хяналтын ерөнхий газар, Нийслэлийн байгаль хамгаалах газар, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яамны мэргэжилтнүүд нийлсэн 40 гаруй хүний бүрэлдэхүүнтэй баг өчигдөр Туул голын ай сав дагуу шалгалт хийж, газар дээр нь байдал ямар байгаатай танилцсан юм. Ажлын хэсэг 22-ын товчооноос эхлэн Төв аймгийн Алтанбулаг сум хүртэл Туул голын ай сав газраас явж танилцлаа.

Гишүүдийн очсон газрын нэг нь Хан-Уул дүүргийн XII хороо, Туул голын эрэгт тулж баригдаж байгаа гольфийн талбай юм. Солонгосын 100 хувийн хөрөнгө оруулалттай "Tuul rivers country side" компани байгуулж буй энэхүү гольфийн талбай ирэх наймдугаар сарын 1-нд үйл ажиллагаагаа нээх гэнэ. Гольфийн талбайг Туул голын эрэг дээр барих ёсгүй, хууль зөрчиж байгаа учраас албаныхан шалгаж эхэлжээ. Тиймээс ажлын хэсгийнхэн байдалтай танилцахаар очсон юм. Ногоон өнгийн торон хашаан дотор хоёр хамгаалагч зогсч байлаа. Үүдэнд "Энд байгалийн нөхөн сэргээлт хийгдэж байгаа тул орохыг хориглоно" хэмээн бичсэн байв. Үүнийг уншсан УИХ-ын гишүүд "Арай биднийг оруулахгүй гэх юм биш байгаа" хэмээн хоорондоо хошигноод авлаа. Гэтэл үнэхээр гурван гишүүнийг оруулсангүй Оруулахгүйгээр барахгүй хамгаалагч залуу гишүүдийн өөдөөс үг сөрж эсэргүүцэл үзүүлсэн юм. Уг нь УИХ-ын гишүүн ямар ч арга хэмжээ, аж ахуйн нэгж рүү орох эрхтэй байдаг.

Энэ учраа харуул хийж байгаа залууд хэлж "Эрхийнхээ дагуу бид ажлаа хийж явна" хэмээн учирлаж тайлбарлаж үзсэн ч нэмэр болсонгүй. Зандарч ч үзлээ. Тэгээд аргагүйн эрхэнд хүчээр орох гэсэн боловч хамгаалагч автомашинуудын өмнө хоёр гараа алдлан зогсоод "Би ажлаа хийж байна. Намайг хэнийг ч битгий оруул гэж үүрэг өгсөн. Хэрвээ оруулбал би хоолноосоо сална шүү дээ" хэмээн гүрийв. Үүнийг хараад уурлаж ундууцсан хүмүүс "Чи монгол хүн мөн үү. Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа солонгосчуудын талд орох шаардлага байна уу. Гадныхан хэтэрхий даварч байна. Энэ газрыг солонгосчууд эзэмшиж байгаа хэдий ч газар төрийн өмч хэвээрээ байгаа шүү" хэмээн ам амандаа үглэж түүн рүү дайрлаа. Энэ үед албаны нэг хүн гольфийн талбайн захирал руу нь утасдаж "УИХ-ын байнгын хорооны шалгалт ирчихээд байна" гэж учирлахад бас л хүлээж авсангүй бололтой.

Тэгээд цааш нь "Хэвлэлийнхэн ирчихээд байхад асуудал үүсгээд байхаар зүгээр оруулчихаач дээ" хэмээн утсаар нэлээд удаан ярьж байж гольфийн талбай руу нэвтэрсэн юм. Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа гадаадын компаниуд хууль зөрчиж, шалгуулахаас зайлсхийж мэргэжлийн байгууллагууд битгий хэл УИХ-ын гишүүдийг ч үл тоомсорлон даварч байгаагийн нэг тод жишээ хэмээн шүүмжлэх хүн олон байсан юм. Өмнө нь ч мэргэжилтнүүдийг нэвтрүүлэхгүй удаа дараа буцааж байсан аж. Мэргэжлийн хяналтын байцаагчид хоёр ч удаа ирээд орж чадалгүй үүднээс нь буцаж байжээ. Тиймээс мэргэжлийн хяналтынхан одоог хүртэл гольфийн талбайн үйл ажиллагаанд хяналт тавьж чадахгүй байгаагаа учирласан юм. УИХ-ын гишүүдийг оруулахгүй байхад байцаагчдыг оруулахгүй байх нь энүүхэнд юм байна хэмээн тэд ярьж байлаа. Энэ компани өмнө нь Гачууртад гольфийн талбай барих гэж байгаад хөөгдөөд энд иржээ.

Хууль зөрчиж, ундны усны ундарга дээр гольфийн, талбай барих гэж байна гэсэн үндэслэлээр гурван шатны шүүхээр ороод Гачууртад газар авч чадаагүй юм байна. Иргэд ч тэмцэж, хэвлэлүүдээр ч удаан шүүмжлэлд өртсөн нь нөлөөлсөн байх. Гэтэл дахиад л Туул голын эрэг дээр 60 га газар авсан нь хүчирхэг компани болохыг харуулж байна хэмээн зарим хүн дүгнэж байлаа. Монгол Улсын иргэн 0.7 га газраа авч чадахгүй байхад гадаадын компани 60 га газар авчихаад хэнийг ч нэвтрүүлэхгүй хэмээн даналзаж, өөрсдийг нь үл хүндэлж хууль зөрчиж байгаа гадныхныг нүдээр үзсэн УИХ-ын гишүүд нэг зүйл бодсон байх аа.

ГОЛЬФИЙН ТАЛБАЙН ӨВСИЙГ УРГУУЛАХАД ХИМИЙН БОДИС АШИГЛАДАГ

Гольфийн талбайг Туул голын эрэг дээр барьж болохгүй учир нь химийн бодис ашигладагтай холбоотой аж. Талбайн өвсийг өвөл, зунгүй ногоон байлгахын тулд химийн бодис ашигладаг байна. Тиймээс ундны усны ойролцоо барихыг хориглодог аж. Залуусын чөлөөт цагаа зөв боловсон өнгөрүүлэхэд хэрэгтэй хэдий ч байгаль экологио бодоход голын ай сав газарт барих нь тохиромжгүй гэдгийг албаны хүмүүс онцолж байлаа. Ажлын хэсгийнхэн талбай руу нэвтэрч үзэхэд гурав дөрвөн хиймэл нууртай, хажуугаар нь хайргаар зам тавьсан байлаа. Талбайг засч янзлан мод шилжүүлэн суулгасан байв. Одоо зүлэгжүүлэх дутуу байгаа бололтой. Гэхдээ тус компанийнхан зүлэгжүүлэхдээ химийн бодис ашиглахгүй, сүүлийн үеийн технологи хэрэглэнэ хэмээн тайлбарласан байна. Энэ газрыг Нийслэлийн Засаг дарга Г.Мөнхбаярын захирамжаар олгосон аж. Гэхдээ эхлээд Хан-Уул дүүргийн XIV хороонд газар өгсөн ч алдаатай захирамж гаргасан байна хэмээн Туул голын эрэг дээр газар олгожээ.

Иргэн Ж.Ёндонжанхар ийн ярьж байна. Тэрбээр арав гаруй жил энд байгаль хамгаалагч хийж байгаад тэтгэвэртээ гарчээ.

-Энэ компани хэзээнээс үйл ажиллагаагаа эхлүүлсэн бэ. Ямар үндэслэлээр энэ компанийг хууль зөрчиж байна гэж үзэн өргөдөл гаргасан юм бэ?

-Солонгосын хөрөнгө оруулалттай "Tuul rivers country side" компани 2010 оны дөрөвдүгээр сараас энд үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн. Нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар Хан-Уул дүүргийн XIV хороонд гольфийн талбай байгуулах зөвшөөрөл олгосон юм байна лээ. Гэтэл нөхдүүд тэр газраа голоод XII хороо буюу энэ газрыг сонгон Туул голын хөвөөн дээр хашаа хатгасан. Үйл ажиллагаагаа эхлүүлснээсээ хойш жил гаруй хугацаанд хууль зөрчсөн олон ажил хийсэн.

-Ямар хуулийг зөрчсөн гэж үзээд байгаа юм бэ?

-Ус, Ой, Газрын хэвлийн тухай хуулийг зөрчсөн байдаг. Байгаль орчин, аялал жуулчлал, Эрүүл мэндийн сайдын хамтарсан тушаалд Туул голын сав газарт амралт, аялал жуулчлалын газар байгуулж болно. Зөвхөн гольфоос бусад амралт зугаалгын газрыг байгуулж болно гэсэн байдаг. Та нар гольфийн талбай руу орж харсан бол хашаан дотор байсан эрүүл газрыг долоо найман метр гүн ухаад дөрөв, таван жижиг нуур цөөрөм байгуулсан байгаа. Ухаж гаргасан шороогоор зам тавьсан. Ойн тухай хуулийг яаж зөрчсөн бэ гэвэл, 1200 гаруй модыг шилжүүлэн суулгах нэрийдлээр үхүүлсэн. Үхсэн моднуудыг нуун далдалж, далан доогуураа хийж шороогоор хучсан байгаа. Тодруулбал, 800 гаруй модыг далан доор хийсэн. Үлдсэн 440 модыг Нийслэлийн ойн газрын дарга Байгалмаа, орлогч дарга Батзаяа тэргүүтэй ажлын комисс ирж тоолоод явсан. Мөн ойн газрын мэргэжилтэн Батболдыг шалгалт хийхэд "Ой сүйтгээгүй Мод үржүүлгийн газраас мянган мод авчирч суулгаж байна" гэж ярьсан гэсэн. Тэгээд би хамт очиж хаасан замын хойгуур нь тойроод үзэхэд 30 гаруй модыг үндсээр нь экокаватороор булга татаад тавьчихсан, ажилтнууд нь суулгаж байхыг ойн мэргэжилтнүүд нүдээрээ үзсэн. Ингэж худлаа ярьж, ойгоо сүйтгээд, газрыг нь сийчиж байгаа учраас тэмцээд байгаа юм.

-Энэ орчмыг сайн мэддэг үү?

-Энд байгаль хамгаалагчаар 10 гаруй жил ажилласан. Нийтдээ байгаль хамгаалагчаар 40 гаруй жил ажилласан даа. Одоо тэтгэвэртээ гарчихсан байгаа.

-Гольфийн талбай руу мэргэжлийн хүмүүсийг ч оруулдаггүй юм байна лээ. Та яаж нэвтэрсэн юм бэ?

-Тийм ээ. Захирал нь ямар ч хүнийг зөвшөөрөлгүй нэвтрүүлэхийг хориглодог гэсэн. Өмнө нь ажиллаж байсан хамгаалалтын албаны залуусыг "хүн нэвтрүүллээ" гэсэн шалтгаанаар ажлаас нь халчихсан юм. Уг нь хамгаалалтын албаныхан мэргэжлийн байцаагчид, эрх бүхий хүнийг оруулах эрхтэй шүү дээ. Энэ эрхийнхээ дагуу ажилласан хүмүүсийг бүгдийг нь ажлаас нь халсан гэсэн. Тэгээд одоо ажиллаж байгаа хүмүүс эндхийн иргэд байдаг юм. Халагдахгүйн тулд хүн нэвтрүүлдэггүй байх гэв.

Х.ЦЭНД-АЮУШ

news.2beshare.com