Бусдаас авлига авч үнэг, чонын арьс хилээр гаргаад ял сонсов

2011-06-16

БНХАУ уруу ан амьтан, малын мах, түүхий эд экспортлоход хэд хэдэн зөвшөөрөл хэрэгтэй.

Юуны түрүүнд Амьтан, ургамал тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг улсын хилээр нэвтрүүлэх үеийн хорио цээрийн хяналт, шалгалтын тухай хуулийг дагаж мөрдөх болдог. Энэ хуулийн дөрөвдүгээр зүйлд мал эмнэлгийн хорио цээрийн хяналтанд хамрагдах зүйлийн нэрсийг жагсаасан байдаг. Тухайлбал, хөлдөөсөн зэрлэг гахай, чоно, хур шувуу, зээр болоод ямааны мах, үхрийн мах, хонины мах, үнэг, хярсны арьсыг хилээр гаргахдаа мал эмнэлэгийн ариун цэврийн гэрчилгээ авч, Хилийн мэргэжлийн хяналтын албаны хорио цээрийн хяналтанд оруулах ёстой. Ингээд Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газраас экспортын гэрчилгээ авсан байж сая эдгээр эд зүйлээ хилээр гаргах учиртай. Бусад тохиолдолд амьтан, ургамал, түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг улсын хилээр нэвтрүүлэхийг хориглодог. Тэгвэл иргэн А, Ц, Б нар нь эдгээр хууль дүрмийг зөрчин, улмаар БНХАУ-ын иргэдээс авлига авч онц их хэмжээтэй буюу 38.492.000 төгрөгийн амьтны гаралтай эд зүйлийг улсын хил нэвтрүүлсэн гэмт хэрэгт холбогджээ.

Шүүгдэгч Ц нь 2002, 2007 онд Дорноговь аймгийн Сум дундын хоёрдугаар шүүхээс Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 127, 175 дугаар зүйлд заасан гэмт хэргийг үйлдсний улмаас ял сонсч байжээ. Төр түүний эхний ялыг тэнсэж, дараагийн ялыг Өршөөлийн тухай хууль хамруулсан байна. Харамсалтай нь Ц төрийн итгэлийг даалгүй гурав дахь удаагаа хэрэгт холбогдсон нь энэ. Энэ удаа Ц иргэн А-тай үгсэн тохирч улсын хилээр экспортын гэрчилгээ, импортын мэдэгдлээр гаргадаг ан амьтан, малын мах, арьсыг зохих байгууллагын зөвшөөрөл, гаалийн мэдүүлэггүйгээр 00-00 УБО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачин гаалийн хяналтын талбайд нэвтрүүлсэн байна. Тэд 9260 кг ямааны мах, 6028 кг үхрийн мах, 60 кг хонины махнаас гадна улсын хилээр гаргахыг хориглосон бодон чоно 79, хур шувуу 1510, үнэгний арьс 20, хярсны арьс 54, зээр, гахай тус бүр нэг, ширхгийг цуглуулжээ. Эдгээр ангийн арьс, мах нь 33.630.000 төгрөгийн өртөгтэй. Шүүгдэгч А, Ц нарын энэ үйлдэлд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 175-р зүйлийн 175.3-т зааснаар ял төлөвлөжээ. Шүүгдэгч нар нь шүүхийн хэлэлцүүлгийн үед гэмээ хүлээн бага ял оногдуулахыг хүссэн байна. Мөн хавтаст хэрэгт авагдаж баримт, шүүхийн хэлэлцүүлгээр тэдний үйлдэл батлагджээ. Тухайлбал гэрч Ө шүүх хурлын үеэр "... 2009 оны нэгдүгээр сарын сүүлээр миний дүү Ц нь А гэх залуутай манайд ирсэн. А нь ямааны мах экспортод гаргах гэсэн юм.

Замын-Үүдийн шалган нэвтрүүлэх боомтын хилийн цэргийн шалгалтыг аргалаад өгчих гэж ярьсан. Харин би зөвшөөрөөгүй. Дүүгээс найдвартай машин олоод өг гэж гуйсан юм билээ. Маргааш нь дүү ирээд урагшаа ямааны мах гаргана. Зөвшөөрлийн бичигтэй гээд дахин гуйсан. Хил дээр мах ачсан машинаа хонуулмаар байна. Хилийн цэргийн шалгалтыг аргалаад өг гэсэн. Ингээд Хилийн цэргийн 0108-р ангийн шалгалт хамгаалалтын орлогч О-той утсаар ярьж, гуйсан. О дүүгээ явуулчих гэсэн. Маргааш нь дүүгээ тагнуулынханд баригдсан гэдгийг мэдсэн" гэжээ. Үүнийг Хилийн цэргийн 0108-р ангийн шалгалт хамгаалалтын орлогч О бататган "....Хэрэг гарах өдөр Замын-Үүдийн 0108-р ангийн шалгалт хамгаалалтын застав дээр ажилтай байж таарсан. Оройн 17.00 цаг өнгөрч байтал миний танил Ө утсаар ярьж Ц урагшаа том тэргээр экспортын бараа гаргана, туслаач. 18.00 цагт хил хаахаар хөдөлгөөн хорьж байгаа, яаралтай гаргаад өгөөч гэсэн. Удалгүй Ө-гийн дүү Ц гэх эмэгтэй 00-00 УБО дугаартай ачааны том машинтай хил рүү орж ирсэн. Би хаалтын дарга Р-д зөвшөөрөлтэй юм билээ, тэргийг хил хаахаас өмнө оруулчихья гэж хэлсэн. Ц нь тээврийн хэрэгсэлийг хил дээр хонуулаад, өглөө нь гаалийн бүрдүүлэлтээ хийнэ гэж хэлсэн" гэж ярьсан байна. А нь БНХАУ-ын иргэний Ү-гийн захиалгаар их хэмжээний мах бэлтгэжээ. Ангийн махыг ямаа, үхэр, хонины махны доор нуун хилээр гаргахыг төлөвлөж, энэ үйлдэлдээ Ц-г уруу татсан байна. Энэ дагуу Ц иргэн Ю-гаас үнэг, хярсны их хэмжээний арьсыг зээлээр авчээ.

А нь Монгол Улсын хилийг зөрчиж, мөн хуулиар хориглосон бараа цуглуулсныхаа төлөө урьдчилгаа болгож 15000 юанийг БНХАУ-ын иргэн Ү-гээс авсан байна. Үүнээс Ц-д 3000 юань өгсөн аж. Бараагаа хилээр гаргасны дараа, нэмэлт хөлс авахаар тохиролцсон байна. Ийнхүү гадны иргэний гар хөл бол хууль тогтоомж, зөрчин ан амьтанг олноор нь устган байгальтай зүй бусаар харьцсан бусармаг үйлдэл ил болов. Шүүгдэгч А нь хэргийг гаалийн ажилтан Б илчилсэн хэмээн өширхөж, хэрэгтээ татан оруулж, худал мэдүүлжээ. Үүнээс үүдэн гаалийн улсын ахлах байцаагч Б жил орчим хоригдов. Хавтаст хэрэгт авагдсан материал болон шүүх хуралдааны хэлэлцүүлгээр Б-гийн буруутай үйлдэл тогтоогдоогүй байна. Шүүхээс Ц, А нарыг хил зөрчсөн, хууль бус ангийн мах нэвтрүүлэхийг завсан гэмт хэрэгт буруутайд тооцов. Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 175-р зүйлийн 175.3-т зааснаар шүүгдэгч Ц-гийн хөрөнгөнөөс зурагт, хөргөгч зэргийг хурааж, зургаан жилийн хорих ял, шүүгдэгч А-гийн зурагт, угаалгын машиныг хурааж, 5.1 жил хорихоор болжээ. Улмаар А-д оноосон ялаас гурван жилийг нь Өршөөлийн тухай хуульд хамруулсан байна. Ц өмнө нь Өршөөлийн хуульд хамрагдсан учраас ялаа бүрэн эдлэнэ.