Гэтэл эл хуулийн талаар иргэд ойлголт багатайгаас төрийн дээрэм, татвар мэтээр шүүмжлэх болсон. Үүнтэй холбогдуулж Хэвлэлийн хүрээлэн, Санхүүгийн зохицуулах хороо, Монголын даатгалын холбоо, даатгалын компаниуд хамтран “Жолоочийн даатгалын тухай хууль төрийн дээрэм мөн үү” сэдэвт дугуй ширээний ярилцлагыг өнгөрсөн баасан гаригт зохион байгууллаа. Дугуй ширээний ярилцлагад СЗХ-ны даатгалын газрын дарга С.Ганболд, СЗХ-ны орон тооны гишүүн, Албан журмын даатгагчдын холбооны удирдах зөвлөлийн дарга Г.Хэрлэн, Монголын даатгагчдын холбооны ерөнхийлөгч, Албан журмын даатгагчдын холбооны удирдах зөвлөлийн гишүүн, “Монре даатгал” ХХК-ийн захирал П.Ганзориг, Албан журмын даатгагчдын холбооны гүйцэтгэх захирал Б.Мөнхбаатар нар оролцсон юм.

Даатгалын компаниуд нөхөн төлбөрийг 10 хоногийн дотор төлөх ёстой

Санхүүгийн зохицуулах хорооноос “Ард даатгал”, “Бодь даатгал”, “Миг даатгал”, “Монгол даатгал”, “Монре даатгал”, “Мөнх даатгал” зэрэг даатгалын 10 компанид жолоочийн хариуцлагын албан журмын даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл олгосон. Дээрх компаниудыг ямар шалгуураар сонгосон эсэх болон СЗХ танил талдаа давуу байдал олгосон биш биз гэсэн хардлагын талаар тус хорооны Даатгалын газрын дарга С.Ганболдоос тодруулахад “Эхний ээлжинд санхүүгийн чадамжийг харгалзсан. Мән даатгалын салбарт ажилласан туршлага, боловсон хүчин, техникийн боломж, орон нутагт салбартай эсэх зэрэг шаардлагатай үзүүлэлтийг судалж эрх олгосон.

Энд ямар нэгэн далд үйл ажиллагаа, тендер байхгүй. Эдгээр компани хохирогчийн эрүүл мэндийн нөхөн төлбөрийг 10 хоног, эд хөрөнгийн нөхөн төлбөрийг сарын дотор барагдуулах ёстой. Хэрэв энэ үүргээ биелүүлэхгүй бол хуулийн дагуу хариуцлага хүлээлгэнэ. Үйл ажиллагаа явуулах эрхийг нь ч хасна. Ер нь хохирсон талд нөхөн төлбөр олгох санхүүгийн чадвартай, энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлж байсан туршлагатай, ослын газар цаг алдалгүй очих шуурхай албатай байх гэсэн шаардлагуудыг хангасан даатгалын аль ч компани оролцож болно” гэв.

Харин “Даатгалыг сайн дурын үндсэн дээр хийж болдоггүй юм уу, олон хүн үүнд дургүйцэж байна” гэсэн асуултад “Манай улс өмнө нь жолоочийн албан журмын даатгалтай байсан. Гэвч энэ харилцааг зохицуулах бие даасан хууль байгаагүйгээс 2004 оноос сайн дурын даатгал болгож өөрчилсөн. Харин одоо бие даасан хуультай учраас албан журмын даатгалаа сэргээсэн. Энэ нь даатгалын мөнгийг зөвхөн албан журмаар авах нэг талын зохицуулалт биш. Хохирогч талд ч нөхөн төлбөрийг албан журмаар буюу заавал олгох ёстой гэдгээрээ онцлогтой. Өөрөөр хэлбэл, зөвхөн жолоочоос мөнгө авна гэсэн үг биш.

Жолоочийн эрсдэлийг дундын сангаар хариуцаж байгаа хэлбэр. Уг даатгалыг албан журмын даатгал болгохоос өмнөх үзүүлэлтүүд нэлээд чамлалттай байсан. Тухайлбал, өнгөрсөн онд жолоочийн хариуцлагын даатгалд нийт жолоочийн 10, автотээврийн хэрэгслийн даатгалд тээврийн хэрэгелийн 20 орчим хувь хамрагдсан байдаг. Тээврийн энэ олон хэрэгсэл, жолооч нарын хувьд дэндүү хангалтгүй үзүүлэлт” гэсэн юм. 2000 оноос хойш автотээврийн хэрэгслийн тоо жилд дунджаар 5-7 хувиар өсч, 1990 онд 43.6 мянган автотээврийн хэрэгсэл тоологдсон бол өнгөрсөн онд 296.8 мянга болж долоо дахин өсчээ. Тээврийн хэрэгсэл олшрохын хэрээр авто ослын тоо нэмэгддэг. Өнгөрсөн онд авто ослын улмаас 1000 хүн бэртэж 320 хүн нас баржээ. Хамгийн харамсалтай нь нийт осолд өртөгсдийн 60 гаруй хувь нь хүүхэд аж.

Нэг гэр бүлийн нэг л гишүүн даатгал төлнө

Иргэдийн дунд хувьдаа машинтай эсэхээс үл хамаарч жолооны үнэмлэхтэй л бол даатгалд хамрагдах ёстой гэсэн ташаа ойлголт байдаг. Хэрэг дээрээ тухайн хүн жолооны үнэмлэхтэй ч замын хөдөлгөөнд оролцдоггүй бол даатгуулах шаардлагагүй юм байна. Мөн гэр бүлийн гишүүд бүгдээрээ жолооны үнэмлэхтэй атлаа дундаа нэг машинтай өрх олон. Энэ тохиолдолд бүгдээрээ даатгал төлөхгүй. Тээврийн хэрэгслийн өмчлөлийг дагасан жолоочийн даатгал учраас даатгалаа төлөхдөө тухайн эзэмшигчээс гадна хэн, хэн автомашиныг нь жолоодох эрхтэйг бүртгүүлэх ёстой. Нэг гэр бүлийн гурваас дөрвөн гишүүн дундаа автомашинаа ашигладаг бол нэг л удаа даатгалаа төлнө гэсэн үг.

Харин хоёр болон түүнээс дээш автомашинтай тохиолдолд машин тус бүрт даатгал төлнө гэдгийг анхааруулсан юм. Даатгалд хамрагдахдаа тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээ, жолооны үнэмлэх байх ёстой аж. Жолоочийн даатгуулах суурь хураамжийн хэмжээ нь тээврийн хэрэгслийн ангиллаас хамаарч өөр өөр.

А ангиллын тээврийн хэрэгслийн жолооч 12500, В буюу суудлын автомашиных 33000, С буюу ачааны автомашины жолооч 42500, Д ангиллын тээврийн хэрэгсэл 53000, механизм ангиллын тээврийн хэрэгслийн жолооч 12500 төгрөг. Дээрх даатгал нь тухайн тээврийн хэрэгслийн өмчлөгч жолоочийн автозамын хөдөлгөөнд оролцож явахдаа санамсаргүй тохиолдлоор зам тээврийн осолд орлоо гэхэд эрсдэл хүлээхгүй байх учраас ингэж тогтоосон гэнэ. Гэхдээ таван жилийн хугацаанд нэг ч осол аваар гаргаагүй жолоочийн жилд төлөх даатгалийн хураамжийг суурь хураамжаас 50 хүртэл хувиар бууруулж тооцох заалтыг хуульд оруулжээ.

Жолооч нар ирэх аравдугаар сарын 1-ний дотор даатгалд хамрагдах ёстой. Түүнээс хойш даатгалд хамрагдаагүй жолооч нарыг авто замын хөдөлгөөнд оролцуулахгүй юм байна. Үүний зэрэгцээ шинээр тээврийн хэрэгсэл худалдан авах, улсын дугаар авах, шилжүүлэх тохиолдолд эхний ээлжинд даатгалд хамрагдсан байх ёстой гэсэн шаардлага тавьж байгаа аж. Мөн авто тээврийн хэрэгслийн тооллогын үеэр даатгалтай эсэхийг давхар нягтлах гэнэ.

Энэ үеэр Монголын даатгагчдын холбооны ерөнхийлөгч, Албан журмын даатгагчдын холбооны удирдах зөвлөлийн гишүүн, “Монре даатгал” ХХК-ийн захирал П.Ганзориг “Энэ даатгал даатгалын компаниудад бизнес гэхээсээ илүү нийгмийн хариуцлага талаасаа хамаатай. Үнэнийг хэлэхэд эрсдэл талыг нь илүү харвал компаниуд нөөц бүрдүүлээд нэг их ашиг олох боломжгүй. Харин аажимдаа нөөц сайн бүрдэж, үлдэгдэл бий болбол хөрөнгө оруулалт хийх, хөрөнгиин зах зээлд оролцох зэргээр зарцуулж болно” гэсэн юм.

Ж.Сүрэн

Эх сурвалж: “Монголын Үнэн”