хөдөө аж ахуйн бодлого, Агропаркын ажлын тайлан гэсэн сэдвүүдээр холбогдох ажил хариуцсан албадын мэдээлэл, хэлэлцүүлэг амжилтай явагдсан билээ. Нийслэл, дүүргээс хөдөө аж ахуй, газрын алба, нийслэлийн хүнс хөдөө аж ахуйн ассоциацийнхан, үгээ хэлэх хүсэлтэй олон иргэд оролцсон нь асуудал цагаа олсон, тулгамдсан сэдэв болохыг харуулж байлаа.

Энэ үеэр тус дүүргийн нутаг болон Төв аймгийн Алтанбулаг сумын зааг нутгаар элс хайрганы олон карьер аж ахуй хууль бусаар ажиллаж, өдөржин шөнөжин цувах ачааны машины дугуй хөрс, зам талбайг авахын аргагүй сүйтгэж, хүн малыг тоос шороогоор дарж байдаг тухай, нийслэлийн мэргэжлийн хяналт дүүргийн газрын албанд ч дийлдэггүй, ард нь хот, дүүрэгт том албан тушаал хашиж явсан эрхтэн тушаалтаны нэр сонсогддог, жимс ногоо тариалагчид юу ч тарьж ургуулаад нэмэргүй, учир нь тоосонд дарагдаад ургадаггүй, бэлчээрт гаргасан үхэр мал нь ухсан нүхэнд нь унаж үхдэг, карьер дээр монгол хэлээр а ч үгүй хэдэн хятад ажилладаг гэж 12,13 –р хорооны иргэд ам булаалдан ярьж байлаа. Хятадын хөрөнгө оролцоотой Сигмаинженеринг, Гантигхүү, Богдахолдинг гэх 3 аж ахуй хотоос хорин хэдхэн км-т энүүхэн Биокомбинатын хажууд, 12-р хорооны 6 хэсэгт элс хайрга ачиж байгаа нь цаанаа том даргын ивээлтэй, унац арвинтай гэдэг нь илэрхий.

Олон зуун мянган айл суурьшин амьдарч болох цэлгэр талд энэ гурван карьер тухалж авчээ. Нэн хачирхалтай нь тэдгээрээс 100 метрийн цаана зэвсэгт хүчний 120 –р ангийн зэвсгийн агуулах байх ба манай баатарлаг дайчид торны цаагуур орсон малаа авах гэсэн иргэддээ буу гаргаж сүржигнэх боловч хажууд нь газар шороог нь зөөж байгаа хятадуудыг анзаардаг эсэхийг иргэд гайхаж байсан юм.

Учир иймд дүүргийн иргэний танхим иргэдийн хүсэлтээр элс хайрганы карьер ба иргэн хүний эрүүл мэнд хоёрын аль нь чухал болох талаар ойрын үед дахин нээлттэй хэлэцүүлэг хийхээр бэлтгэж байна.

2011 оны 4-р сарын 29 –нд Хан-уул дүүргийн Иргэний танхим дээр болсон уулзалт ярилцлагын үеэр яригдсан ноцтой асуудлууд:

- Элс хайрганы карьеруудаас тээвэрлэлт хийж байгаа автомашины дугуйнаас боссон тоосонд ойролцоо амьдарч байгаа айл өрхүүдийн ард түмний эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах эрх ноцтой зөрчигдөж байна. \ оролцогчид бүгд санал нэгтэй\

- Хороодод тоосжилтоос болсон өвчлөлт эрх нэмэгдсэн. Харшил, уушигны эмгэгт хөгшид настан, хүүхэд нярай жирэмсэн эхчүүд хамгийн их хэлмэгдэж байна.

- 22 км-ын бетон зам \хүнд даацын буюу карьерын аж ахуйд зориулсан зам\ барина гэсэн яриа байдаг боловч сураггүй байгаа. Концессийн хуулийн дагуу барина гэж байсан боловч хулхидсан гэж ардууд ярив.

- Олон зуун, мянгаар тоологдох чацарганы суулгац, жимс, жимсгэний бутны ургалт , жимсний боловсролтод карьерын тоосжилт дарамт үүсгэсний улмаас жимсний аж ахуйнууд цаашид ажиллах боломжгүй болж байна.

- Хөрсний ус багасч усны гачигдалд орж эхэлсэн. Олон сая төгрөгөөр байгуулсан айлуудын гүний худгуудын усны түвшин багассаар байна

- Биокомбинат орчимд цөлжилт элсжилтэнд автагдаж эхлээд удаж байна. 1 метр 60 см-ийн хашааг даван орж ирж байгаа нь уг элсний нүүдэл хэр эрчимтэй байгааг нотлоно

- “Туул гол таг өмхий” “ бид зуны цагт яг нойлд байгаа юм шиг байдаг” . Энэ бол Туул тосгон, 13-р хорооны иргэдийн яриа \ видео бичлэг байгаа\

- Туул тосгоны буюу 13 хорооны ИНХ-ын дарга Пүрэвсүрэн : Байдал маш хүнд бид хүн байтугай мал амьтан байхааргүй нөхцөлд аргагүйн эрхэнд амьдарч байна. Би өөрөө аптек ажиллуулдаг. Туущс голын бохирдолт, шувууны сангасны үнэр танар ууршилт, элс хайрганы карьерийн тоос шорооноос болж тосгоны иргэд бүгдээрээ шахуу харшлын эм авч уудаг болсон. Бүр төрөөд 7 хонож байгаа нярай хүүхэд харшлын гаралтай эмгэгтэй болж харшлын хүчтэй эм уухаар эмч рецепт бичсэн авч орж ирдэг. Манай дунд сургуулийн багш нарийн дунд үзлэг хийхэд бараг тал нь буюу 20-30 насны залуу эмэгтэй багш нар хоргүй хавдарын шинж тэмдэг илэрсэн гэж сургуулийн эмч хорооны засаг даргын дэргэдэх өргөтгөсөн хуралдаан дээр ярьсан. Засаг дарга огт ажлаа хийлгүй удаж байна. Ганц ч удаа ИНХ-ын хуралд оролцоогүй. Ажлын тайлангаа тавиагүй. Сардаа 2 ирэхдээ архи уусан байдалтай байдаг. Иргэдийн олонхийн санал авсан хүнийг засаг даргаар тавъя гэхээр наад хүн чинь дээрээс “захиалгатай” гэдэг, Дүүргийн засаг дарга Ж.Ганхуяг хамгаалдаг гэсэн. Ардчилсан нам , Дүүргийн засаг дарга,Болд гишүүний нэрийг ганц энэ биш олон хүн унагаж байна.

- Орон сууцны 1-р давхарт байгаа хоолны газруудад хоол идэх гэсэн карьерийн жолооч нар иргэдийн унтах цагаар ирж хаалга нүдэх дуут дохио өгөх зэргээр маш их хүндрэл учруулдаг. Загджавын 35 самосваал явж байгаа гэнэ.

- Биокомбинат болон 120 –р анги орчим, Туул тосгоны оршин суугчид гамшгийн байдалд байна. Гамшгаас хамгаалах хууль хэрэгжихгүй байна

- 12 ,13-р хорооны орчимд энд тэндгүй барилгын болон бусад хог асгадаг болсон. Учир нь каръерын машинууд хотоос буцаж ирэхдээ хог ачиж ирдэг.

- Биокомбинатад 25 жил ажилласан 12-р хорооны иргэн, өндөр настан Биндэръяа гуай ярихдаа “...бид тухайн үедээ нэхий дээл, савхи зэрэг үнэтэй бэлэг өгч Унгар мэргэжилтнүүдээс олж авч байсан “омог” одоо устаж алга болох гэж байна. Одоо үед энэ бол олон сая доллараар яригдах алдагдал болно шүү. Биокомбинатын удирдлага юу бодож байна. Энэ их тоосонд маш цэвэр орчинд хадгалагдах учиртай малын вакцин эмний эх сурвалж болдог “ омог” сүйрэх нь” Бид нар жирийн иргэд Засаг дарга Ж.Ганхуягт маш их гомдолтой, энэ хүн бид нарыг хүн гэж боддоггүй. Энэ тоос шорооны асуудлыг цэгцэлж өгөөч гэхэд тоож ирдэггүй мөртлөө гольфын талбай байгуулах гэж хөрс ус сүйтгэж байгаад Гачууртаас хөөгдөж ирсэн Солонгосуудад маш их газар өгч, нээлт дээр нь инээд алдаад явж байсан гэв. Мөн манай дүүргийг сайн сайхан болгоно гэж амалж олон сайхан юм ярьж байсан Болд гишүүнтэй уулзаж асуух юм их байна гэлээ.

- Монос компанийн харъяа эмийн ургамалын үржүүлгийн газрын ажилтан Гантогтох: Манай тарьц суулгац үнэтэй ховор, манайх монголд ганц байдаг эмийн ургамал тарьж үржүүлдэг газар. Энэ их тоос шорооноос болж ажиллах боломжгүй боллоо. Ерөөсөө урагмал газар тариалан хөгжих ёстой энэ орчимд элс хайрганы аж ахуй байх ямар ч үндэсгүй зохицохгүй тул эдгээрийг хаамаар байна.

- Алтан сар ХХК-ны захирал Баатар: Их хэмжээний чацаргана тариалсан. тоосонд дарагдаад жимс ургадаггүй . Маш их алдагдалд орж байгаа. Бидний энэ хохирлыг энэ карьеруудаас гаргуулж өгмөөр байна. Зам барина гүүр засна гэсэн байхгүй. Манай дүүргийн дарга нар юу хийж бүтээж байна вэ? Энэ олон карьерыг бүгдийг нь хаамаар байна Хөрс ус агаар асар их бохирдож байна. Хүн амьдрах аргагүй гамшгийн нөхцөлд байгаа тул хууль журмын дагуу яаралтай арга хэмжээ авахыг хүсч шаардмаар байна. Хотын засаг даргын орлогч Д.Ганболд гэдэг хүн Туул голын хойд талаар явж байгаа төмөр замын салааг ашиглаж элс хайрганы аж ахуйг хөгжүүлэх боломжтой тухай ярьж энэ асуудлыг шийдвэрлүүлнэ гэж амлаж байсан. Бид 13 хорооны засаг даргаа олж хараагүй. Энэ дарга нар, Байгаль орчны сайдтай уулзуулж өгөхийг хүсье!

Жич: Уулзалт ярилцлага дээр яригдсан асуудлаар хороо, дүүрэг хот улсын хэмжээнд асуудлыг тавьж шийдвэрлүүлэхийн тулд ажлын хэсэг байгуулахар болсон ба хэрэв карьеруудыг хаахгүй бол иргэд өөрсдийн амьд явах аюулгүй эрүүл орчинд амьдрах эрх, үр хүүхдийнхээ ирээдүйн төлөө тэмцлийн бүх арга хэлбэрээр нэгдэж тэмцэх болно. Иргэдийнхээ эрх ашгийг хамгаалах хуулиар хүлээсэн үүргээ биелүүлэхгүй байгаа хороо, дүүргийн засаг дарга нарт хариуцлага тооцуулахын тулд засгийн газар, хууль шүүхийн байгууллагад хандана гэдгээ илэрхийлсэн болно.

Хан-уул дүүргийн Иргэний танхим дээр болсон уулзалт ярилцлагын үеэр яригдсан ноцтой асуудлууд
Tweet
Bolod.mn