цаг саяхан. Харин сүүлийн жилүүдэд нутаг нэгтнээ харийнханд худалдсан гэмт хэргийн тоо өсч аюулын харанга дэлдэх боллоо.Хуний наймаачдын золиос болсон, ор сураггүй болсон үр хуухэд, хань ижил, ах дүүсийнхээ хойноос шар махтайгаа хатах нэгний яриа сонин, телевизээр байнга гарах болов. Бусдад худалдагдан бие сэтгэлийн зовлон амсч, явахдаа аз дайрч амь мултарсан гэх хун ч нэг биш. Тэдний олонх ар гэрээ тэжээхийн тулд хэн нэгний худал угэнд итгэн хил давсан тухайгаа ярьдаг. Ийм нэгэн хэргийн хохирогч болсон бусгуйтэй ярилцсан юм. Тэрбээр садан гэх эгч нь Булган дээл, гутлын наймаа хийе" гэж Макао руу дагуулж явсан аж. Нэрээ нууцлахыг хүссэн бүсгүйн яриаг хургэж байна.

-Яаж яваад хүний наймааны золиос болсон юм бэ?

-Манай хамаатны эгч "Хоёулаа наймаа хийж мөнгөтөй больё" гэхээр нь зөвшөөрсөн. Түүнээс аав. ээж хоёр маань боломжийн ажил хийдэг, дажгүй аыьдралтай . Тэр эгч байсхийгээд л гадагшаа явж наймаа хийж, мөнгө их олдог хүн. Аав, ээжээр хэдий болтол тэжээлгэх вэ, амьдралаа өөрөө зохицуулья гэж бодсон учраас зөвшөөрсөн.

-Төрөл садны чинь хүн бусдад худалдлаа гэж үү?

-Тэр эгч надад "Найзууд маань шубны наймаа хийдэг. Одоо явах гэж байгаа, чи цуг явбал зардлыг чинь би даана мөнгөнд санаа зоволтгүй" гэсэн. Би ярьсныг нь гэрийнхнээсээ тас нуусан. Аавын талын хамаатан, жилд ганц удаа л манайд ирдэг юм. Түүнийг манайд ирэхэд гэрийнхэн эзгүй байж таарсан. Гоё булган дээлтэй болно гэхээс өөрийг бодоогүй юм.

-Макао явах саналыг хэзээ хэлсэн бэ?

-Манайд ирснээсээ хойш сарын дараа над руу ярихдаа "Бээжин яваад ирлээ гэсэн. Тэгээд "Намайг наймаа хийж мөнгөтэй болоод "Сарны титэм"-д лангуутай бол" гэж хэлсэн. Төрөл садны хүн тийм санал тавихад хүний наймаа гэх бодол ерөөсөө төрөөгүй. Энэ талаар боддог ч үгүй байсан. Аав, ээж хоёрыг явсны дараахан арваннэгдүгээр сарын эхээр Макао руу явсан. Тэнд очоод хоёр хоног буудлаас ч гараагүй. Дэлгүүр рүү хэзээ явах вэ гэсэн чинь "Хүн мөнгө авчирч өгнө. Хоёулаа тэр болтол сайн унтаж амрах хэрэгтэй" гэж хэлсэн. Гэтэл бараг долоо хоносны дараа дахиж таван охин ирсэн. Тэднийг эгч "манай дүү нар" гэсэн. Дараань нэг өрөөнд оруулж, бичиг баримт хурааж авахад л юунд орооцолдсоноо мэдсэн дээ. Бидэнд юу ч тайлбарлахгүй хорьж байсан юм.

-Сүүлд ирсэн охид бас юу ч мэдээгүй байсан уу?

-Тэднийг "Гоо сайхны сургалтад хамруулна" гэж авчирсан гэсэн. Яах гэж ирснээ мэдсэнийхээ дараа айж сандран, уйлахаас цаашгүй байлаа. Биднийг буудалд цоожлоод орой л хоол өгдөг. Би хамаатны эгчтэй уулзах гэж үзсэн боловч бүтээгүй.

-Тэр эгч чинь хаачсан хэрэг вэ. Өөр ямар хүмүүс байсан бэ?

-Хамаатны эгч удалгүй Монгол руу явсан гэж сонссон. Наймаа хийдэггүй юм билээ. Хонгконгт биеэ үнэлдэг. Заримдаа Бээжингээс бараа зөөж Монголд худалддаг байсан юм билээ. Гайтай тэр өдөр гэрт ирэхэд би таарч намайг олзолсон. Намайг дагуулж дэлгүүр хэсч, үнэтэй ресторанд хоол идээд, гоо сайханд ор гэж мөнгө өгөхөөр нь хууртсан. Биднийг Макаод амьдардаг Нарнаа гэдэг эмэгтэй хянаж байсан. Макаогоос биднийг Хонгконг руу авч яваад лагерь шиг газар байрлуулсан. Тэнд хүнтэй харилцах ямар ч боломж байхгүй. Харин цуг байсан охидын нэг нь хятад хэл мэддэг ч мэддэг гэдгээ хэнд ч хэлээгүй байсан. Охидоос гурвыг нь хаашаа ч юм авч явахад, би нөгөө хятад хэлтэй охинтой үлдсэн. Бид яаж гарах тухайгаа ярилцсан юм. Хоол зөөдөг хятад залуу арай зөөлөн харвцдаг учраас түүнийг ашиглахаар шийдсэн.

-Тэр залуу тусалсан уу?

-Үнэндээ хятад хэлтэй охины ачаар Монголдоо ирсэн. Хоол зөөдөг залууг өөртөө дасгаж байгаад, хайртай болсон гэж хуурсан юм. Тэр залуу нөгөө охиныг маань оргуулаад Бээжин явсан. Тэднийг зугтааснаас болж биднийг шоронд байгаа юм шиг л хорих болсон. Харин нөгөө охин Бээжин дэх Монголын Элчин сайдын яаманд хандсанаар биднийг хайж олсон юм. Тэгэхэд хятад залуу зам зааж өгсөн гэсэн. Биднийг хорьж байсан хүмүүсийг Хонгконгийн цагдаагаас эрэн сурвалжилж эхэлсэн учраас бид хоёрыг аргагүй эрхэнд үлдээгээд зугтсан юм билээ. Нэг өглөө сэрэхэд хаалга онгорхой байсан. Гэтэл буудлын үйлчлэгч өрөөнийхөө хөлсийг төл гээд бас зовоож эхэлсэн. Бид хоёрыг биеэ үнэлэгч гээд их муухай харилцаж, ариун цэврийн өрөө цэвэрлүүлж байтал цагдаа нар орж ирсэн. Хэрэв тэнд жаахан удсан бол биднийг өөр хүнд худалдах байсан юм. Буудлын эзэн гэх 50 орчим настай эмэгтэй хаашаа ч гаргахгүй. Орой болохоор биднийг хүмүүст өгнө. Тэр үед намайг нэг гадаад хүн байнга авдаг байсан. Түүнээс өмнө би их олон хүний гараар орсон.

-Хэзээ Монголдоо ирсэн бэ. Ирээд хамаатныхаа эгчтэй уулзсан уу?

-Өнгөрсөн оны эхээр ирсэн. Биднийг Хонгконгоос Бээжинд ирэхэд бүх бичиг баримтыг нэг хоногийн дотор гаргаж өгсөн. Монголоос цагдаагийн хоёр хүн очиж биднийг авчирсан. Хамаатны гэх эгчийг цагдаагаас эрэн сурвалжилсан боловч олдоогүй. Намайг урагшаа авч явснаас хойш Монголд бараг ирээгүй гэсэн. Гэрийнхэн нь аав ээжийг минь дарамталж, зүгээр байсан хүүхдийг хэрэгт орууллаа гэж загнасан гэсэн. Би тэр үед хүнтэй бэлгийн харьцаанд орж үзээгүй байсан. Гэтэл булган дээлэнд хууртаж. худалдагдан хүчирхийлүүлж, доромжтуулсандаа үхэн үхтэлээ гомдолтой байна.

-Тэнд охидыг бусдад өгөхдөө ямар нэгэн хамгаалалт хэрэглүүлдэг байсан уу?

-Бэлгэвч хэрэглүүлдэг байсан. Гэхдээ энд ирснийхээ дараа эмчийн үзлэгт орсон. Аз болоход өвчин аваагүй.

-Цуг байсан гурван охиноос сураг байна уу?

-Сураг алдраад удаж байна. Тэр гурвын тухай цагдаа нарт ярьж, олохыг гуйсан. Гэтэл гэрийнхэн нь ч сураглахгүй байгаад их гайхдагюм.

Тэрбээр хуний нудэнд тусахаар сайхан бусгуй бөгөөд ийм явдалтай учирснаас хойш сэтгэл санааны хунд дарамтад орсон нь илэрхий байлаа. Хааяа хатуу ундаа хуртэх болсон талаараа ч нуулгуй ярьсан юм.

-Ийм сайхан бүсгүй, архи уух хэрэг байна уу. Аймшигт үе чинь ард хоцорсон шүү дээ. Амьдралаа сайхнаар төсөөлж эхнээс нь эхэлж болдоггүй юм уу?

-Сайхан үе өнгөрсөөн. Одоо ээж, аав ч тоохоо больсон. Сургуульд орсон боловч хүмүүс надтай юу учирсныг мэдчих байх гэж бодоод гарсан. Одоо хэний ч мэдэхгүй газар очиж амьдаръя гэсэн бодолтой л явдаг. Зовж явсан үеийнхээ зах зухаас л танд ярьлаа. Надад ярихаас аймшигтай байдаг юм. Үхье гэж бодох үе олон байсан ч эх орондоо буцаж очно гэж итгэн, шүд зууж байсан юм шүү.

Тэр бүсгүй ингэж ярьсан.Шүүх цагдаад хандсан нь л энэ болохоос дуугүйхэн нулимсаа арчаад энэ хэрэгт орж дарамтлуулсан, биеэ үнэлж, хүний наймааны золиос болсон хэчнээн ч хүн энэ сүлжээний цаана байгаа юм билээ.Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдорж, Хүн худалдаалахтай тэмцэх тухай хуулийн төслийг өргөн барьсан. Хэрэв энэ хууль батлагдвал хүчээр хүний биеийг үнэлүүлж, наймаалцдаг нь арай багасах болов уу.

Р.САРУУЛТӨГС