нэг унци нь 38 ам.долларт хүрээд буй нь оросуудын эрт урьдах сонирхлыг нь хөндөх болсон байна. Тиймдээ ч тэд Асгатын мөнгөний ордыг ашиглах цаг болсныг монголчуудад сануулаад буцсан гэх. Өнгөрсөн долоо хоногт Улаанбаатар хотноо өндөр харуул хамгаалалт дор, хаалттайгаар халуухан уур амьсгал дунд өрнөсөн “Совет”-ийн хурлаар оросууд Асгатын мөнгөний ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах шаардлагатай байгааг дурдаад, уг ордод томоохон төсөл хэрэгжүүлэхээ ч мэдэгдсэн гэнэ.

Монгол Улсын стратегийн гэх тодотголтой 15 ордын нэг нь Асгатын мөнгөний орд. Монголын баруун-хойд хэсэгт ОХУ-ын Горный-Алтай муж ба Тува Улстай хил залгаа Баян-Өлгий аймгийн Ногоон нуур сумын нутагт оршдог энэхүү орд нь өндөр уулын бүсэд уул-техникийн хүнд нөхцөлтэй, дэд бүтэц хөгжөөгүй алслагдсан нутагт байрладаг гэх шалтгаанаар 1970-аад онд нээснээс нь хойш өнөөг хүртэл ашиглагдаагүй байгаа юм. УИХ-аас баталсан стратегийн ордуудын жагсаалтад бичигддэг Асгатын мөнгөний орд нь 10 мянга орчим тонн хүдрийн нөөц, 3400 орчим тонн мөнгөний нөөцтэй хэмээн тогтоосон байдаг. Үүнээс гадна тус орд нь 12.2 мянган тонн висмут, 106.6 мянган тонн сурьма, 238.2 мянган тонн зэс мөн тодорхой хэмжээний алт, хар тугалга, төмөрийн нөөцтэй болохыг Оросын геологичид анх тогтоожээ. Зүсэн бүрийн ашигт малтмалын тодорхой нөөцийг агуулж байгаа уг ордыг гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулагчид багагүй сонирхдог ч Монгол Улсын хувьд эдийн засгийн эргэлтэд оруулж чадахгүй байгаа нэг том асуудал нь дэд бүтэцгүй, байршил муутай гэх шалтгаан. Нөгөө нь оросууд. Тэдний санал, зөвлөмж, шийдвэргүйгээр Монгол Улс дангаараар Асгатын мөнгөний ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах эрхгүй. Уг ордын тусгай зөвшөөрөл Монгол, Оросын хамтарсан компани болох “Монголросцветмет” нэгдлийн мэдэлд байдаг учраас Монголын Засгийн газар толгой мэдэж Асгатын мөнгөний ордыг мөнгөтэй, хөрөнгөтэй “нөхөр”-ийн гарт өгч чадахгүй өнөөг хүргэсэн. Уг ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах төслийг хэрэгжүүлэхэд 47.4 сая ам.доллар хэрэгтэй байгаа бөгөөд төсөл хэрэгжүүлсэн тохиолдолд эхний ээлжинд 198 сая ам.долларын ашиг олох тооцоог эрдэмтэн, мэргэжилтнүүд хийгээд байгаа юм.

Асгатын мөнгөний ордод хөрөнгө оруулах сонирхлоо оросууд ил далдаар илэрхийлсээр ирсэн. 2006 онд Оросын “Полиметал” компани Асгатын мөнгөний ордыг аваад алдсан баримт бий. Тодруулбал, Асгатын мөнгөний ордыг хамтран ашиглах талаар ОХУ-ын “Полиметалл” нэгдлээс 2006 онд тавьсан саналыг Засгийн газар хоорондын комисс боломжтой хэмээн үзэж “Асгат Полиметалл” компанийг үүсгэн байгуулах гэрээг 2006 оны арванхоёрдугаар сарын 8-ны өдөр байгуулсан ч УИХ-аас Асгатыг тус компанид өгөхгүй хэмээн шийдвэрлэснээр уг ордыг авахыг санаархсан оросуудын шунал намжсан. Дур нь дээр нь хяссан нь “Полиметалл”-ын дургуйцлыг төрүүлж, тухайн үед тэд Монголд хэзээч хөрөнгө оруулалт хийхгүй хэмээн гомдоллосон гэх яриа бий. Авдрандаа хийгээд алдсан Асгатын мөнгөний ордыг өөрийн болгох зорилго, сонирхол оросуудад өнөөдөр ч байсаар байгаа бололтой. Харин Төрийн өмчийн хорооны зүгээс “Монголросцветмет” нэгдлийн нэр дээр байгаа Асгатын мөнгөний ордын тусгай зөвшөөрлийг төрийн мэдэлд авах саналыг оросуудад тавьсан ч бүтээгүй байна. Оросууд “Монголросцветмет” нэгдэл Асгатын мөнгөний ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах асуудлыг өөрөө хариуцна хэмээн мэдэгдсэн байна. Энэ нь хэрвээ Асгатын мөнгөний ордын тусгай зөвшөөрөл Монголын Засгийн газрын мэдэлд шилжвэл олон улсын нээлттэй тендерээр гадаадын компаниудын мэдэлд оччихно хэмээн оросууд болгоомжилсных бололтой.

Өнгөрсөн долоо хоног болсон “Совет”-ын хурлын үеэр Оросын талаас Асгатыг стратегийн ордын жагсаалтаас гаргахыг Монголын талаас хүссэн байна. Харин Монголын тал УИХ шийднэ гэсэн хариултыг өгсөн аж. Оросуудын зүгээс Асгатын мөнгөний ордыг “Полиметалл” компанитай хамтран ашиглах сонирхлоо монголчуудад тулгасан гэсэн мэдээлэл байна. Асгатын мөнгөний ордыг хэрхэн эдийн засгийн эргэлтэд оруулах талаар “Совет”-ын хурлаар хоёр тал зөвшилцөж чадаагүй учраас аль аль нь хөрөнгө оруулагч олохоор тохиролцсон аж. Оросуудын хувьд дэд бүтэцгүй, Оросын хилтэй ойрхон Асгатын мөнгөний ордыг оросууд л ашиглаж чадна гэсэн байр суурьтай байгаа бол 1986 онд П.Жасрайгийн Засгийн газар Асгатын мөнгөний ордын тусгай зөвшөөрлийг “Монголросцветмет” нэгдэлд сохор зоосны үнэгүй өгсний гор гэх хүмүүс ч байгаа юм. Оросын талаас “Полиметалл” компанитай дахин хамтрах хүсэлтэй байгаагаа нуугаагүй байна. Ямарч байсан энэ ордыг эдийн засгийн эргэлтэд орууллаа гэхэд боловсруулах үйлдвэр барих шаардлагатай бөгөөд Уулын үйлдвэрт 4,548 мВт цахилгааны ачаалал шаардагдах тул Баян-Өлгий аймгийн төвөөс Асгат хүртэл 110 кВт-ийн 150 км урттай өндөр хүчдэлийн цахилгаан дамжуулах агаарын шугам татах, дэд станц барих, Ногооннуур сумаас Асгатын орд хүртэл 70 км, Асгатын ордоос Цагааннуурын дамжлага бааз хүртэл 110 км, нийт 180 км урт замыг сайжруулан засварлах, Асгатын голоос татсан усаар усан сан байгуулж усаар хангах хувилбарыг хэрэгжүүлэх шаардлагатай болж байна. Хэрвээ энэ бүгдийг хэрэгжүүлье гэвэл оросуудын тавьсан хүсэлтийг хүлээн авахаас өөр аргагүй болоод байна. Тэгэхээр монголчууд Асгатыг стратегийн ордуудын жагсаалтаас авч хаях уу гэдгийг л харж суухаас.

Н.НОМИН

asunews

Асгатын ордыг стратегийн жагсаалтаас гаргах уу
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (3)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
Энэ бол Төрийн өмчийн Хорооний хийж байгаа ажил.Асгатийн лицэнз монголийн талд байснийг Монрост ямар ч үнэгүй өгчихсөн.Үүнд авилгалийн үнэр байдаг шүү.Одоо Оросуудтай хамтрахад Монголд 25 % л үлдэнэ.Өөр зам байхгүй,ийм байдалд хүргэсэн этгээдүүдийг шийтгэх нь зүйтэй шүү.

2011-06-06 | 22:49:14 | 182.160.1.244 |

Зочин
энxбаыраа ягаад ингэж байгаа ум бэ. суулдээ бур 5н толгойгоо ог гэж байна ш дэ

2011-06-06 | 22:32:31 | 76.171.152.252 |

Зочин
оросуудад ягаад энэ асгатийн ордийг огч байгаа ум бэ. энэ оросууд унэxээр дабарчиxсан улс

2011-06-06 | 22:30:35 | 76.171.152.252 |