Өнгөрсөн сараас тэмдэгтийн хураамжийг нэмэгдүүлж өмнө нь 165 мянган төгрөг төлдөг байсныг 60 дахин нэмэгдүүлэн 10 сая 250 мянган төгрөг болгосон нь хувиараа бизнес эрхэлдэг, дэлгүүр ажиллуулдаг иргэдэд хүнд цохилт болсон. Тэр ч утгаараа Монголын хүнсний худалдаа эрхлэгчдийн нэгдсэн холбооныхон цаашид зарим нэг аж ахуйн нэгж үйл ажлаа явуулах боломжгүй боллоо гэж мэдэгдсэн юм. Тэмдэгтийн хураамжийн нэмэгдсэн үнээс шалтгаалж 8000 гаруй аж ахуй нэгж үйл ажиллагаагаа зогсооход хүрээд байгаа юм байна.
Хувиараа бизнес эрхлэгчид УИХ, Засгийн газарт хандан үндэслэлгүйгээр баталсан хуулиа эргэж харахыг хүссэн ч УИХ “Хуулинд өөрчлөлт оруулахыг Сангийн яам санаачилсан. Сангийн яаманд ханд” гэжээ. Харин Сангийн яам “Манайхаас хүнсний дэлгүүрүүдийн архи, согтууруулах ундааны тоог цөөрүүлэх үүдлээс хуульд санал өгсөн ч улсын тэмдэгтийн хураамжийг 60 дахин өсгөх тухай оруулаагүй. Үүнийг Хууль зүй, дотоод хэргийн яам нэмсэн. Тэдэнд санал хүсэлтээ тавь” гэсэн байна.

Нийт төлбөрийн тэнцэл ашигтай гарлаа

Монголбанкнаас Монгол Улсын төлбөрийн тэнцлийн 2010 оны урьдчилсан гүйцэтгэлийг гарган, мэдээлснээр урсгал тэнцлийн алдагдал 932 сая ам.долларт хүрч, 2009 онтой харьцуулахад 2.7 дахин өссөн бол хөрөнгө, санхүүгийн тэнцлийн ашиг 2149 сая ам.доллар буюу 2.8 дахин өссөн нь нийт төлбөрийн тэнцэл 906 сая ам.долларын ашигтай буюу 2009 оноос 63 хувиар сайжрахад нөлөөлжээ. 2009 онтой харьцуулахад төлбөрийн тэнцлийн голлох дансуудад дараах өөрчлөлт гарсан байна. Тухайлбал, барааны гадаад худалдааны алдагдал 278 сая ам.долларт хүрч 47 хувиар өссөн бол экспортоос импортын дүнг хасч тооцсон ерөнхий эд барааны тэнцэл 428 сая ам.долларын алдагдалтай гарчээ.
Мөн цэвэр орлогын дансны алдагдал 561 сая ам.долларт хүрсэн нь 2.9 дахин өссөн үзүүлэлт юм. Өөрөөр хэлбэл Монгол дахь гадаадын хөрөнгө оруулалттай хуулийн этгээдийн гадагш шилжүүлсэн орлогын хэмжээ хурдацтай өсч байна гэсэн үг. 2010 онд урсгал тэнцлийн алдагдлын дотоодын нийт бүтээгдэхүүнд эзлэх хувь хэмжээ 15.3 хувьд хүрч, 2009 оноос 7.8 нэгж хувиар өссөн нь урсгал тэнцэл тогтворгүйжих эрсдэлийг нэмэгдүүлсэн үзүүлэлт болжээ.

“Монгол ноолуур” сан байгуулна

Монголын ноос, ноолуурын салбарынхан зөвлөлдөөд гаргасан шийдвэрээ УИХ болон Засгийн газарт танилцуулахаар болжээ. Тэд ноос ноолуурын салбарын холбогдолтой тодорхой хуулиудад нэмэлт өөрчлөлт оруулах хийгээд ундэсний үйлдвэрүүдийн бүтээгдэхүүнээр цэрэг цагдаа, хүчний байгууллагуудыг хангах талаарх асуудлыг анхааралдаа авахыг хүсэх гэнэ.
Мөн хөдөө аж ахуйн бирж байгуулах, Монгол ноолуур санг бий болгох, малчид түүхий эдийнхээ үнийг өөрсдөө тогтоож, сум баг дүүрэгтээ фермерийн аж ахуйтай болох малын эрүүл мэнд, угсаа гарвалыг сайжруулах зэрэгт онцгой анхаарах зэргийг гол чиглэлээ болгож байгаа юм байна. Манай улс жилд 7000 тонн ноос, ноолуур Хятад улс руу экспортолдог. Тиймээс нэг килограмм түүхий ноолуурт 10000 төгрөгийн татвар тавих саналыг УИХ-д оруулж байгаа ажээ.

Монгол банкинд тушаасан алтны хэмжээ өсчээ

Гэнэтийн ашгийн 68 хувийн татвар 2011 оны нэгдүгээр сарын нэгнээс тэглэгдсэн. Ингэснээр Монголбанкинд тушаасан алтны хэмжээ өнгөрсөн жилтэй харьцуулшгүй ихээр өсчээ. 2011 оны хоёрдугаар сарын 18-ны байдлаар Монголбанк нийт 224,7 кг алт худалдан авсан нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 132 кг-аар буюу 2.4 дахин өссөн байна. УИХ-аас алт, зэсэнд гэнэтийн ашгийн 68 хувийн татвар ногдуулах болсноор 2007 оноос 2010 он хүртэл Эрдэнэсийн санд ордог байсан алтны хэмжээ найман тонноор буурсан байж. Өнгөрсөн жил гэхэд л Монголбанкинд аж ахуйн нэгж, иргэдээс ердөө тонн гаруйхан алт тушаасан аж. Ташрамд дуулгахад сарын өмнө инфляцийг тогтвортой хэмжээнд барьж чадна гэж амлаж байсан Монгол банкныхан инфляци 14,8 хувьд хүрлээ, бидний зүгээс ямар ч арга хэмжээ авч чадахгүй гэж мэдэгдлээ.
Тус банкныхан аргаа бараад заавал байлгах нөөцийн хэмжээг дөрвөн нэгж хувиар нэмэгдүүлэн есөн хувьд хүргэхээр шийдвэрлэжээ. Төсвийн тэлэх бодлого, тэр дундаа иргэдэд олгох мөнгөн тэтгэмж, уул уурхайн төслүүдийн бүтээн байгуулалтаас болж энэ онд дотоод эрэлт нэмэгдэж байгаа ба Хятад улсын инфляци эрчимжиж байгаа нь ч мөнгөний бодлогын төлвийг чангаруулах шаардлагыг бий болгож байгаа гэнэ. Мөн дэлхийн зах зээл дээр хүнсний болон нефтийн үнэ нэмэгдэж байгаа зэрэг гадаад алтны хэмжээ өнгөрсөн жилтэй харьцуулшгүй ихээр өсчээ. 2011 оны хоёрдугаар сарын 18-ны байдлаар Монголбанк нийт 224,7 кг алт худалдан авсан нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 132 кг-аар буюу 2.4 дахин өссөн байна.
УИХ-аас алт, зэсэнд гэнэтийн ашгийн 68 хувийн татвар ногдуулах болсноор 2007 оноос 2010 он хүртэл Эрдэнэсийн санд ордог байсан алтны хэмжээ найман тонноор буурсан байж. Өнгөрсөн жил гэхэд л Монголбанкинд аж ахуйн нэгж, иргэдээс ердөө тонн гаруйхан алт тушаасан аж. Ташрамд дуулгахад сарын өмнө инфляцийг тогтвортой хэмжээнд барьж чадна гэж амлаж байсан Монгол банкныхан инфляци 14,8 хувьд хүрлээ, бидний зүгээс ямар ч арга хэмжээ авч чадахгүй гэж мэдэгдлээ. Тус банкныхан аргаа бараад заавал байлгах нөөцийн хэмжээг дөрвөн нэгж хувиар нэмэгдүүлэн есөн хувьд хүргэхээр шийдвэрлэжээ.
Төсвийн тэлэх бодлого, тэр дундаа иргэдэд олгох мөнгөн тэтгэмж, уул уурхайн төслүүдийн бүтээн байгуулалтаас болж энэ онд дотоод эрэлт нэмэгдэж байгаа ба Хятад улсын инфляци эрчимжиж байгаа нь ч мөнгөний бодлогын төлвийг чангаруулах шаардлагыг бий болгож байгаа гэнэ. Мөн дэлхийн зах зээл дээр хүнсний болон нефтийн үнэ нэмэгдэж байгаа зэрэг гадаад хүчин зүйлсээс шалтгаалан инфляци өсөх эрсдлийг ихэсгэж байгаа учраас мөнгөний бодлогыг чангаруулахаас өөр арга үгүй болсон юм байх. Яг сарын өмнө Дэлхийн банкны зүгээс инфляци 25 хувьд хүрч мэднэ гэж анхааруулж байсан ч төв банкны удирдлагууд инфляцийг тогтвортой хэмжээнд барьж чадна гэж мэдэгдэж байсандаа ийнхүү хүрсэнгүй.

Нүүрсээ хаданд гаргах эсэх нь монголчуудаас шалтгаална

“Монголын нүүрс -2011″ олон улсын чуулга уулзалтанд 403 байгууллагын 450 гаруй төлөөлөгч оролцож байгаагаас 35 орчим нь Хятад, Австрали, Канад, Герман, Өмнөд Солонгос, ОХУ зэрэг орны төлөөлөгч. Тэд манай орны газрын хэвлий доорх их баялагт нүдээ унагаж буйгаа нуухгүй байна. Тиймээс “Монгол-дэлхийн шинэ эрчим хүчний тоглогч” хэмээн гадаадынхан алгаа ташин хүлээж авч байна. Ташрамд дулугахад манай улс коксжсон нүүрсээ Хятад руу экспортолдог бөгөөд урд хөршийн өөрийнх нь коксжсон нүүрстэй харьцуулахад агуулга, чанар маш өндөр гэсэн дүгнэлтийг чуулга уулзалтанд оролцож буй гадаадын мэргэжилтнүүд итгэлдээ дурдсан.
Тэр утгарааа нүүрсний салбараас ашиг олохын тулд монголчууд ачаа, тээвэрлэлтийн асуудлыг хурдан шийдэх хэрэгтэй байгаа юм. Одоогоор автомашинаар нүүрсээ тээвэрлэж, Гашуун Сухайтын боомтоор гаргаж буй ч эдийн засгийн үр нөлөө багатай. Харин шинээр барихаар төлөвлөөд буй төмөр замаар нүүрс тээвэрлэсэн тохиолдолд эргэлтийн хэмжээ нь эрс нэмэгдэж, эдийн засгийн үр нөлөө нь өсөх юм.

Монгол банкны удирдлагууд амласандаа хүрч чадахгүйгээ албан ёсоор мэдэгдлээ
Tweet
Bolod.mn