Шинэ хуулиар шижигнэсэн хүн гарч ирэхийг ч хотын иргэд хүсч байна. Шижигнэсэн хүнээ ч хотынхон өөрөө сонгож гаргаж ирнэ шүү дээ. Гэхдээ зарим нэгэн үл таних этгээдийн оронд "Шинээсээ хуучин нь" гэх уламжлалт сэтгэлгээ ч хэрэг болуужин гэхээр юм харагдана. Үүнийг хэлэх ч хэрэг гарлаа. Хэт туйлширсан хандлага зарим нэг нам, нэр дэвшигчдийн амнаас цухалзах нь хэрээс хэтэрлээ. Ардчиллыг үүсгэгчид нь өөрсдөө Монгол Улсаа "Ардчилалгүй" гэж нэрлэх, хориннэгдүгээр зуунтай хөл нийлүүлж яваа нийслэл хотоо "22 жилээр ухарлаа" гэх нь далан худалчаас дор авир бус уу? Далан удаа худал хэлээд ч нийслэл өдрөөс өдөрт өргөжин тэлж, өндөрсөн цоройж байнам бус уу? 40 мянгатад өссөн хүүхэд өнөөдөр цагаан толгойтой буурал болж, "Ардчиллын анхны Улсын баатар" болсон биш үү? Улсын баатрын амнаас "Улаанбаатар хот хамгийн муу хот" гэдэг үг гараад буй нь намчирхлын хийрхэл. Түүнээс бус яг цэврээрээ бол 40 мянгатын хүүхдүүд шинэ хотдоо атаархмааргүй л юм. Яагаад гэвэл Улаанбаатарт ганцхан байсан 40 мянгат алга болж, улс гүрний хаанаас ч олохгүй хуучин хүрээ танигдахгүй болж, дэлхийн том хотуудтай эгнэх гудамж, талбай, хороолол боссоор байна. Үүнийг үгүйсгэх аргагүй. Харин хотыг хүн ганцаараа босгодоггүй. Гар нийлсэн олон түмэн бултаараа, цугаараа нийлж босгодог. АН-ынхны "45 уулаа" гээд байгаа ч цөөднө. Нийслэлийн парламентын 45 суудлыг дангаар эзэгнэх "ямбатнууд" ч хотынхоо төлөө хүрз, жоотуу бариад ухасхийх нь хэр бол оо? Нэг нам дангаар 45 суудал авахын төлөө улайрна гэдэг эвгүй л асуудал. Тэгвэл мөнөөх парламентын институци алга болчихно. Олон нам суудлаа хувааж аваад хотынхоо төлөө олон талаас нь ярьж хэлцэж, олон өнцгөөс нь бүтээн босговол харин эвтэйхэн. Ер нь энэ удаагийн хотын Парламент эхнээсээ суудлаа зөв хуваарилж аваад Улаанбаатар хотын Шинэ хуулийг батлаад, түүгээрээ Улаанбаатар хотын байнгын парламент, Улаанбаатар хотын Засгийн газрыг зохион байгуулбал зохистой. Тэгж баймааж дэлхийн том хотуудын эгнээ рүү итгэл төгс орно. Хот өөрийнхөө төсөв санхүү, бие даасан байдлыг хангаж байж өнөөдрөөс өөр бүтээн байгуулалтыг хийнэ. Тэгэхгүй бол мөнөөх хур хог, тасархай гэр хороолол, түгжирсэн муу зам, харанхуй гудамж, архитекторгүй амбааруудын бөөгнөрөл арилахгүй. Бидний хөрш ОХУ-ын нийслэл Москва хот хожуухан Засгийн газартай болсон гэхнээ хотынхоо хөгжлийг өндөрсгөж, улмаар дэлхийн өндөр өртөгтэй хотын нэг боллоо. Урд хөрш Бээжин хотын Засгийн газар 2008 оны олимпоос хойш яасан их өөрчлөгдөв? Дэлхийд Хотуудын Засгийн газар л өөрчлөлтийг хийж чаддаг байна. Гадагшаа хааяа нэг яваад харж байхад Хотын захирагчийн эрх мэдэл Улсынхаа Ерөнхийлөгчөөс дутуугүй, Ерөнхий сайдаасаа илүү бэл бэнчинтэй байж л томхон цогц асуудлаа шийддэг болжээ. ХБНГУ-ын Берлин, Японы Токио хот ийм л байх юм билээ? Тэр бүү хэл Хотын Захирагч тусдаа ордон өргөөтэй байдаг нь нэгийг хэлж, нөгөөг бодуулна? За энэ ч яахав багахан хэрэг. Хотын дарга Метро байгуулахаа УИХ-аас асууж, хөрөнгөө гуйж гувшдаггүй л байхгүй юу? Тэгвэл манайд өнөөдөр ямар байна вэ? УИХ-ын түшээгээсээ хог ачуулах мөнгөө гуйгаад зогсож байна. Утаанаасаа салах арга чаргаа хайж, УИХ нь дүлэгнэж, Ерөнхийлөгч нь үглэсээр байж гадны төслөөс хэдэн төмөр зуухны хаягдал тарааж ядав шүү. УИХ-ын зарим гишүүд нь утаа үнэрлэх ч үгүй, гэр бүлээ улс дамжуулаад эрүүл агаарт гаргачихлаар хотынхоо зовлонг яаж ч мэдэх билээ? Тэгсэн атлаа сонгуулийн үеэр хотдоо хайртай болчих нь дэндүү. Дэндүү эндүү. Заримдаа өөрийнхөө оршин суугаа хотыг гадаадын нэг тосгонтой андуурдаг эндүү түшээд, сайд нар ч байгаа нь ичгэвтэр. Энэ жилийн парламентын сонгуулиар УИХ-ын гишүүн, хотын Иргэдийн төлөөлөгч хоёрыг зэрэгцүүлэн сонгох гэж буй нь шинэ атлаа шийдвэртэй зоримог алхам. Угтаа буруугүй шийдэл. Хотын навсгар "депутат"-уудаа УИХ-ын гишүүний эн зэрэгтэй өндөрт өргөж буй хэрэг. Олонх нэр дэвшигчид Хотынхоо төлөө урьдынхаас илүү юм хийнэ гэнэ. Уралдаж яриад байгаа нь өнөөх л амлалт. Амлалтаа орхиё гэчихээд л амлаад байх нь хэт хуучинсаг хэв загвар, дүр төрх. Хот гэдэг айл бол амаар уралцах бус ажлаар уралдах талбар. Хотод төрж өссөн хүүхэд ч хотын даргыг хийчихдэг ажил биш. Хотын ажил бол цэвэр мэргэжлийн ажил. Мэргэжил мэргэжилдээ Инженерийн нарийн мэргэжил шаарддаг, хамтарсан багийн тоглолт нэхэгддэг том нүсэр ажил. Тэгэхдээ хөл бөмбөгийн баг шиг биш хот байгуулалтын багийн алсын хараатай бодлого төлөвлөж хийдэг ажил. Сүүлийн жилүүдийн хотын бүтээн босголтыг хараарай л даа? Ганцхан Улаанбаатарын инженерүүд ч барахгүй дэлхийн том хотуудын инженерүүдтэй хамтран хийж байгаа нүсэр ажлууд бидний өмнө боссоор байна. Нарны замын том гүүрийг Япончуудтай хамтрахгүй бол яах билээ? Дэлхийд томд орохуйц үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнг түнш хотуудын дэмжлэггүйгээр хэзээ ч босгохгүй. Энэ цэцэрлэгт хүрээлэн бүрэн ашиглалтад орвол юун АНУ-ын Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэн? Түүнээс том хүрээлэн босно шүү дээ? Хотын дорх Хонгилын бүтээн босголтыг инженерийн л ухаанаар хийнэ. Түүнээс бус тэнгэрт гарсан үүлний явдлаар хийчихдэг юм биш. Тэнгэрийн үүлний явдлаар хийвэл ч хийчих ганцхан л юм Улаанбаатарт байна. Тэр нь бат бэх үерийн далан, шуудуу. Тэгэхдээ л бас инженерийн гар орно. Бээжин болон бусад хотынхоо үерийн даланг үлгэр жишээч хийсэн инженер Ху Жинтао Хятад улсыг удирдаж байна гээд бод доо? Гэр хороолол руу ил нүх ухаад төмөр юм уу хуван хоолой татчихаар дэд бүтэц босчихдог юм биш. Нарийн дээрээ гэр хорооллын замаа ч эмхэлж цэгцэлж чадахгүй байна. Одоогийн овооролт бөөгнөрөлт гэр хорооллыг өөрийг нь "түгжрэл"-д оруулчихаад байна. Боловсон жорлон ч босгочих зай алга. Жорлон, халаалт дор бүрнээ инженерийн жортой. Шинэ гэр хорооллын бүтээн босголтыг хотын дарга ганцаараа хийж чадахгүй. Улаанбаатар хотын Парламент, Засгийн газар шийдлийг гаргаж, нэг сая гурван зуун мянган иргэнтэйгээ сэтгэл, гар нийлж байж хийж чадна. Нийслэлийн парламентад нэр дэвшигчдийн мөрийн хөтөлбөр, хэлэх үгнээс шүүрдээд, шүүрдээд нэг л хүний үг сэтгэлд яг таг буулаа шүү. Тэр нь ажлаа мэддэг хүний үг байсанд олзуурхав. Нийслэл хотынхоо Парламентын суудлын голыг олж, хотынхоо засаглалыг зөв бүрдүүлэхийн төлөө манлайлан оролцож байгаа Улаанбаатар хотын захирагч, Нийслэлийн Засаг даргын албыг нэр төртэй хашиж яваа Гомбосүрэнгийн Мөнхбаяр маань хотынхоо хөгжлийн төлөө "Нэг сая гурван зуун мянган иргэнтэйгээ хамтарч, инженерийн шийдэлтэй ногоон хот цогцлооё" гэж уриалж буй нь их ажлын ард гарч үзсэн, хийх ажлаа яаж гүйцээхээ мэдэрсэн хүний л үг. Ингэж баймааж их ажлыг бүтээнэ, нүсэр хотоо өөрчилж чадах хашир эрийн дааацтай санаа. Ер нь үе үеийн хотын дарга нар нэг л чухал бүтээн байгуулалтыг бүтээж, нэртэйгээ үлдээж чадсан байдаг. Л.Энэбиш дарга Улаанбаатар хотын "Нью Йорк" буюу Гурав, дөрөвдүгээр хорооллыг босгож, тус хорооллынхоо босгон дээр хөшөөгөө мөнхөлсөн. Г.Баасанжав дарга Нийслэлийн эрх зүйн байдлын анхны хуулийг батлуулж, нийслэлийн өдөртэй болгосон. Ж.Наранцацралт газрын асуудлыг хуульчлан газрыг хувьчилж, орон сууцыг хувьчилж, М.Энхболд газрыг хуваарилж, эргэлтэд оруулж, Ц.Батбаяр Хангарьд ордныг бариулж нийслэлийн нэг цэгийн үйлчилгээг эхлүүлж, одоо Г.Мөнхбаяр хонгилын болон зам, гүүрийн цогц бүтээн байгуулалтыг өрнүүлж байна. Г.Мөнхбаяр дарга хийж эхлүүлсэн ажлаа замын дунд орхилгүй үргэлжлүүлэн дуусгахын тулд УИХ-д дэвшиж бус нийслэлийнхээ хуралд үлдэж нийслэлдээ бүртгэлтэй нэг сая гурван зуун мянган иргэнтэйгээ гар нийлж ажиллая гэсэн иргэнлэг, зоримог шийдвэр гаргасныг дэмжилтэй. УИХ, Нийслэлийн хуралд нэр дэвшигчид тодрохын гараан дээр Г.Мөнхбаярыг ийм шийдвэр гаргахад нь ч санал нийлсэн олон нөхдийнх нь нэг бивээр сонголтоо зөв хийх ухаалаг иргэддээ найдахын дээдээр найдаж суунам. Зүгээр найдах бус зүтгүүлсэн дээрээ нэмж зүтгүүлэх найдвар төрж байна. Их хотын ажлыг хэлсэндээ хүрдэг "За гэвэл ёогүй" хүн л хийж чаддаг юм. Тийм хүнээ ч хотын даргаар томилж, зүтгүүлж ирсэн уламжлалтай. Их хотын парламентад юм хийж чадах түшээд хэрэгтэй байна. Их хотыг багаар удирдаж чадах хүнээр жолоодуулмаар байна. Г.Мөнхбаяр анх хотын дарга болохоосоо эхлээд багаар ажиллана, багийн тоглолтод дуртай гэдгээ хэлсэн. Түүгээрээ ч дөрвөн орлогч даргыг томилж, салбар бүрийг хариуцуулан дүүргээ ч бэхжүүлж чадсан. Хороо бүхэн бие даасан байр сав, салбар нэгж бүхнийг нэгтгэсэн нэг цэгийн үйлчилгээг хийдэг болсон. Өмнөхөөс илүү үерийн далан барьж, зам тавьж, хорооллуудыг холбож чадсан. Автобусаар өөрөө зорчиж, жолооч, үйлчлэгч нартай иргэдийг холбож өгсөн. Таксины тоог нэмж өгсөн. Тэгэхдээ автобус, таксины үнийг савлуулж, шатахууны хараат үнийн өсөлтөөр нийслэлийнхнээ явгалаагүй. Энэ хэний гавьяа вэ? Уг нь болдогсон бол, бодсоноор болдогсон бол утааг бүрэн арилгачих санаа хотын даргад дандаа оволзож, оргилж явааг нуултгүй. Ундуй сундуй гэр хорооллын өмнө тулгараад байгаа эл их ажлыг ашгүй Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж элбэлцэж өгсний хүчинд овоо эмхэрч байгаа гэхнээ мушгирсан утааны хиншүү хотоос хэдэн жилдээ арилчихгүй нь бололтой. Гэвч хотын шинэ парламент үнэхээр хүчирхэг баг бүрдүүлж чадвал 2013 оны өвөл пүү хийх утаагүй болгочих ч боломж буй. Улсын баатар С.Бат-Үүл 45-аа байг 20-уулаа, Г.Мөнхбаяр 25-уулаа ч юм уу, олон намаас овсгоотой, оюунлаг гишүүд бүрдүүлээд нэг сая гурван зуун мянган иргэнтэйгээ элбээд хөдөлгөчихвөл Улаанбаатар утаагүй болчихож ч мэдэх. Г.Мөнхбаяраараа хийж сурсан ажлыг нь үргэлжлүүлээд С.Бат-Үүл ба түүний нөхдөөр дэмжүүлээд их хотоо их өөр болгох сонголтыг хийе л дээ. Хамгийн гол нь хотыг ганцаараа босгодоггүй юм. Мянгуулаа, түмүүлээ, саяулаа нийлж баймааж хот гэмээнэ хотыг босгодог билээ. Ж.Батсайхан

Энэ жилийн Нийслэлийн Парламентын сонгууль хуучнаас эрс өөр болж байна. Шинэ ху...

Хотыг ганцаараа босгодоггүй юм
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (16)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
AH.a demjij bna shu

2012-06-26 | 15:20:45 | 124.158.124.156 |

Зочин
Сант марал” сангаас долоо хоногийн дараа болох УИХ-ын 2012 оны сонгуулийн өмнө хийсэн судалгааг саяхан гаргажээ. Энэ судалгааны дүн нэлээд сонирхол татав. МАХН нэрээ сольж МАН болж, экс Ерөнхийлөгч хуучин намын бууриа сахиж үлдсэн нь 90 жилийн түүхтэй энэ намын саналыг хоёр хуваахад хүргэсэн бололтой. Тодруулбал, судалгаанд оролцогчдын 42,4 хувь нь энэ удаагийн сонгуулиар АН-ыг дэмжинэ гэсэн бол МАН-ыг 27,9 хувь нь сонгоно гэдгээ илэрхийлжээ. МАН-д нэлээд аюул тарьж мэдэх Н.Энхбаярын намыг сонгогчдын 23,9 хувь нь дэмжинэ гэсэн байна. Энэ прогнозоор МАН-д найдвар тун бага бөгөөд Н.Энхбаярын “Шударга ёс” эвсэл эдний саналыг хуваалцах нь гэж төсөөлөгдөж байна.

2012-06-26 | 14:58:38 | 124.158.124.156 |

Зочин
Монголд орны цаашдын хувь заяаг АН, ардчилсан хүчин дааж авч явах нь түүхийн захиалга болоод байна.

2012-06-26 | 14:58:02 | 124.158.124.156 |

Зочин
Монголд орны цаашдын хувь заяаг АН, ардчилсан хүчин дааж авч явах нь түүхийн захиалга болоод байна.

2012-06-26 | 14:58:01 | 124.158.124.156 |

Зочин
МӨНГӨ амлаж төгрөгөө ЦААС болгодог, эдийн засгийн тооцоогүй МАНыг төрд гаргах хэрэг алга. Одоо эх орноо хөгжүүлбэл хөгжүүлж чадах шинэ хүн, шинэ намд саналаа өгч УИХаа авлигачдаас цэвэрлэж авах цаг болсон. Сүүлийн 22 жил эх орны хөгжилд хэрэг болох нэгч үйлдвэр байгуулсангүзй, амлалтаар төр барьсаар ирсэн МАНын үе өнгөрч байна

2012-06-26 | 14:57:45 | 124.158.124.156 |

Зочин
МАН - ын ГАДНЫ ЛУЙВАРЧДЫН ГАР ХӨЛ БОЛСОН, ЭХ ОРОН, ГАЗАР ШОРОО, БАЯЛГАА ХУДАЛДСАН, АРД ТУМНЭЭ ЯДУУРЛЫН ТУЙЛД ХУРГЭСЭН, ӨӨРСДӨӨ ХАГАРТЛАА БАЯЖСАН ХУВАЛЗНУУДАД ДЭЭРЛЭХУУЛЖ, ДОРОМЖЛУУЛЖ, ЛУЙВАРДУУЛЖ, ЦУСАА СОРУУЛЖ АМЬДАРЦГААХ ЮМ БЭ???? ЭНЭ СОНГУУЛИАР ХУЖААГИЙН ЭРЛИЙЗУУДЭЭР ДУУРСЭН ХОЁР НАМААС БУРМӨСӨН САЛЦГААЯ АА??? МОНГОЛ НУТАГТАА МОНГОЛ ХУН ШИГ АМЬДРАХ ЦАГ ИРСЭН ШУУ?????????????

2012-06-26 | 14:56:32 | 124.158.124.156 |