байлаа. “Хүү минь амьд сэрүүн байсан бол таван ханатай гэрт өрх тусгаарлаж, үрийн зулай үнэрлэчихсэн байна даа” хэмээн харамсан ярих энэ эрхмийг Ц.Энхбаяр гэдэг.

Хүүгээ алдсан аав Ц.Энхбаярын гомдол тасрахгүй гурван зуны нүүр үзлээ.

2008 оны сонгуулийн хар шуурга түүний сэтгэлийг зэрэмдэглэсэн юм. Тэрбээр энэ хугацаанд зөвхөн үнэний төлөө явж, үнэн гэдгийг илчлэх газар бүрийн хаалгыг зөөлөн татаж, хүчтэй хаасан. “Гал үндэстэн холбоо”-ны Удирдах зөвлөлийн гишүүнээр ажиллаж байгаа Ц.Энхбаярт өнгөрсөн хугацаанд юу тохиолдсон, ирээдүйг ямраар төсөөлж байгаа талаар ярилцсанаа хүргэе.

Хүү минь амиараа гэрээслэл үлдээсэн

-Монголын түүхэнд хараар тэмдэглэгдэн үлдсэн “Долдугаар сарын 1″-нийг бид мартах учиргүй. Гэтэл хэрэг үйлдсэн этгээд илэрсэн, илрээгүй нь мэдэгдэхгүй гурван жил өнгөрчээ?

-Ийм зовлон үзээгүй хүнд ахархан хугацаа ч манай хэдэн гэр бүл өнгөрсөн гурван жилийг арай гэж өнгөрөөлөө. Уг нь хүн хатуужил үзэж, хат суудаг гэж ярьдаг. Тийм юм байдаггүй юм байна. Хүүгийн минь инээсэн хүсэл, тэмүүлэл дүүрэн төрх энэ хугацаанд биднийг энэ хүртэл явуулж байна.Би чинь гурван сайхан хүүтэй байсан. Харамсалтай нь том хүү минь цаг бусаар бурхны оронд заларсан (санаа алдав).

Гурван хүү минь гэрлээгүй байсан. Магадгүй миний хүү байсан бол би ачийн зулай үнэрлээд, тэврээд суух байсан байх гэсэн бодол байнга төрдөг. Манай гэр бүлийн хүн бид хоёр чинь хүүхдэд их хайртай. Үеийн найз нар минь бүгд өвөө, эмээ болчихсон.

-Сэтгэлийг тань чилээсэн асуулт асуусанд уучлаарай. “Хүнд хүн илүүддэггүй” гэдэг. Танд хүүгийн тань орон зай хэр үгүйлэгдэх юм бэ?

-Би ийм үйлийн лайтай юм болов уу гэхээр тийм биш юм байна. Миний хүү шиг ид хийж бүтээх насандаа бусдын гарт амиа алдсан дөрвөн сайхан залуу, түүний гэр бүл өнөөдөр зовж, шаналж сууна. Чиний хэлснээр “Хүнд хүн илүүддэггүй” гэдэг үгийн үнэн утгыг өнгөрсөн хугацаанд хангалттай мэдэрлээ.

Тухайн үед “Одоо л нэг сэтгэл амарч, хүүхдүүдийнхээ буянаар жаргах цаг ирлээ” гэж бодож байсан. Гэтэл ийм харамсаад барахгүй хэрэг явдал болсон. Би тухайн өдрийн үйл явдлыг болоогүй гэж бодохыг хичээдэг ч миний хүүхдүүдийн гэрээслэл намайг тайван суулгаагүй.

-Гэрээслэл гэж юуг хэлэв?

-Таван сайхан залуу амиараа нийгэмд гэрээслэл үлдээсэн. Тодруулбал, миний хүү “Аав аа, энэ нийгэм болохоо байсан байна шүү” гэж хэлсэн. Уг нь ард түмэн тухайн улсынхаа дархлаа байх ёстой. Тэр улс хэрхэн явах нь ард түмнээс шалтгаалдаг. Төр нь ард түмнээсээ холдоод ирэхээр төрийн дархлаа суларч эцэст нь “Долдугаар сарын 1″ болдог юм байна.

Дархлаагүй төр ямар ч аймшигтай зүйл хийж болдог бололтой. Авлигачид олширч, эцэст нь алуурчид төрд орогнож байна. Манай улсад ардчилал гэдэг зүйл жинхэнэ утгаараа хөгжөөгүй. Энэ бүхнийг засаарай гэж “Долдугаар сарын 1″-нд нас барсан хүүхдүүд минь гэрээслэж үлдээсэн.

Хүний үнэ цэнэ хог болжээ

-Хүүг тань хэн буудсан бэ гэдгийг тогтоох хэрэг ямар шатандаа явж байгаа вэ?

-2008 оноо өнөөдрийг хүртэл “Долдугаар сарын 1″-ний аймшигт хэргийн үнэн зөвийг олох гэж явж байна. Монгол Улсад хүн хамгийн үнэ цэнэгүй болжээ. Нийслэлийн болоод Ерөнхий прокурор хэргийг хоёр ч удаа хэрэгсэхгүй болгох гэж байсан.

Харин сүүлд нь МУ-ын Ерөнхий прокурор Д.Дорлигжавт өргөдөл өгч Прокурорын дэргэдэх Мөрдөн байцаах алба руу хэргийг нэмэлт мөрдөн байцаалтад буцаасан. Мөрдөн байцаалтын ажиллагаа дууссан. Энэ хэрэгт хамааралтай албан тушаалтнууд хавтаст хэрэгтэйгээ танилцаж байгаа.

-”Долдугаар сарын 1″-ний үймээн, самуунд хохирсон хүмүүсийн ар гэр өнөөдөр ямаршуухан амьдарч байна вэ?

-Бидэнтэй холбоотой гурван өрхийн амьдрал үнэхээр хүнд байгаа.Тэд “Дэм дэмэндээ. Дээс эрчиндээ” гэгчээр болж байна гэдэг ч өмнөх шигээ байна гэж юу байхав. Хань, үр хүүхдээ алдсан хүмүүс бүтэн нойртой хоносон өдөр өнгөрсөн гурван жилийн хугацаанд цөөхөн байгаа. Тэд энэ хугацаанд нийгэмд муу муухайгаар хэлүүлж ч үзсэн. Эцэст нь ажилгүй ч болсон.

-Нийгэмд бусад хохирсон гэр бүлийг төрөөс 50 сая төгрөг авчихаад дуугүй боллоо гэх яриа гарах болсон. Яагаад тэд таньтай хамт энэ хэргийн үнэн зөвийг олох гэж явахгүй байгаа юм бэ?

-Эхний жил дөрвөн сайхан залуугийн ар гэр миний хамт энэ хэргийн эздийг илчлэхийн төлөө зүтгэж байсан. Тэгээд эцэстээ ингэж явж болохгүй юм байна, төр биднийг ойлгохгүй, ойлгохыг ч хүсэхгүй байна гэдгийг мэдсэн. Тиймээс алдсан дээрээ дахиж алдахгүйн тулд нөгөө дөрвөн гэр бүлд “Ах нь энэ хэргийн ард гартал зүтгэнэ. Та нар минь ажлаа хийж, амьдралаа бод” гэж хэлсэн.

Ихэнх нь өрх толгойлсон эмэгтэйчүүд болж үлдсэн учраас гэр бүлийн эдийн засгийн асуудал хүндэрч, нэр хүнд нь унаж, өдөр хоногийг өнгөрөөхөд хүнд болсон. Тийм учраас би тэдний өмнөөс хэргийн явц, илрүүлэлт ямар байгааг асуух зэргээр явсаар байгаад эцэст нь Сүхбаатарын талбайд хүртэл сууж байна. Хэргийн эзэн холбогдогч илэрсэн гэдэг. Гэвч гурван жилийн хугацаанд нэг ч ахиц гарсангүй.

-Танай гэр бүл нөхөн олговор авсан уу?

- 2009 оны арваннэгдүгээр сараас эхлэн хохирсон гэр бүл бүрт 50 сая төгрөг өгсөн. Тухайн үед манайх авах боломжгүй гээд аваагүй. Яагаад гэхээр тухайн үед Сү.Батболд Ерөнхий сайдын албан тушаалыг авч байсан юм. Шинэ Ерөнхий сайд ажилдаа орж байгаа учир энэ хэргийг нэг тийш шийдэж, уучлалт хүсч магадгүй гэж горьдсон. Өнгөрсөн наймдугаар сард хүүхдүүд минь сургуулийн төлбөр төлөх болж тэр мөнгийг авсан. 50 сая төгрөгөөр хүний амийг үнэлж болохгүй. “Иргэнээ хамгаалах үүргээ биелүүлж чадаагүй. Ухамсарлаж байна, төрийн дэмжлэг шүү” хэмээж тухайн үеийн Засгийн газар 50 сая төгрөг өгсөн.

Бидний ам руу энэ “Цаас”-ыг чихээд дуугүй болгосон гэвэл түүн шиг эндүүрэл байхгүй. Бид төрөөс хүүхдүүдийнхээ амийг нэхэмжилнэ. Ардчиллын “үнэр” үнэртээгүй байхад үнэ цэнэгүй зүйлийг хогоор төсөөлдөг байсан. Харин өнөөдөр хог ч гэсэн үнэтэй, түүгээр амь зогоодог олон иргэн нийгэмд байна. Тийм атлаа хамгийн үнэ, цэнэгүй зүйл хүн болжээ.

Монгол оршихуй “цаазын тавцан” дээр ирсэн

-Хохирсон ар гэрийнхэн “Долдугаар сарын 1″-ний хохирогчдын нэгдсэн холбоо гэдгийг байгуулж байсан. Гэтэл та бүхэн “Гал үндэстэн холбоо”-той нэгдсэн гэсэн. Яагаад заавал энэ холбоог сонгож нэгдэх болов?

-Бидний адил хохирсон олон хүн байдаг юм байна. “Долдугаар сарын 1″, “Хадгаламж зээлийн хоршоо”, “Вако” “Заюу тайж”, “Хонгор”-ын хохирогчид нийлж “Монгол хүний эрхийг хамгаалах нэгдсэн холбоо” гэдгийг байгуулсан. Хэдийгээр бид хохирогсод ч гэсэн нийгмийн өмнө хариуцлага хүлээж байгаль эхээ хамгаалах тал дээр бас тэмцэж, үгээ хэлж байна. Би уурхайчин хүн. Газрын баялгийг “хумслах” ‘байгаль болон хүнд ямар их хор хөнөөл учруулдас вэ гэдгийг хэн бүхэн мэддэг ч үйл ажиллагаа нь цэцэглэсээр байгаа. Өнөөдөр байгаль орчин гэдэг зүйл алга болсон. Энэ байхгүй бол Монгол оршихуй устана.

Өөрөөр хэлбэл, бидний ярих дуртай нүүдлийн соёл иргэншил, дахин давтагдаштүй юм бүхэн “цаазын тавцан” дээр ирсэн гэсэн үг. Энэ бүхнийг ухамсарлаж бид “Гол, ус, нууруудын нэгдсэн хөдөлгөөн”-тэй хамтарч ажиллахаар болсон. Энэ хөдөлгөөн бидэнтэй яг адилхан бодол, санаатай арван жилийг ардаа орхисон. Найман бүлгэм нийлж, улс үндэстнээ аврах зорилго тавьж “Гал үндэстэн холбоо” гэдгийг байгуулсан. Бид чадлынхаа хэрээр тэмцэж, нийгэмд элдвээр хэлэгдэж байгаа ч үр дүн гарах нь муу байна. Өөрсдийн гэсэн өмч, хөрөнгө байхгүй, хувь хүмүүсийн санаачлагаар байгуулагдсан төрийн бус байгууллага.

-Та бүхний үйл ажиллагаа нийгэмд хэр хүрч байна вэ. Зарим нь энэ төрийг “Илжигний чихэнд ус хийсэн ч сэгсэрнэ. Алт хийсэн ч сэгсэрнэ” гэгч болсон гэж ярьдаг. Энэ тал дээр ямар бодолтой байна вэ?
-Бүх муу муухай болгоны эх үүсвэр нь төр. Энэ төрд гомдсон хэдэн зуун хүн ирж уулздаг. Одоохондоо бид тэдэнтэй сэтгэлээ хуваалцахаас өөр зүйл хийж чадахгүй байна. Учир нь бидний өмнө “Төр” гэсэн сүржин нэртэй хогийн машин явдаг. Тэрний үүрэг нь хогийг хамах биш, тараах. Бид “төр”-ийн тарьсан хогийг араас нь цэвэрлэдэг буруу жишигтэй байжээ. Харин өнөөдрөөс эхлэн урьдчилан харж цэвэрлэнэ. Өнгөрсөн жил баруун дөрөв, төвийн хоёр аймгийн 30 гаруй сумаар явж “Гал үндэстний дуудлага” гэсэн хэлэлцүүлэг хийсэн. Уулзаж байхад иргэд бидэнтэй санал нэг байсан. Харин нийслэлчүүдтэйгээ уулзахын тулд Сүхбаатарын талбай дээр ирсэн.

Бид дэлхийг аврах үндэстэн

-Хэрвээ тэр өдөр аймшигт үйл явдал болоогүй, хүний амь эрсдээгүй бол та өнөөдөр Сүхбаатарын талбай дээр ирж үгээ хэлж, суулт хийх байсан уу?

-Суух байсан нь хаашаа юм, оролцох байсан. Ерөөсөө нийгэм болохоо байсан байна гэдэг нь “Долдугаар сарын 1″-ний үймээнтэй, үймээнгүй мэдрэгдсэн. Би монгол үндэстнээрээ бахархдаг. Ийм ард түмэн дэлхий дээр хаана ч байхгүй. Би гурван жилийн өмнө таван ханатай гэрт амьдарсан. Орон дээрээ хэвтээд тооно руу харж байхдаа нэг л юм боддог. Монголчууд мянган жилийн өмнө гэр гэдэг сууцыг бүтээжээ.

Би мянган жилийн дараах соёл иргэншил үзсэн хүн. Энэ гэрийн дизайныг өөрчилж болох болов уу. Мөн аль нэг хэрэгсэл дээр нэг эрэг нэмж, хасч болох болов уу гэж боддог. Яагаад ч юм болохгүй гэсэн бодол салдаггүй, миний ухаан ч хүрэхгүй. Гэрийн хэрэгсэл дээр дахиж нэг ширхэг эрэг нэмэхгүй, хасахгүйгаар бүтээгдсэн бүтээл гэдгийг ухаарсан.

-Таны үгийг сонсч байхад Монгол гэсэн омогшил, бахархал төрж байна?
-Бид хэн бэ гэдгээ мэдэхгүй байна. Уг нь энэ гэр гэдэг сууцаа харвал дэлхийг аврах үндэстэн мэт. Байгалийн ямар ч гамшиг тохиолдсон малын түүхий эдээр хувцсаа хийчихнэ, махыг нь идчихнэ. Өөрөөр хэлбэл, өөрийн эрхэлж байгаа аж ахуйгаас хэрэгцээтэй бүх зүйлээ авчихаар байгаа биз. Гэтэл энэ үндэстэн ингэж чадахгүй байна. Уг нь ингэж амьдрах ёсгүй шүү дээ.

С.Баярыг алуурчин гэж нэрлэнэ

-Хүн өмнөх алдаанаасаа суралцаж, дахин эрсдэл гарахгүй байхыг хичээдэг. Таны хувьд өнгөрсөн гурван жил олон байгууллагын хаалаа татсан. Ингэж явахад төрийн байгууллагын үйлчилгээ хүндээ хэр хүрч байна вэ?

-Үйлчилгээ нь “Зэрэг нэмэхийн өмнө” кинон дээр гардаг “Тал нь аль байна. Энэ байна. Нөгөө тал нь аль байна. Энэ байна, ноёнтоон” гэдэг шиг болсон байна. Нэг юмыг 3-4 янзаар тайлбарладаг. Тэгээд өөрсдөдөө ашигтай хувилбараа сонгодог. Айх, ичих зүйл гэж алга. Хүнийг босоо байлгадаг зүйл яс. Харин Монголыг босоо байлгаж байгаа зүйл ёс шүү дээ.

-Төрийн байгууллагууд хүнд сурталд идэгдсэн гэж хэлэх гээд байна уу. Ер нь өнгөрсөн хугацаанд таньтай уулзаж, санаа бодлыг сонссон албан тушаалтан бий юу. Тухайн үеийн Ерөнхий сайд С.Баяртай уулзаж үзсэн үү?

-С.Баяртай уулзах гэж гурван жилийн нүүр үзлээ. Хэрэг хийсэн хүний нүүр халуун байдаг биз дээ. Бид түүний толгойлсон Засгийн газраас “Ард түмнээсээ уучлалт гуй” гэсэн зүйлийг шаарддаг. Засгийн газар алдаа хийсэндээ биш. Хүн ёсныхоо үүднээс уучлалт хүссэн бол би ингэж явахгүй. Гэвч тэд уучлалт хүсэхийг болоогүй биднийг ч сонсоогүй. Би ямар ч байсан тухайн үеийн Засгийн газрын тэргүүн С.Баярыг алуурчин гэж нэрлэнэ.

-Яагаад түүнийг “Алуурчин” гэж нэрлэж байгаа юм бэ?
-Түүний толгойлсон Засгийн газар тэр хар өдрийг болох ёстой л гэдэг үүднээс хандаж өнөөдрийг хүрсэн. Тэд таван залуу руу буу шагайж алсан. Үүнээс үзэхэд С.Баярын Засгийн газар ард түмэн рүүгээ галт зэвсэг шагайж онилсон, гохоо дарсан, алсан.

-Тухайн үеийн болон өнөөгийн Засгийн газар яагаад ард түмэндээ “Уучлаарай” гэдэг үгийг хэлдэггүй юм бол?

-Хулгайчаар “Би хулгайч” гэж хэлүүлэх шиг хэцүү юм байдаггүй. Түүнтэй л адил. Гурван жилийн хугацаанд хоёр Засгийн газрын нүүр үзлээ. Сү.Батболдын толгойлсон Засгийн газар ч уучлалт хүссэнгүй.

“Алуурчин төр” хариулна

-Хүн чинь сэтгэлийн тэнхээгээр амьдардаг. Үнэн гэж байдаг бол энэ хэрэг хэзээ нэгэн цагт илэрнэ. Тэр үед та яах вэ?
-Энэ төр солигдоод миний хүүхдүүдийн амийг хөнөөсөндөө уучлалт хүсэх юм бол би хэнтэй ч ярилгүй хэд хоног дээшээ харж хэвтэнэ.

-Дээшээ харж хэвтэхдээ юу бодох вэ?
-”Үнэн” яллаа. Миний хүү одоо тайван нойрсдоо. Дахиж хэзээ ч миний хүүгийн яс өндөлзөхгүй” гэх мэт зүйл бодно. Өнөөдрийг хүртэл таван сайхан залуу газрын хэвлийд амгалан нойрсч чадаагүй. Хэзээ хүртэл тэдний ясыг өндөлзүүлэх вэ гэдгийг “алуурчин төр” хариулна.

-”Гал үндэстэн холбоо” ард түмний дунд “Засгийн газар огцрох нь зөв үү” гэсэн нээлттэй хэлэлцүүлэг явуулж, санал авч байгаа. Саналын үр дүн ямар байна. Засгийн газар огцорсноор хэрэг үйлдсэн этгээд нийтэд ил болж чадах уу?

-Тэр хар өдрийн аймшигт үйл явдлын алуурчид энэ төрийн үед шийдэгдэхгүй. Гэхдээ хэзээ нэгэн цагт гэмт хэрэг үйлдсэн эздийг харна. Хэрэв энэ хэрэг замхарвал манай улсад шударга ёс гэж яриад ч хэрэггүй.

Буу битгий хэл гав, бороохой ч зүүх ёсгүй

-МУ-ын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж тангараг өргөхдөө “Ард түмэнтэйгээ амь нэг, шударга байна” гэж амалж байсан. Өнөөдөр энэ хэргийн үнэн илрээгүй нь түүнийг амлалтаасаа буцсан гэж ойлгуулдаг. Энэ тал дээр ямар бодолтой явдаг вэ?

-Ц.Элбэгдоржийг Ерөнхийлөгч болчихвол монголын ард түмний төлөө юм хийнэ дээ гэж бодож байсан. Одоо ч тийм бодол тээж явдаг. “Шударга ёс тогтооно, хаана хүнд хэцүү байна, тэнд би байна” гэж тэрбээр хэлж байсан. Энэ үгийг бодохоор түүнийг үгүйлдэг шүү. Нэг л өдөр инээгээд ороод ирнэ гэж итгэдэг. Хэрэв ороод ирвэл бид “зайл” гэж хөөхгүй.

-Талбайд цугласан хүмүүсийг харж байхад ихэнх нь ахмадууд байгаа. Гурван жилийн өмнөх үйл явдалд залуучууд оролцож байсан. Үүнээс үзэхэд залуучуудын дунд айдас байна гэж бодогддог?

-Хар өдрийг хэн ч мартаж болохгүй. Иргэний нийгмийг үйл ажиллагаа явуулж байхад зэвсэглэсэн цагдаа хажууд нь байвал өдөөн хатгасан, турхирсан болж таарна. Энэ бол хэтэрхий өрөөсгөл асуудал. Өөрөөр хэлбэл, ард түмнийг иргэний дайнд уриалсан гэсэн үг. Долдугаар сарын 1-нд аймшиг болсон гэдгийг тэд бүгд мэдэж байгаа. Төр, цагдаа тэр үйл явдлаас сануулга, ухаарал авах ёстой. Иргэний нийгмийн үйл ажиллагааны өөдөөс буу барина гэж байж болохгүй зүйл. Тэд буу битгий хэл гав, бороохой ч зүүж гарах ёсгүй.

-Гэртээ юу ч бодож, саналгүйгээр сууя гэж боддог уу. Өөрөөр хэлбэл, шантрах үе өнгөрсөн хугацаанд байсан уу. Тэр бүхэнд яаж өөрийгөө зоригжуулдаг вэ?

-Хүнтэй ярилцаж л сэтгэлийн ачаагаа нимгэлдэг. Хэрэв би гурван жил хүнтэй юм яриагүй бол ертөнцөд байхгүй байсан байх. Тиймээс миний сэтгэлийн ачааг хоёр сая 700 мянган хүн тээж яваа. Хааяа нэг энгийн иргэд ингэж явах шаардлага байна уу гэж асуудаг. Ийм үйлийн лайтай юм байлгүй дээ гэж хэлдэг.

-”Долдугаар сарын 1″-ний үймээнээр таван залуугийн амь эрсдэж, олон энгийн иргэн, цагдаа нар хүнд, хөнгөн бэртсэн. Тэдэнтэй уулзаж байсан уу?

-Бид цус нэгт эцгийн хүүхдүүд. Хэдийгээр бид өөр өөр нэрээр овоглодог ч дэлхий дээр ганцхан Монгол гэсэн овогтой шүү дээ. Тухайн үед гэмтэл авч хөдөлмөрийн чадвараа алдсан цагдаа нарын төлөөлөлтэй уулзаж байсан. Гэхдээ хэргийг гардан үйлдсэн нөхдүүдтэй уулзаж байгаагүй. Хэрэв тэр нөхдүүд уулзая гэвэл бид дургүйцэхгүй. Тэднийг аль нэг хэвлэлээр дамжуулан үнэнээ хэлчих байх гэж горьддог. Өөр та нараас юу ч шаардахгүй гэдгээ бид хэлдэг.

-Үнэн ээ хэлэхгүй байгаа нь цаанаа ямар нэгэн дарамт, шахалт байна гэсэн үг үү?

-Тэр мэдээж. Цагдаагийнхан Ш.Батсүх хурандааг барихад прокурорын дэргэдэх Мөрдөн байцаах албаны үйл ажиллагаа бүтэн хоног саатсан. Тэр үед нэг ч хүн гаргахгүй, оруулахгүй байсан. Үүнээс үзэхэд прокурорын байгууллага бүхэл бүтэн төрийн байгууллагад дарамт үзүүлсэн. Тэгэхээр Ш.Батсүх хурандаа өөрийн мэдэлд байгаа арван хэдэн хүнийг хангалттай дарамтлана.

“Комиссийн бараа хүлээн авагч орон” болохгүй яах юм бэ

-Хүний амиар наадсан хүмүүс хэзээ нэгэн цагт үнэнээ хэлж л таарна?

-Төр цэвэршсэн цагт эдгээр залуу үнэнээ хэлнэ. Энэ хэрэг хэзээ ч далд орох ёсгүй. Нэг л өдөр тэд үгээ хэлнэ.

-Сүхбаатарын талбай дээр хонож байгаа юу. Цуг хонож байгаа хүмүүс юу ярьж байх юм?

-Хонож байгаа. Шөнөдөө жаахан хүйтэн л байна. Иргэд энэ төр, улсыг нэг л болохоо байж гэдгийг ярьдаг. Ажил мэргэжил үл хамаарч энэ үгийг хэлж байна.

-Манай улсыг сүүлийн үед “Комиссийн бараа хүлээн авагч орон” гэх болжээ. Энэ таны сэтгэлийг хэр эмзэглүүлдэг вэ?

-Ардчилал гарснаас хойш 20 жил өнгөрсөн ч манайд байшин, машин нэмэгдсэн үү гэхээс амьдрал сайжирсан зүйл алга. Үнэн шүү дээ. Хөгжилтэй орнуудын хаягдал төмөр манайд машин гэсэн нэр зүүж экспортлогдож байна. Тэгэхээр”Комиссийн бараа хүлээн авагч орон” болохгүй яах юм.

-Ийм нэр зүүхэд юу нөлөөлсөн бэ?

-Өнөөдөр төр биднийг тэжээгээгүй. Харийн орныг зорьж боолын хөдөлмөр эрхлэж байгаа монгол аавын хөвгүүд л тэжээж байна.

-Танд хэвлэлээр дайж хзлэх үг үлдсэн байж магад. Сүүлийн асуултыг танд үлдээе?

-Монголын заяа их. Бид унтаа байдлаасаа аль эрт сэрсэн. Төр биднийг сэрээгүй гэж бодоод байх шиг байна. “Битгий хошгор” гэж хэлмээр байна. Мөн эцэг дээдсийн минь мутар хүрээгүй газарт харийнхан хүрч, там болгож байна. Монголын газар шорооны буянаар бизнес хийж, амласан амлалтаа биелүүлсэн дүр үзүүлэхээ боль. Та нарын амны зугаа болсон 21 мянган төгрөг хүний амьдралыг шийддэг зүйл биш. Хэрэв тэгж бодож, мөнгө тарааж байгаа бол төр тэнэг гэсэн үг.

М.Ариунтуул
Эх сурвалж: “Нийгмийн толь”

Ц.Энхбаяр: Засгийн газар иргэд рүүгээ галт зэвсэг шагайж онилсон, гохоо дарсан, алсан
Tweet
Bolod.mn