Говь-Алтай аймгийн Засаг даргын Тамгын газар, "Алтайн хөгжил ХХI зуун", "Алтайн эрин сан" хамтарч 273 чоно авласан байна. Тэгээд авласан чоноо аймгийнхаа төв талбайд авчирч нийт иргэд, хүүхэд багачуулд үзүүлэв. Зураг хөргийг нь авч хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр гаргалаа. Ерөнхийдөө авласан чоноо хүүхэд багачуулд үзүүлэн элэг доог болгож байгаа хэрэг л дээ. (Ливийн удирдагч агсан Муммар Каддафийн цогцсыг босогчид доромжилж байгаатай агаар нэгэн санагдсан шүү) Энэ зургийг харсан, үзсэн олон хүн дургүйцлээ илэрхийлсэн юм.

Ингээд Монголын мэргэжлийн анчдын гүйцэтгэх захирал Х.Бадамтай уулзлаа. Тэрээр "Аймшигтай яргалал үйлджээ. Малын дайсан гээд чоныг алаад байвал байгалийн тэнцвэр алдагддаг. Энэ орчлон дэлхий дээр хэрэггүй ан амьтан, өвс ногоо, хорхой шавьж гэж байхгүй. Тэр аллагыг УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбаяр, Ц.Дашдорж хоёр санхүүжүүлсэн юм билээ. Арай л хэтэрсэн санагдсан. УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбаяр сайн буутай, мундаг анчин" гэлээ.

Байгаль орчныг хамгаалах чиглэлээр олон жил ажиллаж байгаа С.Дамдинсүрэн "Байгаль орчны чиглэлээр ажилладаг төрийн бус байгууллагууд "Ногоон сэтгүүл" гаргадаг. Сэтгүүлийн хамгийн муу мэдээнд УИХ-ын гишүүдийн дэмжлэгтэйгээр 273 чоно авласан явдал орно. Хүссэн хүсээгүй байгаль эх хариугаа авна. Өнөөдөр Герман, Польш зэрэг улсуудад чоно нутагшуулах ажил хийгдэж байна. Эдгээр улсууд нэг хэсэг туйлширч чоноо авласан гэм хорыг асар их хөрөнгөөр хийлээ" гэсэн юм. БОАЖЯ-ны ахлах мэргэжилтэн Б.Доржготов "Орон нутгийн удирдлага зохион байгуулсан юм билээ. Гэхдээ ав хоморгын хэр хэмжээ хэтрэхээсээ аллага болдог л доо. Түүний л тод жишээ боллоо. Монгол Улсын хууль тогтоомжинд чоно алахыг хориогүй. Бас хэдийг агнаж болно, болохгүй гэсэн хязгаар байдаггүй дээ. Өнгөрсөн жил цагаан зээр шүлхийтээд зүүн гурван аймагт хорио цээр тогтооход хүрсэн. Тийм учраас Дорнод, Хэнтий, Сүхбаатар аймгийн тал хээрийн сумдад чоно авлахыг хориглосон. УИХ-ын зарим гишүүд саарал чоныг хамгаалах хууль гаргана гэдэг ч биелэгдээгүй" гэсэн юм.

УИХ-ын гишүүн Г.Баярсайхан "Ж.Энхбаяр гишүүн ан амьтан, байгаль хамгаалах талаар хамгийн их ярьдаг хүн шүү дээ. Их харамсалтай, эмгэнэлтэй санагдсан. Миний хувьд түүнийг Байгаль орчны байнгын хорооноос хөөх санал тавина. Надтай бүр чоно хамгаалах талаар ярьж байсан санагдана. Нэг гартаа буу барьчихаад ан амьтан хамгаалах талаар ярьдаг улстөрчдийг яалтай билээ" гэв.

Яруу найрагч Ж.Баяржаргал "Монголчууд дээд тэнгэрээс заяатай Бөртэ чоно, Гоо маралын удам гэдэг шүү. Тэгээд язгуурын шүтээнээ буудаад байгаа хүмүүсийн үр хүүхдэд муу зүйл болно. Дэлхий нийтээрээ ан амьтан хамгаалах талаар ярьж байхад аймшигтай аллага хийлээ дээ" хэмээн харамсан өгүүлсэн юм. Энэ мэтчилэн олон хүнтэй ярилцахад харамсах, халаглах өнгөөр ярьж байв.

Энэхүү ав хоморгыг зохион байгуулсан УИХ-ын гишүүн Ц.Дашдоржтой холбогдоход "Би бол чоно алахыг таашаадаггүй л дээ. Гэхдээ манай аймагт чоно замбараагүй өссөн. Тийм учраас УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбаяртай нийлэн ав хоморго зохион байгуулсан. Их амжилттай боллоо. Тэр алсан чоныг нь хүмүүс аваад явчихдаг гэсэн. Чонын барьсан малын үнийг хэн төлөх вэ. Алах нь зөв" гэлээ.

Малчдын малыг барьсан хэрэгт холбогдсон 273 чоно хоолны төлбөр тооцоогоо ийнхүү амиараа төлсөн байна. Уг нь монголчуудаа хонь мал муулахдаа хүртэл хүүхэд багачуулд харуулдаггүй сэн. Гэтэл Говь-Алтай аймгийн удирдлага төв талбайдаа цус нөжтэй чоно үзүүллээ. Өнгөрсөн жил ч гэсэн 70 чоно авласан юм билээ. Ингээд энэ аймаг чоногүй болж байх шиг байна.

Тэрхүү аллагыг харсан хүмүүсийн яриагаар "Яг л дайн байлдаанд орж байгаа юм шиг өргөн фронтоор самнасан. Хүчит техник, байлдааны зориулалт бүхий буу зэвсэгтэй тулаанд байгаль ээжийн бүтээл амь тэмцэн гасалж байлаа. Цус үзсэн иргэд ямар их хөөрсөн гэж санана" гэсэн юм. Хэдэн зууны турш тал нутагт хүн, мал, чоно гурав зохицон амьдарсаар ирсэн. Өдгөө малаа мотоциклиор маллаж, зурагтаас харц салгахаа байсан малчдын хариулгагүй малыг шоглосны төлөө чонотой дайн зарлаад байна.

Дээр үеийн малчид "Чонотой газар малаа өсгө" гэдэг сэн. Энэ нь малчин, чоно хоёрын ур ухааныг шалгасан өвгөдийн гэрээслэл байв. Чихрээ булаалгасан хүүхэд шиг өнөө цагийн малчид "Чоно алж өгөөч" гэж УИХ-ын гишүүдэд хандах болсон. Цаадуул нь саймшрах, сонгуулийн оноо цуглуулах гээд чоныг үр үндсээр нь устгах, аллагыг зохион байгуулах болсон. Ав хоморгод оролцсон гэх нэрийн дор бэлэн мөнгө тараагаад л.

УИХ-ын гишүүн Ц.Дашдорж чоно алах дургүй ч малчдаас оноо цуглуулахын тулд 273 чоно алахад хөрөнгө мөнгө гаргасан гэдгээ нуугаагүй юм. Нөгөөтэйгүүр Говь-Алтай аймгийн Засаг даргын Тамгын газар хоёр машины тэвш дүүрэн 273 чоноо яах вэ. Хотоос ирээд авчихдаг гэж байна. Тэгэхээр энэ чоно Хятад улс руу гарна гэсэн үг. Хятадын цагаан сараар нэг нэгэндээ чоно бэлэглэх шиг том бэлэг байдаггүй гэнэ. Цагаан сарын үеэр нь нэг хөлдүү чоно сая төгрөг хүрдэг гэсэн. Тэгэхээр Говь-Алтай аймгийн иргэд Хятадын баячуулын цагаан сарын бэлгийг бэлдэж байгаа юм.

Дэлхийн байгаль хамгаалах конвенцид ан амьтны эд эрхтэн хил дамжуулан гаргах хориотой. Гэсэн хэдий ч манайхан ил далд гаргаад сурчихсан гэнэ лээ. Тэгээд ч 273 чоныг дотоодын зах зээлд борлуулах боломжгүй юм билээ. Дэлхийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулдаг олон байгууллага энэхүү анг илт буруушааж байгаа юм. Эдгээр байгууллагууд ангийн үсээр хийсэн хувцас өмссөн эрхмүүдийг ч таашаадаггүй.

Нэг хоёр сонирхолтой жишээ татъя. 1980 оны дундуур Английн Лондон хотод жоомыг хүчтэй хороор устгаж байгааг эсэргүүцсэн цуглаан болсон юм байна. Тэдгээр иргэд "Жоомыг үржих орчин, нөхцөлийг өөрсдөө бүрдүүлчихээд хүчтэй хороор алах буруу" гэсэн байгаа юм. "Соц" нийгмийн үед манай циркчид Финланд улсад тоглох гэтэл үзэгчид эсэргүүцсэн байдаг. Тэмээг хамраас нь буйлласныг "Амьтан тарчлаасан яргалал" гэж үзсэн гэдэг.

Хятадын тариаланчид тариа будаагаа хамгаалах гээд бор шувуугаа устган ямар хор хохирол амссаныг түүх гэрчилнэ. Монголчууд хэдэн жилийн дараа чоноо устгачихаад хэрхэн үржүүлэх талаар ярих вий дээ. Энэ хүчирхэг, хийморьтой амьтан байгалийн цэвэрлэгчийн үүргийг гүйцэтгэдэг. Тэр болгон мал руу дайраад байдаггүй. Яруу найрагч Ай.Төмөр-Очир "Манай нутгийн чоно махнаас гарч чадахгүй ч малаа цочоохгүй жудагтай" гэсэн удаатай. Ан амьтан ховордоод ирэхээр л хонь мал руу гэтдэг юм гэнэ лээ.

Амьд гарахын төлөө борвио тэнийлгэн зүтгэж яваа чонын араас зэрлэг цэнгэлд дуртай залуус яасан их давхилдана вэ. Тэд амьд гарахын төлөө, амьдрахын төлөө чоно шиг зүтгэж үзсэн гэж үү. Өнөөгийн залуус ан амьтныг үзэн яддаг болсон юм болов уу, үзэн яддаг учраас үзсэн даруйдаа устгадаг болоо юу гэсэн асуултууд аандаа урган гарах юм.

Т.ЦОГТ-ЭРДЭНЭ

Иргэд 273 чоно авлаад элэг доог хийжээ
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (3)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
Харсан амьтан бүхнээ алж, алсан бүхнээ түүхийгээр нь залгидаг ховдог шунахай, таарсан газар болгоноо авч , авсан бүхнээ харийн доншуурчдад хямдхан зардаг урвагч дайсан, нялх нярайн үнэр нь ч бүрэн арилаагүй шахуу бяцхан охидоор зугаагаа гаргадаг хүний үнэргүй олигархууд авилгачид зэрлэгүүд цээрлэлээ хүртэх болтугай АМЬД БҮХЭН СҮНСТЭЙ АМЬГҮЙ БҮХЭН ЭЗЭНТЭЙ ҮЙЛ БҮГД ҮРТЭЙ ҮЙЛДСЭН БҮГД ХАРИУТАЙ

2012-03-03 | 21:03:17 | 202.126.91.133 |

Зочин
энэ 2 дурак болон тэдний гар хөл болж хөөрхий тэр амьтдыг алсан хүмүүс бүгд гэсгээл хүртэг. амьдрах гэж яваа байгалийн амьтныг алж, дээр нь элэг доог болгож яах нь вэ дээ... амьтны ч л гэсэн тэрний халуун амь, нартай өдөр, сратай шөнө, хоолтой хоолгүй өдөр... яаж байгаам бд малнуудаа. та нар сайнаа үзэхгүй ээ... шөнө болгон тэр чононуудын сүлд сүнс та нарыг хоргоон тарчлааг.... дур гутав...

2011-12-06 | 18:07:39 | 194.98.114.65 |

Зочин
ìóó ¸ð áîëæýý ãîâüàëòàé àéìàãò èðýõ æèë òàõàë ãàé ãàìøèã èðýõ íü

2011-12-05 | 14:43:23 | 202.179.10.94 |