хоёрдугаар байр эзэлж байснаар нь “Энэ хол явнаа” хэмээн урлагт хайртай ард түмэн биширч байсан нь саяхан.

Энэ их итгэлийг дааж уран бүтээл нь өдрөөс өдөрт чамбайрч яваа эл дуучин бүсгүй бидэнтэй үзэл бодлоо чөлөөтэй хуваалцсан. Тэрбээр 'Богема" дуурийн Мими, "Чио-Чио-Сан" дуурийн Чио-Чио Сан, "Сарьсан багваахай" дуурийн Розалинда, "Кармен" дуурийн Микаэлло зэрэг дуурийн гол дүрд чадварлаг тоглож мэргэжил нэгтнүүддээ өндөр үнэлэгдсэн билээ.

Түүнийг маргааш 30 жилийн ойдоо зориулан тоглогдох 'Тоска" дуурийн Тоскад дуулах сургуулилтаа хийж байх үеэр нь ярилцлаа.

-Та дуурийн урлагийг өндөрт өргөж яваа нэгэн үеийн төлөөлөл. Иймд таныг өнөөгийн амжилтад хүрэхэд нөлөөлсөн хүмүүс байдаг байлгүй?
-Тэгэлгүй яахав. Миний хөдөлмөр зүтгэл, амжилт уран бүтээлийн дээж болоод намайг дуучны замд хөтөлсөн хүмүүс бол миний хайртай багш нар. Би СУИС, Болгарын хөгжмийн академид суралцсан. Тиймээс энэ бүхэнд эрдэм ухаанаа хайрласан багш нарынхаа хүчинд өдий зэрэгтэй яваадаа баяртай байдаг.

-Дуурийн дуучдын мөрөөдөл Италид сурах байдаг. Та ч мөн адил Италид сурч сонгодог урлагийн гайхамшгийг улам ихээр мэдэрнэ гэсэн бодолтой байдаг биз?
-Сонгодог тэр дундаа дуурийн урлаг Италиас үүсэлтэй учраас бид ихэнх бүтээлээ итали хэлээр дуулдаг. Гэхдээ мэргэжлийн хэмжээнд биш, өөрийнхөө дуулах унших хэмжээнд дуулдаг. Тиймээс надад Италид очиж итали хэлийг төгс сурах бодол бий. Түүнийхээ хажуугаар дэлхийн алдартай том том театруудад юм үзэж, өөрийнхөө шүтэн биширч явдаг дуучдынхаа дуу хоолойг сонсох юмсан гэж боддог. Энэ утгаараа Итали орныг маш их сонирхдог. Манай театраас үе үеэрээ олон дуучид Италид мэргэжил дээшлүүлсэн. Энэ дундаас өнөөдөр мөр зэрэгцэн ажиллаж байгаа гоцлол дуучин Б.Эрдэнэтуяа Италид бакалавраар төгсөөд, дараа нь магистр хамгаалаад ирсэн. Үүгээрээ бидэнд маш их дэм туршлага болж мэдэж чадахгүй үед тусалдаг.

-Та залуу насандаа төрийн өндөр цол хэргэмд хүрсэн. Дуучин Мөнгөнцэцэг, МУГЖ Мөнгөнцэцэг хоёрт хүмүүсийн харьцаа хандлагаас эхлээд ямар нэг өөрчлөлт гарсан уу. Энэ байдал танд хэр мэдрэгддэг вэ?
-Хувь хүн талаасаа төдийлөн өөрчлөлт гараагүй. Харин уран бүтээлийн тэр дундаа хариуцлага гэдэг дээр огцом өөрчлөлт гарсан. Яагаад гэвэл аливаа гавьяа шагналыг авахдаа баярлахын зэрэгцээ сүрддэг юм билээ. Энэ том итгэлийг үүрч дааж явна гэдэг хариуцлага ирлээ. Түүнээс хойш энэ дуучин азаар уралдаанд түрүүлж шагнал авчихлаа гэж хүмүүс бодохоосоо илүү нүдээ олсон шагнал байсан гэж ард түмэн маань бодоосой гэсэндээ илүү ихийг хийхийг хичээж, зорьж явдаг болсон. Өмнө нь ч би өөрийнхөө сонгосон мэргэжилд эзэн болж тууштай байхын тулд хичээж ирсэн. Одоо түүнээс илүү өөрийгөө бүрэн дүүрэн дайчилж ажиллаж байгаа гэж хэлж болох байх аа.

-Дуурьт дуулах нэр төрийн хэрэг байдаг. Мэргэжлээрээ бахархах, бяцхан омогших сэтгэл төрж явдаг биз?
-Хүн болгон дуурийн дуучин байж чадахгүй. Номын дуу сонссоноос гадна тодорхой хэмжээний боловсролтой байх хэрэгтэй. Мэргэжлийг нь эзэмшсэн хэрнээ дуурийн дуучин болж чадахгүй тохиолдол байдаг. Их ухаан шаардсан ажил. Нэгэн зэрэг нэг мөчид удирдагчаа анхаарч чаддаг байх, найруулагчийн бүх тавилтыг өөрийнхөөрөө амилуулж хамт дуулж байгаа портнёроо мэдэрдэг байх ёстой. Дээр нь тоглогдож байгаа бүх хөгжим онол байдаг. Тэр бүхнийг бодож төгс боловсруулсны эцэст тэр маань миний хоолойгоор дамжигдаж үзэгч олонд хүрч байгаа. Үзэгчид маань биднийг ямар их хөдөлмөр гаргаж тэднийг баясгаж таашаал өгч байна вэ гэдгийг мэдрээд, үзэх тусмаа биднийг хүндэлдэг. Манай театрын байнгын үзэгчид таны тэр дуурийг тань үзэх дуртай, тэр дуурийг нь үзээд уйллаа гэж хэлэх бүрт нь урам орж тэр хэмжээгээр шагнал болж ирдэг. Бид нар бага цалинтай, орон байргүй байж болно. Эцсийн эцэст хамгийн том шагнал бол үзэгчдийн алга ташилт байдаг. Тэндээс маш их эрч хүчийг авдаг.

-Урлагт зүтгэж буй хүмүүс ар гэрийн асуудалдаа санаа зовохгүй ажиллах ёстой юм шиг. Магадгүй цаг, наргүй уран бүтээл гэж явсаар ар гэрээ ч орхигдуулах нь бий?
-Бидний хоолой цаанаасаа байгалийн зохилдлогоотой. Тэр зохилдлогоогоороо ажиллах үедээ ажиллаад, амрах үедээ идэвхи сулардаг. Тийм учраас бид 19.00 цагаас тоглолттой байлаа гэхэд 21.00 цаг өнгөрөөгөөд дуусна. Түүнээс 22.00 цагаас хойш мэргэжлийн дуучин дуулна гэдэг хүндрэлтэй. Тийм учраас ар амьдралаа орхигдуулна гэсэн ойлголт манай дуурийн дуучдын хувьд байхгүй. Миний хувьд ч ар гэрийн бүх асуудлаа зохицуулж амьдардаг. Ажилтай минь хамт гэр бүлийн асуудал зэрэгцэж явдаг учраас энэ бүгдийгээ зохицуулаад явдаг учраас санаа зовох зүйл байдаггүй. Харин гадагшаа тоглолтоор явах үедээ гэрийн эзэгтэй, сайн ээж гэдгээсээ түр зуур холдож явдаг учраас магадгүй тэр үед гэр бүлээсээ хүлцэх асуудал байж таараа.

-Тэгвэл та гэрийн сайн эзэгтэй байх нээ?
-Би өөрийгөө айлын сайн эзэгтэй гэж тодорхойлж чадахгүй. Үүнийг миний хань, охин хоёр л дүгнэх байх. Гэхдээ би сайн эзэгтэй байх юмсан гэж үргэлж бодож явдаг. Нөхөр маань хэзээ ч надтай амьдарсандаа харамсахгүй, эсвэл охин маань миний охин болж төрсөндөө сэтгэл дүүрэн байгаасай гэж боддог. Тиймээс завгүй үедээ яаран сандран хоол хийдэг байсан бол зав чөлөөтэй үедээ гараа гаргаж нарийн хоол хийх ч юм уу энэ мэтээр аль болох тэнцвэржүүлээд дутуугаа нөхөөд явахыг боддог.

-Залуу гэр бүлийн амин чухал асуудал орон сууц байдаг шүү дээ?
-Манай гоцлол дууны анги 28 дуучинтай. Тэдний 80 гаруй хувь нь залуучууд байгаагаас 10 хувь нь орон сууцтай. Үлдсэн 80 хувь нь айлын өрөө хөлслөн, зарим нь гэр хороололд амьдарч байна. Гэтэл бидний өмнөх үеийн уран бүтээлчид төрөөс хангамж сайтай байсан. Цол хэргэм, дуучныхаа ангиллаар өндөр цалин авдаг байж. Байр ч их өгдөг байсан юм билээ. Яахав квотоор байранд хамруулж л байна. Гэвч бидний цалин лизингээ төлөх хэмжээнд хүрдэггүй нь харамсалтай. Манайхан гадагш явах, эсвэл Монголд ирсэн айлчлалд урлагийнхнаар нүүрээ тахалдаг. Тэр дундаа сонгодог урлагийг бүр өмнөө тавьдаг.

Улс орны нүүр царай болж яваа ганцхан дуурийн театрын уран бүтээлчийн ар амьдрал ямар гэдгийг хүмүүс мэддэггүй. Гэхдээ бид хаана ч амьдарч байсан урлагийн буянаар тайзан дээр байдгаараа гоёод гарахаар гоё л харагддаг байх. Гэтэл тэр хүмүүсийн ар талд хэдэн хүүхэд байна, яаж амьдарч байна, цалин мөнгө нь хүрдэг эсэх нь хэнд ч мэдэгддэггүй. Миний хувьд сайн ханьтай учирсан. Ханийнхаа буянд орон байрны асуудалд сэтгэл зовохгүй яваадаа ханьдаа маш их баярладаг. Мэдээж түрээснийхээ мөнгийг хэдийд яаж төлөхөв, яаж цалингаа хүргэх билээ гээд бодохоор ажлын үр дүн яаж гарах билээ.

Манай залуу дуучид олон улсын том шагналуудыг авчирч байна шүү дээ. Тиймээс тэдний нийгмийн асуудлуудыг нь шийдээд өгчих юм бол үүнээс ч илүү амжилт гаргахыг үгүйсгэхгүй. Монголын дуурийн урлагийн школь, монгол дуучид дэлхийд танигддаг болсон цаг үед бид хаа ч явсан Монголын дуурийн театрын гоцлол дуучин гэдгээ нүүр бардам хэлдэг баймаар байна. Гэтэл та гоцлол дуучин хүн хэдэн төгрөгийн цалин авдаг вэ, ийм том уралдаанд амжилттай оролцлоо, засаг тань яаж урамшуулахав гэхэд нь хэлэхээс ичдэг. Зарим үед тэр бүхнийг хариулахгүй аргалаад өнгөрөх ч үе бишгүй бий.

-Урлагийн хүмүүс стиль имиждээ хамгаас илүү анхаардаг. Таны хувь, ямар байдлаар хувцаслах дуртай вэ?
-Урлагийн бидний ажил амьдрал хүний нүдэнд ил байдаг. Нөгөөтэйгүүр ялангуяа бусдад танигдаад ирсэн нөхцөлд хүмүүс их ажиглаж, сонжиж хардаг юм байна. Бид зурагт, сонин дээр гоё хувцаслаад нүүрээ сайхан будчихсан их л гоё хүмүүс гардаг. Үүнийг хүмүүс яг л энэ хэмжээгээр хардаг. Тэр утгаараа бид хэзээ ч олон нийтийн дунд хайхрамжгүй байдлаар биеэ авч явах ёсгүй санагддаг. Хүмүүс дандаа гоёор төсөөлөөд бодчихсон явахад үс гэзэг нь арзайсан, нүүр нь будаггүй явааг харах юм бол амьдрал дээрээ арчаагүй юм байна лээ гээд л хүлээгээд авчихна. Энэ үг амнаас ам дамжиж яваад газар авахгүй гэхийн аргагүй шүү дээ. Тийм учраас энэ тал дээр хувь хүн байнга анхаарч явах хэрэгтэй.

-Нэг үеэ бодвол манайхан дуурийг үздэг сонсдог болж. Үзэгчдийн хувьд хэр соёлтой байдал харагддаг вэ?
-Миний хувьд үзэгчдэдээ онц дүн тавина. Яагаад гэвэл манай дуурийн үзэгчид соёлтой, өндөр түвшинд өөрсдийгөө бэлтгэж ирж чадаж байна. Бидний зүгээс ч тэр үзэгчдэдээ дасчихаж. Цэвэрхэн хувцаслаж, гар утсаа унтраах ёстой юм байна гэдгийг мэддэг. Гоцлол дуучин 40,50 хүний хоорыг даваад ямар ч микрофонгүй дуулж байхад тэр хөдөлмөрийг үнэлээд, чанга ярихгүй, цагаасаа хоцрохгүй байх зэрэг наад захын соёлуудад суралцсан гэж ойлгож байгаа. Бас гадаадын зочид төлөөлөгчидтэй том дуучид бүжигчид ирсэн тоглолтыг манай үзэгчид аль хэдий нь мэдээд үзэх бэлтгэлээ хийчихсэн байдаг. Энэ утгаар сонгодог урлаг өөрсдийнхөө хүрээллийг өдрөөс өдөрт, жүжгээс жүжигт улам тэлж байгаа гэдэгт би итгэлтэй байдаг.

-Цаашид хоолойн цар хүрээ, чадлыг сорьсон том том дууриудад дуулна гэсэн зорилго өвөрлөж явдаг байх гэж бодож байна?
-Тиймээ. Миний хувьд том том дууриудын гол дүр юм уу, ер нь уран бүтээлийн цараагаа дээшлүүлэх тал дээр залуу хүний хувьд голчлон ажиллана.Тухайлбал Отелло дуурийн Дзидмон, Турондот дуурийн Турондотын дүрийг ойрын хугацаанд амилуулж гаргах юмсан гэж мөрөөдөж явдаг.

-Та зохиолын дуу нэг их дуулаад байдаггүй. Зөвхөн дууриа л дагная гэж боддог хэрэг үү. Яваандаа зохиолын дуу дуулъя гэсэн бодол байгаа юу?
-Манай мэргэжлийн дуучид мэргэжлийн түвшинд бичигдсэн том том дуунуудыг дуулдаг. Миний хувьд үг, ая нь таалагдсан, хоолойд тохирсон, би дуулаад амилуулж чадах хэмжээний дуу байвал дуулахад бэлэн байна. Дууны эзэн нь таны хоолойд энэ дуу тохирно гээд намайг сонговол би татгалзах эрхгүй. Сайхан дуугаар хүнийг уярааж, уйлуулж болдог учраас би зохиолын дуу дуулна гэж боддог.

Д.Гэрэлт

С.Мөнгөнцэцэг: Гадныханд хэдэн төгрөгийн цалин авдгаа хэлэхээс ичдэг
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (2)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
ерөнxийлөгч нь xувиасаа юм өгч байгаа юм шиг пээдгэр гардуулаад, тэрийг нь тарxины эд эс нь үxэжсэн нөxдүүд xоер гардаж авч цусан даxь адерналинаа иxэсгэн xөөрч, xөлөрч аваад л нээрээ xараxад иx инээдтэй шүү. Яг тролеибус шиг xаашаа ч гараxгүй, нэг л замаар яваад л .... Дарга нь ч тэр, энгийн ард нь ч ялгаагүй...

2012-12-24 | 04:20:20 | 67.163.47.243 |

Зочин
Өрөвдмөөр болж дээ... Xүмүүсийн сэтгэxүй , манай нийгэм. Урлагт шинэчлэл xийе л дээ. Гавьяат л гэнэ. Юу бүтээж, юу хийсэн гэж вэ? ичиж амьдраасай. Хуучин нийгмийн шагнаж, шагнагддаг өрөвдмөөр сэтгэxүйгээсээ салаачээ. Тэгж иx гавьяатай, xийж бүтээсэн юмтай, xийгээд байгаа юм бол цалин нь өндөр байг л дээ. Шагнавал мөнгөөр шагнаач ээ. Тэр xүний амьдралд л xэрэгтэй. Гадаад улсуудыг хараxад дуучид,жүжигчид зэрэглэлтэй. Тэрүүгээрээ цалин нь xэмжигдэнэ. Зэрэглэл нь өндөр шалгууруудтай. шалгаруулалтанд тэнцэж байж зэрэглэлээ авна. театр, xамтлаг, оркэстрт тийм тийм зэрэглэлтэй xүн ажиллана гээд заачиxсан. Xэн xэндээ амар. Xойд солонгос , Монгол, Орос гурав шиг Төмөр тэмдэгээр xүнийг xуурдаг нийгэмтэй улс байна уу... Xэл дээ... Америк Оулсын гавьяат жүжигчин Майкл Жексон, Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн Жэймс Камэрүн. Гавьяат тамирчин Майкл Жордан гэж ер нь сонссон уу.........Нэгийг бодоочээ..ерөнxийлөгчөө, ерөнxий сайдаа, иx xурлын даргаа. эрxэм 76 гишүүдээ....

2012-12-24 | 04:19:57 | 67.163.47.243 |

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео