-УИХ-ын үйл ажиллагаа завсарлаж, Сонгуулийн хууль гацчихлаа. Сонгууль хаяанд ирсэн энэ өдрүүдэд улстөрчид Сонгуулийн хуулийн талаар юу бодож байгаа бол?

-Сонгуулийн хууль цар хүрээ томтой маргаантай хууль. Мэдээж улс төрийн нам, нэр дэвшигч, УИХ-ын гишүүд өөрсдөө гарч ирэх боломжтой Сонгуулийн хууль батлахыг хүсч байгаа. Үүнийг боож, хаахад хэцүү. Улс төрийн нам, УИХ-ын гишүүн, иргэн хэн нь ч байсан сонгуульд өрсөлдөж байгаа бол гарахыг л бодно. Хэн ч байсан ингэнэ. Ялсан ч, ялаагүй байсан ч ялгаагүй гэж сонгуульд ордог улс төрийн нам, нэр дэвшигч байхгүй.

-Аль ч парламентад өмнөх УИХ-д сууж байсан гишүүд нь цөөхөн үлддэг түүх бий. Тийм болохоор нам болон одоогийн УИХ-ын гишүүдийн дунд ашиг сонирхлын зөрчил үүсээд байна уу?

-Улс төрийн аль ч нам мэдээж ирэх сонгуулиар гарах магадлалтай хүмүүсээ нэр дэвшүүлнэ. Гэхдээ Сонгуулийн хууль батлагдах энэ үед бүрэн эрхээ хэрэгжүүлж байгаа УИХ-ын гишүүн гэдэг маш том давуу тал. Тэдэнд өөрсдөдөө ашигтай хэлбэрээр энэ хуулийг боловсруулж, товчлуур дарах эрх бий. Түүнээс гудамжнаас хэн нэгэн орж ирээд Сонгуулийн хуулийг батлахгүй. Тиймээс давуу эрх нь УИХ тэр дундаа УИХ-ын гишүүдэд байгаа. УИХ-ын гишүүд яаж санал өгөхөөс их зүйл шалтгаална. Тэр нь ч зүй ёсны хэрэг. Бүх дэлхийгээрээ ийм байгаа. Парламентын засаглалд өөрөө хэрэглэх хуулиа өөрөө баталдаг гэх мэт сул тал олон байдаг. Энэ талаар Черчиль нэгэнтээ “Парламентын засаглал тийм сайн засаглалын хэлбэр биш. Гэхдээ өнөөдрийг хүртэл хүн төрөлхтөн үүнээс илүү хувилбарыг бодож олоогүй байна” гэсэн байдаг. Тиймээс хамгийн сайн гэсэн энэ хувилбараараа бид цаашид явахаас өөр аргагүй.

-Энэ хууль яаж батлагдвал танд, яавал Монгол Улсад ашигтай байна вэ?

-24*52 гэсэн мажоритар систем давамгайлсан хэлбэрийг би дэмжиж байгаа. Би АН-ын гишүүн. Энэ хувилбарыг МАН-ынхан дэмжиж байгаа. Би яагаад ингэж байна вэ гэхээр бид нэг юм руу хэт туйлширдаг. Нэг мажоритар муу гэвэл бүгдийг пропорциональ, нэг пропорциональ гэвэл нөгөө рүү шууд шилжүүлэхийг зорьдог. Дэндүү их улстөржсөн энэ үед юмыг багаас нь эхлэх хэрэгтэй. Бидэнд пропорциональ хэлбэрээр сонгуулиа явуулж байсан түүх байхгүй. Тиймээс бид холимог дотроо аль болох эрсдэл багатай хувилбарыг сонгож сонгуулиа явуулах нь зүйтэй. 24 суудлыг намын жагсаалтаар 52 мандатыг мажоритараар явуулаад ирэх дөрвөн жилд ямар өөрчлөлт гарахыг харъя.

Манай намынхан 50 нь намаас 26 нь мажоритараар гээд огцом өөрчлөх гээд байна. Би үүнийг хувь хүнийхээ хувьд дэмжихгүй байгаа. Миний хувьд гарахад 50/26 нь амархан. Яагаад гэвэл би УИХ-д гурван удаа сонгогдож, Ардчилсан хувьсгалд эхнээс нь явсан. Тийм учраас надад ашигтай. Үйлээ үзэж дөрвөн удаа УИХ-д нэр дэвшиж, гурван удаа сонгогдлоо. 2000 оны сонгуулиар би байтугай манай намаас ганцхан Ж.Наранцацралт гарч, бусад нь бүгд унасан. Хувь хүнээ бодвол би бүлгийнхээ шийдвэрийг дэмжмээр байна. Харин улсаа бодвол 50/24-ийг дэмжмээр байна.

-Намуудын одоогийн байдлыг харсан хүмүүс одоо мөрдөгдөж байгаа хуулиараа ирэх сонгууль явах магадлалтай байна гээд байна. Та юу гэж харж байна вэ?

-Тэр байж болно. Тохиролцож чадахгүй бол үйлчилж байгаа хуулиараа л явна. Тэгж явбал надад нэг их харамсаад байх зүйл алга.

-Сонгуулийн уур амьсгал аль хэдийнэ орчихжээ. Та ирэх жил нэр дэвших намын хандивын 50 сая төгрөгөө төлсөн үү?

-Төлсөн. Би намын хандивын мөнгө авдаг асуудлыг дэмждэггүй. Би 1988 оноос хойш өчнөөн жил яс махаа зулгайж, Монголын анхны хувийн бизнес эрхэлсэн 15 хүний нэг. Энэ хугацаанд цуглуулсан хэдэн төгрөг надад бий. Түүнээсээ нарийлаад байх зүйл алга. Гэхдээ нам сонгуульд хүн нэр дэвшүүлэхдээ мөнгө авна гэхээр мөнгөгүй хэрнээ нэр дэвших хүсэлтэй байгаа хүмүүс яах юм бэ. Энэ нь Монгол Улсын 25 насанд хүрсэн иргэн УИХ-ын сонгуульд нэр дэвших эрхтэй хэмээн Үндсэн хуульдаа заасан байхад мөнгөгүй 25 настай хүн нэр дэвших эрхгүй гэсэн шаардлагыг нам тавьж болохгүй. Хүний сонгох, сонгогдох эрхийг ингэж хаах эрх бидэнд байхгүй.

-Танай намын зарим гишүүд үүний эсрэг гарын үсэг цуглуулаад явж байгаа гэсэн. Энэ асуудал юу болсон бэ?

-Би тэрийг дэмжиж гарын үсэг зурсан. Гэхдээ нам мөнгөгүй хэцүү байгаа юм байна лээ. Ингэж мөнгө босгох нь буруу гэж бодож байна.

-Та цаашид намын санхүүжилтийг яаж зохицуулах ёстой гэж бодож байна вэ?

-Улс төрийн намын тухай, Төсвийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах хэрэгтэй. Ингэж дэмжигчдийн хандивын мөнгөөр нам амьдарна гэж байхгүй. Улсын төсөвт намуудыг санхүүжилтийн асуудлыг тусгаж өгөх нь зүйтэй. АН-ын 25 нас хүрсэн гишүүн мөнгөгүй болохоор УИХ-д нэр дэвших эрхгүй байж болохгүй. Ардчиллын төлөө амь нас, халуун цусаа зориулж хувьчлал хийсэн иргэд мөнгөгүй учраас нэр дэвших эрхгүй байж болохгүй.

-УИХ-ын ирэх сонгуульд таныг нэр дэвшихгүй хүүхдээ дэвшүүлэх гэж байгаа гэж сонссон. Үнэн үү?

-Би одоо 58 настай. Ардчилсан социалист хөдөлгөөний анхны дэмжигч гишүүдийн нэг би УИХ-д гурван удаа сууж байлаа. 20 гаруй жил энэ улс төрд явлаа. Би одоо залуучуудыг дэмжмээр байна. Өнөөдөр манай залуучууд өндөр боловсролтой, ухаалаг, улс төрийн болон эдийн засгийн сайн мэдлэгтэй, хүчтэй болсон байна. Би ийм залуучуудыг УИХ-д нэр дэвшүүлэх хэрэгтэй гэж бодож байгаа. Гэхдээ миний насны хүмүүсийг битгий дэвш гэж байгаа юм биш. Аль аль л хэрэгтэй. Миний насны хүмүүс туршлагатай улстөрчид. Гэхдээ бид одоо л энэ залуучуудыг дэмжихгүй бол хэзээ дэмжих юм бэ.

-Залуучуудыг дэмжинэ гэдгийг хүүгээ дэвшүүлнэ гэж ойлгож болох уу?

-Миний хүү одоо 31 настай. Дэлхийн том сургуулиудын нэг Нью-Йоркийн сургуулийг Хөрөнгө оруулалтын санхүүжилтийн чиглэлээр төгссөн. Одоо бидний яриад байгаа Тавантолгойн IPO-ыг гардан хийх гэж байгаа хүн. Манай улсад миний хүү шиг ийм мэргэжил эзэмшсэн хүн байхгүй. Хувийн бизнес хийж, төрийн албанд ч ажиллаж байсан. Одоо нэр дэвшихэд болохгүй гэх газаргүй гэж бодож байна. Ирэх жил 32 нас хүрнэ. Энэ бол эр хүний хувьд ид хийж бүтээх боломжийн нас. Хэрэв хүү маань нэр дэвшинэ гэвэл би өөрөө болиод хүүгээ УИХ-д дэвшүүлнэ. Ирээдүйд улс оронд маань хэрэгтэй зүйл хийх залуу хүн яваг. Би хүүдээ өөрөөсөө илүү итгэдэг. Миний хүү чадна. Хэрвээ миний хүүд УИХ-д нэр дэвших боломж олдохгүй бол би өөрөө дэвшинэ. Надад олдох байлгүй дээ. Ний нуугүй ярихад ийм л бодолтой байна.

-Эцсийн шийд одоогоор гараагүй гэсэн үг үү. Хүүтэйгээ энэ талаар ярилцсан уу?

-Эцсийн шийдвэр хараахан гараагүй байна. Мэдээж хүүтэйгээ энэ талаар ярилцсан. Хүүд маань дэвших боломж олдохгүй бол би өөрөө нэр дэвшинэ. Боломж гардаг л юм бол би хүүгээ дэвшүүлнэ. Залуу хүн яваг. Ирээдүй хэрэгтэй. Би хэдий хүртэл явах вэ дээ. Дахиад хоёр удаагийн УИХ-д л нэр дэвшинэ биз. Гэхдээ би өөрийгөө голж байгаа юм биш. Ямар нэгэн байдлаар залуучуудыг УИХ-д оруулах хэрэгтэй байна. Хэрвээ пропорциональ систем рүү сонгуулийн тогтолцоо шилжвэл ийм залуучуудын улс төрд орох боломж хаагдана. Над мэтийн олон удаа сонгогдож, олонд танигдсан ийм хүмүүсээ сонгоод байх юм бол энэ төр яаж шинэ цусаар сэлбэгдэх юм бэ. Нөгөө л байдаг хэд нь засгийн эрх барина. Тиймээс л хүүгээ нэр дэвшүүлье гэж бодож байна. Ингэвэл би өөрөө улс төрөөс гарна. Хүүд маань боломж олдохгүй бол өнгөрсөн хугацаанд улс оронд хийсэн зүйл, хэлсэн ярьсан зүйл их байгаа болохоор өөрөө нэр дэвшинэ.

-АН энэ сонгуулиар залуучуудыг нэр дэвшүүлэх магадлал хэр байна. Ардчилсан хувьсгалыг хийсэн хүмүүс одоо болтол суудлаа залуучууддаа тавьдаггүй. Улс төрөөс гарах болоогүй байгаа гэдэг шүү дээ?

-Тэгж ярьж болохгүй. Манай нам харин залуучуудыг их сайн дэмждэг. Би АН-ыг анх байгуулж байсан хүн. Надаас эхлээд залуу хүн гээд хүүдээ суудлаа өгье гэж байна. Над шиг олон хүн байгаа.

-Улстөрчид залгамж халаагаа бэлтгэдэг. Таны хувьд боломж олгож, дэмжиж байгаа хүн хүүгээс тань өөр бий юу?

-Би нэг охин, дөрвөн хүүтэй хүн. Эхлээд би хүүгээ дэмжинэ. Яагаад вэ гэвэл би түүнийг өлгийтэй байхаас нь эхлээд 31 нас хүртэл нь тэр хүнийг маш сайн мэднэ. Түүнээс өөр сайн мэддэг хүн надад байхгүй. Сайхан мундаг залуучууд өчнөөн байна. Гэхдээ би тэднийг хүү шигээ сайн мэдэхгүй. Тийм учраас би хамгийн сайн мэддэгээ дэвшүүлье гэсэн бодолтой байгаа. Ямар ч эцэг хүн хүүгээсээ өөр хүнийг илүү сайн мэддэг байх боломжгүй.

-Та намын удирдлагуудтайгаа энэ талаар ярилцсан уу. Нэр дэвшигчдийнхээ хандивыг АН аваад дуусч байгаа юм билээ. Танай хүү энэ хандиваа өгсөн үү?

-Хүү бид хоёр хоёулаа мөнгөө төлсөн. Аль нэг нь дэвшинэ. Хоёулаа нэр дэвшвэл гэр бүлжсэн утгагүй юм болно. Хүмүүс ч хүлээж авахгүй биз. Миний хүүг дэвшүүлбэл би өөрөө болино. Би өөр олон нийтийн ажил хийе л дээ. Надад дадлага туршлага байгаа. Аль ч яаман дээр очоод сайд, дарга байя гэхэд нэг газрын даргын ажлыг би өлхөн хийнэ. Ялангуяа эдийн засгийн холбогдолтой асуудлыг хууль дүрэм талаас нь ч тэр хэнээс ч илүү хийнэ. Адилхан л төрдөө хүчээ өгч байгаа хэрэг.

-Ирэх сонгуулийг хүмүүс мөнгөний сонгууль болно гэж яриад байгаа. Та өнгөрсөн сонгуульд хэчнээн хэмжээний мөнгө зарцуулсан бэ. Ирэх сонгуулийн өнгийг юу гэж харж байна вэ?

-Би сонгуульд зөндөө л мөнгө зарцуулсан. Надад социализмын үеэс эхлүүлсэн бизнесээсээ хуримтлуулсан жаахан мөнгө байгаа. Нэг үе би Монголын хамгийн баян хүн байсан. Дараа нь “MCS”-ын Ж.Оджаргал, “Голомт”-ын Д.Баясгалан” “Бодь” группийн Л.Болдхэт гээд залуучууд гарсан. Энэ залуучууд надаас илүү ихийг хийсэн. Гэхдээ надад жаахан юм бий. Үүнээсээ чамгүй ихийг сонгуульд зарцуулсан. Үүндээ харамсах зүйл алга. Өөртөө биш энэ улсын төлөө би мөнгө зарсан. Би сонгогдох ёстой гэж энэ мөнгийг зарсан. Түүнээс би нэг дарга болъё гэдэг үүднээс мөнгө зараагүй. 1990 оноос хойш улс төрд явахдаа Э.Бат-Үүл бид хоёр нэг ч удаа дарга хийж байгаагүй. Би нэг л удаа Байнгын хорооны дарга хийсэн. Би сайд, намын дарга байж үзээгүй. Энэ ажлуудыг хийх боломжууд байсан. Гэхдээ би хүсээгүй. Өөрийн үгээ хэлээд явж байя гэж бодсон.

Түүнээс дарга болъё гэж бодсон бол аль хэдийнэ болох байсан. Намайг сайд бол гэж байсан түүх олон бий. Би болохгүй илүү залуу хүмүүсийг болго гэдэг шаардлага хэлээд татгалзаж байсан. Үүнийг манай намынхан мэднэ. Өнгөрсөн хугацаанд улс төрд явахдаа Монгол Улсын төлөө юм хийе гэж явсан минь чин үнэн юм шүү. Би УИХ-ын гишүүн болоод ямар нэгэн юм аваагүй. Надад юу ч унаагүй. Ямар ч мөнгөн дээр би гарын үсэг зураагүй. УИХ-ын гишүүн гэдэг мөнгө, тендер, мөнгө хуваарилдаг хүн биш. Үнэндээ УИХ-ын гишүүдэд мөнгөний эрх мэдэл байдаггүй. Хүмүүс л УИХ-ын гишүүн болохоор мөнгөн дээр буучихлаа гэж бодоод байдаг юм. Юу ч байдаггүй юм. Одоогийн парламентад мөнгөгүй гишүүд олон байгаа.

-Тийм байхад УИХ-ын гишүүн болох гэж хүмүүс юунд улайраад байдаг юм бэ. Хүмүүс сонгуульд мөнгө зараад түүнийгээ хэд нугалж олдог учир улс төрд дурладаг юм биш үү?

-Асар том нэр хүндийн асуудал. УИХ-ын гишүүн болж төрдөө зүтгэнэ гэдэг асар том нэр хүнд. Тэнд тусгай хангамж гэх зүйл байхгүй. Явган алахдаг. Би одоо явган алахдаг. Миний хувьд машин уная гэвэл ямар ч машин байсан аваад уначихна л даа. Миний албан өрөөг хар л даа. Нэг жижигхэн өрөө байгаа биз. Гэхдээ энэ том нэр хүнд. Гурван удаагийн УИХ-д ард түмэн намайг сонгосон гэдгээр би бахархана. Хэн нэгэн дарга намайг томилоогүй. Би чадлаараа сонгогдсон. Энэ бол миний бахархал. Бусад гишүүдийг ч гэсэн ингэж боддог байх гэж бодож байна. УИХ-ын гишүүн гэдэг асар олон хүний итгэл, найдвар. Өнөөгийн нөхцөлд энэ итгэлийг дааж явна гэдэг хэцүү.

-Ирэх сонгуулийн өнгийг та юу гэж харж байна вэ. 2008 онд харамсалтай үйл явдал болсон учраас 2012 оны сонгуулиас ард түмэн хариуцлагатай байдлыг хүсч байна?

-Сонгуулийн хуулиа өөрчилж чадахгүй бол дахиад тийм зүйл гарахгүй гэж газаргүй. Мөнгөтэй, чадалтай хүмүүс их болсон байна. Намын удирдлагууд руу мөнгө бариад л гүйгээд байгаа хүмүүс олон сонсогдож байна. Сонгуулиар сурталчилгаа цацахаас эхлээд мөнгө хэрэгтэй. Гэхдээ бид мөнгөөр өрсөлдөж, мөнгө тарааж болохгүй. Ингэж сонгогчдоо басамжилж болохгүй. Би Баянхонгор аймагт нэр дэвшсэн. Би нэг ч удаа мөнгө тараагаагүй. Намайг ийм учраас намайг сонгоочээ гэдгээ сонгогчдодоо хэлээд сонгогдсон. Өөрийн ярьсан хэлснээ ажил болгохын тулд мөнгө зарах хэрэгтэй.

-Өнгөрсөн сонгуульд та хэчнээн төгрөг зарцуулсан бэ?

-Нэг их биш. 500-600 сая орчим төгрөг зарцуулсан. Бүр сүүлдээ дийлэхээ болиод портулиот хөлсөлж, сонгогчидтойгоо уулзсан. Үүндээ бараг 200 сая төгрөг зарцуулсан. Тэр олон сумыг 21 хоногт машинаар давхиад давхиад бүх хүнтэй уулзах боломж байгаагүй. 2008 оны сонгуулийн сүүлийн 10 хоногийг онгоцоор тойрч байж, ажлаа амжуулсан.

-Монголын улс төр таныхаар хэр цэвэр байна вэ?

-Улс төр гэдэг хаана ч тэр их бохир байдаг зүйл. Ийм бохирыг нь өөрчлөх гээд хүн төрөлхтөн чадахгүй л явна. Сталин, Гитлер бохир аргаар л улс төрд гарсан. Гитлер еврейчүүдийг бүгдийг нь ална. Ари үндэстнийг хамгийн том үндэстэн болгоно гэсэн зорилго тавьж байж улс төрд гарсан. Энэ харгис зүйл биш гэж үү. Сталин ч гэсэн дэлхийн II дайнд үрэгдсэн хүмүүсээс олон оросын амийг авч байж, өөрийн байр сууриа бататгасан. Комунизм гэхэд дандаа дарангуйлагч удирдагчид. Насан туршдаа дарга байдаг энэ цэвэрхэн зүйл үү. Магадгүй тэр Америк, Япон, Солонгос нь арай гайгүй байдаг байж болно. Ядаж Тайвань энэ тэр улсад хариуцлага тооцдог систем байдаг юм. Ерөнхийлөгч нь буруу юм хийвэл хариуцлагаа хүлээдэг, эсвэл өөрийн амиа хоролчихдог. Манайд тийм зүйл үзэгдэхгүй байна. Тэр нь арай шударга. Тийм учраас эдгээр хүмүүс арай дээгүүр яваад байна гэж хардаг. Бид ийм болохыг зорих ёстой.

Би Монгол Улсынхаа ирээдүйг сайн сайхнаар хардаг. Бид ардчилсан чөлөөтэй нийгэмд амьдарч байна. Болохгүй бол сольчихдог, унагаачихдаг төр засагтай. Энэ бол асар том зүйл. Гэхдээ бидэнд алдсан асар их зүйл бий. Бид өнгөрсөн 20 жилийн хугацаанд хэнд ч хэрэггүй ихээр улстөржсөн. Гэтэл Хятад 20 жилийн өмнө ямар байлаа. Би 1988 онд Хятадад очиж байсан. Хажууд нь Монгол ямар байв. Эргээд хартал Хятад, Монголын байр солигдсон байна. Энэ дэндүү их хэрэггүй улстөржсөнөөс болсон. Өнөөдрийн Монголд хэн ч юу ч хийж болохоо больсон байна. Нэг нь жаахан юм хийхээр энэ улс төрөөс болж баларна. Хүмүүс өөрсдөө юу ч хийхгүй, хүнээр юм хийлгэхгүй байна. Одоо хүмүүс юм хийхээс айдаг болсон. Нөгөө хэрэггүй улс төр, жагсаал, ардаа зорилготой улс төр яваад байна. Зөв ч бай, буруу ч бай одоо юм хийж байгаа хүн бурууддаг. Энэ байдал биднийг одоогийн үгээгүй ядуу, ажилгүй байдалд аваачиж байна. Үүн дээр нэмээд мөнгө өгнө гэдэг популизмыг дэндүү их хийж байна.

Энэ бүхэн биднийг алж байна.
Таван төгрөгөө зургаан төгрөг болгохыг оролдохгүй, тараагаад өгчихдөг хүн яаж олигтой явж, аятайхан амьдрах юм бэ. Энэ маш муу. Баялаг бүтээхгүйгээр улс орон яаж оршин тогтнох юм бэ. Нэг хүн “Оюутолгой” гээд ярихаар нөгөө нь буруу гэж орилоод өлсөөд, жагсаад байна. Би баялаг бүтээж, олон хүнийг ажилтай болгож байгаа болохоор нь үүнийг ерөнхийдөө зөв гэж боддог. Ямар морьтонгууд билээ. Талбай дээгүүр давхилдаад саадаар дүүрэн хүний, талбайгаар дүүрэн морины баас. Ингэж болдог юм уу. Ийм төр байдаг юм уу. Би үүн дээр үнэхээр эмзэглэдэг.
-Үүнийг яах ёстой гэж?
-Төр нь төр шиг, хаана нь хаана шиг, хүү нь хүү шиг, иргэд нь иргэд шиг бай гэж Күнз сургасан байдаг. Ингэж чадахгүй бол төр самуурдаг. Өнөөдөр бид төр нь төр шиг, иргэд нь иргэд шиг байж чадахгүй байна. Үүнээс л гарах ёстой.

-Таны дэмжинэ гээд байгаа залуучууд гарч үүнийг өөрчлөх юм уу, эсвэл Н.Энхбаяр шиг улс төрийн үзэгдлүүд өөрчлөх юм уу?

-Би популизм битгий хий. Иргэд маань популизмыг битгий сонс л гэж хэлэх байна. Зүгээр мөнгөнд битгий итгээч. Сайхан зүйл ярьсан хүнд битгий итгээч гэж хэлмээр байна. Хүнийг доромжилж, гутааж байгаа хүмүүст битгий итгэ. Ингэвэл Монгол өөр болно гэдэгт би итгэдэг. Би монгол хүний хүч чадал, оюун ухаанд, цөөхөн хүнтэй их баялагтай улсдаа итгэдэг.
Телевизээр нэг удаа одоо зарагдаж байгаа энэ нүүрсийг 400 жилийн дараа ашиглах ёстой. Бид үр саддаа үлдээх ёстой гэж нэг эрдэмтэн ярьж байна. 400 жилийн дараа нүүрс хэрэгтэй эсэхийг бид мэдэхгүй. Орчлон ертөнц өөр болоод байна. Экологийн энэ өөрчлөлтөөс болоод дэлхий дахин нүүрснээс татгалзаж байна. 2030 он гэхэд нүүрсний хэрэглээг гурав дахин багасгаж, нүүрсний цахилгаан станцуудыг устгана гэж байгаа. Тэгтэл манайх өнөөдөр байгаа нүүрсээ 400 жилийн дараа худалдах ёстой гэж юу яриад байгаа юм бэ. Сэргээгдэх эрчим хүчийг ашиглах нөөц бололцоо бий болж байна. Би бизнесмэн байсан хүн. Мөнгөний учир утгыг мэддэг. Чи мөнгө олж байгаа тэр үедээ л ол. Тэгж чадахгүй бол дахиад тийм боломж гарахгүй. Нүүрс, алт, зэсээ үнэтэй байгаа дээр нь зар. Олсон мөнгөөрөө өөр юм хий. Шавхагдах баялагаа үнэд хүрсэн цаг хугацаанд нь борлуулж, нөхөн сэргээгдэх, олон хүнийг ажлын байраар хангах салбарыг бий болго.

С.Энхзаяа

Б.Батбаяр: Хүүд маань боломж олдохгүй бол би өөрөө нэр дэвшинэ
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (3)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
Удамаараа идэж,луйбардах юм байна л даа...Улс эх орон,ард тумэнээ сэтгэл,хун чанар байна уу...Ард тумэнд бэлэн амлалт,монго хэрээггүй шуу дээ.

2012-02-04 | 10:19:38 | 114.30.9.101 |

Зочин
хаана н хаана шиг гэнэ уу, бас тэр портиолот гэж ямар унаа бн аа. алдаагаа засаад гараач ээ элэг авмар...

2011-08-26 | 18:00:56 | 202.70.39.254 |

Зочин
удам дамжин төр барчих юм байнал даа. даварцан гараа энэ

2011-08-03 | 10:37:35 | 202.180.220.242 |

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео