байгууламжуудын угсралтын ажлын явц, санхүүжилтийн байдалд барилгын техникийн хяналтын улсын байцаагчид хяналт шалгалт хийж ажиллаа. Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар шинээр барих барилга, байгууламжид нийт 90.08 тэрбум төгрөг, их засварын ажилд 21.1 тэрбум төгрөг батлагдсан ба үүнээс гадна “Азийн хөгжлийн банкны “БХХ-3” төслөөр 1.3 тэрбум, “Боловсролын шинэчлэлт” төслөөр 0.6 тэрбум төгрөг, гадаадын зээл тусламжаар нийтдээ 1.9 тэрбум төгрөгийн ажил гүйцэтгэхээр тус тус төлөвлөгдөн хэрэгжсэн байна.

Өнгөрсөн онд шинээр баригдах нийт 313 барилга, урьд оноос шилжиж ирсэн 13 барилгын угсралтын ажил хийгдэж, 247 барилгад улсын комисс, 377 барилгын засвар шинэчлэлийн ажлыг техникийн комиссоор хүлээн авч шалгалтанд хамрагдсан байна.

Орон нутгийн байцаагчдаас ирүүлсэн мэдээ судалгаанаас үзэхэд баригдаж эхэлсэн нийт барилга байгууламжуудын 89% нь барилгын техникийн хяналтын улсын байцаагчдын хяналт шалгалтанд хамрагдсан ба шалгалтын дүнгээр нийт 2628 зөрчил илрүүлж 1573 зөрчлийг арилгуулсан ба 654 заалт бүхий 243 дүгнэлт, 294 заалт бүхий 74 албан шаардлага, 242 заалт бүхий 57 акт гаргаж холбогдох байгууллагуудад хүргүүлсэн байна.

Төсөв, төслийн хөрөнгөөр баригдаж байгаа барилга байгууламжид илэрч байгаа зөрчил дутагдлыг ангилж үзвэл техникийн бичиг баримтын зөрчил 20.6 хувь, зураг төсөлд илэрч байгаа зөрчил 10.2 хувь, үлдэх хувь нь барилгын угсралтын ажилд болон материалын чанарт илэрсэн зөрчил эзэлж байна.

Б. Барилгын салбарт хэрэгжиж байгаа төсөл, төсвийн хэрэгжилтийн явцад гарч байгаа зөрчил, дутагдал, зарим хүндрэлтэй асуудлууд :

Нийслэл, орон нутаг дахь мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагчдын хийсэн хяналт шалгалтаар илэрсэн нийтлэг зөрчил дутагдлын шалтгааныг авч үзвэл:

1. Нийслэл хотын хүн ам ихээхэн нэмэгдэж байгаа өнөө үед эмнэлэг, сургууль, цэцэрлэг, соёл, спортын зориулалтын барилга байгууламж барих газар олдохгүй, захирамжаар олгогдсон газарт “маргаан” гарч газар чөлөөлөгдөхгүй байх, барилгаа барьж чадахгүй болох явдал гарсаар байна.

Улаанбаатар хотын ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу гэр хорооллыг орон сууцны хороолол болгож байгаатай холбогдон тус хороололд сургууль, цэцэрлэгийн барилга барихаар төлөвлөгдсөн газар хувийн өмчлөлийн газартай давхцдаг ба иргэдэд нөхөн төлбөр олгох замаар авч барилга барьж эхэлсэн билээ. Гэвч газрын нөхөн төлбөр олгох хөрөнгө барилгын төсөвт суудаггүй тул газраа чөлөөлж чадахгүй, барилгын угсралтын ажил эхэлж чадахгүйд хүрээд байна. Үүнд: Улаанбаатар хотод шинээр баригдах 7-р хороололын ерөнхий төлөвлөгөөнд Улсын Дуу Бүжгийн Эрдмийн Чуулгын барилга /0,5 га/, Монгол Энэтхэгийн хамтарсан 960 суудалтай сургуулийн барилга / 1,6 га/, Нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн 1000 хүний суудалтай спорт цогцолбор баригдах газрын асуудал шийдэгдэхгүй маргаантай байсаар байна.

2. Зарим барилгын угсралтын явцад хөрөнгө, санхүүжилт хүрэлцэхгүй байх, төсөвлөгдсөн санхүүжилт хоцорч хийгдэх, мөн “тендер” оройтож зарлагдаж байгаа нь барилга угсралт, засварын ажлыг төлөвлөсөн хугацаанд дуусгахад муугаар нөлөөлж улмаар барилгын ажил зогсох, он дамжих нөхцлийг бүрдүүлж байна. Тухайлбал: Булган аймгийн Баян-агт суманд 2009 онд эхэлж баригдсан 240 суудалтай сургуулийн өргөтгөлийн барилга, мөн Булган сумын 640 хүний суудалтай спортын ордон, Говьсүмбэр аймгийн Сүмбэр сумын 100 хүүхдийн цэцэрлэг, ОССК-ийн 2007 онд шинээр эхлэн баригдаж буй Архангай аймгийн Батцэнгэл, Хайрхан, Цэнхэр, Жаргалант, Эрдэнэмандал, Цэцэрлэг сумуудад “Бусана” ХХК-ийн гүйцэтгэж буй 4, 8 айлын орон сууц зэрэг барилгуудын санхүүжилт хүрэлцээгүйгээс барилга угсралтын ажил одоо хүртэл дуусаагүй, ажил зогссон.

3. Барилгын угсралт, их засварын ажил гүйцэтгэж байгаа компаниудын инженер техникийн ажилтан, мэргэжилтэй ажилчдын хүрэлцээ муу, дотоодын хяналт, шалгалтыг орхигдуулах, барилгын салбарт мөрдөгдөж байгаа хууль, дүрэм, журам, нормын хэрэгжилтийг хангадаггүй зэргээс ажлын үр дүн муу, цаг хугацаа алддаг, гэрээний алданги тооцохгүй байгаагаас ажлыг удаашруулж “он дамжуулах” явдал нилээдгүй гарч байна. Тухайлбал: Улаанбаатар хотын Баянгол дүүрэгт байрлах “Монгени” цогцолбор сургуулийн өргөтгөлийн барилгын гүйцэтгэгч “МБҮ” ХХК, Баянхонгор аймгийн 150 хүүхдийн цэцэрлэгийн барилгын гүйцэтгэгч “Жаргалант Луу” ХХК-иуд гэрээт хугацаанд барьж ашиглалтанд оруулаагүй.

4. Барилгын угсралтын ажил гүйцэтгэгч байгууллагуудад хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа, ажилчдын хөдөлмөр хамгааллын хувцас, хэрэглэлгүй байх, аюулгүй ажиллагааны зааварчлага өгдөггүй, ажлын талбайн зохион байгуулалт муу зэрэг зөрчлүүд дийлэнх угсралтын ажил гүйцэтгэж байгаа компаниудын ажилд гарч байна.

5. Харъяа яамд, аймгийн барилга захиалагчийн байгууллагуудын ажлын уялдаа муугаас тендер оройтож зарлагдах, хөрөнгийн тооцоо дутуу, буруу гаргах, санхүүжилт удаашрах, техникийн нөхцөлгүй зураг боловсруулах, ажлын зургийн боловсруулалт норм дүрмийн шаардлага хангахгүй байх, дотор цэвэр, бохир ус төлөвлөөд, гадна инженерийн шугам сүлжээг орхигдуулах зэрэг ноцтой зөрчил дутагдал зураг төслийн боловсруулалтын үе шатанд илэрсээр байна.

6. Аймаг, орон нутагт хийгдэж байгаа засвар, шинэчлэлийн ажлын төсөв хүрэлцээгүй, захиалагчийн хяналт хийдэггүй, зураг, төсөлд “магадлан шалгалт" хийгддэггүй, зарим тохиолдолд зураг, төсөвгүй ажил хийгддэгээс чанаргүй материал, эдэлхүүн хэрэглэдэг, тендерт шалгарсан компаниуд ажлаа бусдаар гүйцэтгүүлдэг, угсралтын ажлын явцад бичиж тэмдэглэж байх ил, далд ажлын акт, өдөр тутмын ажлын тэмдэглэлийг бичихгүй байх зэргээр бүрдүүлвэл зохих бичиг баримтын бүрдэлтийг хангахгүй байх, зарим ажилбарыг зургаас өөрчилж хийх, цаг хугацаа алддаг зэрэг дутагдлууд гарсаар байна.

7. Барилга угсралт, засвар шинэчлэлтийн ажлын төсөв, гүйцэтгэлийг зохиосон байдалд зураг төсөл, бусад холбогдох материалыг үндэслэн түүвэрчилсэн байдлаар хяналт шалгалт хийхэд зураг төсөвгүй объектыг “Төсвийн тухай” хуулинд тусгадаг, “хяналтын төсвийг “ улсын экспертизийн албаар хянуулаагүй байна.

Мөн батлагдсан хөрөнгөндөө тохируулан төсвөө зохиодог, санхүүжилтийг графикт хугацаандаа хийгээгүй, гэрээт ажил хугацаандаа дуусаагүй зэрэг нь нэмэлт зардал гарах нөхцлийг бий болгосон байна.

Дээрх зөрчлүүд барилгын хөрөнгө оруулагч, захиалагч, гүйцэтгэгч нар Барилгын тухай хууль, “Барилгын захиалагчийн дүрэм”, бусад эрх зүйн норматив бичиг баримтыг мөрдөж ажиллаагүйгээс шалтгаалан гарч байгаа бөгөөд энэ нь үргүй зардал гаргаж, улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтын үр ашгийг бууруулахад нөлөөлж байна

В. Газар дээр нь авч хэрэгжүүлж буй зарим арга хэмжээ:

1. Барилга угсралтын явцад томоохон зөрчил гаргасан компаниудын ажлыг зогсоох, ажил гүйцэтгэх гэрээг цуцлах, торгууль ногдуулах, барилга угсралтын ажил гүйцэтгэх “Тусгай зөвшөөрөл”-ийг цуцлуулахаар холбогдох байгууллагуудад нь санал өгөх хүртэл арга хэмжээг авч ирлээ. Үүнд: Баянхонгор аймгийн МХГ-аас Баянхонгор аймгийн Бууцагаан сумын Соёлын төвийн барилгын гүйцэтгэгч “Оорцог Уул” ХХК нь барилгын газар шорооны ажил хийгдсэн байхад суурь болон цутгамал төмөр бетон каркасын ажлыг хийж гүйцэтгэсэн байдлаар хуурамч гүйцэтгэл бичиж санхүүжилт авсан тул гэрээг цуцласан бөгөөд хяналт хийж байсан холбогдох инженерийг албан тушаалаас нь чөлөөлүүлэх хүртэл арга хэмжээ авч ажилласан байна.

2. Хэнтий аймгийн Өмнөдэлгэр сумын сургуулийн спорт заалны барилгын гүйцэтгэгч “Дэлгэр Интернэйшнл” ХХК нь “гэрээнд тусгагдсан хөрөнгөөр барьж дуусгах боломжгүй” тухай мэдэгдэж нэмэлт хөрөнгө хүссэн, барилгын суурийн хэмжээг алдаж гүйцэтгэсэн тул гэрээг цуцлан торгууль, алданги тооцож дахин тендер зарлаж гүйцэтгэгч шалгаруулснаар барилгын ажил үргэлжлэн хийгдэж байна.

3. Мөн орон нутгийн МХГ-ын барилгын техникийн хяналтын улсын байцаагч нараас барилга угсралт, их засварын ажилд барилгын норм ба дүрмийн шаардлагыг зөрчсөн зөрчлүүдийг тухай бүр илрүүлж ажлын тэмдэглэлд бичиж тэмдэглэх, холбогдох эрх зүйн актуудыг гаргах, хугацаатай үүрэг даалгавар өгч хэрэгжилтийг хангуулах арга хэмжээг авч ажиллаж ирлээ.

4. Орон нутагт баригдах зарим барилгын даацын үндсэн хийцүүдийг цутгамал төмөр бетон хийцтэйгээр төсөллөсөн нь дүүргэгч материалууд болох түгээмэл тархацтай элс бохирдол ихтэй байх, хайрга, дайрганы хангалт байхгүй, холоос тээвэрлэх зэрэг шалтгааны улмаас гүйцэтгэгч байгууллагууд стандартын шаардлага хангахгүй дүүргэгч материал хэрэглэх, улмаар цутгамал хийцийн бат бэх төслийн хэмжээнд хүрэхгүй байх асуудал гарч байна. Энэ зөрчил Дорноговь аймгийн Гурвансайхан, Баянжаргалан сумын 10 ортой эмнэлэг, Өндөршил сумын 320 хүүхдийн сургуулийн барилгуудад гарч зөрчлийг арилгуулахын тулд дайргыг Улаанбаатар, Чойроос татуулах арга хэмжээг авч хэрэгжүүлж ажиллаа.

Цаашид авах авах арга хэмжээний талаарх санал:

1. Улсын төсөв, гадаадын зээл тусламжаар баригдах барилга угсралт, их засварын ажлын зураг төслийг бүрэн хийлгэж түүнд улсын магадлан шалгалт хийлгэсний үндсэн дээр гүйцэтгэгчийг шалгаруулах.

2. Тендерийг сонгон шалгаруулахдаа үндэслэлгүй, бага үнийн саналаар бус бодит зардалд ойролцоо үнийн саналаар гүйцэтгэгчийг сонгох, тендерийн үнийн саналыг дахин хянаж хувийг нэмэгдүүлдэг аргыг зогсоох.

3. Ажлын хэмжээтэй уялдуулан гэрээний хугацааг бодитой тогтоож гүйцэтгэгчтэй гэрээг байгуулах гэрээний хугацааг мөрдөх, хугацаа хэтэрсэн тохиолдолд алданги тооцож байх.

4. Яам, агентлаг, орон нутгийн албадын ажлын уялдаа холбоог сайжруулах;

5. Орон нутагт баригдаж байгаа барилгуудад зохиогчийн болон захиалагчийн хяналтыг тогтмолжуулах. Ингэснээр хөндлөнгийн хяналтыг нэмэгдүүлж барилгын чанар дээшлэх нөхцөл бүрдэх болноо гэж ээ

сүүлийн асуулт

Бидний хэлдгээр Сэлэм барилга чанаргүй хазайлт огсон гээд байсан тэр үнэн үү та бүхэн шалгалт хийсэн үү?

Шалгалтын комисоор шалгуулж хүлээж авсан харинч хамгийн сайн барилга болсон дотор нь ажиллаж байсан хүмүүс маргалдаад тэгэж яриа гарсан байна лээ

МХЕГ-ын Барилга байгууламж эрчим хүчний хяналтын хэлтсийн дарга Ц.Ганбаттай ярилцлаа

таньд ажлын амжилт хүсье

болод.мн