Монголд хэн ямар шашин шүтэх нь хэнд ч падлий байхгүй. Нэг хэсэг нь гандан дээр мөргөл үйлдэж, нөгөө хэсэг нь христын сүмд залбирч, зарим нь бөө удган дагаж, тэр ч бүү хэл морман, мүүний шашинт улс төрчид өдрөөс өдөрт олширч, монгол эрчүүд хөтлөлцөж, үүргэвч үүрээд гадны шашин сурталчилдаг болсон. Монгол Улсын Үндсэн хуулинд хэн ямар шашин шүтэх нь чөлөөтэй гэдэг заалт байгаа учраас хэнийг ч буруутгах арга байхгүй. Гэхдээ сүүлийн үед Монголын бурхан шашинтнуудын дунд томоохон хагарал гарч, дундаас нь харийн ноёд ашиг хонжоо хайж, энэ асуудал Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдалд ч заналхийлж байгааг олон хүн анхааруулж байна.

ЧОЙ ХАМБЫН ЦОЧМОГ ШИЙДВЭР
Монголын бурхан шашинтны төв Гандантэгчилэн хийдийн тэргүүн хамба Чойжамц хэдхэн хоногийн өмнө 9-р богд Жавзундамбыг Монголын бурхан шашны тэргүүнээр өргөмжилсөн. Гэнэтхэн зарласан энэ ёслолын ажиллагаа даруухан болж, монгол хэл, ёс зан заншил мэдэхгүй, өндөр настай өвгөн буурал Монголын бурханы шашныг тэргүүлэх болов. Үнэндээ 9-р богдын талаар Монголчууд тун нимгэн мэдлэгтэй. Энэ хүнийг хэн Богдоор өргөмжилсөн, хаана, хэзээ төрснийг ч монголын сүсэгтэн олон төдийлөн сайн мэддэггүй. Тэгвэл Халх Монголын 9-р дүрийн Жавзандамба Жамбалнамдол Чойжижанцан гэгч энэ хүн Түвдийн Үй муж дахь Лхасын хойд Томсик гэх газар 1932 он буюу 16-р жарны усан бич жил Рало омгийн Лувсанжамбал ба Янжинлхам хоёрын айлын ганц хүү болон мэндэлжээ.Түүний ээж Янжинлхам нь ганц хүү төрүүлсэн аж. Түүнийг эхийн хэвлийд байх үед нь Гандан хийдийн ширээт хамба Тэхор Жамбачойдог ринбүүчи урьдчилан зөгнөж Сономдаржай гэсэн нэр хайрлажээ. Түүнчлэн Гараг Ёнзон ринбүүчи түүнийг Жамъян Цоржийн хойд дүр болохыг мэргэлж, Түвд улсын мэргэн зөнч Найчүн чойжон үүнийг мөн адил хүлээн зөвшөөрч “Энэ бол миний Жамьян намхай норов” хэмээн Жамъян цоржийн хувилгаан мөн гэж баталсан гэнэ. Мэргэ, төлгийн дагуу хутагтыг дөрвөн настай байхад нь Жалцав Радэн ринбүүчи түүнийг 8 дахь Халх Жавзандамба хутагтын хойд дүр болохыг хүлээн зөвшөөрч, тодруулжээ.Гэвч энэ үед Түвдийн ард түмэн,Түвд соёл онц чухал түүхэн уулзварт ирсэнтэй холбогдон Түвд улсад тааламжгүй байдал үүссэн учир Түвд Монгол засгийн газрууд уламжлалалаар ширээнд залах ёслолыг хийж чадаагүй аж. Түвдэд 1959 онд Хятадын засаглал ноёрхолын их өөрчлөлтүүд гарсан учир 28 насандаа Балба руу дүрвэн гарч Энэтхэг Балба улсын хилийн зааг болох Валүн гэгч газарт нэг жил суун тэндээс Энэтхэг рүү дүрвэн гарсан гэнэ. Богд гэгээнтэн Пандэлинд суурьших үедээ шашин номын их хэргийн дашрамд өөрийн сонирхол авъас билгийн үүдэл болж театрын урлагыг цагаач ард иргэдэд гүр дууллыг засан хөтлөж дуулах баг хүмүүсийг бэлджээ.Хожим гэгээнтэн Дарамсала хотод суурьших үед ч жил тутам тэдгээр баг хүмүүс очиж Мил богдын гүр болон өөр бусад дууллыг хөтлүүлэн Түвдийн цагаачдын дундах театрт зохиогддог тэмцээн уралдаанд оролцдог болжээ.
Тэрбээр 1986 онд 43 настайдаа Түвдэд эргэн ирсэн ба Түвдийн өөртөө засах улсын бодлогын дагуу Дагдан Чойдэ хийдийг удирдлагандаа авч, Хятадын засгийн газрын зөвшөөрлийн дагуу хийдийн лам нарыг цуглуулан хийдэд суулгаж , хуучин уламжлалыг сэргээсэн байна. Дээрхийн гэгээн 14-р Далай лам 1990 онд Майнпад дахь Түвдийн сууринд айлчлахдаа 59 настай Жавзандамба гэгээнтэй уулзаж ширээнд залах албан ёсны ёслол хийх талаар мэдэгджээ. Далай ламтай ойр дотно холбоотой бололтой юм. Тэрбээр 9-р богд Дээрхийн гэгээн 14-р Далай ламын урт удаан наслахыш ерөөж, хэд хэдэн алтан бурхан бүтээж байсан гэнэ. Түүний талаарх мэдээлэл тун хомс
Энэ хүний талаар Монголчууд 1991 онд л анх сонссон байх юм. Түвдийн засгийн газрын шашин соёлын яамны сайд Галсан иш 1991 онд Монголд айлчилж, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч П.Очирбат болон бусад өндөр албан тушаалын хүмүүстэй уулзах үедээ шашны уламжлал сэргэж байгаа энэ цагт Жавзан дамбын хойд дүрийг ойрын хугацаанд Монголд уриваас зүйтэй гэж ятгаж байжээ. Гэвч 9-р Богд 2010 онд л манай улсад анх ирж, өнгөрсөн долдугаар сард Монгол улсын иргэн болжээ. 9-р богдын бие чилээрхүү, сандал дээрээ ч түшүүлж байж залардаг, монгол хэл ёс заншил мэддэггүй хэмээн лам нар ярьж байна. Түүнийг Монголын бурхан шашины тэргүүнээр залсныг сайшаах хүн ховор. Тэр ч бүү хэл “Их Хүрээ” хийдийн тэргүүн хамба З.Санждорж “Монголын Бурхан шашинтны төвийн тэргүүн лам нарын зөвлөл хуралдаж, шашны тэргүүнээ сон¬годог. Гэтэл Чой хамба ганцаараа ийм шийдвэр гаргасан нь Төр, сүм хийдийн харилцааны тухай хуулийг ноцтой зөрчлөө” хэмээн Захиргааны хэргийн шүүхэд гомдол гаргажээ.

ДАЛАЙ ЛАМЫН ХОЙД ДҮР БА ГЭНЭТИЙН АЙЛЧЛАЛ
Дээрхийн гэгээн XIV Да¬лай ламын хойд дүрээр есөн настай Монгол хүү тодорсон тухай мэдээлэл хэдхэн хоногийн өмнө бас л цацагдсан. Энэ мэдээлэл гарсны дараа 9-р богдыг Монголын бурхан шашны тэргүүнээр залж, бас л энэ ёслолын тухай мэдээлэл гарч амжаагүй шахам байхад Далай лам Монгол улсад гэнэтхэн айлчлав. Далай лам “Миний хойд дүр яаж тод¬рохоос Төвдийн цаашдын хувь заяа хамаарна. Намайг жанч халсны дараа Хятадын Зас¬гийн газраас өөрийн хүнийг XV Далай ламаар тодруу¬лах вий гэсэн бол¬гоомж-лол бидэнд бий. Ингэх аваас Төвдийн асуудал бүд¬гэрч, бүгд Төвдийг мартах буй заа. Тиймээс би амьд ахуй¬даа хойд дүрээ тод¬руулж болох юм. Уламжлалт зан заншилд үл нийцэх ч ингэ¬хээс өөр аргагүй” гэж хэлсэн нь дэлхий нийтийн анхаарлыг татаж байгаа. Тиймээс Монголд өрнөж байгаа үйл явдал, бурхан шашинтны төв Гандантэгчлэн хийдэд болж байгаа шинэ өөрчлөлтүүд олны анхарлыг ч бас татаж байна. Ялангуяа Түвдийн асуудал, Далай ламын мэдэгдлүүдэд цочмог ханддаг Хятадууд энэ мэдээллүүдийг тун нухацтай авч үзэж байгаа гэнэ. Харин улс төрчид Монголын бурхан шашинтнуудын дундах маргаан, шинэ томилгоо, гэнэтийн айлчлал зэргээс болгоомжилж байгаа юм. Энэ нь ч аргагүй.

ДАЛАЙ ЛАМЫН ХОЙД ДҮРИЙН БҮРХЭГ ХУВЬ ЗАЯА
Далай лам урьд нь өөрийнхөө хойд дүрийг мөн л тодруулж байжээ. Одоогоос арав гаруй жилийн өмнө буюу 1990-ээд онд XI Пан¬чин лам, зургаан настай Гэдүн Чокэй Няма-г өөрийнхөө хойд дүрээр тодруулсан байна. Гэвч Хятадын эрх баригчид түүний хойд дүрийг хү¬лээн зөв¬шөө¬рсөнгүй. Хамгийн аймшигтай нь Далай ламын хойд дүрээр тодорсон Гэдүн Чокэй Няма 1995 онд гэр бүлийнхээ хамтаар ор сураггүй алга болсон юм. Үүний дараа 2000 онд Хятадууд XI Панчин ламыг дахин тодруулж, шинээр тодорсон Панчин лам Бээжинтэй хамт¬ран ажил¬лахаа амлаж, Төв¬дийн шашны эрх мэд¬лийг гартаа авчээ. Үү¬нийг Төвдөөс дүрвэсэн ца¬гаач иргэд Хята¬дын эрх баригчдын Төвд дэх эрх мэдлээ бэхжүүлж, Төв¬дийн ард түмний дунд Да¬лай ла¬мын нэр нөлөөг буу¬руулах гэсэн далд бодлого гэж үзэж, Хятадын Засгийн газарт эсэргүүцэл илэр¬хийлж бай¬жээ. Үүнээс болж Далай лам өөрийнхөө хойд дүрийг амьд ахуйдаа тодруулахаар эртнээс зэхэж байсан хэрэг.

ДАЛАЙ ЛАМЫН МЭДЭГДЭЛ БА ХЯТАДУУДЫН ДУРГҮЙЦЭЛ
XV Далай лам, Дээрхийн гэгээнтэн Далай багш манай улсад айлчлахынхаа өмнөхөн Японд айлчилсан. Тэрбээр Японоос наашаа шууд ирсэн аж. Гэхдээ Далай лам Японы хэвлэлүүдэд тун ноцтой ярилцлага өгсөн нь бас л дэлхий нийтийн анхаарлыг татаж байна. Далай лам Хятадууд Түвдэд соёлын устгал хийна. Сүүлийн үед Түвдийн лам нар эрх чөлөө, үндэс угсааныхаа төлөө эсэргүүцлийн хөдөлгөөндөө өөрсдийгөө шатаах маягийн тэмцлийн хурц хэлбэрийг сонгож байгаа. Хятадуудыг эсэргүүцсэн 11 лам өөрийгөө шатааж, амиа золиосоллоо. Энэхүү 11 ламын сүүлийн хоёр нь залуу гэлэнмаа нар байсан юм. Тэдгээр яс үндэс, соёл уламжлал, эрх чөлөөнийхөө төлөө амь насаа өргөж буй залуусын амийг Хятад улс хариуцах ёстой бөгөөд Түвдэд олон жилийн турш хийж буй соёлын хувьсгал нэртэй хэлмэгдүүлэлт, яс үндсээр нь уусгах бодлогоо зогсоох хэрэгтэй” хэмээн мэдэгджээ. Хятад, Далай лам хоёрын зөрчлийг улам бүр хурцатгасан энэ мэдээлэлд хятадууд тун их эмзэглэж байгаа юм.

ГАДААД ХАРИЛЦААНЫ САЙД Г.ЗАНДАНШАТАР ДАЛАЙ ЛАМТАЙ ХУВИЙН УУЛЗАЛТ ХИЙЖ, РОМЫН ПАПЫН ГАРЫГ ҮНСЭЖ, ОЛНЫ ДУРГҮЙГ ХҮРГЭЖ БАЙНА
Монгол улсад хэн ямар шашин шүтэх нь хэнд ч хамаагүй. Гэхдээ Монгол Улсыг удирдаж, төрийг төлөөлж яваа хүмүүс хаана ямар алхам хийх, хэнтэй юу ярихаа, яаж хөдлөхөө хүртэл бодож тунгаадаг байхгүй бол горьгүй нь. Ялангуяа ГХЯ-ны сайдын хувьд энэ асуудал бүр ч хамааралтай болж таарч байна. Саяхан Ерөнхийлөгч Ц.Эл¬бэг¬дорж Бүгд Найрамдах Итали Улс (БНИУ), Вати¬каны улс, Бүгд найрамдах Хорват улсад айлч¬ла¬сан. Италид айлчлах айлчлалын бүрэлдэхүүнд УИХ-ын ги¬шүүн, Гадаад харил¬цаа¬ны сайд Г.Занданшатар, Монгол Улсаас Итали улсад хавсран суугаа эл¬чин сайд Ж.Энхсайхан, УИХ-ын гишүүн С.Баяр, Д.Зоригт, ХХАХҮ-ийн сайд Т.Бадамжунай, Ган¬дан¬тэгчинлэн хийдийн тэргүүн хамба Д.Чой¬жамц, Ерөнхийлөгчийн Гадаад бодлогын зөвлөх Л.Пүрэвсүрэн нарын ал¬баны хүмүүс оролцжээ. Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийг Ватикан Улсад зочилж, Ромын Пап Гэгээн хутагт XVI Бенедикттэй уулзах үед Гадаад харилцааны сайд Г.Занданшатар гарыг нь үнсэж, шашин номд элэгтэй хүн гэдгээ харуулсан. Гэхдээ уламжлал, ёс заншилаа бодсон ч, шашин шүтлэг, албан тушаал, улс орныхоо нэрийг бодсон ч түүний энэ үйлдэл тун зохимжгүй харагдсан нь мэдээж. Тэр ч яахав. Гэхдээ манай Гадаад харилцааны сайдд Ромын папыг бус харин Далай ламыг шүтдэг гэдгийг урд хөрш хятадууд аль эрт олоод мэдчихэж. Баянхонгороос нэр дэвшиж, улс төрд орж ирсэн Гадаад харилцааны сайд Баянхонгорын нэр нөлөөтэй эрхмүүдийг дагуулан Далай ламтай нууцаар уулзаж, адис хүртснийг нь ч тэд мэдэж байгаа. Гэхдээ хятадууд энэ айлчлалыг хувийн аялал, нэг хүний шашин шүтлэгийн асуудал гэж огтхон ч хүлээж авахгүй байгаагаа ил тод илэрхийлж, дургүйцлээ нуухгүй Монгол улсад элдэв бичиг цаас шидэж эхэлжээ. Жижигхэн Монголын Гадаад харилцааны сайдыг бүү хэл дэлхийд нэр нөлөөтэйгээрээ алдартай АНУ-ын Ерөнхийлөгчийг ч хятадууд эсэргүүцэж, Далай ламыг дэмжиж байна гэж шүүмжилдэг улс. Далай ламыг АНУ-д айлчлах үеэр Хятадын Коммунист Намын Төв Хорооны Нэгдмэл фронтын хэлтсийн орлогч эрхлэгч Жу Вэйцюнь хэвлэлийн хурал хийж, “АНУ-ын Ерөнхийлөгч Барак Обама Түвдийн буддын шашинтнуудын тэргүүн Далай ламтай уулзвал Хятад-Америкийн харилцаан дахь итгэлцлийг бусниулна. Тийм уулзалт ухаалаг бус, ашиггүй” байх бөгөөд “Хятад, АНУ-ын харилцааны улс төрийн суурийг ноцтой эвдэж болох” гэж ил тод заналхийлэх аясаар мэдэгдэл хийж байсныг бүгд мэдэж байгаа. Бээжин Далай ламыг гадаадын удирдагчидтай уулзахыг ямагт эсэргүүцдэг, мөн түүнийг нутагтаа ирүүлсэн орнуудад эсэргүүцэл илэрхийлдэг. Хятадын эрх баригчид Түвдийн буддын шашинтнуудын тэргүүнийг улс орныг хагалан хуваахад чиглэсэн үйл ажиллагаа явуулж буй салан тусгаарлагч гэж үздгийг бүгд мэднэ. Тиймээс Монголд өрнөж байгаа Далай лам, бурханы шашинтай холбоотой үйл явдлууд Үндэсний аюулгүй байдлын хэмжээнд хүртэл асуудлыг хурцатгах бий гэсэн болгоомжлолыг олон хүнд төрүүлж байна.

shudarga

9-р богдыг Бурхан шашны тэргүүнээр залсан Чойжамц хамбыг лам нар Захиргааны хэргийн шүүхэд өгчээ
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (4)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
ene setguulch uneheer teneg hun yum ene niitlel deer panchin lama dalai lam hoyriig tusdaa bichcheed neg hun yum shig yariad baihiin hereg deeree 2 tusdaa huvilgaaduud bgaan yum sh dee panchin lama dalai lam hoyr neg baisan yum bol hoyr nertei neg gunstei baij taarna bizdee aan medehgui zuilee medemhiirch bitgii bich olon hunii sanaa bodliig uimruulj niigemd hor bolhiin nemer sh dee undsendee hudlaa yarih gem erguug uurtuu huraaj baimaam shuu dee

2012-10-20 | 10:42:11 | 203.194.115.119 |

Зочин
тоо мэддэггүй сэтгүүлч юм бхда энэ одоо.........насыг зөв бичээчээ.....

2011-11-21 | 19:47:13 | 112.186.90.204 |

Зочин
бие чилээрхүү энэ хүн тэгээд яаж монголын шашны хэргийг удирдах юм бэ? Тэр зөвлөлөөрөө хэлэлцэж байж шийдэх асуудал байсан юм бол яахаараа ганц хүн шийдээд богдоор өргөмжилчихдөг байна тэгээд өргөмжлөөд ч ямар хэрэгтэй юм бэ?

2011-11-21 | 12:47:48 | 202.179.13.189 |

Зочин
МОНГОЛ УЛСАД БӨӨН ГАЙ АВЧРАХААР БАЙНА. ЯАЖ Ч БОДСОН МОНГОЛ ОРОНД МОНГОЛ ХҮН Л ШАШИНЫ ХЭРЭГ УДИРДАХ ЁСТОЙ.

2011-11-17 | 01:20:46 | 85.143.63.155 |

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео