УИХ-ын 2012 оны сонгуульд 50 орчим бие даагч саналын хуудсанд нэрээ хавчуулахаар сэтгэл шулуудаад байгаа юм. Харин өнгөрсөн 2008 оны сонгуульд 20 гаруй хүн бие даан нэрээ дэвшүүлж байжээ. Харин энэ удаагийн 50 гаруй бие даагч саналын хуудсанд нэрээ бичүүлэх эрхтэй болохын тулд хуульд заасны дагуу 800-аас доошгүй дэмжигчийн гарын үсэг цуглуулсан байх үүрэгтэй юм. Үүнийгээ л биелүүлчихсэн бол сурталчилгааныхаа зардлыг тооцон аз таарах эсэхээ хүлээгээд сууж байгаа гэсэн үг. Гэтэл энэ удаагийн сонгуульд оролцож буй бие даагчдийг ажиглахад 800 дэмжигч өөрийнхөө саналаар тэдэнд гарын үсгээ “бэлэглэсэн” гэдэгт эргэлзэх хүн дэндүү олон байгаа юм. Тэгээд ч үнэн чанартаа өөрсдийнх нь яриад байгаа шиг энэ сонгуулийн шинэчилсэн хуульд бие даагчдыг хааж, боогдуулсан зүйл заалт байхгүй. Бусдаас дөвийлгөсөн нь ч мөн адил... Харин нам эвслээс нэр дэвшигчид бол өөр. Багийн тоглолтын дүрэмд захирагдахгүй байхаас өөр аргагүй. Тэнд бие даан нэр дэвшигчидтэй адил зөвхөн “Би” гэж дуугаа өндөрсгөх, хувийн чанартай амлалт өгөх гэх мэт нь хуулиар хориотой.

Тэгвэл бие даагчдаас УИХ-д суух түүчээг анхлан 1992 онд Г.Зуунай агсан татжээ. Харин 2000 онд Л.Гүндалай мөн л түүний замналаар УИХ-ын суудалд тухалсан байдаг. Үүний дараа 2004 оны сонгуулиар Д.Одхүү тэргүүтэй гурван гишүүн Ардчилсан намдаа гологдон бие даан нэр дэвшээд ялалт байгуулж байсан удаатай. Үнэн чанартаа тухайн үед Ардчилсан намаа хувьчилж авсан өнөө цагийн хижээл насны эрчүүд тэднийг намаасаа шахан зайлуулах үүргийг голон гүйцэтгэсэн юм. Харин ялалт байгуулаад ирэнгүүт нь өмнөх үйлдлээ мартан инээд алдаад угтаж байсан марзан төрх нь ч өнөө хэр нь сонгогчдын сэтгэлд илхэн буй. Харин хамгийн сүүлийн ялалт байгуулсан бие даагч бол З.Алтай юм. Ингээд үзэхээр УИХ-ын таван удаагийн сонгуулийн түүхээс ердөө зургаан бие даагч л суудал авсан байх юм. Өөр нэгэн үзүүлэлт бол бие даан нэр дэвшээд УИХ-д суудал авсан бүх гишүүн ямар нэгэн намд “дагаар” орсон байдаг ажээ. Л.гүндалай л гэхэд Ардчилсан намд орчихоод удалгүй тэднийгээ луувирчнаар нь дуудан байж өрх тусгаарлан шинэ нам байгуулсан хэдий ч өөрийнх нь санаа “жулдсан” учир арга буюу луувирчин намдаа /өөрийнх нь нэрлэснээр/ дахин элсч байв. Түүнтэй холбоотой тун ойрын жишээ гэвэл Хөвсгөл аймгийн Ардчилсан намын хорооноос нь энэ удаагийн ЦИХ-ын сонгуульд түүнийг элсүүлэхгүй, хамтарч ажилах боломжгүй хэмээн мэдэгдсэн ч хууль бус аргаар саналын хуудсанд нэрээ бичүүлэхээр болж чадсан. Тэгвэл хамгийн сүүлийн жишээгээр З.Алтай хэнээс ч хараат бус, ямар ч нам эвслийн бодлогоос ангид байна хэмээн сонгогчдод өгсөн тангарагаа 100 хувь зөрчин “ИЗНН”-ыг дагаж далдайсан юм.

Энэ бүхэнтэй харьцуулбал энэ удаагийн сонгуульд дээд тал нь нэг бие даагч гарч ирэх магадлалтай болж байгаа. Харин ажиглагчид энэ удаагийн сонгуульд ганц ч бие даагч УИХ-д суудал авахгүй гэсэн хатуухан дүгнэлтийг гаргаад байгаа.

Тэгвэл ийм магадлал багатай, гэрэл гэгээ сүүмийхгүй байгаа энэ “ертөнцийн” хаалга үүдийг нь нээхээр МҮЭХ-ны ерөнхийлөгч С.Ганбаатар Дархан-Уул аймагт сурталчилгаагаа эхлүүлээд байгаа. Түүний сонгосон тойрогт жинхэнэ утгаараа гал авалцах тухай олон хүн өгүүлж байгаа. Монгол Ардын Намаас Дархан-Уул аймагт Ж.Сүхбаатар, Д.Хаянхярваа нарын туршлагатай улстөрч томилогдсон. Тэдний хувьд өнгөрсөн 2008 оны сонгуульд энэ тойргийн ард түмний итгэлийг даан сонгогдож, албан тушаал, ур чадвар гээд аль алинаар нь өссөн үзүүлэлтэй дөрвөн жилийг үдсэн. Товчхондоо бол улстөрийн замнал нь дардан яваа нэр цэвэр “хатуу самарууд”. Тэгэхээр С.Ганбаатарын хамгийн том “дайсан” нь дээрх улстөрчид гэсэн үг. Үүнээс гадна түүний саналаас хуваах хүн цөөнгүй бий. Ардчилсан намаас нэр дэвшигч Г.Гантулга, Б.Мөнхтуяа, 1996 оноос хойш дөрвөн жилийн хугацаанд Засгийн газрыг эвдрэл сүйрлийн талбар болгоход нь том нэмэр болсон М.Энхсайхан нар гол өрсөлдөгчийн нэг биш ч гэлээ түүнд гай удах нь дамжиггүй. Тэгээд ч Дархан-Уул аймгийн мэргэн сонгогчид бие даагч байтугай гуравдагч хүчин хэмээн өөрсдийгөө цоллодог нөхдөд итгэж үзээгүй “хашир” мэргэн сонголттой.

Тэгэхээр хамгийн магадлал өндөртэйд тооцож байсан С.Ганбаатар зорьсондоо хүрэлгүй буцаж ирж мэдэхээр байгаа юм. Мөн энэ удаагийн сонгуульд нурах шахсан барилга байшин өмөөрч хэрүүл хийснээрээ олон хүнд танигдсан Г.Баасан хоёр дахь удаагаа Баянзүрх дүүрэгт “Би” хэмээн цээжээ дэлдэж яваа. Тэрбээр 2008 оны сонгуульд мөн бие даан нэр дэвшээд бүдэрч байсан хар түүхтэй. Тэгэхээр улстөрийн арга туршлага, тус дүүргийн сонгогчдын дунд нэр хүндээ олсон зэрэг үзүүлэлтээс нь харахад Г.Баасанд үнэндээ боломж үгүй. Энэ хоёроос гадна “Гаалийн” гэгдэх Г.Адьшаа Ховд нутагт мөн бие даан нэр дэвшиж байгаа. Сэтгүүлч Г.Дашцэрэнгийн нэгэнтээ хэлсэнчлэн “Бичигтийн боомтоос төрсөн тэрбумтан” тэрбээр Ховд аймагт нэр хүнд тийм ч сайнгүй учир сонгогдох боломж нь хомс байгаа тухай нутгийн уугуул иргэд өгүүлж байгаа. Дээрээс нь “Нууц хүүдээ авилгын мөнгөөр үнэтэй машин авч өгсөн”, “АТГ-т шалгасан боловч хууль бус үйдлийг нь илэрүүлээгүй”, “Төрд суулгах хүн яавч биш” гэх мэтийн бор шувуу Ховдын цэнхэр хязгаар тойрон ам дамжин нисч буй гэдэг. Эдгээрээс гадна параолимпийн их наадмаас монгол түмний анхны алтан медалийг энгэртээ зүүж ирсэн Хөдөлмөрийн баатар Д.Баатаржав Баянзүрх, Налайх дүүрэгт нэр дэвшиж байна. Түүнийг монголчууд гавъяатай тамирчин гэдгийг нь бүгдээрээ мэднэ. Харин гавъяа байгуулах улстөрч болно гэдэгт хэн ч итгэхгүй. Хатуухан хэлэхэд шүү дээ.

Ингээд л энэ сонгуульд бие даан өрсөлдөж байгаа олон хүн дундааас бидний таних хүн дуусч байгаа юм. Тэгээд ч энэ мэтээс харахад УИХ-ын сонгуульд ямар ч хамаагүй хүн ямар нэгэн аргаар нэр дэвшихээр улайрдаг нь олон хүнд танигдах гэсэн өчүүхэн санаа бололтой. Иймдээ л хөдөөгийн малчин, ач зээгээ хараад гэртээ сууж буй тэтгэврийн ахмад, ажилгүй иргэн, боловсролгүй хүмүүс эр хар зориг гарган ийнхүү бие даан дэн дэвшигч хэмээх тодотголыг өөртөө аваад байгаа биз ээ...

БИЕ ДААГЧГҮЙ ПАРЛАМЕНТ
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (28)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
Ажнайн ДБат-эрдэнэ мэтийн олигархиудын хамгийн онцлог шинж юу вэ гэхээр нийтийн ашиг тусын тєлєє ажилладаггvй зєвхєн єєрсдєдєє ашиг бий болгохын тєлєє явдаг Yvгээрээ улс оронд болоод нийгэмд тун аюултай Эцсийн бvлэгт зорилго нь тєрийн эрх мэдлийг гартаа авч vvгээр дамжуулан єєрсдийн бизнесээ хийдэгСєрєг хvчин байж чадахгvй байгаагийн нэг гол шалтгаан нь олигархиуд хэдийгээр єєр єєр намын нэрээр сонгогдсон боловч тєрд гарч ирээд ашиг сонирхлоороо нэгдчихээд байна Єєрєєр хэлбэл парламентад сєрєг хvчний хяналтаа тавьж чадахгvй байгаа нь цаагуураа олигархиуд нэгдсэнийг баталж байнаЭ Бат-Yvл

2012-06-25 | 16:25:17 | 202.61.97.81 |

Зочин
Бүлтрээд байдаг Алтанхуягийг нь болбол Бүдүүн өвсөнд бүдрүүльеэ, хө Бүтээгээд байдаг Батболдод нь болбол Бүрэн улсаа үүрүүльеэ, хө Хошигруулаад байдаг Эрдэнэбатыг нь болбол Хошуу гулсуулж аргамжъяа, хө Хүнгэнээд байдаг Хүрэлсүхийг нь болбол Хүрэн зүрхэндээ хайрлаяа, хө Хулхидаад байдаг Женког нь болбол Хужаа нарт тушааяа, хө Хуульчлаад байдаг Нямдоржийг нь болбол Хурдны замд сойёо, хө zobonod: Ахуй төрийг МАН-д Алд биеийг амрагтаа Төр засгийг МАН-д Төрсөн биеийг амрагтаа тушааяа, хө Хөгжлийн хурдыг МАН-д Хөөрхөн биеийг амрагтаа Эх орныг МАН-д Энэхэн биеийг амрагтаа тушааяа, хө Төмрийн хүдрийг дархандаа Төгрөг мөнгийг авдартаа Төөрсөн заяаг амрагтаа Төр засгийг МАН-даа тушааяа, хө

2012-06-25 | 11:40:00 | 103.11.192.34 |

Зочин
МОНГОЛ ТУМЭН МИНЬ. ХЭДИЙ БОЛТОЛ МАХН, АН - ын ГАДНЫ ЛУЙВАРЧДЫН ГАР ХӨЛ БОЛСОН, ЭХ ОРОН, ГАЗАР ШОРОО, БАЯЛГАА ХУДАЛДСАН, АРД ТУМНЭЭ ЯДУУРЛЫН ТУЙЛД ХУРГЭСЭН, ӨӨРСДӨӨ ХАГАРТЛАА БАЯЖСАН ХУВАЛЗНУУДАД ДЭЭРЛЭХУУЛЖ, ДОРОМЖЛУУЛЖ, ЛУЙВАРДУУЛЖ, ЦУСАА СОРУУЛЖ АМЬДАРЦГААХ ЮМ БЭ???? ЭНЭ СОНГУУЛИАР ЭНЭ ХОЁР АЛУУРЧИДЫН НАМААС БУРМӨСӨН САЛГААЯ АА.

2012-06-25 | 11:29:23 | 103.11.192.34 |

Зочин
МОНГОЛ ТУМЭН МИНЬ???? ХЭДИЙ БОЛТОЛ МАН, АН - ын ГАДНЫ ЛУЙВАРЧДЫН ГАР ХӨЛ БОЛСОН, ЭХ ОРОН, ГАЗАР ШОРОО, БАЯЛГАА ХУДАЛДСАН, АРД ТУМНЭЭ ЯДУУРЛЫН ТУЙЛД ХУРГЭСЭН, ӨӨРСДӨӨ ХАГАРТЛАА БАЯЖСАН ХУВАЛЗНУУДАД ДЭЭРЛЭХУУЛЖ, ДОРОМЖЛУУЛЖ, ЛУЙВАРДУУЛЖ, ЦУСАА СОРУУЛЖ АМЬДАРЦГААХ ЮМ БЭ???? ЭНЭ СОНГУУЛИАР ЭНЭ ХОЁР АЛУУРЧИДЫН, ХУЖААГИЙН ЭРЛИЙЗУУДЭЭР ДУУРСЭН ХОЁР НАМААС БУРМӨСӨН САЛЦГААЯ АА??? МОНГОЛ НУТАГТАА МОНГОЛ ХУН ШИГ АМЬДРАХ ЦАГ ИРСЭН ШУУ?????????????

2012-06-25 | 11:01:44 | 124.158.73.17 |

Зочин
МАН, АН - ууд яг адилхан нэг тэрэгний хоёр дугуйнууд???? Энэ хоёр луйварчидын, алуурчдын, хулгайчуудын, гадны хувалзнуудын гар хөл бологсдын, эх орон газар шороо, баялгаа худалдагсдын, ард тумнээ ядуурлын туйлд хургэгсдийн, хужаагийн эрлийзуудийн намыг энэ сонгуулиар газартай тэгшлэе???????? Монгол хун Монгол нутагтаа сайхан амьдрах цаг нь ирсэн шуу???????

2012-06-25 | 10:15:00 | 124.158.73.17 |

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео