүргийн 12-р хорооны 25-р хэсгийн хороон дээр ноцтой зөрчил гарлаа. Тус хэсгийн хорооны ажилтан хоёр иргэнд Ардчилсан намыг дугуйлсан хоёр саналын хуудсыг өгч давхраар нь автомат санал тоолох машинд хийж уншуулах гэж байгаад үйлдэл дээрээ баригджээ. Гэтэл энэхүү хэсгийн хороон дээр 10 минутын дараа дахин нэг зөрчил илэрсэн нь нэг сонгогч өөрийнхөө өгсөн саналыг гар утсан дээрээ бичиж байгаад үйлдэл дээрээ баригдсан гэнэ. Тэрбээр саналаа баталгаажуулж, дээрх намаас урамшуулал авах гэж байж болзошгүй хэмээн ажиглагчид таамаглаж байгаа аж.

Яг ийм төрлийн хэргүүд орон нутагт мөн давтагджээ. Булган аймгийн төвд сонгуулийн 15-р хэсгийн хорооны ажилтан хоёр саналын хуудас давхар өгөх гэсэн оролдлого гаргасныг цагдаа нар газар дээр нь илчилжээ. Одоо эдгээр хэргийг үйлдсэн хүмүүс, ЦЕГ-т түр саатуулагдаад байгаа бөгөөд хэргийг нягтлан шалгаж байна. Мөн дээрх тойргийн хороонд хэвлэсэн саналын хуудас их хэмжээгээр гаднаас оруулсан гэх мэдээлэл байсан юм.

Энэ талаар СЕХ-ны дарга Н.Лувсанжав "Тэр хуудсыг неон гэрлээр шалгахад хуудас хүчинтэй байсан. Гагцхүү хэмжээнд нь мм-ийн алдаа гарсан байсан. Нууцлал усан хээ, машины код, бар кодууд тохирсон тул саналын хуудас дутвал ашиглаад явах боломжтой" гэлээ.

Мөн твиттерээр бэлэн мөнгө сонгогчдод тарааж байгаа гэх мэдээлэл тарж байсан ч СЕХ-ныхон үгүйсгэсэн юм. Учир нь тус байгууллагад энэ талаар ямар нэгэн мэдээлэл ирээгүй гэнэ. Хэсгийн хорооноос сонгогчид руу залгаж "Та саналаа өгсөн үү. Аль намд өгөх гэж байна" хэмээн асууж, шалгаасан, ажиглагч нарыг хэсгийн хорооны дарга нь дарамталсан гэх мэдээлэл ч байгаа юм.

Л.Нинж