Ерєнхийлєгч байсан, тєрийн тvшээ, эгэл жирийн иргэн хэн ч ялгаагvй хуульд захирагдах учиртай нь аливаа хуулийн цагаан дээр хараар бичсэн зарчим. Гэвч єнєєгийн нийгэмд эрх мэдэлтэй нь, эсвэл нэгэн цагт эрх мэдлийн єндєрлєгт явсан нэг нь хууль зєрчиж, тэр vйлдлээсээ ашиг хонжоо олохыг санаархдаг жишиг аль хэдийнэ тогтжээ. Энэ удаа зарим хvний "хаврын синдром" нэртэй улстєрийн vйл явдлаар vргэлжилж байна. Н.Энхбаяр, Ц.Шинэбаяр нар байгуулах МАХН-аа бvртгvvлэхээр Улсын Дээд шvvхэд хандсан. Гэвч Vндсэн хуулийн цэцийн байр суурийг сонсож байж хариу єгнє гэсэн нь тэдний эгдvvцлийг хєдєлгєжээ. Уг нь хvн эгдvvцэхээр зvйл биш л дээ. Дээд шvvх Vндсэн хуулийн цэцээс асууж яагаад болохгvй гэж. Холбогдох байгууллагууд ажлаа л хийж байгаа биз дээ. Тэд хуулийн ямар ч боломжгvй байхад "МАХН" нэрийг авах гэж муйхарлаад байгаад хамаг учир бий. Бид хvсэл сонирхлоороо нэгдэж улстєрийн нам байгуулах гэтэл Ардын намынхан саад боллоо гээд уйлан алдаж явна. Тэдний нам байгуулахыг хориглоогvй, саад болохыг ч хvсээгvй. Харин бvхэл бvтэн улстєрийн намын vнэт зvйлийг vгvйсгэж, булаалдаж, дотоод хэрэгт оролцож байгаад дургvйцлээ илэрхийлсэн юм.

"Улсын Дээд шvvх vнэхээр шударга л юм бол МАХН нэрийг заавал бидэнд єгєх ёстой" гэж хуулийн байгууллагад дарамт, шахалт vзvvлэв. УИХ-ын гишvvн Ц.Шинэбаяр, хуульч Л.Цог нар "Дээд шvvх МАХН нэрийг єгєх эсэх талаар хуулийн хугацаанд ямар нэгэн хариу єгєєгvй тул бvртгэсэнд тооцлоо" гэж мэдэгдсэн. Дээд шvvх зєвшєєрєєгvй байхад тэдний хэлсэн шиг нам байгуулаад байвал хууль гэж байгаад ч яах билээ. Vvгээр зогсохгvй мэдэгдлийнхээ араас "Дээд шvvх бусдын эвлэлдэн нэгдэх эрхийг зєрчсєн учраас Олон улсын хvний эрхийн байгууллагад хандана" гэсэн тунирхал дагууллаа. Айлгаж, тунирхаж, сvрдvvлж байгаад МАХН нэрийг авч 2012 оны сонгуульд орох нь тэдний ганц зорилго аж. Тэднийг ингэж зєвхєн нэг нэрийн хойноос хєєцєлдсєєр явтал нєгєє нэр нь ч юу болчихов. МАХН гэсэн нэртэй нам байсан, одоо Монгол Ардын Нам болсон. Тэгээд л гvйцээ. МАХН нэрийг санагалзаад, ийм л нэртэй намд байна гэж зvтгээд байгаа хvн Энхбаяр, Шинэбаяртангуудаас єєр ер нь байгаа юм болов уу даа. Єєрийн хvслээ Дээд шvvхийн шийдвэрээс дээгvvр тавьсан тэд орон нутагт vvр, залуучууд, эмэгтэйчvvд, оюутны тєрийн бус байгууллага байгуулах гэнэ. Нэгэнт МАХН нэрийг хууль бусаар ємчлєхєєр санаархаж байгаа тэд хууль бус vйлдлийнхээ "дvv" олон хууль бусыг тєрvvлэхээр шамдаж байгаа бололтой. Ийнхvv хууль бусуудыг тєрvvлээд байвал хувьсгал хийж, тєр эргvvлэх санаа зорилго нь амар хялбар биелнэ гэж мєрєєдєж байгаагаас зайлахгvй биз ээ.

МАХН УЛСЫН БVРТГЭЛЭЭС ХАСАГДААГVЙ, ХАДГАЛАГДСАН
"Илжигний чихэнд ус хийсэн ч сэгсэрнэ, алт хийсэн ч сэгсэрнэ" гэдэг. Хууль ийм байна гэхээр наадахаас чинь єєр, нєгєє талаар нь тойрч гарна гээд зvтгэчихнэ. Улсын бvртгэлийн тухай хуулийн 11.2-т "Улсын бvртгэлийн жагсаалтад агуулагдаж байгаа мэдээлэлд єєрчлєлт оруулах тохиолдолд ємнє орсон єєрчлєлтийн талаархи мэдээллийг хэвээр хадгална" гэж заажээ. Vvнээс харахад МАХН гэсэн нэр улсын бvртгэлийн жагсаалтаас хасагдаагvй, бvртгэгдэн хадгалагдсан байна. Єєрєєр хэлбэл, Ц.Шинэбаяр нарын хэлсэн шиг Улсын бvртгэлд МАХН нэрийг бvртгvvлэх ямар ч боломжгvй гэсэн vг. Тэд МАХН нэрийг улсын бvртгэлд бvртгээд авчихсан мэтээр ярьсан бєгєєд vvгээрээ иргэдийг тєєрєгдvvлэхийг завдсан нь илт. Хуулиар бол зєвхєн татан буугдсан хуулийн этгээдийн нэрийг л улсын бvртгэлээс хасдаг. МАХН татан буугдаагvй Монгол Ардын Нам болж єєрчлєн байгуулагдсан.

Улсын бvртгэлээс хуулийн этгээдийн нэр хасагдсан тохиолдолд авч ашиглаж болохоор зохицуулсан байдаг. Ийнхvv МАХН байгуулахыг мєрєєдєгчид улсын бvртгэл дээр очиход л хуулийн мухардалд орж байна. Цаашлаад ижил тєстэй нэрээр бvртгvvлэхийг ч хориглосон. Ц.Шинэбаяр , С.Молор-Эрдэнэ нар анх авсан Монголын алдарт хувьсгалт нам нэрээр бvртгvvлэх боломжтой гэж бас vзэж байх шиг. Гэхдээ товчлолын хувьд бас л эргэлзээтэй. Хуулийн этгээдийн нэр олгох журмын 5.3-т "Нэрээ єєрчилсєн хуулийн этгээдийн ємнє нь олгогдсон нэрийг бусад хуулийн этгээд авахдаа vvсгэн байгуулагчийн зєвшєєрлийг авсан байна" гэж тодотгосон. Тэд Монгол Ардын Намаас МАХН товчлолыг хvчээр салган авахыг оролдож байгаа. Учир нь Монгол Ардын Намын ємчлєлд МАХН гэсэн товчлол хадгалагддаг. Гэвч болохгvй бол хvчээр авна гээд хємхий зуугаад дайрдаг муухай жишгийг МАХН байгуулахыг хvсэгчид нийгэмд тогтоохыг оролдож байна. Ийм араншин гаргахад эцсийн бvлэгт хэн хохирдог вэ. МАХН байгуулах нь зєвхєн удирдлагын тєвшин дэх даргын хэнээ туссан хэдхэн хvний дундах тэмцлийн дvртєрхийг тодорхой илэрхийлж байна. Энгийн олонд хvртээлгvй. Тэдний цаана олныг зєвхєн "МАХН" нэрээр мунхруулж тєєрєгдvvлж єєрсєддєє дэмжлэг болгон ашиглах атгаг санаархал нуугдан буй. Тэднээс "ард тvмэн" гэсэн нэрийг нохойд барьдаг мод шиг санасан авирлал vнэртсээр байгаа. Бас Ардын намын эгэл жирийн хэдэн мянган гишvvнийг хагаралдуулж, эргэлзээнд оруулах гэсэн хорон санаархлаа нууж чадахгvй байна.

МАХН БАЙГУУЛАХЫГ ХVСЭГЧИД УДАХГVЙ МАРТАГДАНА
МАХН байгуулахыг хvсэгчид Монгол Ардын Намын гишvvнчлэл, ємч хєрєнгє, бэлгэ тэмдэг, нэрийг ичгvvр сонжуургvйгээр булаацалдсан тохиолдол улстєрийн намын хувьд анхных ч vvнтэй ижил тєстэй тохиолдол ємнє гарч байжээ. Хуулийн этгээдийн бvртгэлийг нарийвчлан хуульчлаагvй бол хэдэн он дамжсан хэрvvл маргаан болон даамжирч мэдэх байж. 1991 онд Монголын Хувьсгалт Залуучуудын Эвлэл нэрээ єєрчлєн Монголын Залуучуудын Холбоо болсон. Ардчиллын салхи сэвэлзэх биш бvр vлээж, зах зээлийн нийгмийн ороо бусгаа цаг эхэлсэн vе. Тус байгууллагад ажиллаж байсан хэсэг хvмvvс МХЗЭ гэсэн хуучин нэр, ємч хєрєнгийг салган авахаар холбоо байгуулж шvvхээр заргалдаад амжилтад хvрээгvй гэдэг. Ингээд удалгvй МХЗЭ нэр ч мартагджээ. МАХН байгуулахыг хvсэгчдийг ийм л хувь тавилан хvлээж байгаад эргэлзэх зvйлгvй. Гэвч "vхэхдээ vхэр буугаа тавина" гэгчээр элдэв дарамт шахалт тєрийн байгууллагуудад vзvvлэх болов. "Улсын дээд шvvх МАХН нэрийг бvртгэх ёстой, Vндсэн хуулийн цэцийн зарим гишvvн намын нэрийн асуудлаар болох дунд суудлынхаа хуралдаанд оролцохгvй байх шаардлагатай. ХЭVК хvний эрхийн талаар юу хийснээ танилцуул, хамтарч ажилла" гэсэн утгатай зvйл ярих нь нэмэгдэв. Хэний vед хэдийд тогтоосон шударга бус vйлдэл, дарамт шахалт vзvvлдгийн илэрхийлэл цухалзана вэ.

ЭВСЭЛ, ХЄДЄЛГЄЄН БАЙГУУЛЖ СЭТГЭЛ ТАЙТГАРНА
"Зовлон ижил хvмvvс амархан нєхєрлєдєг" гэдэг vг байдаг. Тvvний биелэл нь Н.Энхбаяр нарын байгуулах гээд буй МАХН, тvvнийг тойрон хvрээлсэн улстєрийн жижиг намууд, иргэний хєдєлгєєнийхний дvр тєрхєєс илэрхий. Албан тушаалгvйгээр амьдарч болдоггvй, намын дарга хийхгvйгээр явж болохгvй ад дон зарим хvнд эдгэх аргагvй шvглэдэг ажээ. Нэгэнт овоо босгоод эхлэхээр тvvн дээр суух, хажуу хавиргаар нь эргэлдэх шаазгай шувуу олширдог. Vvн шиг Н.Энхбаярын босгосон овоон дээр олон шаазгай шулганалдана. МАХН байгуулахаар Ц.Шинэбаяр , Ногоон намын С.Молор-Эрдэнэ, мєн Л.Цог, Н.Удвал нар хэзээ ч биелэхгvй хууль бус зvйлийг орон гаран ярьж, эрх мэдлийг авахаар мєрєєдєж ахуйд тэдний ард экс Ерєнхийлєгч эвсэл хєдєлгєєн байгуулж, элдэв шаардах бичиг, санамжийг энд тэндхийн байгууллагад хvргvvлж, хэрэгтэй эсэх нь мэдэгдэхгvй хэлэлцvvлэг зохион байгуулж, хvндэт зочноор уригдсан тєрхєєр ирж хийж буй явуулга нь ямархуу байгааг тандсан шиг явна.

Тэрбээр эрээвэр хураавар нам, хєдєлгєєнийхнийг цуглуулан дунд нь сууж малилзтал инээж байгаад этгээд чамин нэртэй хєдєлгєєн байгуулах гэрээнд гарын vсэг мутарлах жигтэйхэн дуртай болчихсон. Албан тушаалын тєлєє чєтгєртэй ч болов нєхєрлєхєд бэлэн гэх шиг авирлана. Хоол болтол шийр, зугаа гэдэгчлэн МАХН нэрийг єгтєл яаж зvгээр байхав гээд элдэв эвсэл хєдєлгєєн байгуулж буй нь энэ. Ингэхдээ ард тvмний нэрийг бамбай мэт барихаа мартаагvй. Цагтаа ард тvмэн тvvнд итгэж байсан. Одоо харин гайхаж эргэлзэж байна. Монгол Ардын Нам байгуулагдсаны 90 жил, Монголд улстєрийн нам байгуулагдсан єдрийг тэмдэглэх vед Н.Энхбаяр иргэний хєдєлгєєн, сонгууль болох бvрт парламентын гадна сураггvй vлддэг улстєрийн жижиг намуудын тєлєєллийг урьж "Эх орон-шударга ёс" vндэсний хєдєлгєєн байгуулснаа мэдэгдлээ. Тvvнийг тєрийн єндєр албан тушаалд байхад хонь, чоно шиг дайсагналцаж асан, бас нэгэн vед хvзvv толгойгоо холбож явсан хvмvvс ч ирсэн байв. БНН, VШН, Монголын Либерал нам, МоАХН, АМАТХ, Миний Монголын газар шороо, Эрс шинэчлэл хєдєлгєєнийхєн тvvнийг дагалдахаар болж байгаа. Саяхан Н.Энхбаяр мєн л "Хvний эрхийг дээдлэх холбоо" vндэсний эвсэл байгуулснаа зарлаж санамж бичигт гарын vсэг зуржээ. ХЭVК-д санал хvргvvлж МАХН байгуулах гэсэн хэсэг хvмvvсийн эрх зєрчигдєж, ялгаварлан гадуурхагдаж байгааг та нар мэдэж байна уу, vгvй юу хэмээн асуусан байна лээ. Тэднийг нам байгуулахыг хориглоогvй. МАХН гэдэг нэрийг авах хуулийн боломжгvй л гэж мэдэгдсэн. Гэтэл єєрсдєє цагаан цаасан дээр хар бэхээр бичсэн хуулийг илт зєрчєєд, эргээд хvний эрх ярьж, тэмээ гэхээр ямаа гэх шиг юм болсоор зууралдаж байна. Экс Ерєнхийлєгчєєс тvvнийг тєрийн єндєр албан тушаалыг унаа морь шиг сэлгэж ахуйд нь ард тvмний амьдрал яаж доройтсон, авлига хээл хахууль хэрхэн гаарсан, тєрийн байгууллагууд хvнд сурталд яагаад автсан гээд олон олон асуултыг иргэд сєргvvлэн асуух ёстой. Гэтэл єдгєє тэрбээр энэ тухайгаа асуугаад зогсохгvй ємнє нь дурсдаг ч vгvй, магадгvй дурсах дургvй байсан хvний эрхийн асуудлыг ч хєндєх болов. Ийнхvv шинэ нам байгуулж, шинэ хvн болох гэсэн экс Ерєнхийлєгч нэг хэсэг хvмvvсээ МАХН нэрийг авахуулахаар єдєєн турхирч, єєрєє эвсэл хєдєлгєєн байгуулсан шигээ сэтгэлийн тайтгарал олохыг хичээж сууна.

Д.Дамдин

"Монголын мэдээ"

МАХН байгуулахыг мєрєєдєгчид цагийн аясаар мартагдана
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (5)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
ЭНЭ ДАНХАН ТОЛГОЙ ЭНX БАЛАЙГИЙН ХИЙЖ БАЙГАА ЗУЙЛ ДАНДАА ХОР ХИЙЖ ХОВ ХУТАГСАН;ЗУЙЛ ХИЙЖ БАЙХ ЫМАА ХЭЗЭЭ ДУУС ЭНЭ ОЛОН ХУНИЙГ НЭГ АМАРААХ БОЛДОО ХӨӨРXИЙ

2011-04-04 | 11:55:41 | 202.70.45.194 |

Зочин
ийм тоголоомтой дуракуудийг зугээр хандийн хаг дарах хэрэтэй дандаа шантаажний дуракууд байгаашдээ тэр цог нинж молор толгой гэх мэт өөдтэй хун байхгуй шуудээ эд нар цаашаа хэцүү дээ эртхэн нэр xундээ нийгэмд бур арчигдахаас өмнө засаж аваад болих хэрэгтэй

2011-04-04 | 11:49:17 | 202.70.45.194 |

Зочин
айлган сурдуулж байгаад алабан тушаал монго омч хорнго авах гэсэн хумуусийин л оролдлог буу огоорой

2011-04-04 | 09:43:57 | 202.170.85.9 |