харааж зүхмээр санагддагаа нуугаад яахсан билээ дээ. Хүмүүн заяатны хамгийн адгийн зан чанар бол хэн нэгэнд атаархах, хэн нэгнийг үзэн ядах, улмаар өс хонзон өвөрлөх явдал гэж би хувьдаа бодож явдаг юм. Би энэ яваа насандаа ганц ч хүнд өс хонзон санаж явсангүй. Ер нь хэн нэгэнд өс хонзон санах эрхгүй гэж бат нот ойлгож ухамсарлаж, түүндээ үнэн зүрх сэтгэлээсээ үнэнч явдаг нэгэн билээ. Ажил, амьдралын олон ээдрээ, нугачаанд ямар нэгэн үйл явдлаас болоод аль ам муруйх, гар зөрүүлэх, гашуун үг чулуудахын аль аль нь миний амьдралд бишгүй л нэг тохиолдож байсан. Тэглээ гээд хэн нэгэнд өт хорхойн чинээн ч өс хонзон санаж явсангүй. Өнөөдөр хэн нэгэнтэй ам муруйсан бол маргааш нь мартчихсан хүзүү сээрээрээ тэврэлдээд гүйж явдаг.

Тэр нь өлзийтэй бөгөөд сайхан байдаг юм.

Нэрт яруу найрагч Доржийн Гомбожав
…Цагаан санаатай явах юм бол
Цаадуул чинь намайг шоглочих гээд
Хар санаатай явах юм бол
Хажуудахаа би хадарчих гээд
Болдогсон бол ер нь
Бор санаатай явахсан
Болох болохгүйн хоорондуур
Бор шувуу шиг жиргэхсэн… гэж бичсэн нь хэн хүнд бас нэг юм бодогдуулна.

Хүн ардын амар амгалан, эх орны тусгаар тогтнол руу өнгөлзсөн харийн дайсанд бол өс хонзон санаж, өөдөөс нь уур хилэн бадруулан байлдаж дайтаж, заавал ялах, дийлэх хэрэгтэй, шаардлагатай байх. Түүнээс өөр нөхцөлд хэнч хэндээ өш хонзон санах эрхгүй. Өс хонзон санахын үр дүн нь хүний амь нас сүйтгэх, хүйтэн мэс далайх, цус, нулимсанд хутгалдахын бузар, бусармаг нигууртай ажгуу.

Саяхан Төв аймгийн Эрдэнэ сумын хөдөөгийн нэгэн өрх айлын насанд дөнгөж хүрч яваа бараг нялх охинд Өвөрхангай аймгийн Хужирт сумын 26 настай нэгэн залуу хайр дурлал ярьж эргүүлж тойруулах болжээ. Охины аав ээж үнэн сэтгэлээс хүний нүдэнд хүйтэн тэр хар хүүд дургүй байж. Тэр тэнэг хархүү охиныг эргүүлж тойруулсаар байгаад жирэмсэн болгочихжээ. Тэгсэн ч гэсэн аав ээж хоёр нь “Миний охинд энэ хүний нутгийн хүйтэн царайтай золбин цагаачин хархүү насан туршийн хань болохгүй. Аав ээж хоёр нь амьдарлын арвин баян туршлагаасаа андахгүй мэдэж байна. Үр хүүхдээ төрүүлчих. Хүн заяавал хүнс заяадаг юм. Аав ээждээ өгчих. Аав ээж хоёр нь үрийнхээ үрийг төрснөөс ялгаагүй өсгөж, сайн хүн болгож чадна” гэж сургамжилсан ч тусыг эс олжээ.

Эргүү болоод тэнэг залуу хайрт хүүхнийхээ аав, ээжид өс хонзон санаж эхэлсэн байна. Тэгээд та хоёрыгоо гэр орондоо урьж аав ээжтэйгээ танилцуулья гэж худал хэлж авч яваад эзгүй хээр нутагт галт зэвсэг хэрэглэж, хоёуланг нь буудаж амь насыг нь нь егүүтгэн шороо, цас, чулуун дор булж, мөрөө баллан оргон зайлсан ч нүд мэт, чих мэт соргог цагдаагийн хараа хяналтаас гарч барсангүй, баригдсан ажээ.

Хүний охин үртэй ханилах санаатай байж, аав, ээж хоёрт нь өс хонзон санадаг өөдгүй хүний үртэй нөхцсөнөөр ийнхүү аав ээжийнхээ амь насанд хүрчээ. Өс хонзон санана гэдэг хорт хавдраас хэдэн зуу дахин илүүтэй эмгэгийн муухай эмгэг, өвчний муухай өвчин юм. Хардалт гэж бас л нэг муухай эмгэгээс болж өс хонзонгийн давалгаан үүсэх нь цөөнгүй. Нэгэн мунаг хархүү эхнэрээ өөр хүнтэй хардахын цаагуур харджээ.

Тэр ажиллаж байсан ч харын санаа нь хилэнцэт хорхой шиг үржиж, амьдарч явсан ч харын сэтгэл нь вирус шиг үржиж, далайн салхи шиг давалгаалан түүнд амар заяа үзүүлсэнгүй. Хайртай гэргийг нь эргүүлж байгаа юм шиг санагдаад амар заяа үзсэнгүй. Тэгээд тэр хардаж байгаа хархүүг хорлохын тулд үзэн ядахдаа адгийн муухай ад зэтгэрийн санаа эрж олжээ.

Өөрийн найз хэдэн залууст энэ тухай хэлж, үнэн худал нь мэдэгдэхгүй мөртлөө хань ижилтэйгээ хардсан залууг гэртээ харих замд нь тосож байгаад хэдэн нөхдийнхөө хамтаар хүчирхийлэн барьж аваад дээр үед эзгүй байсан Тасганы овооны нэгэн жалганд хүчээр тэвэрч авчраад хурга, ишиг, үрээ бяруу засаж, хөнгөлж байгаа юм шиг эр хүний эмзэг эрхтнийг нь сугалж санаа нь амарч, бах нь ханаж, “Ингээд чи миний эхнэрийг татаж чангааж байгаарай” гэж тавлаж доромжилсон гэдэг.

Хөөрхий хархүү тэр дороо удсан ч үгүй амь насаа алджээ. Мэдээж хүн амины хэрэгт холбогдсон тэр нэгэн тэнэг залуу шоронд орж шонд дүүжлэгдсэн нь эргэлзээгүй. Энэ бол домог биш, бас цуу үг биш үнэн бодит баримт юм шүү. Хөөрхий тэр айлын авгайтай холбогдсон ч юм уу үгүй ч юм уу хэн ч эс мэдэх хархүү насны залуу, цусны исгэлэнд энэхэн буурал замбуулинг үүрд орхисон байна. Тэр хархүүгийн үйл явдал үнэн бодитой ч байж болох юм. Хэрэв тэр хардалт үнэн байсан бол авгайнхаа зүрх, сэтгэлийг манаж, маллаж бараагүй тэр нөхөр шүү юмных нь өөрийнх нь түмэн буруу байгаа байхгүй юу. Үүнээс өөр ухаантайхан шиг арга олныг олж болно шүү дээ.

Тэр эргүү хархүү өөрөө энхийн цагаан тагтаа шиг, эхийн сүү шиг, булгийн ус шиг цэвэрхэн, тунгалаг амьтан байсан гэж үү? Үгүй л байхгүй юу даа.

Би хөөрхий муу эхнэрээ “Явах хүн байвал миний хань яв. Өвгөн чинь ямар болор шиг тунгалаг амьтан биш” гэж үнэн санаасаа хэлдэг юм. Тэглээ гээд тэр минь эр нөхрөө орхиод явчихгүй.

Ардын уран зохиолч Ш.Сүрэнжавын нэгэн шүлэг бий.

Тэр шүлгэнд:
… Нас тогтсон бүсгүй
Намбалаг болоод өнгөлөг
Гэрийн халаадаа өмсөхөөр
Гэрэлтэй болоод тунгалаг аа
Оройтсон болзооны цэцэрлэгт
Хаяахан нэг саатавч
Намба алдаж замаа алдахгүй
Намайгаа орхиод алсад одохгүй… гэж бичсэн нь эр хүний уужуу ухаалаг зан араншингийн илэрхийлэл болой.

Ер нь бүсгүй хүнийг ганц нэг уучлахад юу нь буруу байх юм бэ? Нэгэн тэнэг хархүү эхнэрээ өөр нэг хүнтэй харджээ. Гэтэл эр нөхрөөсөө хань нь хүүхэд олсон байна. Гэтэл тэнэг нөхөр нь авгайгаа хардаж, эзгүй хээр эхнэрээ аваачаад гэдэс гүзээг нь хутгаар урж, тасдан савыг нь улаан гараараа таслан авч, “Ингээд банзалд” гэж хараахын цаагуур харааж, амь насыг нь егүүтгэсэн байна.

Өс хонзон гэдэг ингээд бодохоор аймшиг, гамшиг, өвчин эмгэг, хорлол, адгийн муухай ад зэтгэрийн зан араншин юм. Өс хонзонгийн уршгаар бусдын амь насыг егүүтгээд толгойг нь тасдаж хаясан, бүсгүй хүнийг хүчиндээд, эмзэг эрхтэн рүү нь хутга шаасан, хоёр залуу бие биенээ хутгалаад хамт нарт хорвоог орхисон…

Ер нь ярья гэхэд амнаас гарамгүй бузар булай явдал… Хаанаас эхтэй, үүдэлтэй вэ?

Цөм л өс хонзонгоос эхтэй билээ. Энэхэн буурал замбуулинд өс хонзон гэдэг тамын тогоо, эрлэгийн элч байдаггүй ч болоосой. Өс хонзонгоос хүн та зүрх сэтгэлээ ариун дагшин болгож, өс хонзонгүй хорвоог бүтээж босгоно уу? Өс хонзонгүй л хорвоо, дэлхий, миний цэнхэр гараг ертөнц байгаасай.

Өс хонзонгүй Монгол эх орон минь байгаасай. Өс хонзонгүй хүн ард минь элэг бүтэн, эсэн мэнд амьдраасай. Өс хонзонг үтэр түргэн үлдэн хөөж зайлуулж болдог ч болоосой. Өс хонзон гэдэг ДОХ-оос ч илүү гашуун гамшигтай, гал ус, цунама, далайн хар салхинаас ч илүү хар мөртэй, өс хонзонгийн үзүүрт дандаа цус нөж үнэртдэг, хүний алтнаас ч илүү амь нас үрэгддэг, хар тахал, зүрх сэтгэлийн хорт хавдар юм шүү гэж би бодож явдаг юм. Өс хонзонгүй эр нөхөр, үр хүүхэд, хань ижил, ард түмэн, тив дэлхий байгаасай.

Ч.СОДНОМДОРЖ

sonin

Өс гэдэг эмгэг, хонзон гэдэг өвчин
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (1)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
ямар ********хай юмийг сэргээж дурсэлж бичдэг юм бэ.Оорийнх ни сэрэмжлүүлэх гэсэн ни бур аймшигтай санагдчихлаа.

2013-11-22 | 11:14:36 | 103.11.195.14 |