ноцтой хэрэг гарсан. Салхи татуулан хурдлах давхилдах автобусны жолооч нарын хариуцлагагүйгээс болж сүүлийн үед олон хүний амь эрсдэх болжээ. Явган хүний гарцан дээр дайруулсан хохирогч нарын ар гэрийн хүмүүс болох Д.Сарантуяа, Т.Пүрэвсүрэн нартай уулзаж ярилцсан юм.

-Тухайн өдөр болсон ослын талаар ярихгүй юу?
Д.Сарантуяа:-Манай ээж төрсөн дүү болон түүний нөхөртэй хамт гурвуулаа явж байгаад өнгөрсөн дөрөвдүгээр сарын 6-ны өдрийн оройн найман цагийн алдад явган хүний гарцаар гарч яваад хурд хэтрүүлсэн автобусны жолоочийн гарт өртсөн. Миний ээж ирэх зургадугаар сард алдарт эхийн одонгоор шагнуулахаар болсон тул тэр тухайгаа үр хүүхэд, ах дүү хамаатан саднаараа цуглаж, зунаас төрсөн нутаг руугаа явах талаар ярилцахаар нэгнийдээ уулзахаар явж байсан юм. Миний ээж С.Наранхүү, ээжийн дүү С.Алтанхүү, түүний нөхөр Б.Торгууд нар насаараа төмөр замд ажилласан хамт олонтой сайхан хүмүүс байсан. Ээж дүүгийнхээ хамт газар дээрээ нас барсан бол Б.Торгууд ах маань эмнэлэгт арав гаруй хоног бие нь тааруу байж байгаад өнгөрсөн.

Т.Пүрэвсүрэн:-Хоёр хүн маань газар дээрээ байхгүй болж нэгнийх нь амь нас дээсэн дөрөөн дээр дэнжигнэж явах үед “Автобус I” ХХК, жолоо барьж явсан жолооч нарын хэн нь ч бидний уй гашууг хуваалцаж, бие нь яаж байна даа гэж асуучихаагүй. Өнөөдрийг хүртэл сар гаруйн хугацаанд ар гэрийнхэн бидэнтэй холбоо барилгүй чив чимээгүй яваад хохирогчид бид гомдолтой байна.

Байгууллага бол иргэний хариуцагч болдог. Дөнгөж өчигдөрхөн байгууллагын төлөөлөл болгон нягтлан, хэсгийн дарга гэсэн хоёр хүнийг явуулсан байна лээ. Бид “Автобус I” ХХК-ийн хуулийн зөвлөхтэй өөрсдөө утсаар холбоо барихад үл ойлголцсон байдлаар ярилцсанаас өөрцгүй өнгөрсөн.
Гурвын гурван хүний амийг авчихаад жолоочийг нь болохоор батлан даалтад гаргачихаад яагаад хохирогч биднийг хүн гэж үзэхгүй байгаа юм бэ. Бид “Автобус I” ХХК-ийн удирдлага, жолооч Ш.Цэнгэлжаргал түүний ар гэрийнхэнд зориуд хандаж үг хэлье.

Бидний уй гашууг яагаад хариуцагч тал хуваалцаж эмгэнэлээ илэрхийлж болохгүй гэж. Монгол хүний ёс жудаг хаачаа вэ. Гурван хүнийхээ араас үр хүүхэд, ач зээ нь элэг нь эмтэрч цээжнийхээ махыг урж суугаа. Бидний амьдралд нөхөж баршгүй гарз тохиосон байхад яагаад харууслаа илэрхийлж болдоггүй юм бэ. Өнөөдрийг хүртэл бид хүлцэнгүй байж хэнд ч гомдоллоогүй. Бид нэг удаа ч утасдаж гомдол эрж өр төлбөр нэхээгүй. За яахав, ямар санаатай дайрчихсан биш дээ гэж өмгөөлөн бодож явахад яагаад хүний үнэргүй загнана вэ.

-Осол гаргасан жолоочийн талаар ямар мэдээлэлтэй байна. Одоо тэр хүн цагдаад шалгагдаж байгаа юу?
-”Автобус I” ХХК-ийн харьяаны “Баянхошуу Тэнгис Ард кино театр” чиглэлд явдаг УБЧ 23-80 дугаарын автобусыг гуч эргэм насны Шийлэг овогтой Цэнгэлжаргал гэдэг хүн жолоодож явсан гэдгээс өөр мэдээлэл бидэнд байхгүй. Зам тээврийн аваар болохоор санаатай бус гэж үзээд Эрүүгийн хуулийн 215.4 дүгээр зүйл ангиар зүйлчлэгдэж батлан даалтад гадуур шалгагдаж байгаа гэсэн.

-Тэр жолооч байгууллагадаа хичнээн жил ажилласан бэ. Хурд ихтэй явсан гэх мэдээлэл байна. Яагаад ийм ноцтой осол гарах болов гэж үзэж байна?
-Автобус маш хурдтай явсан. Явган зорчигчийн гарцны наана тормос гишгэсэн мөр байхгүй байгаа нь гарцаар гарч явсан хүмүүсийг хараад яагаад тормосоо дараагүй юм бол гэж бодогдуулдаг. Манай хэдийг мөргөчихөөд тэрнээс хойш нэлээн хол зайд яваад тормосоо гишгэсэн байна лээ. Явган зорчигч гарцаар гарч яваа тохиолдолд зогсох ёстой биз дээ. Хохирогч бид хэргийн байцаалттай танилцъя, бидэнд мэдээлэл хүргээч гэхэд Замын цагдаагийн газрын мөрдөн байцаагч Д.Чинзориг мөрдөн байцаалтын нууц гэсэн байдлаар хариу өгдөг.

Жолооч Ш.Цэнгэлжаргал урьд нь авто тээврийн аваар хийж хүний аминд хүрсэн. Тэнсэнгийн ял авсан хүн. Байгууллага нь тэр хүнийг өмгөөлж хаацайлан авч үлдсэнээр дахин гурван хүний аминд хүрсэнд маш их гомдолтой байна. Осол болдог тэр өдөр Ш.Цэнгэлжаргал бас нэгэн аваар хийчихээд, жолооны ч үнэмлэхгүй явж байсан юм билээ. Зорчигчидтой явж байгаад автомашины араас орж дотор нь сууж явсан нэг зорчигчийг гэмтээсэн гэсэн.

-Тэр өдөр осол гаргасан мөртлөө яагаад жолоо барьж явсан юм бол?
-Жолооч осол аваар гаргасан учир замын цагдаагийн газраас үнэмлэхийг нь хурааж авсан юм билээ. Замын цагдаа үнэмлэхийг нь хурааж авахдаа түр хураах бичиж өгөөд автобусаа бааздаа тавиад ир гэж явуулсан. Тэгээд кондукторынхоо хамт зорчигчгүй бааз руугаа явж байхдаа манай гурвыг дайрчихсан. Замын цагдаа яагаад тэр автобусыг журмын хашаанд шууд хийчихээгүй юм бэ гэж харуусч боддог. Тухайн үед жолооч тэнгэр газар хоёрыг нийлтэл хурдалж явсан. Тэр хүн давхидаг гэдгээрээ бүр алдартай гэсэн.

Тийм хүнд байгууллага нь итгэж найдан нийтийн тээврийн автобусны жолоо мушгих эрхийг нь олгож, дөч тавин хүний амийг хариуцуулж ирснийг ойлгодоггүй. Сүүлийн үед микроавтобусны жолооч нар мөнгө төлж ангилал даруулаад нийтийн тээврийн автобус жолоодож явдаг болсон. Үүнийг хотын тээврийн газраас журамлаж цэгцэлдэггүй. Одоо хохирогч бид ягаан өнгөтэй автобус харахаар л зүрх эмтэрч, айдас төрдөг. Автобусанд суухад талийгаач нарыг минь ингэж яваад л мөргөчихсөн байх даа гэж бодогддог. Бид сэтгэл санааны хувьд сэхэл авч чадахгүй л явна.

-Энэ хэргийг шалгах мөрдөн байцаалтын явц ямар шатандаа явна вэ?
-Мөрдөн байцаагч Д.Чинзориг нэг удаа байцаалт авна гээд 10 цагт биднийг ирээрэй гэсэн. Өөрөө хэдэн цагаар удтал хүлээлгэсэн. Бид аргаа бараад дарга дээр нь ороход тэр дороо хүрээд ирсэн. Тэгээд “Та нарын төлөө ажиллаж байхад та нар яагаад байгаа юм” гэх зэргээр бидэнд гомдоллосон. Хүний төлөө амь хайргүй ажиллана гэж тангараг өргөж төрийн хувцас өмсчихөөд яагаад иргэдийнхээ төлөө ажиллахгүй байгаа юм. Бид нарт эргэж гомдоллоод байгааг ойлгохгүй нь.

Өнчин хүн өөнтөгч байдаг шиг сэтгэл санааны хүнд цочролд орчихсон бидэнд мөрдөн байцаагч нөгөө тал руу чиглэсэн байдлаар ажлаа явуулаад байна гэсэн харын сэтгэл өөрийн эрхгүй төрдөг. Мөн шүүх эмнэлгийн дүгнэлт өдий болтол ирээгүй хүлээгдэж байна. Илэрхий гурван хүн нас барчихаад байхад шүүх эмнэлгийн дүгнэлт гарахгүй удаад байгаа юм бол. Манай хүмүүсийн хоёр нь газар дээрээ нас барахад нөгөө нь арваад хоног эмнэлэгт байхад цагдаагаас ирж нэг ч байцаалт аваагүй.

Т.Пүрэвсүрэн: -Аав маань эмнэлэгт байхдаа эрүүл ухаантай ярьж чадахаар байсан шүү дээ. Амьд үлдсэн ганц гэрчээс цагдаа байцаалт аваагүй. Аав маань нас барахынхаа өмнө надад болсон явдлыг ярьсан. Бид зам гарч явсан. Зам гарчих шиг болсон. Араас нэг юм нөмрөөд ороод ирсэн гэсэн. Аав эмнэлэг рүү явахдаа л нөгөө хоёрыг газар дээрээ нас барсан гэдгийг мэдэрсэн.

-Аав тань нас барахаасаа өмнө юу хэлж ярьж хүсч байв?
-Осол болоход эмнэлэг, цагдаа шуурхай очсон байна лээ. Би хамгийн түрүүнд дуулаад гэмтлийн эмнэлэг рүү очиход аавыгаа амьд гэдгийг хараад маш их баярласан. Аав надад “Ээж чинь байхгүй болсон” гэж хэлэхэд нь миний санаанд үнэхээр багтаагүй “Та юу яриад байгаа юм бэ. Ээж Бүдээ эгчийнд байгаа ш дээ” гэж хариу хэлсэн. Тэгээд ээж, ээжийнхээ эгч хоёрыгоо хайгаад утас руу нь залгаад байдаг, авдаггүй. Бүр гайхаад гэр рүү хүртэл залгалаа. Ах, дүү рүүгээ утасдаж хаана байгааг нь асуугаад л эрээд байлаа. Аргаа бараад эгчийнх рүүгээ очихоор гарах гэтэл манай гэрийнхэн надад явах хэрэггүй болсон.

Газар дээрээ хоёр хүн нас барсан гэж хэлэхэд би тэд маань биш байгаасай гэж дотроо ямар их залбирсан гээч. Замын цагдаа дээр очиход манай хоёрын гар цүнх, аавын минь малгай байсан. Өмссөн куртикны малгай нь хүртэл тасарч салсан байсан. Нас барсан гурван хөгшин маань ид жаргадаг насан дээрээ зуурдаар нас барлаа даа. Ийм аймшигтай хэрэг явдлын ард холбоотой хүмүүс нь юу ч болоогүй мэт хайнга хандаж байгаад асар их гомдох юм. Ард түмэн энэ хэргийг мэдэг, сургамж болог. Нийтийн тээврийн хэрэгслийн жолооч нараас болж дахин хүний амь бүү эрсдээсэй гэж хүсч байна.

Б.Долзодмаа

"Өдрийн сонин"