зүйрлэм байх болж. Өчигдөр нэмэх 30 градус байсан гэхэд итгэмээргүйгээр өнөөдөр хасах 10 хэм хүртэл сэрүүсэх нь чухам л өглөө нь сайд, өдөр нь сэжигтэн, маргааш нь ялтан болохтой агаар нэг мэт санагдах. Уг нь хаврын тэнгэр хуйсагнуур байдаг л даа.

Харин энэ жилийн тэнгэр арай л их хуйсагнаж байх шиг. Тэгээд ч сонгууль дөхөхөөр монголчууд хэн гэдгээ марттал улстөржиж, ах дүүс гар зөрүүлэн золгохоос цааргалтлаа туйлширдаг тухай ханатлаа л сонсож байлаа. Ингээд бодохоор эвэртэй туулай үзсэн мэт цочирдож гайхам зүйл үгүй мэт уужран улстөржилтөө гэж … гэсэн шүү юм бодмоглон нэг их ухаантай хүн шиг алсханаас ажиж суухад болохгүй юмгүй мэт санагдах ч болохгүй л байгаа юм даа.

Яалт үгүй, энэ нэг л биш ээ, тэр арай л дэндлээ гэх бодол тэнгэрт харвах од мэт хурднаар сэрхийтэл санаанд бууж, цаашид яах бол гэж таамаглах ч аргагүйгээр асуудал гэрлийн хурдтай андуурагдам шуурхайгаар шийдэгдээд байна, цаана чинь.

Анзаарахгүй, хаврын хуйсагнуур тэнгэртэй зүйрлэж, сонгуулийн шоу төдийхөн гэж үл ойшоохын аргагүй асуудлууд ар араасаа жингийн цуваа мэт уртаас уртаар хөврөөд байна, Монголд. Эцэс төгсгөл гэж байхгүй л болов уу гэх эмзэглэл дагуулаад байна, наана чинь. Цөөхөн, хэтэрхий цөөхөн монголчууд дэлхийн чих дэлдийтэл хөлөө хөнжилдөө жийлцэн хөгөө ертөнцөд тарих гээд байна. Цөөхөн гээд 2.7 саяулаа бужигнаад байгаа бол өөр хэрэг.

Хөөрхий дөө, улстөрөөс ангид аж төрж чадахаа байсан хэдхээн хүн самраад байна, улс эх орны амар амгалан амьдралын өдөр хоногуудыг…
2008 оны сонгуулийн дүнг эсэргүүцэн үймсэн олны цуглаан оройдоо буун дуугаар үргэлжилж, таван залуу энх цагт эрхээ эдэлж, магадгүй эрхээ эдлэх гэхээсээ илүүтэй зүгээр л сонирхож сониучрахсаныхаа төлөө амиа алдсан гашуудлын араас хамтарсан улстөрчдийн нөхөрлөл баг байсан болохыг харуулаад байна. Хамтарсан засаг байгуулагдах үед хэн олон суудал авсан нь засгийн эрх барих хуулийн заалтыг зөрчсөн эсэх тухай бодохоосоо илүүтэй монголчууд эвтэй байхдаа хүчтэй байдаг гэдэг. Одоо л орон гэр минь, улс орон минь тайван амгалан бас дэлхийн тавцанд үнэлэгдэх хөгжлийн оргил руу эргэлт буцалтгүй мацах нь гэж олзуурхсан нь олон.

Инээдэмтэй хэрэг шүү, Монголд суурьшаад /уг нь өөрсдөө суурьшуулсан л даа/ 22 он болж буй ардчиллыг одоо л эрийн цээнд хүрч байна хэмээн хүнтэй зүйрлэдэг бидний төсөөлөл. Уучлаарай 22 настай идэр залуугаас илүү өтөл, өвгөн бас ёдрын зантай байна, Монголын ардчилал. Эгэл айлд өсч торнисон 22-той залууд ахадсан авиртай болсон нь ардчиллын буруу биш. Андуураад зарим нь АН-ынхны л гэм. Аль эсвэл намынхаа нэрнээс хувьсгалт гэдэг үгээ авалгүй дэндүү удаасан МАН-ын нүгэл гэж хадуурах вий. Аль нь ч биш. Асуудал намдаа байгаа юм биш шүү. Ардчилалд бол бүр ч хамаагүй. Гагцхүү ардчиллыг, ардчилсан нийгэмд үйл ажиллагаа явуулж буй намуудын /энд иргэний хөдөлгөөнүүд ч бас багтана/ удирдлагууд, мэдээж хамгийн гол нь ардчиллын үнэт зүйлийг асар буруугаар ойлгож ашиглаж дадсан этгээдүүд буруутай.

Уг нь асуудлыг шийд гэхээр заавал хэн нэгнийг буруутгах гаж донтой мэт авирлан, заавал нэгнийгээ буруутгах гэж хэрсэн бух мэт улайран зүтгэдэг гажуудлаас холхон өнгөрье гэж бодсон юм. Гэвч буруутан нь ил тод байгаа тохиолдолд буруугаа хүлээх чадвартай байх нь ардчиллын алтан зарчмуудын нэг гэж итгэдэг учраас буруутан нь ард түмэн бид өөрсдөө гэдгээ хүлээн зөвшөөрөх нь зүйтэй болов уу гэж бодлоо.

Бусдад гайхуулан байж, энхийн замаар эх орондоо авчирсан ардчиллыг замын зуйгуулууд, заримдаа ардчиллыг буруу ухаж буйгаа ч ойлгохгүйгээр мушгин гуйвуулж, ашиг олсоор байхад нүдэн балай чихэн дүлий сууснаараа бид буруутай л байж таарна.

Магадгүй хамгийн их биш юм аа гэхэд алдааны 40-өөд хувийг үүрэлцэх л болж таарах байх. Заримдаа улстөрчдийн ил цагаандаа гарсан эхлэл төгсгөл нь хаана байгаа нь мэдэгдэхгүй хэрүүлийг хараад завсар орсон сэтгэлийг загасны цавуугаар наадаггүй гэж юутай үнэн үг вэ гэж бодогдох. Гэхдээ Монголын улстөрчдийн дунд үүссэн ан цавыг хөөрхий бидний монголчууд загасны цавуугаар нааж, тогтоож, торгоож дөнгөнө гэж найдсан нь бас худлаа биш ээ. Олон олон жишээ татаж болох ч ойрын жишээ татах нь дээр санагдлаа.

Хэдхээн сарын өмнө нэг кабинетэд мөр зэрэгцэн сууж, төрөлх нутаг нугынхаа төлөө гар нийлүүлэн ажиллаж байсан хамтарсан Засгийн газрынхныг тодруулбал, Х.Баттулга, Ц.Нямдорж нарын дунд дэгдсэн цусгүй дайныг хар л даа. 3.5 жил зүв зүгээр чин шударгаар ажиллаж байгаад өрх тусгаарлангуутаа л өөдгүй зан гаргаад эхэлсэн гэж бодвол тэрэн шиг том тэнэгрэл гэж дэлхий ертөнцөөс олдохгүй байх.
Дур зоргоороо авирлаж, том том дуугаралцан хэрэлдэх хэрүүлийн алимаа энэ удаа эрхэм гишүүн Х.Батулга хуулийн байгууллагаар хагалуулжээ. Люмино хамтлагийн дунд чөмгөө дундаа хийн дураараа цэнгэ гэх задгай дууг жинхэнэ, садар самуунд уриалан дуудсан, зах замбараагүй хэмээн утгаар нь хэрэгжүүлдэг адайр ааштай сайд ч гандан буурахгүй давж заалдана хэмээн хатуухан мэдэгдсэн байна лээ.

Нэгэн үе Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдорж Зам Тээвэр барилга хот байгуулалтын сайд асан Х.Баттулга нар бие биеийнхээ эсрэг мэдээллийг түгээн дэлгэрүүлж, байсхийгээд л хэвлэлийн хурал зарладаг байсны үр дүн энэ. Үр дүнсээд байх ч юу байхав, худал үнэн нь мэдэгдэхгүй хэрэлдэж байхаар хууль хяналтын байгууллагаар хайнаа хагалуулах нь хамгийн зөв шийдэл юм чинь. Тиймдээ ч УИХ-ын гишүүн, МоАХ-ны тэргүүн Х.Баттулга Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдоржийг нэр төрд нь халдсан хэмээн өнгөрсөн сарын хоёронд нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн шүүхэд хандсан хэрэг.

Эл хэргийн анхан шатны шүүх хурал Х.Баттулгын нэхэмжлэлийг хангасан шийдвэр гаргасан юм. Тодруулбал, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдорж өнгөрсөн гуравдугаар сарын 21-ний өдөр хэвлэлийн хурал зарлан “Зам, тээвэр, барилга, хот байгуулалтын сайд Х.Баттулга нууцаар Солонгос, Хятадын хамтарсан групптэй төмөр зам барих нууц гэрээ байгуулсан” гэх мэдэгдлийг хийсэн нь анхан шатны шүүхээр нягтлагдаад худал болох нь батлагдсан гэсэн үг.

Өөрөөр хэлбэл анхан шатны шүүх Ц.Нямдорж сайдын мэдэгдэл нь бодит байдалд нийцээгүй, УИХ-ын гишүүн Х.Баттулгын нэр төр, ажил хэргийн нэр хүндийг гутаасан гүтгэлэг болсон гэж үзэн нэр хүндийг сэргээх нь зүйтэй гэсэн дүгнэлт гаргасан гэсэн үг. Харин сайд буруугаа хүлээхгүйгээ хатуухан мэдэгдсэнээр барахгүй уг асуудлаар давж заалдахаар болсон гэнэ. Анхан шатны шүүх сайдад ялагдлын гашууныг мэдрүүлсэн ч мань эр буруугаа хүлээх тухай сонсох нь бүү хэл төсөөлж чадахгүй тэмцэлдэхээр шийджээ.

Уг нь анхан шатны шүүхийн үйл ажиллагаанд хар хор нэвчиж, гадна дотны нөлөөлөл орчихоогүй л юм бол өөрчлөгдөх найдвар тун бага. Угаас хууль хүчнийхэн ялангуяа шүүхийн салбарт анхан шатны шийдвэр өөрчлөгдөх нь өдрийн од шиг ховор үзэгдэл гэж учир мэдэх хүмүүс хэлдэг. Хаа нэг өмнөх шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгох шийдвэр гардаг ч өнөөх нь сайн ухвал заавал хэн нэгний эрх ашигт нийцүүлэх гэж гаднаас нөлөөлсөн байж таараад байдаг юм байна лээ.

Гэхдээ энэ удаагийн асуудлын тухайд Х.Баттулга эсвэл Ц.Нямдорж хоёрын хэн нэгнийх нь талд орох боломж даанч хомс. Нэгэнт би мөрдөн байцаагч биш юм чинь хавтаст хэрэгтэй танилцаж, хавсарсан баримт сэлтийг нь үзэх боломжгүй учраас тэр шүү дээ.

Товчхондоо сонгуультай зэрэгцэн боссон хэрүүлийн манан гэж бодох гэхээр даанч том асуудал учраас тоохгүй орхиж боломгүй байгаа юм. Нөгөөтэйгүүр давж заалдах шүүх хурал Ц.Нямдоржийн талд шийдвэр гаргавал /хамгийн гол нь чин шударга/ МоАХ-ын тэргүүн анхан шатны шүүхийн шүүгчдийн тархийг барьсан зэмтэй болох нь тодорхой. Өөрөөр хэлбэл хэрүүлийн алим дааж хазалтгүй хатуу болон хувирч цаашид хэдэн он дамнан мань хоёрын хооронд шидэгдэх нь гарцаагүй.

Хамгийн дургүй хүрмээр нь эгэл олон тэр алимны аль тал нь амтлаг шүүслэг болохыг, аль хэсэг нь хортой болохыг мэдэхгүй ангайж суусаар толгой нь эргэж гүйцэхэд л асуудлын гол нь байгаа юм.

Энэ мэтчилэн улстөрчдийн утгаа алдсан хэрүүл маргааны эцсийн хохирогч ард түмэн, цаашлаад эх орон маань болчихдог. Манай улстөрчид яахав дээ. Маний хэзээ ч дуулаагүй гадны том том банкуудад авч идсэнээ хийчихсэн юм чинь асуудал эвгүйтвэл гараад явчихна. Адаг сүүлд нь ардчилал бол дэмий эд байна. Одоо эргэж буцах гарц байхгүй.

Анхнаасаа л буруу замаар будаа тээчихэж, та бид. /уг нь бол тэд тээлгэж, ард түмэн зөөсөн л дөө/ одоо амь амиа бодоорой гээд гараад явчихна. Харин түмэн олон ардчилалд буруу байсан юм болов уу гэсэн шүү юм бодон өнөөдрийн байдлаар хамгийн боломжийн /төгс төгөлдөр гэж үгүй/ гэж дэлхийд хүлээн зөвшөөрөгдчихөөд буй нийгмээ хардан үлдэх байх даа.

Гэхдээ дээрх нөхөд амь амиа бодоорой гэж амиатах нь нэгэнт тодорхой байгаа юм чинь ард түмэн 2012 оны сонгуулиар амь амиа бодчиход болохгүй гэх юмгүй л санагдаад байгаа юм.
Яадаг юм бэ алийн болгон улстөрчдийг бодож, нутаг нугын гэж эвийлж, аавыг нь мэдэх гэж уучлах юм бэ. Амь амиа бодоод сонгуульдчихъя даа. Үр дүн нь ямар ч байсан яадаг юм бэ.

Хүний эрхэнд 21 мянган төгрөгөнд дугаарлаж “жаргаж” байхаар… Амь амиа бодоцгооё, ард түмээн…

Амь амиа бодоорой!
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (1)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
Нямдорж оо гэж зайлуулалдаа нэг л мэдэхэд хэн ч дурсан санахгуй нэг муу өвгөн болно доо тэр цаг тун ойрхон байна даа хөөрхий

2012-05-22 | 13:57:06 | 182.160.55.173 |