"Эмнэлгийн дарга нар өвчтөний хуурамч түүх бичиж Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас хулгай хийж байна" гэсэн мэдээллийн мөрөөр ажлын хэсэг гарсан. Ажлын хэсэг дүнгээ танилцуулах хуралд ЭМЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн Н.Хүрэлбаатар хүрэлцэн ирсэн. Тэрээр "Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас өвчтөний хуурамч түүхээр мөнгө завшдаг үзэгдэл байсаар ирсэн. Цаашид ч байхыг үгүйсгэхгүй" гэсэн мэдэгдлийг хийсэн юм.

Сүүлдээ ажлын хэсгийнхэн сонин сонин зүйл ярьсан. "Эмнэлгийн дарга нар хуурамч өвчтөний түүхээр мөнгө авсан нь ажлаа л бодсон хэрэг, Тэр мөнгөөр өвчтөнд эм тариа авсан байх" гэж хадуурсан юмдаг. Энэ үед Арьс өвчин судлалын үндэсний төвийн дарга А.Цогцэцэг "Эрүүл мэндийн яам манай байгууллагыг өөрөө өөрийгөө санхүүжүүл гэсэн учраас" гэсэн тайлбар тавиад зогсож байх жишээтэй.

Нэг иймэрхүү өмөөрсөн, хаацайлсан хурал болоод өнгөрсөн. Хэрвээ эмч нарыг хаацайлахгүй л бүгдээрээ буруудах гээд байсан гэхэд болно. Ард иргэд өвчин туссан, хөгширсөн хойноо хэрэглэнэ гэж хадгалуулсан мөнгийг хулгайлах үйл ажиллагаа өч төчнөөн жил явагдаж байхад хамтран хийлцсэн хянах нэрийн дор хувь хүртсэн хүмүүс зүгээр үлдэж байна.

ӨВЧТӨНИЙ ХУУРАМЧ ТҮҮХИЙГ ЗОГСООХ АРГА БИЙ ЮУ?

Нийгмийн даатгалын ерөнхий газрын ажилчид "Бид эмнэлгүүдийн авчирсан өвчтөний түүхээр л мөнгө олгодог. Яг хэдэн хүн хэвтсэн, ямар эмчилгээ хийлгэсэн, хэд хоног хэвтсэнийг нарийн гаргах боломжгүй. Тэр эмнэлгийн ажилчид чинь бүгдээрээ хуйвалдсан байдаг юм билээ" гэсэн тайлбарыг өгч байгаа юм. Тэр ч бүү хэл хагас бүтэн сайн өдөр хичээлийн давтлага хийж байгаа аятай ажилчдаараа өвчтөний хуурамч түүх бичүүлдэг эмнэлгийн талаар мэдээлэл ирсээр байна.

ЭМЯ-ны төрийн нарийн бичгийн даргаасаа эхлээд өвчтөний хуурамч түүхээс салах сонирхол алга. Уг нь салахад амархан. Олон жил ярьсан цахим эмнэлэг. Өвчтөний түүхийг картаар хийчихмээр байгаа юм. Эмч нь бүх оношоо бичлээ, үйлчилгээгээ үзүүллээ. Яг тэр файлаа Нийгмийн даатгалын ерөнхий газрын байцаагчид шидлээ. Тэгээд л болоо биш үү.

Яг ийм технологийг манай компьютерийн мэргэжилтнүүд хийж эхэлсэн байна. Гэтэл Эрүүл мэндийн яам дундуур нь дайрч гадаадаас сайн програм хангамж оруулж ирэхээр болжээ. Түүнийгээ хөдөө орон нутгийн нэг эмнэлэгт л гэхэд 450 мянган еврогоор худалдан авч өгчээ. Тэр программ хангамж нь таардаггүйгээс гадна мэдэх ч эмч байгаагүй гэнэ. Харин монгол эрдэмтэд, мэргэжилтнүүд тэр программ хангамжийг 1,8 сая төгрөгөөр л хийгээд явж байсан аж.

Сүүлийн үед Баянгол, Сүхбаатар дүүргийн эмнэлгүүд үйлчлүүлэгчид карт өгөөд эхэлсэн. Нэг бүр нь 3000 төгрөгийн үнэтэй. Тэр карт дээр юу байдаг вэ. Таны нэр, овог хаяг л байгаа. Харин оюутны виза карт хамаагүй их мэдээлэлтэй гэхэд болно. Энэ картыг овсгоотой нэг бизнесмен санаачлаад дор хаяж 300 сая төгрөгийг ард иргэдийн халааснаас олчихсон байх жишээтэй.

Эмнэлгүүдийг яагаад цахим хэлбэрт оруулж болдоггүй юм бэ гэхээр найман эмч дундаа нэг компьютертэй гэж ярина. Уг нь албан байгууллага битгий айл болгон шахуу компьютертай болсон цаг. Тэгсэн хэрнээ 2010 онд ЭМЯ гурван тэрбум төгрөг мэдээллийн технологид зарцуулсан гэж байгаа. Нөгөө олон арван орны тусламж, хандивыг тооцохгүйгээр шүү дээ.

ЭРДЭНЭТЭЭС ИЛҮҮ ШАХААНЫ БИЗНЕС ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН САЛБАРТ БИЙ

Эрүүл мэндийн салбар хөгжихгүй, дэвжихгүй байгаа нь зарим нэг этгээдүүдийн бизнесийн таатай орчин бүрдсэнээс үүдэлтэй. Тийм учраас Эрүүл мэндийн салбар олонхи өвчтөнөө эмчилгээгүй гэх нэрийн доор Солонгос, Хятад, Сингапурт явуулахыг эрмэлздэг болжээ. Эрүүл мэндийнх нь сайд хүртэл гадаадад очиж тариа хийлгэдэг. Ерөнхий сайдаасаа эхлээд бүгд гадаадын эмнэлгийг шүтнэ. Үүнээс гадна монголчууд бидний өвчин эмгэг ашиг хонжоо хайгчдын бизнесийн талбар юм.

Манайд улсын эмнэлгүүдийн дунд соронзон долгионоор дүрсжүүлэгч буюу MRI ганц бий. Тэр аппарат эвдрээд жил болж байна. Саяхан Эрүүл мэндийн сайд С.Ламбаа засуулахад 80 сая төгрөг хэрэгтэй гээд сууж байсан. Энэ MRI тэрбум төгрөгийн үнэтэй. Харин интернэт сайтад 2003 онд үйлдвэрлэгдсэн MRI -г 85 мянган ам.доллараар зарна гээд байж байх жишээтэй.

Эмнэлгүүд яг ижилхэн үйлчилгээтэй, хүчин чадалтай тоног төхөөрөмжийг өөр өөр үнээр авна. Тухайлбал, Налайх дүүргийн нэгдсэн эмнэлэгт рентген аппаратыг 983.965.000 сая төгрөгөөр ЭМЯ авч өгсөн бол Сүхбаатар дүүргийн Эрүүл мэндийн төвд 930.904.000 сая төгрөгөөр авч өгчээ, Харин Хавдар судлалын үндэсний төв болохоор 744.723.000 төгрөгөөр олоод авчээ. Гэтэл Сэтгэцийн эрүүл мэндийн төв 159.400.000 сая төгрөгөөр авчихсан байна. Яг ижилхэн үйл ажиллагаатай хоёр эмнэлэг байлаа гэхэд материал хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж хүртэл өөр өөр үнээр авна. Тоног төхөөрөмж, бараа материалынх нь үнэ тариф нэг хоёр саяар биш хэдэн зуун саяар савладаг нь нэгийг хэлээд байгаа юм.

Эмнэлгийн тоног төхөөрөмж автомашины үйлдвэрлэлээс илүү хурдацтай, цаг минутаар хөгжиж сайжирч байдаг. Харин тэр далайн гүн рүү шидэгдэх гэж байсан хоцрогдсон тоног төхөөрөмжийг овсгоотой нэгэн оруулж ирээд хэдэн зуун саяар шахдаг дүр зураг харагдана.

Нэг рентген аппарат 159 сая төгрөгөөр оруулж ирээд 983.965.000 сая төгрөгөөр зарахад дундаас нь 630 сая төгрөг олчих жишээтэй. Ийм заваан юмаа далдлахын тулд тендер зарлах нь ойлгомжтой. Тоног төхөөрөмжийн дэлхийн зах зээлийн үнэ, манай эмнэлгүүд хэдий хэрийн үнээр, хэдэн онд хаанаас авсныг харьцуулъя гэвэл www.Edoctor.mn сайтад орж болох юм.

Үүнээс гадна халдварт өвчин дэгдвэл хэн нэгэн баяжих нь тодорхой болно. H1N1-ийн халдвар 1900 оноос эхлэн дэлхий нийтэд мутац хэлбэрт орон улирлын чанартайгаар тогтмол дэгдэж байгаа аж. Манай улсад ч анх удаа бүртгэгдсэн ханиад биш юм. Харин манай улсад энэ ханиадыг ороод ирэнгүүт эм тариаг нь 40-70 ам.доллараар худалдан авлаа. Уг нь дэлхийн зах зээл дээр 7-10 ам.доллар байдаг гэж мэргэжлийн хүмүүс хэлж байсан. 30 төгрөгийн үнэтэй амны хаалтыг хүртэл 6000 төгрөгөөр зарчихна. "Нарантуул", "Хархорин" зах дээр зогсож үйлээ үзэхгүй ийм бизнесийг үсээ гельдсэн, зангиатай нөхдүүд л гадныхантай нийлж хийдэг юм.

Улстөрчид "Эрдэнэт" үйлдвэрийг шахааны газар гэж адлах дуртай. Түүнээс илүү шахааны бизнес эрүүл мэндийн салбарт явагддаг. Цус цэрний савнаас эхлээд хэдэн арван тэрбумын тоног төхөөрөмж шахаастай. Зах зээлийн үнээс өндөр өртөгтэй хэрнээ далай руу хаях гэж байсан тоног төхөөрөмжийг тендер нэрийн дор улсад зарахыг шахааны бизнес гэж нэрлэж болох биз.

ТОГТОЛЦОО ГЭЖ ХЭН БЭ

Өвчтөний хуурамч түүх бичдэг үзэгдэл бүх эмнэлэгт бий гэдэг шиг зах зээлийн үнээс илүү өндөр өртөгтэй тоног төхөөрөмж шахдаг асуудал бүх газар бий. Чингэлтэй дүүргийн Эрүүл мэндийн нэгдэл дээр л гэхэд тархины бичлэг хийдэг аппаратыг 22 сая төгрөгөөр оруулж ирсэн. Гэтэл яг ижилхэн хэрнээ шинэ аппаратыг хувийн эмнэлэг таван сая төгрөгөөр Хятад улсаас оруулаад ирчихсэн байх жишээтэй.

Энэ бүх алдаа дутагдал, завхралыг ЭМЯ-ны төрийн нарийн бичгийн дарга Н.Хүрэлбаатар "Тогтолцооны буруу" гэж оношлов. Монгол Улсын шүүх хулгай хийсэн хүнийг ядуугаасаа болоод дэлгүүрээс хулгай хийжээ гээд ялаас чөлөөлж байгаагүй. ЭМЯ өвчтөний хуурамч түүх бичсэн ч, хөрөнгө шамшигдуулсан ч, эвдэрхий тоног төхөөрөмж шахсан ч тогтолцооны буруу гээд өршөөх нь, Улаан цайм улсын хөрөнгөөр баяжиж, Хавайн арал болоод хаус хоёроос мөнгө, ажлаа хийдэг эмнэлгийн дарга нарыг буруу тогтолцооны золиос гэж өөгшүүлэх шинжтэй болоод явчихлаа. Алдаа дутагдал гаргасан хүн бүхэн өөрийгөө өмөөрдөг. Түүнтэй адил ЭМЯ, НДЕГ, МХЕГ-т өөрсдийн бүтээсэн аварга хөдөлгүүрээ хамгаалан зогсож байна. Өвчтөний хуурамч түүх бол хумсний толио шиг өнгөц түрхэц юм. Тоног төхөөрөмж, лиценз, засвар, үйлчилгээ гээд мөн ч их "но" бий.

Эмч нар хэдийгээр буруутай үйлдэл хийсэн ч "Тогтолцоо" гэдэг рүү бүх бурууг чихээд өнгөрөх нь. Тэр Тогтолцоо гэж хэн юм бэ. Дээхнэ үед мэдэмхийрдэг нэг нөхөр "МонЦаМэ гэдэг чинь монцгор цагаан залуу байдаг юм" гэсэн гэдэг. Сүүлийн үед Тогтолцоо гэдэг ойлголт биежээд, амилах шинжтэй. Хэн ч, юу ч гэж хэлсэн, хийсэн босож ирээд өөрийгөө өмөөрч заргалдахгүй хий хоосон зүйл билээ. Яг ийм хий хоосон зүйлийг ЭМЯ бүтээгээд олон жилийн нүүр үзлээ дээ.

Үргэлжлэл бий. Т.ЦОГТ-ЭРДЭНЭ

"Мэдээ мн"