Хаврын энэ өдрүүдэд хүн, мал ижилсээд онцгой байна. Тэмцэгчдийн зарим нь хөөрөлд автан гол зорилгоосоо хазайж, дэмий балай үг унагах нь олны хүлээлтэд нийцээгүйгээс тэднийг хошин шогийн объект болгон ашиглаж эхэллээ. Сонирхож очсон зарим нь сархад хүртэн цагдаагийнхныг сандаргаад авах нь ч элбэгшив.

Урд хантай нь морьд шээ лээ, хомоолон овоо бос лоо. Гээд одоо л Төрийн ордон бузар булайгаасаа ангижирч ариусах бий вий хэ мээн мэргэ төлөг буулгах хүн ч байх шиг. Ирэх намар хэдүүлээ нийслэлийн төвд гүүгээ барьсан шиг, айргаа исгээд л аятай тавлаг суух янзтай. Тэмцэлд үл нэгдсэн ч, нүдээр эс үзсэн ч ер нь төв талбайд юу болоод буйг монголчууд сонирхож л байгаа.

Үдэш зурагтаа асааж, хэн юу хэлэхийг, юун төлөө тэмцэл болохыг зүгээр л ажиглагчид олон. Тэнд хүн бүхэнд хамаа тай, бүр амин чухал сэдвүүдийг алгасалгүй хэлэлцэж, эвэртэн туурайтан бол гоныг зад шүүмжилж байна. Хүмүүс өөр өө- рийнхөөрөө ажиглаж, дүгнэж бай гаа биз ээ. Хамгийн гол нь энэ жаг саал цуглаан үнэн хэрэгтээ төрийн өндөр лөгөөс буусандаа хорссон хэдэн нөхрийн бус, жирийн хүмүүсийн талд эсэх л олон нийтийн анхаарлыг татаж байна.

ЛИДЕРҮҮДИЙН НАМТАР ШИНЭЧЛЭГДЭХ ШААРДЛАГАТАЙ

Иргэний хөдөлгөөнүүд үүсч, албан ёсоор нэр усаа толилуулан янз бүрийн хэлбэрээр тэмцэж эхэлснээс хойших сүүлийн долоон жил гудамж талбайг доргион уухай хашгирагсдад энгийн иргэд улам бүр урам хугарах болсон нь үнэн юм.

Ж.Батзандан, О.Магнай хоёрыг таньдаггүй байхдаа хөхөө өвлийн хүйтэнд ч Сүхийн талбай руу явж очоод нуугитал дэмждэг байсан 3000 хүн одоо яагаад Н.Энхбаяр, М.Энхсайхан, С.Жавхлан, Д.Нинж нарыг гэртээ зурагтаа асаахаас өөрөөр идэвхийлэн дэмжихгүй байгаа юм бол. Энэ хөдөлгөөн яагаад бүх ард түмний нэрэндээ багадаад байна вэ. Эсвэл бид ийм сул дорой ард түмэн үү?

Ямар ч сайхан санаа лидергүйгээр хэрэгжихгүй. Лидер бол араасаа дагуулах чадвартай, уриалан дуудах чанартай, үлгэр жишээ байж гэмээнэ олон түмнийг удирдана. Яг одоо өрнөж байгаа жагсаал хөдөлгөөнийг зохион байгуулагчид энэ тэмцлээ хувьсгал болгочих санаатай байгаа юм. Тэгэхээр хувьсгал хийх лидер нь хэн юм гэж өөрийн эрхгүй сонирхох тань ойлгомжтой.

Лидерүүд нь өөрсдийгөө цоо шинээр таниулах аян дайнд мордоод байгаа. “Урьдын алдаагаа ухамсарласан учраас түмнийхээ дэмжлэгийг хүлээсэн” ийм хүмүүс байна даа. Монголын улс төр дэх алдаж дутсан нөлөөгөө эргүүлэн олж авах гэсэн зүтгэл нь МАХН-ын дарга, гурав дахь Ерөнхийлөгч Н.Энхбаярт хал үзүүлж, халуун чулуу долоолгож буйг ч Та харж л байгаа. Н.Энхбаяр одоогоор талбайд гарч, цагаан хоолойгоор уруулаа омголттол хашгираагүй л байна. Тэр уг нь гарцаагүй лидер.

Одоогийнхоос хэдэн арав дахин олон хүнийг дагуулах чадал түүнд байсан. Гэвч намтар болон үлдэж. М.Энхсайханыг бодвол Н.Энхбаярт хүндэтгэлтэй хандах сэтгэл гурав дахь Ерөнхийлөгчийг сонгосон, цаг үед нь Төрийн тэргүүнээрээ өргөмжилс өн монгол хүн бүрт одоо ч бий гэдэгт итгэж байна. Түүнтэй мөр зэрэгцэж буй М.Энхсайхан Монголын улс төрд бас л лидер.

Гэвч намтар нь л үлдэж. Тэд хуучин намтартаа нэг нь нө- гөөгөө авлигачин, алуурчнаар дуудалцаж байсан тул “Норовынхоос” дутахгүй хөөтэй эд болон хувирч байна. Одоо тэдэнд өөрсдийгөө цоо шинээр таниулах улс төрийн шаардлага бий. “Би хожуу ухаарлаа, одоо бол өөр хүн шүү, өөр хүн” гэж хэлэхэд ичмээр байгаа тул энэ мессежийг байсхийгээд л тойрон хүрээлэгсдээрээ хэлүүлж байхыг олонтаа сонсох болов. Гэхдээ хараахан мартагдах болоогүй намтар нь тэдний уриалж байгаа жагсаал цуглаан, тэмцэл хөдөлгөөний ирцийг 200-300- гаас олон хүнтэй байхад саад болсоор л байна.

ӨӨР ХЭН ИНГЭЖ ТОГЛОХ ЮМ

Н.Энхбаяр, М.Энхсайхан хоёр яг одоо бүх ард түмнийг дагуулна, хувьсгал хийнэ, төрийг хуйгаар нь эргүүлнэ гэж баараггүй төлөвлөчихөөд, түүндээ хөтлөгдөн энэ бүхнийг хийж байгаа гэж үү? Тэд төр эргүүлж чадахгүй, бүх ард түмэн үүнийг нь талархан дэмжихгүй гэдгийг мэдэж байгаа. Хувьсгалын тохироо бүрдэхгүй байх бодит нөхцөл байдлыг ч тэд сайн тооцоолсон.
Тэгээд яагаад тэмцэл өрнүүлж байгаа юм бэ гэвэл МАХН, ҮШН-ын нэрийг хот, хөдөөгүй цуурайтуулах зорилготой 2012 оны сонгуулийн өмнөх хаврын “тариалан” төдий зүйл. Сонгуулийн өмнөх энэ хаврыг ашиглахгүй юм бол улс төр, нам энэ тэр гэж яваад ч яах юм.

МАН, АН хамтарсан Засгийн газрын тоонотод толгой холбоод, тостой тогоонд хошуу холбосноос үүдэлтэй орон зайг олзолж тэд л тоглохгүй юм бол өөр хэн гэж. Ирэх жил тохиох УИХ-ын сонгуулиар ахиухан “ургац” хураахын тулд гар хумхин сууж болохгүй.

Хоёр Э сонгуулийн технологи боловсруулах, олон нийтийн санаа бодлыг тандахдаа хэр баргийн менежерийн уран жиргээг дагаж хошгироод байхааргүй турш лагатай. Сүүлийн 22 жилийн бүх сонгуульд ач тач өрсөлдөж, харилцан ялж, ялагдаж байсан гол хоёр намын экс лидерүүд 2012 оны сонгуулийн өмнөх бие халаалтаа харин ч нэг хийх гэж хичээх нь дамжиггүй.

Тэд хамтарсан Засгийн газрын ажил болгоныг шүүмжлэх, орлогогүй, ядуу тарчиг иргэдийн бухимдлыг дэвэргэх, санаа бодлыг нь өөрсөд рүүгээ урвуулах замаар сонгуулийн бие халаалтаа базаах төлөвлөгөөтэй. Түүнээс биш хувьсгал хийх “хувь дутахаа” хэнээр ч хэлүүлэлтгүй мэдэрч ч, мэдэж ч байгаа. “Сант Марал”-аас хамгийн сүүлд явуулсан тандалтаар бол, Монголын улс төрийн орон зайн тэн хагасаас илүү нь хоосон байна.

Санал асуулгад хам рагдсан иргэдийн 50 хүрэхгүй хувь нь МАН, АН-ын төлөө сонгуульд саналаа өгөхөд бэлэн байгаагаа илэрхийлсэн бөгөөд энэ хоёр намын эзлэх хувийн жин нэг нь нөгөөгөөсөө хол давах хэм жээний ялгаатай ч биш юм. Сөрөг хүч ний орон зай цэлийн харагдаж, Н.Энхбаяраар удирдуулсан гуравдагчид урам зоригтой байгаа боловч өнөөгийн улс төрд сөрөг хүчний эрэлт байгаа эсэх эргэлзээтэй.

Иргэний хөдөлгөөнүүдийн лидерүүдийн хувийн ашиг хонжоо харсан олон баримтыг мэддэг болсон нийгмийг энэ хаврын тэм цэл мөн л сэрээж, дагуулж чадсанг үй. Уул уурхайн орлогоос иргэдийн амьдралд ирэх өгөөжийг бодитоор мэдрэх амьсгаа дарсан хүлээлт нийгэмд давамгайлж байхад төр эргүүлнэ гэсэн мессежтэй түрэмгий жагсаал өөрөө түгшүүрийг үл таашаах сэтгэл зүйг олон нийтэд суулгаж байх шиг санагдана. Улс төр гэдэг урлагаас хамаагүй илүү харгис салбар.

Урлаг зүтгэсэн хүндээ хатуу бол, улс төр гар хөл болон ашиглагдаж байгаа, тэмцлийн хүндийг нуруундаа үүрч байдаг эгэл хүмүүст хохиролтой. Бид сул дорой ард түмэн биш. Зоривол ухаантай, зоригловол хүчтэй гэдгээ ардчилсан хувьсгалыг тайван замаар ялуулж харсан ард түмэн. Хүн байгальд ээлтэй, илүү сайхан нийгэмд амьдрахыг монголчууд нийтээрээ хүсэж байна.

Дутаж гачигдах зүйлгүйгээр буян заяагаа эдлэхээр яарч байгаа монгол хүн бүрийн зоригийг увайгүйгээр ашиглан хохироовуузай, “хувьсгалчид” минь.

"Өнөөдөр"