Өнөөдрийн “Амар байна уу” ярилцлагын буланд Монголын Хvний Хөгжил Бvтээн Байгуулалтыг Дэмжих Төвийн Тэргүүн дэд захирал Б.Ганзоригийг урьж ярилцсан юм.

Монголын Хvний Хөгжил Бvтээн Байгуулалтыг Дэмжих Төв анх ямар зорилго бодлоготой байгуулагдсан бэ?

2011 оныг засгийн газраас хvний хөгжил хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил болгон зарласан vvний дагуу санаа оноо, хvсэл зориг нийлсэн залуус Монголын Хүний Хөгжил Бvтээн Байгуулалтыг Дэмжих Төвийг vvсгэн байгуулсан. Энэ байгууллага маань монгол хvний хөгжил, эх орны бүтээн байгуулалтын төлөө санаа зорилгоо нэгтгэн өөрсдийн хийж чадах зүйлээрээ нийгэмдээ тус хүргэж ажиллах юм. Цаашдаа бүх аймгуудад салбар нэгжээ байгуулахаар зорьж байна. Орон нутагт хамгийн түрүүнд Баянхонгор аймагт  МХХББДТ-ийн салбарыг байгууллаа. Удахгүй бүх аймгуудад салбар маань байгууллагдана.

Өнөөгийн нийгэмд хэн сайн хөдөлмөрлөж, хэн илүү сэтгэж чадаж байна тэр хүн сайхан амьдарч чадаж байна. Тийм учраас залуучуудад энэ тал хэрхэн тус болох арга замыг хайж байгаа юм. Нэг vгээр хэлбэл монгол хvн монголын баялаг болох ёстой. Харин бид баялагийг хэрхэн бvтээх талаар vеийн нөхдvvдтэйгээ зөвлөлдөн шинэ санал санаачлагуудыг гаргаж тавих юм. Бидний монголыг Хятад, Солонгос ч юм уу гадны хэн нэгэн орж ирээд хөгжvvлэхгvй. Зөвхөн залуус хөгжүүлнэ, монгол хүн л хөгжүүлнэ. Тийм болохоор эхлээд хvнээ хөгжvvлэх бодлого барих ёстой юм байна. Яагаад гэхээр оюуны хөгжил, сэтгэлгээний хөгжил, эрvvл мэндийн хувьд асуудалгvй бие бялдарын хөгжилтэй өөрөөр хэлбэл өв тэгш монголыг бий болох хэрэгтэй.

Манай улсад 1990 оны ардчилсан хувьсгалаас хойш нэлээд олон зvйл дээр өөрчлөлт гарсан ч хvний хөгжлийг дэмжсэн ажил бага хийгдэж vр дvн нь сайн мэдэгдэхгvй байна. Манай улс төрийн намууд хvн төвтэй хөгжлийн бодлого хэмээн ярьдаг ч асуудлын гvн рvv орохгvй байгаа нь харамсалтай санагддаг. Улсын маань  хvн амын 70 гаруй хувь нь хvvхэд залуус байдаг. Тийм болохоор бидний хийх гэж зориод байгаа ажил тэдэнтэй дотно байж чадах учраас гарцаагvй  манай байгууллагын зорилго бодлого биелнэ гэдэгт итгэлтэй байна.  

Манай засаг төрийн эрхэмүүд нийгэмд олон сайхан ажил санаачилж хийж эхлээд байгаа ч нүдэнд харагдаж гарт баригдах үр дүн гэж байх ёстой. Би засаг төрийнхөө ажлыг шүүмжилж байгаа юм биш шүү. Хамтраад, нэгдээд алсын хараатай бодит ажлыг хиймээр байна. Хүмүүсийн хэлдэгээр цаасан дээр хууль хэрэгждэг харин амьдрал дээр хэрэгждэггүй. Тод жишээ нь бид архины тухай нийтээрээ, нийгэмээрээ яриад, хурал зөвлөгөөн хийгээд, ажил зохион байгуулаад таатай үр дүн гарч ирэхгүй л байгаа биз дээ. Шударга бус байдалтай тэмцлээ, ядууралтай дайн зарлалаа гээд байдаг одоогоор нэг ч эерэг үр дүн байхгүй байгаа биз. Тэгэхээр асуудлыг арай өргөн хvрэээнд хараад өөр өнцөгөөс нь авч үзвэл болоод л явчихна. Тиймээс хамгийн түрүүнд хvнээ хөгжvvлье, хүнээ сургая, бүх боломжийг хайж олье гэдэг гарц дээр манай залуучууд санаа нэгдсэн.

Хvний хөгжил гэдэг өргөн хvрээтэй ойлголт МХХББДТ аль талыг нь тvлхvv барьж ажиллах вэ.  Ер нь байгууллагдсанаасаа хойш ямар ажил хийж амжуулав цаашид юу хийх гэж байна?

Бид эхлээд хүнээ хөгжүүлэх хэрэгтэй юм байна. Тийм учраас хүүхэд залуучуудын оюуны хөгжилд анхаарч ажиллаж байна хvvхэд залуусын маань сэтгэлгээнд өөрчлөлт гарах ёстой тэгвэл аливаа зvйлийг арай өөрөөр илvv өргөн хvрээгээр харах байх. Одоо манай хvvхэд залуус юмыг материаллаг талаас нь их харах болж. Мөнгөтэй, машинтай, байртай байвал болоо гэж боддог залуус олон болсон юм шиг санагддаг. Ингэж бодож  болохгүй ээ. Нийгмийн хөгжлийг буруу тийш нь татсан нийгмийн сэтгэлгээг эвдсэн зvйл болоод байгаа юм. Бид өвөг дээдсийнхээ соёл, ёс заншлыг хамгаалж хадгалан vлдээж цаашид өвлvvлэх мөн тэднийнхээ халуун амь, бүлээн цусаа өргөн байж vлдээсэн газар нутагтаа жинхэнэ эзэн болж суух ёстой. Тэгэхийн тулд залуучууд боловсролтой бүтээлч сэтгэлгээтэй, эх орноо анд нөхдөө, гэр бүл, хамт олноо гэсэн чин сэтгэлтэй байх хэрэгтэй. Бидний үеийн залууст сэтгэл тутаад байгаа юм шиг санагддаг. Сэтгэлд гал байхад тулгад гал бий гэж үг байдаг биз дээ. Өнөөгийн залуус жинхэнэ утгаар нь оюун сэтгэлгээний дайн хийх хэрэгтэй байна. Хүн бүхэн бусдаасаа суралцдаг тийм л болох хэрэгтэй. Мөрөөдлийн ажил хийдэг биш. Бодит ажил хийдэг болмоор байна. Тэгэхийн тулд залуус нэгдэх хэрэгтэй. Цуглаж ирээд хамт суугаад засаг төр бодлогийн тvвшинд авч vзэх тийм хүчтэй ажлуудийг хиймээр байна. Харин хэн хэндээ худал хэлэхгүй хууран мэхлэхгүй байж жинхэнэ дуу хоолойгоо хүргэх хэрэгтэй. Монголын хүний хөгжил бүтээн байгуулалтыг дэмжих төв ямар нэгэн ашиг хараагvй цэвэр бүтээлч залуусын байгууллага. Өнөөдөр энэ байгууллагын залуус улс орон даяар “Оюуны цэнгvvн” vндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжvvлж эхлүүллээ. Нээлтийн ажлаа 4 сард хийсэн. Оюуны цэнгүүн хөтөлбөр маань хөдөө орон нутагт энэ сараас хэрэгжинэ.  Залуучууд маань орон нутагт ажиллахаар хувиараа гаргаад бэлтгэл ажилдаа орсон байгаа. Бид энэ хөтөлбөр дээр бүх аймгийн засаг дарга, түүний тамгын газар, УИХ-ын гишүүдтэй хамтарч ажиллана гэж бодож байгаа. Зарим нэгэнд албан болон албан бусаар саналаа хүргүүлсэн байгаа. Бид ингэж л нэгдэж нийлж ажлыг хийх хэрэгтэй байна. Залуучууд маань монгол орныг тойроод ирсэний дараа өнөөгийн залуусын дунд тулгамдаж байгаа олон асуудлыг шийдэх гарц олдоно гэдэгт итгэж байгаа. Дараа нь орон нутгаас олж ирсэн залуусын асуудлыг засаг төрийн эрхэмүүдэд хүргэж төрийн бодлого шийдвэрт тусгуулах ажлыг хийнэ гэж бодож байна.

Өнөөдөр төв суурингаас алслагдсан сум суурин газрын хүүхэд залуучуудад өөрсдийг нь  хөгжүүлэх ажил үнэхээр хийгдэхгүй байна. Манай залуучуудын энэ ажил монгол орны хөдөөд амьдарч байгаа хүүхэд залууст хүрч үр дүнгээ өгнө гэдэгт итгэлтэй байна. Хөдөөгийн залуус мэдээлэлээр үнэхээр тутмаг байгаа. Хамгийн наад захын жишээ гэхэд 2-3 мянган хүн амтай сумын сургуулийн номын сангийн фондонд 80-90 оны ном байдаг. Сүүлийн үеийн шинэ ном, сонин сэтгүүлүүд өдрийн од шиг ховор гэхэд болно. Тийм болохоор манай залуус Улаанбаатарт ажиллаж амьдарч байгаа тухайн орон нутгийн иргэдээс чин сэтгэлийн номын хандив яагаад гуйж болохгүй гэж нэг үеээ бодвол залуус ном уншдаг болж тэр хэрээрээ зах зээл нь бий болсон байна. Улаанбаатар номын дэлгүүрүүд олон бий болсон байна. Тэдэнтэй яагаад хамтарч ажиллаж болохгүй гэж хөдөөгийн сургуулийн номын сангийн эрхлэгчийг, номын дэлгүүрийн эзэнтэй холбож өгье л дөө. Бидэнд бодит ажил хэрэгтэй байна. Өнөөдрийн та бидний амьдарч байгаа нийгэм биднийс бодит үр дүнг шаардаж байна.

Нэг жилийн дараа сонгууль болно. Сонгууль дөхөхөөр л учир нь олдохгүй ТББ-ууд байгууллагдаж шоу хийдэг жишиг монголд бий болсон. Бүгд л нэг компанийн захирал юм уу улс төрчийн халаасанд багтдаг. Танайх арай энэ замаар явах юм биш биз?

Монголын хүний хөгжил бүтээн байгуулалтыг дэмжих төв бизнесийн байгууллага биш болохоор ямар нэгэн эрх ашиг хараагvй, ямар нэгэн намд vйлчлээгvй нийгэмд болохгvй байгаа зvйл дээр залуучууд санаа оноо нэгтэй ухаалгаар нэгдэж байгаа vйл явц юм. Харин бид бусад залуучуудын байгууллагынхаа vйл ажиллагааг vгvйсгээгvй хамтраад нийгэмд хэрэгтэй дорвитойхон ажлуудыг хийе гэсэн байр суурьтай байна. Энд дашрамд МЗХ, МОХ, намуудын дэргэдэх оюутан залуусын холбоодын удирдлагуудтай хамтраад телевизийн ярилцлагад оролцохыг уриалж байна. Бидэнд, нийгэмд ямар асуудал тулгараад байгаа талаар нэг сайхан ярих хэрэгтэй байна. Монголын хvний хөгжил, бvтээн байгуулалтыг дэмжих төвөөс энэ сард мянган шилдэг залуугийн уулзалт, чуулганыг зохион байгуулна. Эндээс тодорхой хэмжээний санал санаачлага гарах байх хэмээн найдаж байна. Энэ чуулганд хичээл сурлагадаа сайн оюутан залуус мөн компаниудын менежерvvд, vйл ажиллагаа эрхэлж байгаа захиралууд, сэтгvvлчид гээд нийгмийхээ тvvчээ болоод явж байгаа хооронд холбож өгч байгаа олон салбарын мэргэжилийн залуусыг энэ арга хэмжээнд оролцуулая гэж байгаа юм. Энэ ажлаа засаг төрийн ивээлд хийх бодолтой байна шийдвэр гаргаж ажиллаж байгаа эрхэм ах эгч нар маань дэмжих байх гэдэгт итгэж байна. Мянган залуусын уулзалт чуулганыг хийчихээд манай залуус орон нутгаар явах ажилдаа орно.

Зарим хэвлэлээр танай байгууллагын ард улс төрч, томоохон бизнэсмен байгаа хэмээн бичсэн байна лээ. Тухайлбал МАХН-ын дарга Н.Энхбаярыг байгаа гээд…?    

Хvмvvс хардах эрхтэй хардаж болно гэхдээ бодож хардах хэрэгтэй. Монголын хvний хөгжил бvтээн байгуулалтыг дэмжих төв бол залуусын байгууллага, залуусын санал санаачлагаар л байгуулагдсан. Улс эх орны ирээдvй болсон хvvхэд залуус, нийгэмдээ vйлчлэх учиртай. Нэгд бид бусдын хийх ажлыг булаацалдахгvй, хоёрт бидний ард ямар нэгэн улс төрийн хvчин, бизнесмен байхгvй. Сонгууль дөхөхөөр ТББ-ууд борооны дараах мөөг шиг олшироод энэ тэнд янз бvрийн шоу цэнгvvн хийж болсон болоогүй хүнийг баахан мөнгөөр өргөмжилдөг нь vнэн. Монголын хүний хөгжил бүтээн байгуулалтыг дэмжих төв  тийм замаар явахгүй ээ. Энэ байгууллага бол цэвэр залуусын хөгжлийн төлөө олон салбарын хүмүүстэй хамтарч ажиллана. Сонгуульд нам улс төрийн хүчин болоод нэр дэвшигчийн төлөө ажиллахгүй ээ. Сонгууль, нам, улс төр гурав бидний бодлогод нийцэхгvй. Харин улс нийгэмдээ хийх ёстой юм хийчихсэн тийм хүмүүстэй хамтарч ажиллана. Ажил хийж сурсан гал дундуур явж үзсэн хүн л хүнд, байгууллагад зөвлөж чаддаг. Тийм болохоор манай байгууллага тийм хүмүүстэй нээлттэй. Хийж бүтээж байгаа залуустаа ч нээлттэй байнга хамтарч ажиллах болно. Одоо болж байгаа юмыг дандаа улс төрийн өнцгөөр хараад хэрэггvй болов уу. Магадгvй манай залуучуудад  Н.Энбаяр гуай зөвлөж хамтарч ажиллаж болно биз дээ эрх ашиг ярихгүйгээр яагаад болохгvй гэж, МАН-ын дарга С.Батболд зөвлөж, хамтарч ажиллаж болно биз дээ яагаад болохгvй гэж, Ардчилсан намын дарга Н.Алтанхуяг зөвлөж ажиллаж болно биз дээ  болохгvй гэж хэлэхгүй байх. Манайхан байнга хардаж сэрдсэн өнцгөөс нь хараад байх хэрэггvй бидний ард ямар ч улс төрийн нам, улс төр байхгvй. Харин хийж бүтээж гэсэн чин сэтгэлтэй олон зуун залуучууд байгаа.  Манай улсад арван мянга гаруй ТББ, холбоод  байдаг юм билээ.  Энэ байгууллагууд дундаас хийж байгаа ажлаараа яаж гарч ирэх ёстой юм түүнийнхээ төлөө Монголын Хvний Хөгжил Бvтээн Байгуулалтыг дэмжих төвийн залуус явж байгаа энэ.

Ярилцсанд баярлалаа

Olloo.mn