Монголын төрийг түшилцэх гэгээн оюун, мэлмий нь гийсэн хэн ч бай мөнгөгүй бол юу ч биш, хэн ч биш. Гарч ирэх ямар ч боломж байхгүй гэж хэлэхэд болно. Харин хэн нэгэн даргын танил тал, гар хөл, маш сайн долигоногч, өгзөг үнсэгч байж чадвал маш сайн дэвшинэ.

Гэхдээ нэг өдөр гол татсан хүнээ оймсыг нь гозолзуулаад хэзээ ч ачиж мэдэх юм. Ийм зүйлд манай нийгэмд татсан ч бай татаагүй ч бай хэнд ч тохиолдож болох үйл явдал шүү гэдгийг бид сайн ухаарсан байх.

Хуучин ардчилагчид гэх нэрээр зарим нэг нь өмчлөөд хэдэн жил УИХ-д сууна. Харин зарим нэг нь овоо хэдэн бор юм хаяж байж шууд олны танил улс төрч сайд болно. Тэд улс орноо хэрхэн яаж, ямар бодлого барьж, яг юу хийж хөгжүүлэх сайжруулах, унагаах эсэх нь тодорхой бус гарч ирнэ. Буусных нь дараа бөөн балаг, баахан дэмий зардал, янз бүрийн шагналын асуудал хөвөрдөг. Хэрвээ чи харахад улаан цайм дүнхүү амьтан л биш бол, чиний аав ээж мөнгөтэй байвал төр түшилцэх нэрээр хэдэн сар телевиз мэдээллийн хэрэгслээр мөнгө төлбөл магтуулна, үгүй бол хэн нэгэн нь үнэн бодит байдлыг чинь бичиж муулна.

Олон жил дархлагдсан улс төрчид гэж өөрийгөө өргөмжлөгсөд нь шударга ёс гэдгийг өөрийн эрх мэдэл мөнгө, уур хилэн танил тал, мөн доль гаруудаар яаж хэмждэгийг бүгд мэднэ, уурыг нь хүргэвэл шоронд, харин нялуун дуугараад доль үсэрвэл дарга болдог ийм л нийгмийг сэтгэлд байтугай бодит амьдрал болгоход амь бие хайргүй зүтгэцгээнэ.

Хүн хүнээрээ байх сайхан

Мөнгө хараад хэнээ мартдаг зөөлөн суудал суухаараа бурхан болсон мэт аашилдаг байх нь ишиг эврээ ургахаар эхийгээ мөргөнө гэгчээр түмнийхээ итгэлруу ус цацах нь төрийн түшээ болсон нөхдүүдийн гол хийх ажил гэнэ шүү. Хүнд суртлын хуулийг маш ихээр тарьж, авлигалаар загалмайлуулна бас загалмайлна, албан тушаалаа ашиглан цөөн хэдэн гэр бүл найгүй баян болно. Эрх мэдлээ хамгаалах хууль бусаар олж авсан хөрөнгөө хайр найргүй цацаж ядарсан түмнийхээ татварын хэдэн борыг дэмий үрж гоё ганган олон сайхан үгийг худлаа бурж өдөр бүр телевизээр гарна, элдэв нэвтрүүлэгт зориулж та бидний мөнгийг баруун зүүнгүй цацаж гардаг.

“Хүнд сурталтай хүнд суртал тэмцэнэ” энгийн ард байснаа мартаад мөнх л дарга байсан юм шиг үүрд ноён байх юм шиг аашилж аягална.

Баян бөгөөд буянтай төрөх, албан тушаалтны гэрт төрөхийг нь алтан ургийнхан шиг хуульчлаагүй ч ноён болох нь бас гарцаагүй гэсэн нэгэн хууль үйлчилж даргын хүү, дүү бол чи дарга болдог. Тэр хоосон толгойтой дүнхүү амьтан байсан ч дарга болж дэвшинэ. Улс төрд дардан замаар дээш гарч ирнэ. Буруу замаар будаа тээгээд ирсэн дарга жинхэнэ феодал шиг аашилж гарна даа. Хэзээ ч хүнд суртлын зовлонг үзээгүй тэр эрхэм хүнд сурталтай тэмцэнэ гэж байхгүй арын хаалгадуулаад элдэв зүйлээс хоцорч үзэхийн зовлонг үзээгүй хүн арын хаалга авлига, танил тал, тал тохой татахтай тэмцэнэ гэж үгүй.

Нэгэн цагт Монголд анхны бөгөөд сүүлийн дэд ерөнхийлөгчийг томилоход малчин голдуу ард түмний саналыг Р.Гончигдорж эрхэм авч байж цорын ганц байдаг. Тэрхүү албан тушаалыг багахан хугацаанд хашсан юм. Санал авахдаа би малчин хүний хүүхэд гэдгээ хэлсэн нь борогшуу амьдралыг мэддэг, малчдын амьдралыг бодно гэдэг үүднээс малчин төлөөлөгчид сонгож байсан. Харин С.Зориг би бор амьдралыг мэдэхгүй гэдгээ шударгаар хэлсэн ч дэд ерөнхийлөгч болоогүй түүх байдаг.

Гэхдээ тэр түүхийг бичилцэж байсан тухайн үеийн хүмүүс одоо цагийн хүмүүсийн сэтгэл зүрх яг юуг хүсэж тэмүүлж байсан гээд дэнсэлбэл үнэн сэтгэлээр Монгол улсаа хөгжүүлэхийг л зорьж байсан. 1991 оны эрхэм, одоо хөгжлийг хувийн хөгжлөөр харж байгаа эрхэм хоёрын хооронд үнэн худлын хоорондох алга дарам зай байна гэдэг шиг болжээ. Үйл хэрэгтээ үнэн зүрхнээсээ итгэж түүнийхээ төлөө дуугарч явсан нь замдаа ертөнцөөс алга болж, залуудаа байсан итгэл сэтгэлээсээ урвасан нэг нь ноён болсон байх нь сонин. Муухай төгсгөлтэй үлгэр бий болоо юу гэлтэй.

Нэгэн өдөр гайхамшигтай сайхан боломж гараад тэнгэрийн умдаг атгана гэж төсөөрсөн залуус гудамжаар нэг алхана. Буруу үлгэр буюу гэнэт баяжигч агаа нарын үлгэр дуурайлал ирээдүйн дүү нарын зүрхэн азын сум мөнхөд харваастай, алцайж хэвтээд ангайхаар хоолыг нь хийчихдэг болохоор 21 мянга дээр нэмээд сард сая төгрөг сарвайж өгнө гээд хүлээж суух нь гутамшигтай. Чамд боломж гараад ирэх биш өөрийн чаддаг зүйлээ сайн хийгээд байвал аз тохиох боломжийг чи өөрөө бий болгодог юм байна гэдгийг сайн ойлгох хэрэгтэй юм.

Бүх зам мөрөө мөнгөөр зассан хүн өнгө мөнгөний хорвоог өөрийн биеэр харуулна. Сонгуульдаа мөнгө амлана харин яаж болгох аргаа хэрхэн яаж олохыг мэдэхгүй, бас асуудал шийдэнэ мөнгө, асуудалд орно мөнгөөр аргална, ард түмний амьдралыг мөнгөөр сайжруулах юм шиг зална. Эдийн засгийг мөн зохионо, ард түмний амьралыг сайжирлаа, орлогыг нь өсгөлөө гэж өдөр бүр зална. Гудамжинд байгаа ажилгүйчүүд улам нэмэгдээд л байхад ажилгүйчүүд хэд хэдэн хувиар буурсан гэж худлаа зална. Түүхий эдээ нэмүү өртөг шингээлгүйгээр түүхий чигээр нь гадагшаа гаргачихаад эдийн засаг өссөн гэж худлаа бурна. Мөнгөөр шийдэгчдийн өнгө төрхөөр бол бүх зүйл хялбар харагдана болохгүй байгааг нь болгосон юм шиг сайхан зална. МЭДЭЭЖ тэгээд хялбар аргаар төрийг удирдахаар авсан эрхмийн тархины хэмжээ зоосон 20 мөнгөнөөс бага юмшиг улсынхаа төлөө ажиллана. Харин хувийн ашиг сонирхол хулхидах, хийсэн юм шиг залах зэрэгт бол уулын чинээ тархитай юм шиг сэтгэнэ.

АМ АЛДВАЛ БАРЬЖ БОЛДОГҮЙ, АГТ АЛДВАЛ БАРЬЖ БОЛНО

Ардчилсан намын толгойн эрхмүүд дотооддох асуудлаа шийдэхийн тулд залуучуудынхаа амыг хэрхэн яаж барих вэ? Өөр намын зөөлөн хэвтэрт очиж сөрөг хүчингүй, хяналтгүй 4 болсны хариуцлагаас мултрах зэрэг бэрхшээлээсээ ангижирахын тулд залуучууддаа орон нутагт нэр дэвших боломж 50 хувийг өгөхөөр болж тохиролцсон болж шоудав. Одоо нөхцөл ямар байдлаар солигдсон гэвэл залуучуудаа дахин хойш тавиулж бизнесээс мөнгө татаж мөнгөний сонгууль хийхээр шийдэв. Тойргуудад бараг танихгүй хүмүүс орж ирэв. Сонгуулиар залуучууд туг барин жагсаж, танилцуулга барин шогших болж дээ хөөрхий. Ийм сонгууль ийм сонголт хэзээ “ХЭН нь ч ГАРСАН ЯЛГААГҮЙ” гэдэг амны уншлагыг өөрчлөхгүй болж байна. Мөнгөний босго өндөрдсөн залуучууд хэн нэгнийг царайчилж, бас мөнгө босгох нэрээр анхныхаа авлигалын торонд орж, үзэл бодол, ардчилсан зарчим нь мөнгөний тохироо, хэдэн халтар цаасны өнгөөр хэмжигдэж эхлэж байгаа нь тэр. Залуучуудыг туршлагагүй гэвэл худлаа, бурхинуудаас ч илүү хашир, тооцоотой, чадварлаг, иргэнлэг залуучууд зөндөө байна.

С.Лхагважав

uls.mn

УЛС ТӨРД гарах шанс
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (22)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
З.Энхболд: Баабар бол хөлс аваад захиалгаар бичдэг нэг ядарсан эр УИХ-ын гишүүн З.Энхболд өнөөдөр хэвлэлд ярилцлага өгөхдөө нийтлэлч Баабар, улсын баатар, УИХ-ын гишүүн Э.Бат-Үүл нарын талаар тун хатуу үгсийг унагажээ. Тэрээр “ Баабар бол яахав дээ, хөлс аваад ажлаа хийж буй хүн. Баабар гэдэг хүнд хувь хүний үзэл бодол байхгүй шүү дээ.Хамтарсан Засгийн газрыг хамгаална гээд цалин авч ажиллаж байгаа “пи ар”-чин. Баабар бол ардчилал гэдэг зарчмаа худалдчихсан хүн. Үүнийгээ зарчихсан учраас тогтвортой Засгийн Газрын төлөө гэдэг юм зохиочихоод явж байна. Яг үнэндээ муу ажил хийвэл Засгийн газар огцордог, хууль ёс үйлчилдэг байх нь өөрөө тогтвортой байдал. Баабар одоо мөнгө л өгвөл юу ч гэж бичиж мэднэ. “Оюу Толгой”-оос мөнгө авч, “пи ар”-ыг нь хийсэн. Тавантолгойгоос мөнгө авсан. “Захиалгат сэтгүүл зүй”-н ажлаа л хийж байгаа хүн. С.Баярын захиалгаар Н.Энхбаярыг нь муулж байна. Би тэр Н.Энхбаярыг нь өмөөрөхгүй. Гэхдээ АН-ын Л.Гантөмөр, Х.Тэмүжин нарыг яагаад муулаад байгаа юм? АН Баабарт ямар гай болчихсон юм. Баабар хүн муулснаар кайф авч, баярладаг хүн. Одоо сайхан байгаа биз. МАН-ын болоод гадаадын уул уурхайн компаний “хөлсний бичээч” Баабарт хэлэхэд харин АН-ын шинэ, сайхан залуусыг битгий муулаад бай. Хүн мэрж, кайф авмаар байвал мань мэтийгээ муул.” Хэмээн өгүүлжээ. Мөн Э.Бат-Үүлийн тухай “ С.Баярыг дагаж далдаганасан ямар ч зарчимгүй тэр нөхрийн тухай ч юу хэлэхэв дээ” гэж ярьсан аж. АН-ын ҮЗХ-ны хурал энэ сарын 19-нд эхлэх юм. sonin

2012-06-15 | 10:43:23 | 202.61.97.81 |

Зочин
МОНГОЛ ТУМЭН МИНЬ. ХЭДИЙ БОЛТОЛ МАХН, АН - ын ГАДНЫ ЛУЙВАРЧДЫН ГАР ХӨЛ БОЛСОН, ЭХ ОРОН, ГАЗАР ШОРОО, БАЯЛГАА ХУДАЛДСАН, АРД ТУМНЭЭ ЯДУУРЛЫН ТУЙЛД ХУРГЭСЭН, ӨӨРСДӨӨ ХАГАРТЛАА БАЯЖСАН ХУВАЛЗНУУДАД ДЭЭРЛЭХУУЛЖ, ДОРОМЖЛУУЛЖ, ЛУЙВАРДУУЛЖ, ЦУСАА СОРУУЛЖ АМЬДАРЦГААХ ЮМ БЭ???? ЭНЭ СОНГУУЛИАР ЭНЭ ХОЁР АЛУУРЧИДЫН НАМААС БУРМӨСӨН САЛГААЯ АА.

2012-06-12 | 11:19:47 | 103.11.192.34 |

Зочин
МАН залуусыг бидэнд илгээжээ. тэд мөнгүй ч мэдлэгтэй гэн шүү. харин ардчилсан нам бидэнд хөгшчүүлээ илгээжээ. тэд нь мөнгөтэй гэнээ. мөнгөтэй хүн ямар байдгийг ард түмэн мэднээ. МАН-ийг залуусыг манай дүүрэг сонгох болно оо

2012-06-12 | 11:19:10 | 103.11.192.34 |

Зочин
манай дүүрэг монгол ардын намыг дэмжиж байна ░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░█████████.чи ░░███████░░░░░░░░░░███▒▒▒▒▒▒▒▒███.хөөрхөн ░░█▒▒▒▒▒▒█░░░░░░░███▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒███.юмаа ░░░█▒▒▒▒▒▒█░░░░██▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒██.♥ ░░░░█▒▒▒▒▒█░░░██▒▒▒▒▒██▒▒▒▒▒▒██▒▒▒▒▒███ ░░░░░█▒▒▒█░░░█▒▒▒▒▒▒████▒▒▒▒████▒▒▒▒▒▒██ ░░░█████████████▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒██ ░░░█▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒█▒▒▒▒▒▒▒▒▒█▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒██ ░██▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒█▒▒▒██▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒██▒▒▒▒██ ██▒▒▒███████████▒▒▒▒▒██▒▒▒▒▒▒▒▒██▒▒▒▒▒██ █▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒█▒▒▒▒▒▒████████▒▒▒▒▒▒▒██ ██▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒█▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒██ ░█▒▒▒███████████▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒██ ░██▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒████▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒█ ░░████████████░░░█████████████████ ░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░

2012-06-12 | 11:18:39 | 103.11.192.34 |

Зочин
монголчуудаа махнан -аас салцгаая зайлуулцгаая

2012-06-12 | 11:17:39 | 103.11.192.34 |

Зочин
монголчуудаа махнан -аас салцгаая зайлуулцгаая

2012-06-12 | 11:17:31 | 103.11.192.34 |

Зочин
монголчуудаа махнан -аас салцгаая зайлуулцгаая

2012-06-12 | 11:17:21 | 103.11.192.34 |

Зочин
монголчуудаа махнан -аас салцгаая зайлуулцгаая

2012-06-12 | 11:17:13 | 103.11.192.34 |

Зочин
ардчилсан нам бол үнэндээл дэми дэмий ЛУЙВАРЧИД цададгүй гахайнууд шдээ ГАХАЙНУУДЫГ хоолох юм уу

2012-06-12 | 11:15:56 | 103.11.192.34 |

Зочин
Ямар ч байсан МАН-ын луйварчдаас нэг чөлөөлж авах хэрэгтэй байна. Тэд юу ч хийдэггүй, шинээр юм хийх байтугай, хийх ёстой ажлаа ч хийдэггүй ш дээ. Толгой муутай хүмүүс МАН-ын штабынхан сонгуулийн уриагаа хүртэл Сүхбаатар аймагт дэвшиж байгаа Бодийн Зоригтын Нутагтаа сайхан амьдарцгаая урианаас хулгайлсан. НИТХ-ын штабынхан нь хэвлэхүүдээс танайд санаа авчихаар юм хэвлэгдэж байна уу гээд явж байна лээ ш дээ.

2012-06-11 | 17:52:46 | 122.201.28.4 |

Зочин
МОНГОЛ ТУМЭН МИНЬ ХЭДИЙ БОЛТОЛ МАН, АН - ын ГАДНЫ ЛУЙВАРЧДЫН ГАР ХӨЛ БОЛСОН, ЭХ ОРОН, ГАЗАР ШОРОО, БАЯЛГАА ХУДАЛДСАН, АРД ТУМНЭЭ ЯДУУРЛЫН ТУЙЛД ХУРГЭСЭН, ӨӨРСДӨӨ ХАГАРТЛАА БАЯЖСАН ХУВАЛЗНУУДАД ДЭЭРЛЭХУУЛЖ, ДОРОМЖЛУУЛЖ, ЛУЙВАРДУУЛЖ, ЦУСАА СОРУУЛЖ АМЬДАРЦГААХ ЮМ БЭ???? ЭНЭ СОНГУУЛИАР ЭНЭ ХОЁР АЛУУРЧИДЫН, ХУЖААГИЙН ЭРЛИЙЗУУДЭЭР ДУУРСЭН ХОЁР НАМААС БУРМӨСӨН САЛГААЯ АА??? МОНГОЛ НУТАГТАА МОНГОЛ ХУН ШИГ АМЬДРАХ ЦАГ ИРСЭН ШУУ?????????????

2012-06-11 | 13:54:22 | 124.158.73.17 |

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео