Долоон шарын үнэтэй амь...

2011-12-27

1979 өвөл Хангай нутагт цас ихтэй, шандас сорьсон хатуухан болов.

Хүн малгүй хахир хатуу өвлийг өнтэй давж, хаврын эхэн сартай мэнд золгочихвол... хэмээн мэрийж байсан үе. Төвшрүүлэх сумын нутагт эзэнгүй хаваржаанд 7 шар нядалж, махалсан, хажууханд нь нэг хүн сэжигтэй байдлаар нас барсан байгаа талаар мэдээлэл аймгийн Цагдаагийн газар ирснээр эрүүгийн ахлах төлөөлөгч, цагдаагийн дэд хурандаа С.Рэнцэнсамбууд уг хэргийг илрүүлэх үүргийг өгчээ. Цаг хатуу үе, мөн орсон гарсан нэгнийгээ бараг л цаг минутаар нь андахаа байтлаа ижилсэн дасалцсан хөдөөсуманд ийм аймшигтай хэрэг гарсан нь олныг хэрдийлгэх нь аргагүй. Нутгийн иргэд ч энэ хэргийн талаар дээш, дээшээ уламжилж, гэмт этгээдийг яаралтай илрүүлж, оногдох хариуцлагыг нь ногдуулах талаар нэлээд хатуухан шаардаж байсан аж.

Хүйс, хүйсхэн салхитай өвлийн үдэш хэрэг гарсан газар ирэхэд аллага, яргалал болсон нь илт харагдаж байв. Буйдхан хаваржаанд орогнодог хэрээ, шаазгай ойрын үед алзахааргүй хоолтой болсондоо баярлаж байгаа бололтой шагширч, шаагилдах нь төвөгтэй. эрүүгийн ахлах төлөөлөгч, цагдаагийн дэд хурандаа С.Рэнцэнсамбуу хэргийн газрын үзлэгийг сурсан зангаараа нягт, нямбай явуулав. Ул мөр ч тод үлджээ. Шаруудыг хаваржааны хашаанд хашиж байгаад дотор нь төхөөрч, машинаа хашааны үүдэнд тулгаж байгаа ачаад явсан байв. Хашааны хажууханд алдагдсан цогцост үзлэг хийхэд дорбинк буугаар буудаж амийг нь хөнөөгөөд, хээр аваачиж хаясан нь ил байв. Дээрх байдлаас харахад хохирогч хулгайчдын үйлдэл дээр нь ирсэн. Эсвэл хоорондоо муудалцаад амиа алдсан байх магадлал их өндөр байх нь тэр.

Машины мөр илэрч болох газарт шинэ орсон цасыг машины хийн автомат төхөөрөмжөөр үлээлгэж, мөрийг нь ил гаргаад гипсэн дардаст цутгаж авав. Мөн цастай шороон замаас төв зам руу орох хүртэл нь мөрдөж, Цэцэрлэг хот руу явсан байх магадлалтайг нь тогтоогоод орхив. Мөн машины мөрөнд хэмжилт хийж, автотехникийн байцаагчийн тусламжтайгаар уг хэргийг ЗИЛ130Г маркын машинаар тээвэрлэсэн байж болзошгүйг тогтоосон байна. Машин Цэцэрлэг хотыг чиглэж явсан нь тодорхой болсон аймгийн хэмжээнд замын хөдөлгөөнд оролцож байгаа ЗИЛ130Г маркын машинуудыг шалгаж, холбогдох гүйцэтгэх ажлыг зохион байгуулсан ч гэмт хэрэгт ашиглагдсан машин олдсонгүй. Тиймээс хяналт, шалгалтыг арай өргөн чиглэлээр явуулахаар болж, аймгийн хэмжээнд бүртгэлтэй дорбинк буутай иргэдийг шалгах ажлыг эхлүүлсэн ч бас л эрэл мухарджээ.

Унаа машинтай, явуулын иргэд энэ хэргийг үйлдсэн байж болох талтай гэсэн таамгийг дэвшүүлж, эхлийн ажлыг энэ чиглэлд чиглүүлэв. Мөн ажигч гярхай нутгийн ахмуудтай уулзаж, тандалт ярилцлагыг хийсэн нь багагүй үр дүнд хүрч, Ренцэнсамбуу дэд хурандаад өөрийн сэжгийг нотлох цаг ойртож байгаа нь мэдрэгдэх болжээ. Явуулын иргэд байж болох бас нэгэн сэжиг нь шаруудыг нядалж, өвчихдөөдөрвөн шийрийг нь үеэр нь салгаагүй. Тааралдсан газраар нь чавчиж салгасан. Толгойг нь аман хүзүүнээс нь салгахдаа үеэр нь биш хойгуур нь тас чавчсан гэх мэтээр хэргийг шалгаж байгаа мөрдөн байцаагчид сэжүүр багагүй гарч ирсэн байна.

Эрлийн үзүүрт нэгэн учиг атгагдсан нь гудамж замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчигдсөн гэдэг зөрчилтэй саатуулагдсан ЗИЛ130Г маркын машиныг шалгахад, хэргийн газраас олдсон машины мөрний хээтэй дугуйны хээ нь тохирч байв. Мөн уг машины тэвшийг цэвэрлэж, наалдсан үс, ноосыг нь паялникаар зориуд хуйхалж, шатаасан нь илэрсэн байна. Энэ бүх байдлаас харахад гэмт этгээдүүд хэргээ нуух гэж багагүй хичээсэн нь илт. Тиймээс машиныг маш нарийн шалгах хэрэгтэй байсан бөгөөд Рэнцэнсамбуу дэд хурандаа ч энэ байдалд нэлээд анхаарлаа хандуулж байлаа. Уг машины тэвшний шалыг давхарлаж хадсан нь багагүй анхаарал татаж, нэгдүгээр эгнээнээс цөөн хэдэн банз сугалж, шалгахад хадсан банзны дороос үхрийн туг үс олдсон нь алдагдсан шаруудын үстэй тохирч байв...

Нотлох баримтын хөдөлбөргүй байдлыг харсан А, Б, Г нар үйлдсэн хэргээ хүлээж, 7 шар нядалж байхыг нь харсан нутгийн иргэн Д-г гэрч үлдээхгүй гэсэн байдлаар амийг нь хөнөөснөөч хүлээсэн байна. Гэмт этгээдүүд иргэн Д-гийн амийг дорбинк буугаар буудан хөнөөж, ингэснээрээ аймшигт хэргээ нуун дарагдуулсан хэмээн итгэж байснаа ч мөн хүлээсэн байна. Монголчууд гэмт этгээдэд гишгэх газар үгүй гэдэг. Үнэхээр ч өнөөдөр хийсэн хэргээ ямар нэгэн байдлаар нуун дарагдуулж чадах ч маргааш, түүний дараагийн өдөр, эсвэл сар, жилийн дараа даравч далдайж, булавч бултайна гэдэг шиг илрэх нь ойлгомжтой юм. Энэ хэргийн хувьд ч мөн дээрх үгтэй ижил тавилан хүлээсэн нь энэ бөлгөө.