УИХ-ын сонгуулийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах ЗТБХБ-ын сайд Х.Баттулгын санал Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хурал дээр унасан байна.

Түүний саналд архи тамхи, согтууруулах, мансууруулах бодис үйлдвэрлэдэг, борлуулдаг, зуучилдаг хүнийг УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшихийг нь хязгаарлах тухай заажээ.

Дөнгөж сая байнгын хороон дээр санал хураах ёстой байтал Төрийн байгуулалтын байнгын хороон дарга Сүхбаатар гишүүн төслийг танилцуулж, санал хураалгүй шууд унагажээ.

Статистикийн мэдээллээс үзэхэд согтууруулах ундааны үйлдвэрлэл, импортын хэмжээ нь хүн амын хэрэглээний зохих түвшингээс хэт давж, улс орны хүн ам, удмын сангийн аюулгүй байдалд сөргөөр нөлөөлөхүйц хэмжээнд хүрчээ. Тиймээс архины хэрэглээнд төрийн цогц хяналт үгүйлэгдэж буй юм.

Монгол улс сүүлийн таван жилд 173.5 сая литр согтууруулах ундаа үйлдвэрлэжээ. Аливаа улс оронд жилд нэг хүнд ногдох архины хэмжээ 8-9 литр болоход л үндэсний хэмжээнд аюул учирлаа гэж үздэг. Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын судалгаагаар манай улсын нэг хүнд жилд 28 литр архи оногдож, 270 хүнд нэг архи борлуулдаг дэлгүүр оногддог болсон нь дэлхийн ямар ч улстай харьцуулшгүй өндөр байна. ДЭМБ-ын манай улсын 5 хүний нэг нь архинд донтох эмгэгтэн болсон гэсэн судалгааг ч гаргажээ.

Судалгаагаар Монгол улсад хүн амын дунд архи хэтрүүлэн хэрэглэгчдийн тоо 2005 онд 10.8 хувь байсан бол 2009 онд 27.4, 2011 онд 55.2 хувь болж нэмэгджээ. Манай улсын насанд хүрэгсэдийн 55.2 хувь нь архийг хэтрүүлэн хэрэглэж, жилдээ 140 мянган хүн эрүүлжүүлэгддэг, архинд донтох эмгэгээ эмчлүүлэх шаардлагатай 12 мянган хүн байгаа гэж наркологийн судалгаанд дурьджээ. Архидалтын улмаас золгүй тохиолдлоор жилдээ 1000 орчим хүн хорвоогоос цаг бусаар буцдаг гэсэн тоо байна.

Хордлогын яаралтай тусламжийн үндэсний төвийн албан ёсны мэдээ баримтаас үзэхэд сүүлийн таван жилд, жил бүр архины цочмог хордлого бүхий 180-200 өвчтөн ирж тусламж авч байгаагийн зургаан хувь нь нас барсан байна.

Дээр дурьдсан тоо баримтыг хараад манай улс архинд живээд буйг мэдэж болно. Өнөөдөр архины үйлдвэр манай улсад хамгийн их ашиг орлоготой үйлдвэрлэл болоод байна. Зөвхөн Нийслэлийн хэмжээнд архи согтууруулах ундаа худалдан борлуулдаг 3682 аж ахуй нэгж байдаг.

Ард түмнээ ийм хор хөнөөлд түлхэж буй энэ төрлийн бизнес эрхлэгчид гэвч УИХ-д нэр дэвшиж, сонгогдчихоод “шудрага үнэн” ярьж суух нь ариун явдал болох уу. Өөрөөр хэлбэл архи, тамхи үйлдвэрлэгчдийг Монгол Улсын Их Хурлын сонгуульд нэр дэвших эрхийг нь хязгаарлахыг үндэсний эрх ашиг шаардаж буй юм.

Харамсалтай нь энэхүү хуулийн төсөл байнгын хороон дээр ч дэмжигдэж чадсангүй буцлаа. Одоо Х.Баттулга сайд УИХ-ын нэгдсэн чуулганы хуралдаан дээр энэхүү төслөө танилцуулах боломж л үлдээд буй юм.

О.Ариунбилэг

Архи, тамхи үйлдвэрлэгчид УИХ-д нэр дэвшихийг хязгаарлах заалт дэмжигдсэнгүй
Tweet
Bolod.mn