гэдэг шиг Євєр монгол нэртэй хэсэг хятадууд Ар Монголын хэвлийд ийм урийг бvрэлдvvлээд хэсэг чимээгvй байсныг ард олон бvv хәл учир мэдэх нэгэн ч таамаглаагvй байх. Харин єнгєрсєн зургадугаар сараас “Бумны нvднээс нуулгvй таван cap тээж” эхлэв. Хэзээ мєдгvй тєрєх болсон улс тєрийн хучний нэр нь эрт тодорсон, нэр нь “Хамуг Монгол”. Шинэ улс тєрийн хучний эцэг талын хятадууд энэ нэрийг болгоосон аж. Мэдээж нєгєє талаас Ц.Шинэбаяр гишvvн, С.Молор-Эрдэнэ нарын санаа бодол байсныг vгуйсгэх аргагvй шvv дээ. За энэ ч яахав, хэр удаан настайг хэлж мэдэхгvй юм, юутай ч улс тєрийн нэгэн хvчин шинээр мэндлэхээр энэ сарын сvvлээр хурлаа товлочихож.

Ил болсон энэ мэт щуугиан дундуур Н.Энхбаярыг амтай бvхэн л муу хэлж, илvv vзсээр байв. Єєрийнх нь телевиз сониноос єєр тvvнийг нэг ч хэвлэл мэдээлэл сайнаар бичиж мэдээлээгvй нь vvнийг гэрчлэх биз. Тиймээс би энэ хэвлэл мэдээллvvдийг сєрж ганцхан удаа магтахыг хичээлээ. Магтах ч гэж дээ, бодит байдлыг сийлэх гэсэн хэрэг. Єнгєрсєн долдугаар сард МАХН-ын нарийн бичгийн дарга нар Н.Энхбаяраас єрх тусгаарлаж, “Муу Н.Энхбаяр олигархиудтайгаа нийлэх гэлээ.

Бид цэвэр улс тєр хийнэ” гэх зэргээр тvvний муу нэрийг улам муутгаж орхиод одсон. Тєд удалгvй намын дэд дарга Ц.Шинэбаяр сонгуульт ажлаа хаяж, мєн удалгvй МАХН-аас татгалзаж байгаагаа зарлав. Энэ хvртэл мэдээж єнєєх Н.Энхбаярыг муучилж, “Ийм амьтныг хэн дагах вә” гэлцэн шагширан бичиж байв.

Гэтэл тарж бутарсны учир “муу нэртэй луу данстай” Н.Энхбаярт байгаагvйг эх
сурвалж дуулгав. Учир нь єнгєрсєн нэгдvгээр сард МАХН-ын нарийн бичгийн дарга асан С.Молор-Эрдэнэтэй Германд хамт сурч байсан Євєр монголын эрдэмтэдтэй уулзан, ар Монголд шинэ улс тєр бий болгож санхvvжvvлэх, аажмаар Н.Энхбаяртай холбож єгєх тухайгаа дуулгасан гэнэ. Нєхцлvvд нь таалагдахын зэрэгцээ асар их мєнгє харагдсан биз. Н.Энхбаярын шинээр эхэлсэн улс тєрийг Хятадын тал руу эргvvлэхээр нарийн бичгийн дарга нар vгсэн тохирч, улмаар дэд дарга Ц.Шинэбаярыг хvртэл эргvvлж чадсан гэх. Євєрмонголчуудын гол санаа нь улс тєрийн туршлагатай тєдийгvй, ард тvмний танил нєхєр Н.Энхбаярын тэмцэлтэй хvч хавсран зvтгэхээр тєлєвлєсєн байжээ.

Харин Н.Энхбаяр євєр-монголчуудтай улс тєр хийхгvй гэдгээ мэдэгдсэн тухай гайгvй гэгээлэг мэдээг эх сурвалж дуулгав. Тиймээс нарийн бичгийн дарга нар нь євєр монголчуудыг сонгох болсон хэмээн vнэн худал нь одоогоор тодорхойгvй зvйл яригдаж байна. Євєр Монгол ч гэж дээ, vнэндээ хятадууд шvv дээ. Н.Энхбаяр гайгvй бэлтэй учраас тэдний мєнгє сонин биш байсан байх. Н.Энхбаяр хятадуудтай улс тєрд орж ирсэн бол алуулах байсан гэх зэргээр сэм ярилцаж сууна. Аль нь ч бай тэр хятадуудыг сонгосонгvйд хамаг учир оршино.

Ойрын эх сурвалжийн дуулгаж байгаагаар бол олон жил Хятадад колончлогдсон євєрлєгчид ар Монголтойгоо нийлж, хvчирхэг гvрнийг бий болгох гэсэн алс хэтийн зорилготой гэнэ vv. Нийтэд бол сайхан санаа санагдана биз. Тийм ч учраас шинэ тєрєх улс тєрийн хvчин “Хамуг Монгол” нэртэй байхаар тохирсон гэх.

Ар Монголд буйраа засаад буй энэ улс тєрийн хувьсгалын гал Євєр монголоос эхтэй байж болно гэдгийг зарим ажиглагчид vзэж буй. Єнгєрсєн тавдугаар сарын 11-нд Баруун Vзэмчин хошууны Хоолтын гол хошууны малчин залуу Мэргэн хятадуудаас газар нутгаа ємгєєлж амьд хаалт болж амиа алдсан. Vvнээс vvдсэн хєдєлгєєн Євєр Монголд єрнєж, улмаар Монгол Улс дахь Хятадын элчин сайдын яамны vvдэнд жагсч гээд багагvй зvйл єрнєж байсныг уншигч та санаж байгаа байх. Эл шуугиан хятад жолоочийг цаазын тавцанд аваачсанаар намдсан. Харин энэ нь зvгээр нэг санаандгvй дэгдсэн хэрэг биш, манайд єрнєєд буй улс тєрийн хувьсгалтай холбоотой гэдгийг ч ажиглагчид єгvvлж байна.

Их бага улс тєрийн намууд, хvчнvvд єрсєн хашгирч л байдаг. Тиймээс бид бvхэн сvvлийн 20 жилд ийм зvйлд ихээхэн дассан учраас ‘Хамуг Монгол”-ыг vл ойшоож буй. Тэгэхээр vvнийг бусад хvчнvvд шиг vзэж хэрхэвч болохгvй шvv гэх ч хvн байна. Юутай ч “Хамуг Монгол”-ын хурал энэ сарын сvvлээр болж, Хамуг Монголын хааныг єргємжилнє. Тэгэхээр Хамаг Монголын хааныг хятадууд тодруулах болж байх шиг. харагдаад байна, юу болох бол…

С.Баяр