Тэгээд дандаа өөрийн юмаа бичдэг байсан нэг сайхан дэвтрээ алга болгоход цуг алга болсон л доо. Түүнээс хойш ганц энэ өгүүллэгээ л ахиад биччих юмсан гэж их боддог байлаа. Гэвч нэг л анх бичсэндээ хүргэж бичиж чадахгүй мэт санагдаад зориг тутаад байсан юм. Тэгээд энэхүү өгүүллэгээ ээждээ зориулан бичсэн байсан тул ахин сэргээхээр зориг шулуудаад бичиж байна. Та бүхэн санал, шүүмжээ харамгүй илгээгээрэй.

СОНОР

Бичигтийн боомтоор хил гарах гэж дараалсан олон машинуудын дунд нэг их өндөр хүн яваа мэт дэнхийн харагдах хуучны ПАЗ автобус намрын халуунд нозоорон уухичих мэт аажим аажимаар урагшлана. Автобусанд суугаа хүмүүс тийм ч их шахалдаагүй боловч юунд ч юм цухалдсан царайтай харагдах бөгөөд сандалнуудын голоор болон ард талын хоосон зай, хүмүүсийн дээр байрлах тавиур, өвөр түрүй дээрээ овоолсон энэ их ачаа л хүмүүсийг цухалдуулж байгаа болов уу? гэсэн бодол төрүүлнэ.

Хавраас хойш өөрөөсөө ч харамлан байж авч хоцорсон хэсэг ноолуураа хилийн цаана гарган дориухан үнэтэй өгчихвөл өвлийн хүнсэнд нэмэр болохуйц жаал гурил, будаа, хямд үнэтэй өвлийн хувцас олж ирэхээр олны дунд холилдон яваа Наран авгайн хувьд энэ үл ахих автобус, агааргүй битүү орчин, хажуугаар мөргөх шахан орж ирээд тулгуу сигнаалдах олон машин үнэхээр тээртэй санагдаж байлаа.

Дэмий л хажуугийн машинуудын ачаа барааг сонирхон харна. Хоёр машины цаана боловч харалдаа зогсох дүнхийтэл ачсан Зил-130 машины ачааг хэн нэг нь шалгаж байгаа юу эсвэл өөрсдөө ч юмаа тоолж байгаа нь үл мэдэгдэх боловч хэдэн Монгол, Хятадууд шуугилдан малын түүхий эд голдуу ачааг нь хажуудаа зогсох жижиг машины тэвшрүү чулуудлана. Гэтэл түүний нүдэнд нэг л их танил төрх харагдахад өөрийн эрхгүй "Эээ бүдүүн овоо минь өршөө" хэмээн уулга алдан, захгүй их тэнгис далай нүдийг нь бүрхэх шиг боллоо.

Сумын төвийн айл болсноос хойш өвгөн нь байн байн л хөдөө бууцруугаа явж ямар нэгэн зүйл эмхлэх, зөөх ажил мунддаггүй байлаа. Нэг өдөр мөн л тэгж яваад нэлээд оройтсон тул "арай айл амьтнаар орж жаахан нэрмэл хүртээд мотциклоо унагаж, бэртээгүй байгаа..." хэмээн санаа зовж суутал гудамжны үзүүрээс хуучин муу тэрэгнийх нь дуу сонсогдон гэрийн хажууд тулгуухан ирж зогсох нь дуулдлаа. Цай, хоолыг нь халаах санаатай босох хооронд үүд сэв хийтэл нээн орж ирсэн өвгөн нь нэг л баяртайгаар өврөө ухсаар дөнгөж нүдээ нээсэн болов уу гэмээр дөрвөн нүдтэй халтар гөлөг гаргаад хүний хөлийн аяар нунтаг болсон босгоны шороон дээр пур хийтэл тавьлаа.

Тэгснээ хажууд нь суугаад "Сэнгэ гуйан халтар гичийний цээжний гөлгийг охин бяруу өгнө гээд аваад ирлээ" хэмээн бүүр нэг том наймаа хийсэн аятай сэтгэл хангалуун хэлээд инээхэд нь магнайных нь олон үрчлээ улам бүр тодрох шиг харагдлаа. Тэрхэн хооронд аргалын авдарны сур хөхөн гонгинох гөлгийг харсан Наран "амьтны нялх үрийг ижийгээс нь ийм эрт салгах хэрэг байсан юмуу?" хэмээн нэг хэлэх гэснээ болиод хуучин 5-ын битоны таган дээр балга сүү тусаан дөхүүлтэл хий л хамраа дүрэн гонгинох нь өөрөө хооллож сураагүйг нь илтгэнэ.

"За эгчээ та бичиг баримтаа шалгуулна уу?" гэсэн гаалийн ажилтны дуунд цочин бодлоосоо ангижран хартал автобус хил давахад ихэд дөхсөн байгаа нь харагдлаа. Тэдний автобусыг шалгаж дуусахын алдад бас нэг ачааг илүү сайн шалгахаар болсон уу? Хэн нэгэн зорчигч ямар нэгэн зүйлийг чанга чанга дуугаар учирлах, уурлахын хооронд өгүүлэн гаалийн байцаагчыг даган одлоо. Хүмүүс "одоо ч мөдгүй боллоо л доо, тэр хэдэн төгрөгний торгуулийг нь төлчихөнө л биз" хэмээн үглэх нь сонсогдоно. Наран авгай нүдээрээ хайсаар өнөөх 30 машины тэвшийг олж хартал нохойных нь толгой дээр нэг хужаа зогсон өмнөх тоолсон зүйлсээ бүртгэж байгаа бололтой нэг дэвтэрлүү их л чухал тонгойн харж байлаа. Дахиад л тэнгис...

Өөртөө ч ахадсан "Сонор" нэртэй гөлөг харин ч сараар бус өдрөөр өссөөр мундаг том нохой боллоо. Энгийн хүмүүсийг хуцаж боорлох ч үгүй мөртлөө согтуу хөлчүү, гуйваж хашгичсан хүмүүсийг хашаандаа байтугай гудамжиндаа ч явуулдаггүй сүрхий ухаантай нохой болж тэр жилийн "Чоно гол"-д нүүрлэсэн хулгайн үеэр ганц тэднийх л бараг шахуу тайван амгалан унтаж амардаг байж билээ.

Гэтэл саяхны нэг өдөр малдаа хадлан авч байгаа дүү нараа эргэнгээ хэд хоног хөдөө амарч байгаад иртэл хэдэн гудамжны цаанаас мотоциклын дуугаар нь танин амдаж ирээд бараг л дайрч унагах шахам тойрон баярладаг нохой нь гэрийн гадаа ирсэн дараа ч харагдсангүйд их л гайхав. "Соноор сонор" хэмээн хэдэнтээ дуудсан боловч үл ирсэнд сэтгэл эмзэглэн ийш тийш харж байтал хажууд хашааны жаал түлээн дээрээ зогсон "Нараа эгчээ манай Барсыг буудсан хүмүүс Сонорыг ч бас машиндаа ачаад явсан" хэмээн нэр нь ахадсан эрлийз хавнаасаа ч дорой дуугаар гуншигнан өгүүлэхэд "арай ч үгүй байлгүй дээ" хэмээн суун тусч билээ.

Бүх зүйл нь арай ч гэж нэг юм бүрдсэн бололтой өнөөх муу хуучин автобус нь эгээ л нэг шинэ тэрэг шиг хүчтэй хааз аван огцом хөдлөхөд бодлоосоо салсан Наран авгай ахиад л муу нохойныхоо "гулууз"-ыг хайн хартал өнөөх ачааны тэрэг нь яг автобусных нь араас мөн л хил давж байлаа.

Эээ хөөрхий эзэн, нохой хоёр зэрэгцээд шахам л хил давлаа даа. Тэгэхдээ эзэн нь буцаад эх орондоо ирнэ харин муу нохой минь... гээд дахин давалгаалах их усанд живэх мэт нүдийг нь нулимс бүрхлээ.