ярилцдаг билээ.
Түүн лугаа адил эдүгээ гэгээн дүр нь амьд сэрүүнээр бидний дунд байхгүй ч гэлээ алдар нэр, ажил үйлс, андуутай эндүүтэй шог нь амьдаас амьд байгаа хүн бол Увсын Хяргас сумын уугуул, Хувьсгалт тэмцлийн ахмад зүтгэлтэн, Өндөрхангай, Хяргас, Малчин суманд олон жил сум нэгдлийн даргаар ажиллаж байсан Докоровын Бадам болой. Түүний гэгээн агаад үнэнхүү наргиантай хөгжилтэй бодит үйл явдлын заримаас таних, үл таних бас уншигч сонирхогч олонд нэхэн толилуулах нь тэр сайхан хүнд зориулсан гэрэлт дурсамж болоосой хэмээн эрмэлзсэнээ дурьдсу.

Би Малчинд ирээд ганцхан удаа тэмбүү “гичиглээв”
Нэгэн удаа бригадын малчин эмэгтэйчүүдийн хурал айлын гэрт болсон үед Бадам очиж суужээ. Малчин “Н” гэх хэлэмгий авгай, нэгдлийн даргаа магтаж эхэлсэнээ
-Биднийг өлөгчин эм, тэмбүү гэх мэт бохир үгээр хараадаг хэмээн гомдолложээ. Түүний үгийг сонсож суусан Бадам дарга;
-Ий! (уулга алдаж) Энэ авгайн араа нь (шүд) халаад орхиж хэмээн суудалдаа өндөлзөн мушилзаж байснаа шүүмжлэлийн төгсгөлд ;
-Хөөе Н-ээ, Би Малчинд ирээд ганцхан удаа л тэмбүү гэж хэллээв. Хяргаст харин олон удаа хэлсэн шүү хэмээн өөрийгөө “өмөөрчээ”

Над дээр биччих
Эцэг нь тодорхойгүй хүүхдийн эцгийг тогтоох нэг ажил 1960-аад оны дундуур аймгаас зохиосон аж. Энэ ажилд аймгийн Санхүүгийн хэлтсийн ажилтан Эрдэнэ-Очир томилогдож, Малчин суманд очжээ. Дарга төлөөлөгч хоёр нөхөргүй эмэгтэйгийнд очиж хүүхдийнх нь эцэг хэн болохыг өөрөөр нь хэлүүлэх гэж их л удаан байцгаасан юм байх. Тэгтэл Бадам дарга төлөөлөгчдөө,
-Хэрэггүй орхи , цаг үрэхийн нэмэр. Над дээр биччих гэсэнд ичингүйрч суусан авгай,
-Бичгээгийт даргам, сүүлд нь манай тоо бүртгэгч элдэв юм ярьжим хэлэх үггүй болж би ичиж үхэдгоов л хэмээн учирласнаар хүүхдийн эцэг хэн болохыг нь мэдэж авсан тухай Эрдэнэ-Очир хүүрнэж тун донжтой нарийн арга болсон шүү гэж билээ.

Дав зууртаа Цагаан үхрийн Цагаан дэлэн гэчихээс дээ
Малчин суманд ямар ч хүнийг гаднах дүр төрхөөр адтай хочилж нэр өгдөг Ж гэх эмэгтэй байж билээ. Гол усных нь эрчүүд Ж-тэй уулзахаас жийрхдэг, үг яриа сөргөх хөөр наргиа үүсгэхээс зайлсхийдэг байжээ. Бадам дарга мөнөөхөн эмэгтэйг хашраахаар аймгийн нэг албан газрын дарга Д гэгчийг дагуулан очжээ. Нөгөө даргад хоч нэр өгүүлж байгаад загнуулж хашраах санаа агуулсан аж. Тэр дарга нь цагаан шаргал царайтай, сандарч тэвдсэн юмуу ичиж эвгүйрхсэн үедээ царай нь улаан ягаан өнгөтэй болчихдог онцлогтой юм байж л дээ. Бадам, нөгөө дарга хоёул надад нэг нэр хоч өгөөдөх гэж ихэд шаргуу гуйсанд, сүрхий цааргалж байсан эмэгтэй
-Заавал нэр (хоч) оноох ёстой юм бол дав зуу таа “цагаан үхрийн ягаан дэлэн” гээд хэлчихээс дээ гэсэнд мөнөөхөн даргын царай ичсэндээ ягаан болчихоод үг дуугүй босож гарсанд Бадам дарга амандаа “ийгдэг өлөгчин болнош” хэмээн бантаж үглэсээр гарсан гэдэг.

Икээр мөргөдөг гэж байхад юуны төлөвлөгөө
1960-аад оны дундуур Икар хэмээх гараг манай дэлхийд ихэд ойртож дэлхийтэй мөргөлдөх нь гэсэн шуугиан монгол даяар тарж, жирийн хүмүүс ихэд сандарч айж байсан үе. Аймгийн төвд 5 жилийн төлөвлөгөөний төсөл хийхээр ирсэн сум нэгдлийн дарга нарыг Намын хорооны нэгдүгээр нарийн бичгийн дарга Д.Бямбаа өрөөндөө дуудаж цуглуулан, ажлаа шамдуулах үүрэг өгчээ. Улаангомын халуун, шумуул хоёрт залхаж гүйцсэн Бадам,
-Икээр маанарыг мөргөдөг гэж байхад төлөвлөгөөгөөр юу хийх юм бэ? гээд санаандгүй туучихаж. Ярианыхаа төгсгөлд Бямбаа дарга,
-Бадам гуай та гарахаараа намын батлахаа үлдээчихээд яваарай гэжээ. Бадам хэлэх үггүй болж ширээний өнцөг оролдож суусаар байж. Үдийн цайны цаг болж дарга түлхүүрээ аваад босоход Бадам санд мэнд арилж өгснөөр батлахтайгаа үлджээ.

Хувхай хөрөнгөтөн хамаг ажил үрээд хаячихлаа
1970-аад оны дундуур Англи ул¬сын Монголд суугаа элчин сайд Малчин суманд ирж цөөхөн хоног амарчээ. Энэ үеэр дээрээс өгсөн чиглэл ёсоор Баянхайрхан уулын зүүн хөтөл дээр бригадын бүх адуу хонийг хураан багшруулж, тэр уулын үзэсгэлэнт аманд гэр барьж идээ цагаа бялхуулж сайхан амраажээ. Бадам дарга тэдэнтэй хамт хэдэн өдрийг өнгөрөөж найрсаг хүнлэг чанарт нь хэмжээлшгүй баярласнаа үүнийг бичигч надад хүүрнэсэнд,
-Та чинь хөрөнгөтнүүдтэй тэв¬рэл¬дэж үнсэлцэж, намын үзэл сур¬талд огтхон ч нийцэхгүй үйлдэл хий¬жээ хэмээн албархаг дүр эсгэн үгүүлсэнд миний царай өөд сүрхий харж байснаа,
-Хувхай хөрөнгөтөн ёстой хамаг ажил үрж хаялаа шүү хэмээн суу¬дал дээрээ үгээ эрс өөрчилж билээ. Наргиа болгосноо тайлбарласанд “ хүн айлгаад хаячихдаг... яаж байгаа чинь энэ вэ” хэмээн үгүүлж бөөн инээдэм болцгоож билээ.

Төрөө Та мэд, төлөгөө би мэдье
МАХН-ын Төв хорооны нарийн бичгийн дарга агсан Ц.Дүгэрсүрэн нэгэнтээ /1970-аад оны сүүлээр/ Малчин суманд албан ажлаар очжээ. Сумын ажилтай танилцаж, иргэдтэй уулзсаны дараа мөнөөхөн даргыг цайллагад урьжээ. Цайлах танхимд орвол урд нь хонины ууц зоосон байхыг хараад Дүгэрсүрэн дарга;
-Та нар энд тэндээс дарга тушаал¬тан ирэхээр л хонь муулж, ууц зоо¬гоод байдаг юм уу даа. Энэ бол тун зохисгүй хэрэг шүү гэх аястай юм ярьсанд Бадам;
-За за мэдэж байнаа. Төрөө та мэд¬тэн, төлөгөө нэгдлийн дарга би мэдье гэснээр том даргыг дахин “шүүмж¬лэл” хэлэх аргагүй болгосон гэдэг.
Б.Норов