Ардчилсан намаас 48 тойрогт нэр дэвших хүмүүсийн нэрсийг аймаг, дүүргийн намын хороод гаргасан байна. Намын даргын суудалд хамгийн сул, нэр хүнд муутай боловч хамгийн удаан сууж байгаа Н.Алтанхуягийн “Алтангадас” хэмээх албан тушаалтнуудын бүлэглэл 19 тойргийг авчээ. Харин Да.Ганболд, Р.Амаржаргал нарын сэхээтэн, эдийн засагчдын “МҮДН”-ийнхэн ердөө 4, Баабар, Лу.Болдын “Зүүн хойд Ази” хоёр эрхтэй үлдсэн байна. Лидер битгий хэл лойдор ч цөөтэй “Мөнхтэнгэр” хэмээх нэр нь томдсон нөхөд 9 хүн нэр дэвшүүлэхээр тохирчээ. Тэд Н.Алтанхуягийн жийрэг болсныхоо шагналыг хүртэж байна. Хууль тогтоогч болох эрхийг Н.Алтанхуяг биш ард түмэн олгодог, санаа бодлын төлөөх тэмцэл болохоос хор найруулгын уралдаан биш гэж нэр дэвшигчдэд сэтгэл дундуур сэхээтнүүд үзэж байгаа юм. Тэгэхэд Х.Баттулгын МоАХ 10, З.Энхболдын Ардчилсан хүчний холбоо 6 тойрогт эрх халаасалжээ. Сонгуульд нэр дэвших нь ерөөсөө бялуу биш өрсөлдөөнд ялах хариуцлага, яг л олимпийн эрх авахтай адил байх ёстой атал боловсрол багатай, сурлага муутай хүмүүсийн жагсаалт боллоо. Ардчилсан намаас нэр дэвшигчид аймаг, дүүрэг тус бүрт хэрхэн өрсөлдөх, гарааны ямар хөрсөн дээрээс хөдөлж байгаа вэ?

Архангай Улиг болов

Фортуна Н.Батбаяр
С.Ламбаа

Фортуна Н.Батбаяр, Р.Гончигдорж, С.Ламбаагийн гурвал найман жил УИХ-ын гишүүний эрх эдэлж байна. Архангайд УИХ-ын нэг ч сонгууль алгасаж үзэлгүй таван удаа нэр дэвшиж байсан Р.Гончигдорж улиг болсон гэж үзээд жагсаалтанд орох болсон байна. Аль 2004 оноос хойш л Архангайн сум бүхэнд 40 мянган орон сууц хэрэгжинэ гэж амалсаар “Үлгэрийн хотхон” барьсан, найман жилд энэ гурвын буянаар гарт баригдах гавьтай зүйл болоогүй гэдэгт Архангайнхан хатуу итгэлтэй байна. Гадаад харилцааны дэд сайд байсан Б.Болор аавынхаа нутагт өрсөлдөх сонирхолтой байсан ч 64-тэй ахмад бөх С.Ламбаагийн урдуур орж чадсангүй. Уг нь Б.Болор нэр дэвшсэн бол хөдөөний амьдрал мэдэхгүй ч АН-д ашигтай. Ардчилсан нам хорин хэдэн жил энэ улс төрийн хүчнийг өмчилсөн, ахмадын байгууллага болчихсон. Залуу нэр дэвшигчид үнэхээр цөөн, Х.Тэмүүжингээс өгсүүлээд АН хойч үеэ дэмждэггүй гэдгийг нотлон хэлдэн олон хүн бий. С.Ламбаа, Фортуна хоёулаа МҮДН-ээс өрх тусгаарласан юм. Тэр нь ч Алтангадаст таалагдсан байх.

Баян-Өлгий Бууж өглөө

1. А.Мурат

2. Ч.Куланда

Гаалийн газрын дэд даргаар очоод нэр дэвшихийн тулд чөлөөлөгдсөн А.Мурат ахиад л эз түрэмгийллээ. Энэ байгууллагын удирдах албанд байсан хүн нэр сайтай байдаггүй, тэгээд ч А.Мурат Баян-Өлгийд бензин шатахууны наймаа хийсэн рейтинг өндөртэй хүн биш. Гаалийн дэд байсан хүнээс эрдэм ном хөөж, ХААИС-ийн орлогч ректор хийж буй А.Бакей хавьгүй дээр. Тэгж яривал К.Сайраан гэж АН-д битгий хэл Монголд хэрэгтэй дипломатч, өдгөө Кувейтэд суугаа элчин сайд сайн боловсон хүчин бий. Арабын ертөнц, тэндээс оруулах хөрөнгө татах ажил хариуцаж байгаа, гадаад харилцааны салбарт 40 жил зүтгэсэн, хоёр, гурван хэлтэй, Үндсэн хууль батлалцсан энэ хүнийг өмнөх сонгуулиар жийж орхисон. К.Сайраан гуай бууж өгөхгүй бие даасан, АН-аас хэн нь ч ялаагүй. Лам олдохгүй бол буцахдаа зална гэгчээр Ч.Куланда дэвшинэ гэдэг зүгээр л нэг суудал бэлэглэж байна. Эцгийн эрхт ёс ноёлсон, АН-д хүндхэнд тооцогддог аймагт энэ эмэгтэй суудал чирч ирж чадахгүй.

3.Баянхонгор Тэнцэнэ

1.Х.Баттулга

2. Д.Ганбат

Женко ахиад ялах нь тодорхой. Х.Баттулга Баянхонгорт өөрөө бол ялах нь гарцаагүй гэж үзэж байна. Харин “Техникимпорт” компанийн Д.Ганбатын хувьд найдвар маш бага. Өмнөх сонгуульд 3 мандатын төлөөх өрсөлдөөнд 5-д орж байсан юм. Гадаад харилцааны сайд Г.Занданшатар гэж эвгүй өрсөлдөгч байна. Малчдаас ноолуур өндөр үнээр авна гэж дөрвөн жилийн өмнө молигодоод алга болсон Батж.Батбаяр их лай болно. Уг Лу.Болд Баянхонгорт нэр дэвшвэл илүү хувилбар байсан.

4.Булган Дахиад хаяж зугтах уу?

1. Я.Эрхэмбаяр

Гаалийн агуулах, чингэлгийн “Эрин интернэшнл” компанийн захирал Я.Эрхэмбаярыг хотынхон сайн мэдэхгүй, Булганыхан бултаад алга болсныг нь л ярьдаг. 1996 онд УИХ-ын гишүүнээр сонгогдоод хоёр жилийн дараа Америк явчихсан. Ахиад сонгогчихвол дахиад бултчихна гэдэг яриаг яагаад ч дарж чадахгүй. Булган хэзээний АН-д хэцүү газар. Буян Жагаагийн дүү Б.Батсайханын нэр байсан ч мөн найдвар бага. Харин ТМ телевизийн Түмэнжаргал шинэ нэр дэвшигч сонирхол татаж магадгүй.

5. Говь-Алтай Бензиний үнэ гэдэг гол сэдэв

1.Б.Ариунсан

ЭБЭХ-ний дэд сайд асан, “Алтангадас”-ын Б.Ариунсан нэрээ зоолгожээ. Түлш шатахууны үнэ өсгөсөнтэй холбоотой “Үхрийн сүүлэн дээр хутга” гэгч болсон. Ялангуяа алслагдмал аймагт түлш шатахууны үнэ нэмэгдэлтэй байдгийг хэлэх үү? Монгол телевизийн захирал Ц.Оюундарь гэдэг эмэгтэй уг нь ажил мэргэжил, өөрийгөө сурталчлах боломжийн хувьд сонирхолтой хувилбар байж болох байсан юм.

6.Дархан-Уул Хэвлэлийн дайсны хэл ам

1. Л.Гансүх

2. Ж.Мөнхтөр “Монгол алт” компани

Л.Гансүх хоёр сонгогдсон тойрог. Намын генсек байхдаа тойроггүй үлдэж, Эх орон намын нөхрөөс авч байсан. Дарханд ямар нэг төрсөн өссөн холбоо байхгүй. Хамгийн сул тал нь хэвлэл мэдээллийнхэн болон Дарханы намынхантай шүүх, хуулиар заргалдсан асуудал, дотоод зөрчил хагарал. Алтны компанийн захиралд найдвар алга. Сонгууль бүрт л нэр нь гарч байдаг, улстөрч гэхэд хэцүү нөхөр.

7. Дорноговь, Говьсүмбэр Боломжийн санал

1.Я.Батсуурь УИХ-ын гишүүн

“Алтангадас”-ынх боловч нэг их баригдаад дагаад байдаггүй, өөрийн бодолтой хүн. МоАХ-оос ЗТБХБ-ын дэд сайд асан А.Гансүхийг зүтгүүлж байсан боловч нэр нь хасагдсан байна.

8. Дорнод Сайн, муу хоёр хувилбар

1. П.Алтангэрэл УИХ-ын гишүүн

2. С.Отгонбат Глбаль удирдагч сан

П.Алтангэрэл УИХ-ын гишүүн, яг Дорнодынх, ядаж танил болсон. Харин С.Отгонбат гэдэг хүүхдэд Дорнод ямар хамаатайг бүү мэд. “Глобаль удирдагч” гэдэг газар нь Америкт хүүхэд явуулж, тэд нар нь тэндээ баларч бөөн хэл ам болоод байсан. “Алтангадас”, С.Баярцогтын дагуулын хувьд энэ тойрогт хоёр дахиа дэвших юм байна.

9. Дундговь Орхигдсон тойрог

1.Б.Мөнхболор

Сонгуульд нэр дэвших нь үл таних залуусын сонирхол уг нь биш. Б.Дэлгэрмаа элчин сайдаар томилогдсон, Р.Эрдэнэбүрэн улс төрөөс алга болсон. Р.Эрдэнэбүрэн УИХ-ын гишүүний туслахаас шууд УИХ-ын гишүүн болсон ч буцаад л туслах болж байгаа бололтой.

10. Завхан Засаг дарга даагаа нэхнэ

1. Я.Санжмятав Засаг дарга

2. Ш.Нарантуяа Банкны ажилтан асан

Засаг дарга нар нь ялах нь есөд нэг, зууны арван хувь боловч Я.Санжмятав өмнө нь гишүүн байсан, илүү боломжтой. Ш.Нарантуяа эмэгтэйчүүдийн квотоор орж байгаа ч УИХ-ын гишүүн, НАМЭХ-ны тэргүүн Д.Оюунхоролын аманд гарна.

11. Орхон Д.Одхүүгийн өмнөө хэн золионд явах вэ?

1. Д.Одхүү УИХ-ын гишүүн

2. М.Батчимэг Ерөнхийлөгчийн зөвлөх

Д.Одхүү ахиад л нэг хүүхнээр туг тахих гэж байна уу, үгүй юу. Нэг нэгээр тэнцчихдэг газарт Д.Одхүүд рейтинг өндөртэй, олны танил, сайн улстөрч хэрэггүй болчихоод байдаг юм. Өөрөө баларна шүү дээ. Эрдэнэтэд огт хамаагүй нэг эмэгтэйг орлон тоглогчоор дэвшүүлдэг аргаа ахиад хэрэглэж байна уу, үгүй юу гэдгийг харцгаана. Д.Одхүүд “Зэс эрдэнийн хувь” гэдэг 30 мянган иргэнийг нэгтэсэн компани хэмээх шүдний өвчин байгаа.

12. Сэлэнгэ Дажгүй хослол

1. С. Баярцогт УИХ-ын гишүүн

2.Б.Цогт-Очир Аймгийн намын дарга

Н.Энхбаярын нам руу явсан О.Чулуунбатын нүүдлийг Сэлэнгийн АН-ынхан хэр сайн ашиглахаас их зүйл хамаарна. Алтангдасын гол хорчинд сөрөг сэдэв их бий. Б.Цогт-Очир 1996-2000 онд гишүүн, 2004 оноос 2006 онд Байгаль орчны дэд сайд байсан, МҮДН-ийнх.

13. Сүхбаатар Бодь группын ашиг сонирхол

1. М.Зоригт УИХ-ын гишүүн асан

“Бодь”-ийн Зоригоо нам, тойргоо солиод Сүхбаатарт дэвшинэ. Уг нь Сүхбаатар аймаг энэ залууд нэг их хамаарал холбоо байхгүй ч, энэ газарт “Бодь” ашигт малтмалын бизнес хийхээр их хүч хаяж байгаа юм билээ. Ч.Улааны ач тусыг яаж ашиглах вэ гэдэг л байна. Бүх юм нь Сүхбаатартай шууд холбоотой Р.Буд бол хүчтэй өрсөлдөгч.

14. Төв Ялж үзээгүй

1. Д.Доржпүрэв Аймгийн намын дарга

2. Х.Золжаргал ХХААХҮ-ийн дэд сайд асан

Төв аймгийг ахиад л сул орхиж байна. Хоёр Энхболд, Су.Батболд, Л.Дондог нарт хичнээн жил ялагдава даа. Найдвар байхгүй, цагийн гарз л гэсэн үг.

15. Увс Улаан аймаг

1.Б.Бат-Амгалан Цэдэнбал сангийн захирал

2. Б.Гантогтох Үндэсний бөх

Увсад ахиад л өвдөг шорооджээ. Юун Бат-Амгалан гэдэг хүн билээ. Б.Гантогтох бөх барилдвал ялах л байх. Ардчилсан нам бөх муутай нутгийн дэвжээ шиг л байна. Улс төр гэдэг шал өөр зүйл. Дархан аварга аав нь ч улстөрийн наадамд унаган нутагтаа яваагүй түүхтэй.

16. Ховд Ерөнхийлөгчийн нутагт хүчгүй

1.Б.Пүрэвдорж Аймгийн намын дарга

2. Р.Амаржаргал УИХ-ын гишүүн

Р.Амаржаргал сонгогчидтой тул ажилладаггүй, тойргоо эргээд байдаггүй ч ядаж мэдлэг боловсрол, хашсан алба, хураасан туршлагаар хавьгүй илүү улстөрч. Тойрог солихгүй гэсэн тулгалтанд орж ахин Ховдод дэвших гэж байна. Б.Пүрэвдорж гэдэг залууг улс төрч гэж лав хүн амьтан танихгүй. Махны бизнестэй, Ц.Элбэгдоржийн хамаатан ч бил үү, намын дарга л юм гэсэн.

17. Хэнтий

1.Б.Гарамгайбаатар Монроуд компани

2.М.Хүдэрбаатар

Хэнтийн гурван тэнэг энэ тэр гэж яаж ч цоллоод явж өгөхгүй байгаа аймаг. Харьцангуй сул нэр дэвшигч нар. Эхнийх нь замын тендерт мэргэшсэн, удаах нь АН-д ороод удаагүй байж фракц солиод яваа залуу.

18. Хөвсгөл Л.Гүндалайгүй сонгууль

1. Ц.Оюунгэрэл АЭХ-ны тэргүүн

2. Ц.Сэдваанчиг УИХ-ын гишүүн

Ц.Оюунгэрэл олон ч удаа нэр дэвшиж байна, нэг удаа ч ялж үзээгүй байгаа. Л.Гүндалай аймгийн нам дээрээ дэмжлэгээ бүрэн алджээ. Ц.Сэдваанчигт харьцангуй илүү боломж байна.

19. Өвөрхангай З.Энхболдын нэр алга

1. Г.Батхүү УИХ-ын гишүүн

2.Т.Хасбаатар Аймгийн намын дарга

АН-ын гишүүд, дэмжигчдийн холбооны тэргүүн Т.Хасбаатар урт дурын хүн. Намын дарга Н.Алтанхуягийг их хурлаас сонгогдоогүй хууль бус, ротацийг зогсоож дотоод ардчиллыг устгасан гэх зэргээр хамгийн хурц шүүмжилнэ. Г.Батхүү Өвөрхангайд ахиад нэг сонгогдох магадлал өндөр.

20. Өмнөговь Нүүрсчин хүнд ашигтай

1.Ажнай Д.Бат-Эрдэнэ

Ц.Баярсайхан гишүүнийг зодог тайлуулсан бололтой. Орон нутгийн Тавантолгойн зээн, энэ том ордыг тойрсон хэл амнаас харьцангуй хуурай гарч чадаад байгаа нөхөр бол Ажнайн Д.Бат-Эрдэнэ. Татварын олон саяын асуудал зэрэг но бол мэдээж их бий.

21. Баянгол дүүрэг

1.С.Эрдэнэ УИХ-ын гишүүн

2. Х.Тэмүүжин УИХ-ын гишүүн

Баабарын хэлснээр Баянгорхины хүн өмчилсөн тойрогтоо ахиад дэвшинэ. Эдийн засагч С.Одонтуяагийн нэрийг эрчүүд нийлээд хасч орхисон байна. Гэхдээ С.Эрдэнэ, Х.тэмүүжин нар түнжин муутай. Х.Тэмүүжинд Эх орон намаас орж ирсэнийг н С.Эрдэнэ сануулах дуртай.

22. Баянзүрх дүүрэг Гурилын үнэ хямдраагүй

1.Ч.Сайханбилэг УИХ-ын гишүүн

2. Д.Ганхуяг УИХ-ын гишүүн

3. Ж.Батзандан Иргэний хөдөлгөөн

Цайз захын замыг засна гэсээр дөрвөн жил өнгөрүүлсэн, хотын нэг л дүүргийнхэнд байнга гурил, талх, боовны 30 хувийн хямдрал зарлаж өгнө гэж авсан Ч.Сайханбилэг бүлгийн даргын хувиар жагсаалт руу очихоос өөр аргагүй болсон байна. “Алтангадас”-аас салж АХХ, тэндээсээ “Шонхор” болж хувирсан “Бридж” Д.Ганхуяг дүүргийн намтайгаа учраа олох гэж хичээж байна. Түүнийг БЗД-ийн АН-ын дарга Мөнхбаяр шүүхэд өгсөн ч заргаа алдаад байгаа юм. Ж.Батзандан ахиж нэг үзэхийг хүсч байна. УИХ-ын гишүүн асан Б.Мөнхтуяа эцсийн дүндээ Ж.Батзанданг үлдээж дэвших хувилбар их магадлалтай. Ж.Батзанданд 7 дугаар сарын 1 болон Н.Энхбаярын нууц гүйцэтгэгч болсон О.Магнай, энэ дүүрэгт бие даах Баасан, Ичигноров нарын зэрэг хуучин нөхөд л нэмэр биш нэрмээс болно.

23. Сүхбаатар дүүрэг Нэгийг авбал болно

1.Лу.Гантөмөр УИХ-ын гишүүн

2.Д.Нямхүү НХХ-ийн дэд сайд асан

Гэр хорооололд сонгогчидтойгоо хамт амьдарна гэж найман жилийн өмнө амалж байсан ч хаусанд суудаг Л.Гантөмөр энэ тойрогт нийтдээ дөрөв дэхээ дэвшинэ. Гоё сурталчилгаа, сонин уриагаар зэвсэглэсний хүчинд гурван удаа сонгогдсон. Алтангадасаа салбарласан, Увсынхны “Кроун”хэмээх жижиг бүлгийн Д.Нямхүү нутаг руугаа гүйх гэж үзээд ахиж энэ дүүрэгт дэвшихээр болж байна. Өнмөх сонгуулдь савхин хүрэм өмсөж, мүүнийн шашных шиг реклам хийгээд ч болоогүй.

24.Сонгинохайрхан Япон явуулах яалаа

1.О.Магнай Иргэний хөдөлгөөн

2.Л.Эрхэмбаяр Ерөнхилйөгчийн зөвлөх

3. Кекшүзан Батбаяр

Хувьсгалын хэнээтэн, АН дахь Н.Энхбаярын бие төлөөлөгч О.Магнай энэ дүүрэгт хоёр дахиа дэвшвэл, ялагдаад дахиж бужигнаан, турхираан өдөөхгүй гэх баталгаа бол байхгүй. Н.Энхбаярын туслахын цүнхнээс гарсан, хувьсгалын төлөвлөгөөний дуулианд нэр муудсан. Л.Эрхэмбаяр Ерөнхийлөгчийн зөвлөх хийж байна, улстөрч гэж хүлээн зөвшөөрөгдөөгүй.Кекшүзан Батбаяр Японд баахан хүн явуулна гэх зээрг бөөн амлалтандаа унана. Боловсрол ч нимгэн, бас л спортоо андуурсан бөх.

25. Хан-Уул

1. Л.Болд УИХ-ын гишүүн

2. Ж.Ганхуяг Засаг дарга

Нэг суудал авчих байх. Дүүргийн нам дотроо зөрчилтэй. Иргэдийн хурлын Ариунболдоор ахлуулсан МоАХ2ынхон бууц өгөагүй гэдгээ мэдэгдсэн.

26. Чингэлтэй

1.Б.Батбаатар

2.Г.Баярсайхан

Тообол нас, төөлбал бие ойр хоёр нөхөр үзнэ. Мөнхтэнгэр, Шонхор гэсэн хоёр лут фракцийн нөхөд. Хүндхэн тойрог.

Д\д	Аймаг, дүүрэг	Нэр дэвшигчид, мандатын тоо
01	Архангай	1. Н.Батбаяр \Фортуна\ УИХ-ын гишүүн 2. Б.Болор ГХ-ны дэд сайд асан
02	Баян-Өлгий	1. А.Мурат Гаалийн ерөнхий газрын дэд дарга асан 2. Ч.Куланда БСШУ-ны дэд сайд асан
03	Баянхонгор	1. Х.Баттулга УИХ-ын гишүүн 2. Д.Ганбат “Техник импорт” ХХК-ийн ТУЗ-ийн дарга
04	Булган	1. Я.Эрхэмбаяр “Эрин интернэшнл” ХХК-ийн захирал
05	Говь-Алтай	1. Ц.Оюундарь МҮОНТВ-ийн гүйцэтгэх захирал
06	Дархан-Уул	1. Л.Гансүх УИХ-ын гишүүн 2. Ж.Мөнхтөр “Монгол алт” ХХК-ийн захирал
07	Дорноговь, Говьсүмбэр	1. Я.Батсуурь УИХ-ын гишүүн
08	Дорнод	1. П.Алтангэрэл УИХ-ын гишүүн 2. С.Отгонбат “Глобаль удирдагч” сан
09	Дундговь	1.Н.Соёмбо
10	Завхан	1.Я.Санжмятав Аймгийн засаг дарга 2. Ш.Нарантуяа Монголшуудан банкны ажилтан байсан
11	Орхон	1. Д.Одхүү УИХ-ын гишүүн 2. М.Батчимэг Ерөнхийлөгчийн зөвлөх
12	Сэлэнгэ	1. С.Баярцогт УИХ-ын гишүүн 2. Б.Цогт-Очир Аймгийн намын дарга
13	Сүхбаатар	1.М.Зоригт УИХ-ын гишүүн асан
14	Төв	1.Д.Доржпүрэв Аймгийн намын дарга 2. Х.Золжаргал ХХАА-н дэд сайд
15	Увс	1.Б.Бат-Амгалан “Цэдэнбал” сангийн гүйцэтгэх захирал 2. Б.Гантогтох Үндэсний бөх асан
16	Ховд	1.Б.Пүрэвдорж Аймгийн намын дарга 2. Р.Амаржаргал УИХ-ын гишүүн
17	Хэнтий	1. Б.Гарамгайбаатар “Монроуд” ХХК-ийн захирал 2. М.Хүдэрбаатар
18	Хөвсгөл	1.Ц.Оюунгэрэл АЭХ-ны тэргүүн 2. Ц.Сэдваанчиг УИХ-ын гишүүн
19	Өвөрхангай	1.Г.Батхүү УИХ-ын гишүүн 2. Т.Хасбаатар Аймгийн намын дарга
20	Өмнөговь	1.Д.Бат-Эрдэнэ Ажнай корпорацийн захирал
21	Баянгол	1. С.Эрдэнэ УИХ-ын гишүүн 2. Х.Тэмүүжин УИХ-ын гишүүн
22	Баянзүрх	1. Ч.Сайханбилэг УИХ-ын гишүүн 2. Д.Ганхуяг УИХ-ын гишүүн 3. Ж.Батзандан
23	Сүхбаатар	1.Л.Гантөмөр УИХ-ын гишүүн 2. Д.Нямхүү НХХ-ийн дэд сайд асан
24	Сонгинохайрхан	1.КекшүзанБатбаяр УИХ-ын гишүүн 2. Л.Эрхэмбаяр Ерөнхийлөгчиийн зөвлөх 3. О.Магнай Иргэний хөдөлгөөн
25	Хан-Уул	2. Л.Болд УИХ-ын гишүүн 3. Ж.Ганхуяг Дүүргийн засаг дарга
26	Чингэлтэй	1. Б.Батбаатар Дүүргийн намын дарга 2. Г.Баярсайхан УИХ-ын гишүүн