Хохь нь болж үлдсэн хорин хоёр жил

2012-05-07

Хууртагдаж, хулхидуулж ханадаггүй гэнэн ард түмэн дахиад л толгой нь эргэчихсэн сонгуультай золгох гэж байна.

Өнгөрсөн хорин хоёр жилийн хугацаанд таван сонгууль өгч зургаа дахьтай нь нүүр тулчихсан байгаа хэрнээ бас л гэнэ алдах шинжтэй. Монгол хүний энэ гэнэн, итгэмтгий зан өнгөрсөн хугацаанд өөрсдийг нь хохирогч, ашиглуулагч болгосоор ирснийг өнөөдрийн Монголын ард түмний байгаа байдал бэлхнээ гэрчилнэ. Хэт итгэмтгийгээсээ болж амьдралаараа хохирч, эрүүл мэндээрээ хохирч, сэтгэл санаагаараа, боловсрол мэдлэгээрээ хохирч, газар нутгаараа хохирч, ирээдүй хойчдоо хүртэл томоохон хохирол үзүүлчихжээ. Цаашдаа ч гэсэн үргэлжлүүлэн хохирогч болох гээд л сууцгааж байна. Ард түмнийг хохироосоор ирсэн гэмийг үйлдэгч нар буюу залилангийн гэмт хэрэгтэн гэж нэрлэхэд нэг их буруудаад байхгүй нөхдүүд сонгууль болгоноор хүмүүсийн санал авах гэж элдэв аргаар мэхэлсээр, хуурсаар, залилсаар хэрэг нь ч хүндэрсээр байхад дахиад л давтан үйлдэх гээд байж ядацгаана. Арга нь ч нарийсч, үйлдэл нь ч маш тооцоотой болсон нам нэрт гэмт бүлэглэлийн улс төрч нэрт залилагч нар ээлжит гэмт хэргээ төлөвлөж, тэдний талынхан л гарч байвал хэзээ ч хэн ч хариуцлага хүлээдэггүй, шалгагддаггүй албан тушаал руу үхэн хатан тэмүүлцгээж, уралцаж эхлэх гэж байна.

Хийсэн гэмт үйлдлүүд буюу залилангийн хэргээ мэдсээр байж дахин залилах гээд нүүрээ улалзуулан удаа дараа очих нэр дэвшигчид, тэдний мэхэлдгийг нь хуурдгийг нь мэддэг хэрнээ одоо л юм хийх байх гэж итгэж, гэнэ алдан сонгосоор байх ард түмэн энэ бол өнгөрсөн хорин хоёр жилийн Монголын бодит дүр зураг байсан. Энэ дүр зураг цаашид ч үргэлжилж мэдэхээр байна. Өнгөрсөн таван сонгуулиар тараа таниулж, төрхөө нүдлүүлсэн нөхдүүд дахиад л тойрог хэсэн худал амлан далан худалчийн дүрээр явах нь ард түмнийг дэндүү гэмээр доромжилж, басамжилж буйг нь илтгэнэ. Зарим нь ч яахав хүн юм гэсэндээ ичсэн үү, аль эсвэл худал ярьж, хууран мэхэлсээр залхсан уу, яваад очвол бариад идчихнэ гэж айсан уу намынхаа жагсаалтанд орж ард түмэнд дүр төрхөө харуулалгүй зүгээр сууж байгаад сонгогдчих санаатай битүүхэн түгшүүртэй сууцгаана. Ер нь тэгээд энэ жагсаалт гэгчид нь олон сонгууль үзсэн, ихэнхдээ төрийн эрх барьж байсан тухайн намуудын толгой олигархууд гэгдэх, болж бүтэхгүй бүхий л зүйлсийн үүсгэгч бактер болсон нөхдүүд нуугдах төлөвтэй. Ард түмний чихэнд хоногшиж, нүдэнд дасал болсон намынх нь нэр нь тэдэнд дахиад хэдэн жил идэж, уух боломж бололцоог нь олгоно гэж итгэж, найдаж байгаа. Зарим нөхдүүд нь болохоор бүр хуучин намын нэр нь өөрсдөд нь нэг суудал аваад ирчихэж мэднэ гэж бодсон уу яасан тэр зүг рүү гэлдрэнэ. Энэ мэтчилэнгээр тэд элдэв арга мэх хэрэглэн ард түмнийг хуурах гэж оролдоно.

Гэвч ард түмний итгэл нэгэнт л алдарсан бол тогос шиг гоёсон ч хөхөө шиг донгодсон ч, дүрээ хичнээн хувилгасан ч хэзээд хэнбуйгайг ч торолгүй танина. Харин Монгол хүнд нэг сул тал бий түүнийг нь ч мэхлэгчид алдалгүй ашиглаж чадна. Жаахан нулимс дуслуулаад, ядарсан дүр үзүүлээд, гэмгүй байж байгаад баригдчихсан, ард түмэндээ хайртай байсан, шударга ёсыг сахидаг байсан гээд л уруу царайлаад, унжийгаад эхэлвэл өө хөөрхий гээд өрөвдчихнө, бусдаасаа илүү дээр нь байсан байна гээд л талийгаад өгнө. За тэгээд нөгөө мэхлэгч нь бараг л ардын баатар болох дээрээ тулна. Эцэст нь хулгайч мэхлэгч нь хулгайч мэхлэгчээрээ л дуусна. Ард түмэн өрөвдсөн биш өрцөн дээрээ хутга тавиулж, хохирсноор л дуусгавар болно. Энэ мэт байдал удаа дараа давтагдана.

Хэдхэн халтар төгрөгөөр хуурч, эх орноос нь гаргаж харь улсад хар ажил хийлгэнэ гэсэн амлалт, улиг болсон архидалт, авлигал, ажилгүйдэл, амьжиргаатай холбоотой амлалтуудаар булна. Нэг ч амлалт өнгөрсөн хугацаанд биелэлээ олоогүй. Ирээдүйд ч энэ нөхдүүд төрд байвал хэзээ ч биелэлээ олохгүй. Ирсэн гийчин буцна гэдэг шиг ирсэн нэр дэвшигчид саналаа аваад буцна. Дараагийн сонгууль хүртэл дахиж ирнээ л гэж ёстой байхгүй. Зарим нь бүр ч ирэхгүй. Ирэх нүүр ч үгүй. Өөр тойрог дээр өнгө алаглуулсан юм яриад л явна. Энэ бүхнийг нь мэдсээр байгаад гэнэддэг ард түмэн одоо яах вэ.Бид бүхнийг дахиад л гэнэдүүлэх гэж үзнэ дээ. Шинэ хүн нэрээр өөрсдийн болон хамсаатнуудынхаа эрх танхи, баян цатгалан хүүхдүүдээ явуулж хуурна. Тэдний авсан саналын ард улсын тэргүүний хууран мэхлэгчид, ард түмний өргөмжлөлт авлигачин нар нуугдан төрийн эрх мэдэлд төвөггүйхэн гарах гээд л хүлээгээд суугаад байна. Одоо тэгээд нөгөө л нөхдүүддээ дахиад л хууртах уу Монголчуудаа.

Бидний сайн танил болсон нөхдүүдэд хийсэн юм бас байна аа. Гадныхныг гайхширтал нь хийсэн зүйлүүдийг нь дурьдвал нилээдгүй л юм байх шиг байна. Ард түмний бүтээсэн, босгосон бүхнийг нь бузгай гэгч нь бутарган хуваачихаж чадсан байна. Ажилтай орлогтой байсан иргэдээ ажилгүй, архичин, гуйлгачин болгож бас чаджээ. Бүрэн бүтэн байсан газар нутгаа хувааж хэсэгчилж, ухаж төнхөж зарж бас чадсан байна. Газар доорх баялгаа илрүүлж, ухаж, зөөж, дуусгаж чадсан байна. Ард түмнээ эх оронд нь ажиллаж амьдрах аргагүй болгож, гадаадад хар ажлын боол болгож чаджээ. Асар их баялагтай эх оронд нь арчаагүй гуйлгачин болгож бас чаджээ. Хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудыг хэлгүй, сонсголгүй болгож чадсан байна. Авлига гэдэг томоохон тослийг хүртэл амжилттай хэрэгжүүлж байс чаджээ. Өөрсдийн гэж бодож байсан бүхнийг нь хүнийх болгож бас дөнгөжээ. Өнгөрсөн бүх хугацаанд Монгол хүн та биднийг морь нохойноос дор үзэж, нулимсан байна. Хохь болж үлдсэн хорин хоёр жилийн түүх ийм л байна. Хохирогч болоод хулхидуулаад үлдсэн хоёр сая долоон зуун мянган иргэн байна. Одоо тэгээд бид яах вэ. Толгой эргүүлсэн чөтгөрийн тойргоос гарч сая нэг юм зөв сонголт хийхүү. Эсвэл өөр өөрсдөө хохирогч болоод мэхлэгч нараа сонгоод л байх уу. Эцэстээ Монголын ард түмэнд хохь, хожил гэсэн хоёр сонголт л үлдэж дээ хөөрхий.

А.Ганбаатар

sonin.mn