Миний Монголын газар, шороо
Хөнжил, гудас шиг хөвөлдсөөр…
Хүн ард минь сэрээрэй
Хөх Монгол босоорой… гэсэн үгтэй дуу Сүхбаатарын талбайд өчигигдөр өдөржин эгшиглэв.

Энэ дууг хэн, юуны учир төв талбайд эгшиглүүлэв. Дууны үгийг сонсч байх нь ээ Монгол Улсад болж буй болохгүй юм бүхнийг шүүмжилсэн өнгө, аястай байсан юм. Хаврын жиндүүхэн өдөр үргэлжилсэн Монголын Бүх ард түмний их хуралдай Д.Энхзаяагийн үг, ая “Миний нэг өдөр” дуугаар талбайд цугларсан иргэдийн сонорыг мялаасан нь энэ аж. Дуун эгшиглэн хүн ардын сэтгэлийг тэвтээх увидастай ч Сүхбаатарын талбайд цуурайтах дуу тэгсэнгүй.

Харин ч цугларсан олны Цөсийг хөөргөх шиг болсон. Учир нь “Миний Монгол ийм байдалтай болсон гэж үү. Яагаад. Энэ луйварчдаас болсон. Бид тэр алт, зэс, мөнгийг чинь идэхгүй.” гэсэн зүйлийг иргэд өөр хоорондоо ам мэдэн ярилцаж байлаа. Мөн “Биднийг ингэж нэгтгэсэн луйварчид ичих хэрэгтэй. Даравч дардаана, булавч бултаана. Тиймээс тэд хийсэн хэрэгтэй хариуцлага хүлээх ёстой” гэж хоолой мэдэн хашгиралдана. Тэд толгойдоо хөх өнгийн алчуур зүүж, гартаа “Ардчилсан Ерөнхийлөгч өө УИХ-ыг тараа”, “Эх орноо хараад элэг эмтэрч байна”, “Олигархиудыг зайлуул”, “Хөх Монголыг хөрстэй нь хуулаад хаялаа” гэсэн үгтэй лоозон, туг барьж, “уухай, уухай” хэмээн дуу нэгтэй орлиж байв.

Монголын Бүх ард түмний их хуралдайд Орхон, Говьсүмбэр, Дорнод, Хэнтий, Сүхбаатар, Дорноговь, Өмнөговь зэрэг 21 аймаг, Баянзүрх, Сүхбаатар дүүргийн төлөөлөл болж 300 гаруй хүн сролцсон юм. Энэ удаагийн цуглааны зорилго нь өнгөрсөн хоёр өдөр болсон их хуралдайгаас гаргасан тогтоол, санамж, шаардах хуудсыг Засгийн газар, УИХ-д өргөн барих байв. Энэ их хуралдайд өнгөрсөн долоо хоногийн лхагва гаригт Сүхбаатарын талбай дээр гэр барьж, талбайг түүчээ болгосон “Гал үндэстэн холбоо” нэгдсэн юм.

Тэд “Бүгдээрээ хэлэлцье” сэдэвт хэлэлцүүлгийн үр дүнг Засгийн газар, УИХ-д өргөн барихаа энэ үеэр мэдэгдлээ. Гурав дахь өдрөө Сүхбаатарын талбайд үргэлжилж байгаа Монголын Бүх ард түмний их хуралдайгаас Засгийн газар, УИХ-д хандсан гурав дугаартай тогтоолыг гаргасан байна. Энэхүү тогтоолд “Манан”-гийн Засгийн газар огцор, олон тэрбум ам.долларыг 15 олигархийн халаасанд хийсэн Оюутолгойн гэрээг цуцлах, Тавантолгой орд газрыг ард түмний мэдэлд өгөх гэсэн шаардлагыг УИХ-д хандан гаргажээ.

Энэхүү тогтоолыг эс биелүүлбэл УИХ өөрөө тарах хэрэгтэй гэдгийг ч онцолсон байлаа.

Тэд арван таван толгой олигархи гэж хэнийг хэлэв
Бүх ард түмний өмчийг өөрийн юм шиг захиран зарцуулсан Монгол Улсын Ерөнхийлөгч асан Н.Багабанди, Ерөнхий сайд асан УИХ-ын гишүүн С.Баяр, Шадар сайд М.Энхболд, Сангийн сайд С.Баярцогт, Эрдэс, баялаг, эрчим хүчний сайд Д.Зоригт болон Байгаль, орчин, аялал, жуулчлалын сайд Л.Гансүх зэрэг 15 хүнийг толгой олигархи хэмээн зарлажээ. Тэднийхээр эдгээр албан тушаалтан Монгол Улсыг бүхэлд нь харийнханд “зарсан” болж таарч байгаа аж. Энэ бүхнийг Бүх ард түмний их хуралдайгаас хөдлөшгүй баримт гаргаж нийтэд зарласан гэдгээ онцолж байсан юм. Түүнчлэн энэ албан тушаалтнууд тоосгүй ширээний ард суусаар байх юм бол “Бүх ард түмний шүүх”-ээр эрүү, шүүлт онооно гэдгээ ч хэлж байлаа.

Ингээд их хуралдайд оролцож байгаа төлөөлөгчдөөс зарим зүйлийг тодрууллаа.

Ц.Шинэбаяр: Ард түмний өмчинд хууль бусаар халдах ёсгүй

Эх орон, шударга ёсны хөдөлгөөний тэргүүн Ц.Шинэбаяр:

-Эхний хоёр өдрийн хуралдаанаас ямар шийдвэр гарсан бэ?

-Эхний хоёр өдрийн их хуралдайгаас найман заалттай тогтоол гаргасан. Өнөөгийн Засгийн газар, УИХ-ын гаргасан шийдвэр нь эх орон, ард түмэнд ямар ч хүртээлгүйгээр гаргасан. Тиймээс үүнийхээ хариуцлагыг хүлээж ойрын хугацаанд УИХ, Засгийн газар бүрэн бүрэлдэхүүнээр огцор гэсэн байгаа.

-Засгийн газар, УИХ огцорсноор Монгол Улсын ард түмний ирээдүйг та ямар байдлаар харж байна вэ?
-Засгийн газар стратегийн ач холбогдолтой газрын тухай хуулийг байнга зөрчсөн шийдвэр гаргаж ирсэн. Өөрөөр хэлбэл, өөрсдөдөө ашигтайгаар ард түмнийг хохироож байна. Газрын хэвлий дэх баялаг бол ард түмний өмч. Тэд энэ өмчөө хэзээ, хэнд зарцуулахаа мэдэх учиртай. Гэтэл тийм биш байна л даа. Цөөхөн хэдэн бүлэглэл нийлж ард түмний өмч болсон баялагийг хяналтгүйгээр гадаад руу гаргаж байна.

Г.Ганзриг: “Тарвага” мэт амьдрах хувь тавилан биднийг хүлээж байна

Эх орон, тусгаар тогтнол, шударга ёсны хөдөлгөөний тэргүүн Г.Ганзориг.

-Монгол Улсын ирээдүйг Өмнийн говиор төсөөлөөд багагүй хугацаа өнгөрч. Танай аймагт уул уурхай эрчимтэй хөгжиж байгаагийн хэрээр түүнийг тойрсон асуудал их өрнөх болсон. Энэ талаар?
-Өмнөговь аймагт нөхцөл байдал хүнд байгаа. Учир нь Оюутолгой, Тавантолгойг тойрсон асуудал хар мөр дагуулж эхэллээ. Тодруулбал, Тавантолгойн уурхайн эргэн тойрон дахь газрыг хөрсөөр нь эргүүлчихсэн байдалтай байна. Оюутолгой орд газарт гүний ус ашиглах гэж байгаа. Ингэснээр гүний усны түвшин багасч улмаар хэдэн жилийн дараа “тарвага” мэт амьдрах хувь тавилан биднийг хүлээж байна.

-Таны бодлоор Монголын Бүх ард түмний их хуралдайгаас гаргасан тогтоолыг хэр зөв зүйл гэж бодож байна вэ?

-Тогтоолын агуулга сайн. Харин хэрэгжилт нь ямар байхаас бидний тэмцлийн үр дүн гарна.

-Танай аймгаас хэдэн хүн их хуралдайд оролцож байна вэ?
-Манай аймгаас 20 төлөөлөгч ирсэн. Түүнчлэн нийслэлд оршин суудаг манай аймгийн 40 гаруй хүн нэгдсэн байгаа.

С.Энх-Отгон: Тийм зүйл горьдож ирээгүй

Либирал залуучуудын холбооны дэд тэргүүн С.Энх-Отгон.

-Сүүлийн үед жагсаал, цуглаанд оюутан залуус, ахмадуудыг хамруулах болсон. Та бүхний хувьд энэ шүүмжлэлтэй хэр санаа нийлдэг вэ?
-Нийгэмд оюутнуудад автобусны мөнгө өгдөг. Хөгшид гэртэй хийх ажилгүйдээ цаг өнгөрөөж аливаа жагсаал, цуглаанд оролцдог гэдэг яриа байдаг. Ор үндэсгүй зүйл биш л байх. Гэхдээ манай сургуулийн оюутнууд тийм зүйл горьдож ирээгүй. Бид үгээ хэлэх эрхтэй. Тэр утгаараа өөрсдийнхөө дуу хоолойг Засгийн газар, УИХ-д хүргэх гэж цугларсан.

-Бид Монголын түүхэнд хараар тэмдэглэгдэн үлдсэн долоодугаар сарын 1-нийг мартах учиргүй. Аливаа жагсаал, цуглаанд оролцож байх үед дахин ийм зүйл тохиолдохгүй гэх баталгаа ч байхгүй. Энэ тал дээр ямар бодолтой байна вэ?
-Хэрвээ тийм зүйл болбол яах вэ гэсэн бодол байдаг. Гэхдээ “амны билгээс, ашдийн билэг” гэдэг үг байдаг. Тиймээс тийм зүйл дахин гарахгүй.

М.Ариунтуул
Эх сурвалж: “Нийгмийн толь”