төөрөгдөлд орсноосоо болж буруу ойлгож явдаг, иймд энэ ташаа ойлголтыг залруулах хэрэгтэй гэж үзлээ.

Энэ хэллэг үгийг зарим нэг хүмүүс жинхэнэ утгын холбоотой тэр санаан дотроос нь сугалж аваад шал өөр утга, өнгө аяс оруулж өөр зүйлтэй холбож ишлэж хэрэглэсэн нь энэ үгийг анх хэлсэн тэр хүний хэлэх гэсэн санаанаас шал өөр эсрэг ойлголт, бодол санааг хүмүүст төрүүлсэн байдаг.

Энэ “жигүүрт хэллэгийг” олж уншиж ташаа ойлголттой болсон монголчуудын нилээд хэсэг нь эх орон гэж ярихаас, эх оронч гэж харагдахаас айж ичиж жийрхэж явдаг болсон юм. Энэ бол эх оронгүй, үндэс угсаагүй, хаана амар жимэр амьдарч болж байна тэр газраа "эх орон" гэж үздэг космополит - дэлхийн хүн гэсэн үзлийг дэлгэрүүлэх гэсэн алсдаа тун уршигтай явуулга юм. Үүнийг үр дүнг бид бүхэн одоо "хангалттай" амсаж харж байна!

Энэ үгийг Л. Н. Толстой хэлээгүй, харин Британийн зохиолч, утга зохиолын шүүмжлэгч түүхч Сэмуэль Джонсон (1709-1784) 1775 оны 4-р сарын 7-нд нэгэн оройн хүлээн авалтын үеэр тэр үеийн III Джордж хааныг улстөрийн явцуу ашиг сонирхолынхоо үүднээс шүүмжилж байсан либерал улстөрч Эдмунд Бёркэд хандаж хэлсэн гэж үздэг. Англи дээрхи эх үүсвэрээс нь харвал Patriotism is the last refuge of a scoundrel гэсэн байгаа.

Джонсон энэ үгээ хэлэхдээ чухам яг энэ санаагаар хэлсэн үү, аль эсвэл шал өөр утгаар хэлсэн үү? Тэрээр эх оронч үзлийг адгийн шааруудын арга бач гэж үзэж эх оронч үзлийн эсрэг байсан хэрэг үү?

Үгүй ээ! Харин ч яг эсрэгээрээ..!?

Энэ үгийг Джонсоны ойрын найз, зохиолч Джеймс Боуэлл хожим бүтээлдээ иш татаж хүмүүст хүргэхдээ Джонсон либерал улстөрчдийн худал дүр эсгэсэн эх оронч мэт байдлыг нь л шүүмжилж хэлсэн, үнэндээ бол ямар ч өөдгүй этгээдэд ч гэсэн эх орон гэдэг агуу зүйл үлдсэн байдаг гэдэг утгаар хэлснийг нь тайлбарласан байдаг. Тэр үед олон улстөрчид засаг төрөө шүүмжилж хүмүүст таалагдах үг яриа хэлж ярьж байгаагаараа өөрсдийгөө эх орончид гэж ард түмэнд ойлгуулахыг оролдож байсан гэдэг. Гэвч цөөнгүй хүмүүс үүнийг нь ойлгож тэднийг хариуцлагагүй, хоосон чалчигчид гэж үзэж байсан байна. Тэдний нэг байсан Джонсоны бүх уран бүтээлд түүний өөрийн эх оронч үзэл нэвт шингэсэн байдаг. Тэрээр харин ч Эх оронч үзлийг хүний хамгийн эрхэм дээд чанар гэж тэмдэглэн хэлж ярьж Patroit - Эх оронч гэдэг үгийг дандаа том үсгээр эхлэн бичиж байсан ажээ.

Сэмуэль Джонсоны "Эх оронч хүн"(“The Patriot” /1774/) нийтлэлээс хэрэв иш татвал:

"Хүн эзэн хаанаа үзэн ядаж байж болох ч үүний хажуугаар бас өөрийн ард түмнээ хайрлахгүй байж болдог”

"Эх оронч хүн бол нийгмийн амьдралд оролцохдоо зөвхөн нэг л сэдлээр - эх орноо хайрлах сэтгэлийг удирдлагаа болгосон хүн юм, энэ бол парламентын гишүүн байсан ч ялгаагүй хувьдаа бол найдвар горьдлогыг ч, айдас хүйдэсийг ч, сайхан сэтгэлийг ч, гомдол харууслыг ч үл үлдээн харин өөрийгөө улс нийгмийнхээ сайн сайхны төлөө өгч байгаа тэр хүн юм" гэж бичсэн байдаг.

Мөн иш татвал “Эх оронч үзлийн гол чанарууд бол аливааг хардан шалгадаг сонор соргог байх, бүх далд нууц махинацуудыг нь ажиглан хардаг байх, мөн нийгэмдээ орж ирэхээр айсуй яваа аюулыг алсаас олж харж чаддаг байх гэсэн үг юм. Өөрийн улс эх орныг чин сэтгэлээсээ хайрладаг хүн өөрийн эмзэглэл, шаналалуудыг ярихад мөн аюул ойртон ирж байгааг мэдэрч байгаа бол түгшүүрийн харанга дэлдэхэд хэзээд бэлэн байдаг. Гэвч тэр түгшүүрийн харанга байнга дэлдээд байдаггүй. Хэрэв дайсан байхгүй бол, өөрт нь эмзэглэл болгоомжлол төрөхөөс нааш тэрээр хэзээ ч өөрийн эх орон нэгтнүүдээ айлган сүрдүүлдэггүй. Ийм учраас үнэнд үл нийцэх худал зүйлүүд ярьж улс ард түмэндээ сэтгэл тавьж байгаа мэт байгаа зарим хүмүүсийн "эх оронч үзэл" нь зүй ёсны шударга эргэлзээг төрүүлж байдаг” гэж бичиж байжээ.

Хүмүүст л таалагдах гэж хоосон чалчигдын /демагогуудын/ ээлжит нэг золиос нь болохгүйн тулд дараахи зүйлийг санаж явахад илүүдэхгүй биз ээ. Мөн энэ бүтээлээс нь иш татвал:

Эх оронч хүн хэзээд заавал өөрийн ард түмнээ хайрлаж байдаг. Гэвч энэ шинж тэмдэг нь ч бас бид бүхнийг хууран мэхлэж чадна. Ард түмэн бол янз бүрийн хүмүүсийн, баян ба ядуу, саруул ухаан ба ухвар мөчид, сайн ба муугийн ер нь нэг утгаар ойлгох боломжгүй нэг цул нэгдэл юм. Өөрийн ард түмний төлөө санаа тавьж байгаа нэг хүнд эх оронч хүн нэрийг олгохын өмнө тэр хүн ард түмний чухам ямар хэсэг үрүү нь анхаарлаа хандуулж байгааг нь авч үзэх ёстой. Зүйр үг байдаг шүү дээ: чиний найз чинь хэн гэдгийг надад хэл, тэгвэл би чамайг өөрийг чинь хэн гэдгийг чинь хэлээд өгье гэж. Хэрэв эх оронч гэж байгаа тэр хүн өндөр түвшний хүмүүст зөв үзэл санаануудыг суулгаж өгч тэднээр дамжуулан доод түвшний хүмүүсийг зөв замд удирдах гэж хичээж байгаа бол, хэрэв тэрээр голдуу ухаалаг, даруу төлөв, хуулийг дээдэлдэг мөн сайн үйл бүтээж явдаг хүмүүстэй харьцдаг бол түүний ард түмнээ хайрлах сэтгэл бол чин сэтгэлийнх байж болдог. Хэрэв тэр хүний үндсэн ажил нь хялбархаан молигодож болох доод түвшний ядууст, өөрийн цаад дотоод мөн чанараараа бүх зүйлд сэжиглэнгүй хандаж байдаг сул дорой хүмүүст, хойноосоо амархан дагуулж болох боловсролгүй мөн гэнэн залуу хүмүүст, гай зовлон ба цөхрөлд унаж ёс суртахуунгүй болсон хүмүүст хандаж байгаа бол түүнд өөрийн ард түмнээ хайрлах сэтгэлээрээ гайхуулах эрх байхгүй юм. Хэн ч үхрийн мах сайхан шардаг, гутал хийдэг, жагсаал цуглаанд очдог эсвэл ямар нэг клубт гишүүн болсноороо өөрийн эх орныг хайрладаг хүн гэж тооцогдож чадахгүй юм. Тэр хүн согтуурагчдын дунд сэтгэлийн найз нь байж болох ч эрүүл, элдэв зүйлд сэргэлэнчүүдийн дунд харьцахад амархан, эелдэг нэгэн эрхэм байж болох ч жинхэнэ эх оронч хүн гэж тооцогдохын тулд юуны өмнө эдгээрээс илүү бас онцгой чухал шинж чанаруудтай байх ёстой юм”.

Манай өвөг дээдэс мөн гадаадын олон нэрт хүмүүс өөрийн эх орон, ард түмнээ хайрлах сэтгэлийг дээдлэн амьдарч тэмцэж туурвиж бичиж ирсэн байсан байхад энэ үзлийг зориуд гуйвуулан үгүйсгэж бүр буруу орчуулж хүмүүсийн тархийг угааснаар монголчууд бид яагаад эх орноо хайрладаг үзэлтэй байж болохгүй, ийм эрхгүй байх ёстой юм бэ?.....

Ер нь бидний тархийг 20 гаруй жилийн турш маш хүчтэй угааж ирсэн ба үүнд нь итгэж төөрөлдсөн манай нийгэм бидний олонх олон хоосон үл гүйцэлдэх үзлүүд, ташаа ойлголтуудын дунд нэг үгээр хэлбэл харийн “үлгэр” дор амь зууцгааж байна! Энэ бол манай өнөөгийн ядуу сул дорой байдлын нэг гол шалтгаан юм!

Үүнээс гарах гарц бол юуны өмнө бид оюун санааны төөрөгдөл, хүлээснээс гарч гэгээрэл ухаарал уруу тэмүүлж амьдрах явдал юм… Энэхүү хүлээснээс гарахын хирээр хүн бүрийн өмнө бидний хамтын амьдрал, улс орны маань хөгжил цэцэглэлтийн зам мөр улам тод зурайх болно гэж итгэж найдаж байна. Харин дийлэнх маань үүнийг ойлгож ухаарахаас нааш бидний хамтын амьдрал, амьдрал аж байдал маань улам хэцүү болсоор байх болно гэдгийг мартаж болохгүй юм!

Судлаач Х.Болорболд

http://ru.wikipedia.org/wiki/Джонсон,_Сэмюэл

Эх оронч үзэл ба адгийн шаарууд
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (1)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
би бол жинхэнэ эх оронч хун иум байна. ягаад гэвэл би зугээр л жирийн нэгэн хун гэвч би уурийнхээ эх орон ард тумэндээ санаа зовдог, надад энэ хэцүү байдаг ч би санаа зовсоор л. тэхэд олон жирийн хумуустэй яриж байхад намайг иун хэрэггүй иумнд зовдог иум бэ, сонин иум гэдэг, гэвч би харин тэр хумуусийг гайхдаг, яагаад эх орон ард тумнийхээ тулуу иу ч хийж чадахгуй ч бас санаа зовдоггуй амар амгалан улсууд вэ, гэж их гайхдаг. би гадаадад байдаг, гэвч би монгол хун миний эх орон ард тумэн бид жаргалтай сайхан байгаасай гэж унэн сэтгэл зурхнээсээ би хусэж явдаг даа. монгол улсууд дотор сайн хунээсээ илуу саар ни их байдаг л даа. гэхдээ л би бодохдоо эх орон бол иунаас ч илуу унэтэй гэдгийг сайн мэднэ. дэлхийн улс болгон яг л уурсдийнхээ хуний тулуу тэдний л талд байдгийг чж би их ойлгосон, гадаадад бол бид хуний газар дээр гишгээд явж байхад газар ни хатуу шуу дээ, эх орондоо би энхийн тсагаан тагтаа шиг л байх хусэлтэй.эх орни мин газар маш сайхан зуулхун турсун сайхан эх орон мини гэж бодохоор л яанаа бид эх орноо алдаад дуусчихвал дэлхийгээр тарсан тсагаачид л болно ш дээ гэхээр дотор мини харанхуйлж зурх сэтгэлээрээ уйлдаг шуу.

2012-05-24 | 16:49:51 | 92.225.37.125 |

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео