Аатай бол аатай, хийцтэй бол бол хийцтэй, хурц дайчин барилдаанаараа олны талархал хүлээсэн

 Монгоп улсын залуу заан М.Өсөхбаярыг бизнэс барилдаан” үзээд гарч байх үеэр нь уулзаж ярилцлаа. Бөхөд дэндүү ихээр дурлаж, наадмын талбайд өнжихдөө уясан морио мартаж явсан тэр бяцхан хүү өнөөдөр ер бусын барилдаанаараа бусдыг ажлаа марттал нь бөхийн дэвжээ рүү соронзддог хүчтэнүүдийн нэг болжээ.

-Юуны өмнө танд уншигчдынхаа өмнөөс сар шинийн мэнд дэвшүүлье?
-Баярлалаа. Монголынхоо нийт ард түмэнд, бөх сонирхогчиддоо сар шинийн мэнд хүргэж, туулай жилдээ аз хийморь, амжилт бүтээлээр дүүрэн байхын ерөөл өргье.

-Та шинийн нэгний өглөө хамгийн эхэнд хэнд очиж золгодог вэ?
-Бөхчүүд маань битүүний өдөр барилдаантай байдаг шүү дээ. Улаанбаатар хотод манай эмээ амьдардаг юм. Хамгийн эхэнд эмээдээ очиж золгосон.

-Сар шинийн засал номоо хийлгэж амжсан уу, та хэр шүтлэгтэй хүн бэ?
-Хүн бол байгаль дэлхийтэйгээ хүйн холбоотой гэдэг. Нутгийнхаа уул усыг шүтнэ ээ, сар шинээр ээждээ очиж золгохдоо нутгийнхаа уул хайрхан дээр гарч ажил үйлс, хийморь лундаагаа даатгасан. Мэдээж бурхны шашинаа шүтэлгүй яахав. Засал номоо хийлгэсээн.

-Энэ жилийн сар шинийн барилдаан бас л онцлог боллоо. Таны хувьд цагаан сараар жаахан одгүй барилдаад байгаа тал байна уу?
-Харин тийм ээ. Би дөрвийн даваанд а.а Б.Сангисүрэнд унасан. Цагаан сарын барилдаанд ер нь дөрвөөс илүү давж үзээгүй л явна. Хоёр удаа 4 даваад тавын даваанд у.н Г.Эрхэмбаяртай тунаж барилдан өвдөг шороодож байлаа. Цагаан сарын өмнөх барилдаануудад сайн барилдчихаад цагаан сараар болохоор тийм сайн барилдаж чадахгүй л байгаа.

-Бар жил таны хувьд хэр үр бүтээлтэй, алдаа оноотой жил болсон бэ?
-Ерөнхийдөө бар жил маань бусад жилүүдийн адил амжилт бүтээлээр дүүрэн болж өндөрлөсөн гэж хэлж болно. Улсынхаа их баяр наадмаар 6 давж “Үнэн зоригт” чимэг нэмлээ. Жилдээ ганц болдог төрийнхөө их баяр наадмаар 3 дахь удаагаа шөвгөрнө гэдэг миний хувьд бас эрхэм байлаа. Мөн бөхийн өргөөнийхөө барилдаануудад хэд хэдэн удаа түрүү, үзүүр булаалдаж, шөвөгт шалгарсан. Дүгнээд хэлэхэд нэг иймэрхүү л байна даа.

-Манайхан наадмын сонинг дараагийн наадам болтол л ярьцгаадаг. Таны энэ жилийн наадмын даваануудаас тавын давааны барилдааныг онцолж асуумаар байна. Та өмнө Амартүвшин харцагыг начин байхад нь тавын даваанд тунаж барилдан даваад начин цол хүртсэн бол өнөө жил амалж барилдан мөн давлаа. Энэ барилдааныхаа тухай…?
-Амартүвшин харцагатай төрийнхөө их баяр наадамд 3 дахь удаагаа барилдсан минь энэ. Начин болохдоо тунаж барилдаж даваад, дараа жил нь би Амартүвшин харцагад амлуулж барилдаад унасан байсан. Нэг давж, нэг унасан болохоор бид хоёрын хувьд хайнаа хагалах барилдаан байсан л даа. Энэ жил би амалж барилдаад давлаа.

-Та өөрөө хурц дайчин барилдаантай бөх. Амартүвшин харцага ч гэсэн хурц барилдаантай. Хоёулаа хурдтай барилддаг болохоор нөгөө бөхчүүдийн хэлдэгээр барилдаан таарах ч гэдэг юм уу, тиймэрхүү талын сонголт бас байсан уу?
-Бид хоёр ч олон барилдсан улс даа. Би Дорноговь аймгийн наадамд барилдан аймгийн арслан болохдоо ч дор даваанд Амартүвшин харцагатай барилдан давж байлаа. Тэрнээс хойш төрийн баяр наадамд 3 таарлаа гэж түрүүн ярьсан. Ерөнхийдөө өгөө аваатай л яваа хоёр. Амартүвшин харцага бол нягт барилдаантай, хий багатай ер нь эвгүй бөх шүү дээ.

-Таны ахтайгаа тунаж барилдсан зургаагийн давааны барилдаан энэ жилийн баяр наадмын бас нэг онцлохоор үйл явдал байсан шүү, тийм ээ?
-Намайг бөхөд оруулж, бөхийн “а” Үсэг заасан ах минь намайг дэмжиж, “Миний дүү цаашаа сайн барилдаарай” гэж олон сайхан зүйлийг ерөөж “ахын дүү дав” гэж итгэл хүлээлгэсэн. Өнгөрсөн жил миний хувьд өвөл бэртэл гэмтлийн улмаас бэлтгэлээ тогтмол хийж, барилдаж чадаагүй ч хавар тийшээгээ бэлтгэл сургууль их ч сайн болж ирсэн. Өөртөө ч их итгэлтэй байсан. Наадмын дор даваануудад нэг их удаж барилдаагүй. Тэрийг ч ах бодолцсон байх. Харин наадмын дараа бол үнэхээр баяр гуниг хосолж байсан. Ах минь цаашаа барилдсан бол улсын заан цол, цаашлаад улсын наадмын түрүү булаалдахыг ч би үгүйсгэхгүй.

-Ер нь ахтайгаа тунах болов уу гэсэн таамаг байсан уу?
-Бид хоёр өнгөрсөн жил хоёулаа сайн байсан. Тийм ч учраас тунасан байх. Ерөнхийдөө зургаагийн даваанд бөхчүүд ам авахын ажиглаж байхад л тунах магадлал гарч ирсэн л дээ.

-Дараагийн даваанд нь уначихаад багагүй харамсаж байгаах арагдсан?
-Ганбат арслантай би өмнө төрийн наадмын дөрвийн даваанд бас нэг таарч барилдаад өвдөг шороодож байсан. Энэ жилийн хувьд бас л барьц сонгоод би алдсан. Тэгээд барьц сонгуулаад унасан. Ганбат арслан маань цаашаа сайн барилдаж түрүүлсэн шүү дээ. Ерөнхийдөө барьцны тал дээр бодууштай зүйл болсон. Наадмын дараа хүн болгон “Чи барьцаа авч чадаагүй” гэж хэлж байсан. Бичлэгээ үзсэн бас харамсмаар, тийм байдал харагдаж байна лээ. Бөхчүүд маань дүрмэндээ тохируулж бэлтгэлээ хийдэг болжээ гэхэд нэг их хилсдэхгүй. Ерөнхийдөө энэ сонгооны барьц том биетэй хүнд ашигтай юм уу гэсэн дүгнэлтийг хийгээд байгаа.

-Одоо дараагийн наадам хаяанд ирлээ. 1024 бөх барилдах сураг байгаа. Бөхчүүд маань энэ наадамдаа нэлээд ач холбогдол өгч, бэлтгэл сургуулиа хийж байгаа бололтой. Таны хувьд…?
-Ардын хувьсгал ялсны 90 жилийн ой бол үнэхээр мундаг том ойн жил. Бөхчүүд маань нэлээд ач холбогдол өгч оролцох нь гарцаагүй. Сайн, сайн залуучууд олон байна. Хэдийгээр 1024 бөх барилдлаа ч гэсэн тийм ч олон цолтон төрөхгүй болов уу гэж бодож байна. Даваа бүхэн цолтой болсон. Тэр хэрээр хүн болгон амжилтын төлөө явж байгаа учраас өрсөлдөөн их чанга байна байх. Улсын цолонд хүрчихээр чанартай, чансаатай залуус маань сайн барилдаж цолонд хүрэх байх аа. Би хувьдаа бэлтгэл сургуулиа чанартай хийж, сайн барилдахын төлөө л зүтгэнэ дээ.

-Дахиад ахтайгаа таарахыг үгүйсгэх аргагүй юм даа, тийм ээ?
-Тийм ээ, тийм. Ахтайгаа дээр даваанд таарч барилдахыг үгүйсгэх аргагүй.

-Баасандорж харцага та хоёрын барилдаан хоорондоо хэр ялгаатай вэ?
-Бид хоёр чинь их эрс тэс барилдаантай хүмүүс шүүдээ. Би баруун талтай, ах зүүн талтай ч гэдэг юм уу ялгаа бий, бий. Баасандорж ах маань миний ээжийн хамгийн бага дүү юм шүү дээ. Баасандорж ахын дээд талын ах нь бас зүүн талтай. Хөдөө орон нутагтаа барилддаг, бас нэлээд эвгүй барилдаантай хүн бий. Ер нь би өөрийгөө хоёр талаасаа бөхийн удамтай гэж ярих дуртай. Манай аавын аав бол “өндөр” Цэрэндолгор гэж аймгийн начин цолтой хүн байсан. Ээжийн талаас бол мэдээж Баасандорж ах минь. Надад барилдаан заах үүргийг Баасандорж ах хүлээсэн. Гэхдээ бид биеийнхээ онцлогт тохирсон өөр өөр барилдаантай. Ах маань арал чац ихтэй болохоороо ондоо барилдаантай. Миний хувьд арал чацаар арай бага учир түргэн шуурхай, ямар ч байсан барьцанд хүрэхээс өмнө барилдаанаа дуусгахыг хичээдэг. Энэ мэтчилэн бидний барилдаанд ялгаа бий шүү.

-Таны барилдаан ч их өвөрмөц шүү. Бас нэлээд аатай. Гэхдээ зөв аатай гэж боддог юм…?
-Ер нь спортын характер хүнд байх ёстой гэж боддог. Манай бөхийн холбооноос дэвжээн дээррэ эрэмгий байж, дэвжээнээс буугаад даруухан байцгаая гэсэн уриалга гарч байсан. Энэ зарчмыг эрхэмлэхийг хүсдэг. Дэвжээн дээрээ бол бид бүгд өрсөлдөгч, дэвжээнээс буугаад бүгд найз нөхөд, ах дүүс байдаг. Тийм ч учраас дэвжээн дээр өрсөлдөгчөө өндөр үнэлж, түргэн шуурхай барилдая гэж боддог доо. Тэр маань л үзэгчдэд аатай харагддаг юм болов уу даа.

-Бас таны барилдааныг уран гэсэн тодотгол, дүгнэлтийг олон хүн хэлэх юм билээ. Харин таны бодлоор хамгийн уран барилдаантай бөх хэн бэ?
-Шийдэж хийсэн мэхэндээ даацтай байна гэдэг маань өөрөө уран барилдаан шүү дээ. Тэрнээс биш орооцолдоод ч юм уу, унаж яваад давж байгааг уран барилдаан биш гэж ойлгодог юм, би. Жишээ нь манай бөхчүүдээс уран сайхан барилдаантай бөх олон байна. Дээхнэ үеийн бичлэг үзэж байхад “Дамдин аварга гарлаа, давлаа” л гэдэг. Тэгээд харахад тэр хүн нэг мэхтэй, уран хурц барилдаантай байсан байгаа юм. Миний хүүхэд байхдаа шүтэж биширч явсан бөхчүүдээс Цэрэнпунцаг гарьд мундаг уран барилдаантай бөх байлаа. Наадмын дэвжээнд ч, заал танхимд ч тэр аатай, уран хурц барилдааныг нь харах гэж олон түмэн хүлээдэг,зорьдог байсан. Одоо барилдаж байгаа бөхчүүд дотор ч уран барилдаантай бөх олон байгаа, байгаа.

-Таны барилдааныг харж байхад цөөнгүй мэх хийж байгаа ажиглагддаг. Яг голлож хийдэг мэх гэвэл та ямар мэхийг нэрлэх вэ?
-Ерөнхийдөө баруун талдаа л барилддаг хүн дээ, би. Голчилж хийдэг мэх гэвэл хутгах, давхар ачих хоёр юм даа.

-Одоо монгол бөхийн дэвжээнд таны үеийнхэн зонхилж байна, тийм үү?
-Спорт бол үе үеэрээ л байдаг зүйл. Энэ сайхан үе тэнгийнхэнтэйгээ хүүхэд байхаасаа л өрсөлдөж, барилдаж явна. Бидний дундаас монголын ард түмний бахархал болсон олимпийн аварга төрлөө. Бадар-Ууган ч бидний үе юм билээ. Ингэхээр хоёр олимпийн аварга бидний үеэс төрсөн байна. Тэр дундаа 1984 оны хулгана жилтнүүдээ би онцолмоор байна. Манай монголчууд хэлдэг шүү дээ, “Эрдэнийн зүйлээр бөөлжөөд байдаг эрүү цагаан хулгана нэгэн жилээ” гэж. Тийм ч учраас хулгана жилтэй хүмүүс хувьтай байдаг юм болов уу гэж боддог. Хулгана жилтнүүдээс маань олон сайхан улсын цолтон төрж байгааг бахархаж ярих дуртай. Хойшид ч төрөх нь гарцаагүй.

-Та самбо, жүдогоор бас нэлээд барилддаг байсан. Одоо их спортоос жаахан хөндийрсөн тал байна уу?
-Самбо, жүдо барилдаанаар хүүхэд байхаасаа л барилдсан. Сүүлийн хоёр жил бараг барилдсангүй, тэмцээн уралдаанд орж чадсангүй. Ер нь үндэсний бөхдөө голлож анхаарсан тал бий. Гэхдээ хослуулах хэрэгтэй юм байна гэдгийг мэддэг, одоо ч ойлгож байгаа. Их спортоор барилдана гэдэг үндэсний бөхөд маань их үр өгөөжтэй. Хамгийн наад захын жишээ нь тэсвэр, хатуужил суухаас гадна барилдааны мэдрэмж, хурд бүр ёс жаягт ч гэсэн нөлөөтэй гэж боддог. Би хүүхэд байхаасаа л ОУХМ Р.Лувсанпүрэв багшийнхаа гар дээр энэ хоёр спортоор хичээллэж ирсэн. Олон улсын болон улсын аварга шалгаруулах тэмцээнээс хэд хэдэн медаль зүүж байсан. Сүүлийн хоёр жил улсын аварга шалгаруулах тэмцээндээ орсонгүй. Энэ жилээс оръё гэж бодож байгаа.

-Булган аймаг адуутай, айрагтай нутаг. Ийм сайхан нутагт төрж өссөн болохоор адуу малд их дуртай биз?
-Тэгэлгүй яахав. Би Булган аймгийн 1-р баг буюу Бумбат багт төрж өссөн. Адуутай, айрагтай айлын хүүхэд. Багадаа хурдан морь унадаг байлаа. Сүүлдээ аавдаа туслаад морь ч уяж явсан. Мэдээж бөхөд бас их дуртай. Ямар сайндаа наадмын талбай дээр бөх үзээд морио мартчихдаг, тийм л хүүхэд байлаа. Адуутай ноцолдож, айраг исгэж, гүү уяж, унага татаж, айргаа ууж өссөн хүн дээ.

-Адууны дэргэд өссөн болохоор морь уях сонирхол одоо ч гэсэн байх уу?
-Одоогоор морь уях боломж алга байна, өөрийгөө уяж, сойж байна /инээв/. Моринд бол их сонирхолтой. Одоогоор уяж амжихгүй ч спорт бол цаг хугацааны асуудал учраас хэзээ нэг цагт бөхөө үзээд, морио уяад явахыг үгүйсгэхгүй л дээ.

-Айраг хэр уух вэ?
-Айраг ууна аа, ууна. Хүний уудгийг л ууна. Гэхдээ бас хүний дор орохооргүй л ууна даа /инээв/.

-Бөхийн дэвжээн дээр таныг хамгийн ихээр ирлэдэг зүйл юу вэ?
-Үүнийг тодорхойлж хэлэхэд жаахан хэцүү л юм даа. Ирлэдэг зүйлүүд мэдээж байна. Үзэгчдээсээ их ир авдаг гэж болно. Сэтгэл зүйн хувьд хамгийн ойр дотно байдгийн хувьд Баасандорж ах маань “Чи чадна” гэж их ирлэдэг дээ.

-Бөхийн дэвжээн дээрээ ямар нэгэн алдаа гаргаад бусдаас хатуу үг, зэмлэл сонсож байсан үе байдаг уу?
-Байлгүй яахав. Би хамгийн сүүлийн жишээг хэлье. Сая цагаан сарын барилдаан дээр а.а Б.Сангисүрэнд хутгах мэхэнд уналаа. Тэгэхэд надад “Чи өөрийнхөө мэхэндээ уналаа” гэж олон хүн хэлсэн. Хүн бол өөрийнхөө мэхний хариулттай л байх ёстой юм билээ.

-Хутгах мэх ирнэ гэж бодоогүй юу?
-Ер нь бодоогүй шүү. Шуудагны барьцандаа анхаараад тэрийг тавиулах гэж байгаад л уначихсан.

-Таныг багадаа нэлээд сахилгагүй, хөдөлгөөнтэй хүүхэд байсан гэх юм билээ?
-Манай ангийнхан саяхан нэг уулзаад ангийнхаа багш дээр очлоо. Тэгсэн багш “Ер нь аливаа юман дээр Өсөхөөгүй юм байхгүй л байдаг байсан” гээд хэлж байна аа /инээв/. Наад зах нь багш юм ярьж байхад зэрэгцээд л үймүүлчихдэг гэнэ л дээ. Үймүүлэхдээ хажуу дахь хүүхдээ хичээл хийлгэдэггүй, тэгээд саяын ярьсныг яриадах гэхээр яг багшийн хэлснийг ярьчихдаг байсан гэнэ лээ. Тэгэхээр хажуугийн хүүхэддээ их хорлонтой байсан байгаа биз /инээв/. Гэхдээ сахилгагүй ч гэлээ хүүхэд ер шоглодоггүй байсан даа. Манай ангийнхан их барилдана. Аймгийн аварга шалгаруулах тэмцээнд зөвхөн манай ангиас гэхэд 6 хүүхэд оролцож байсан удаатай.

-Тийм үү? Танай ангиас таниас өөр барилдаж байгаа хүн байгаа юу, одоо?
-За бараг байхгүй дээ. Манай ангийн нэг залуу сумынхаа баяр наадамд дөрөвт үлдэж байсан. Тэр маань энд тэндээс очсон гадны гайгүй бөхөд их эвгүй гэж байгаа юм. Нэг тийм сайн бөхөд халтай бөхчүүд байдаг даа. Тийм л бөх. Суман дотроо болохоор цол авч чадаагүй л яваа. Одоо сумандаа малчин. Бас миний багын найз Эрдэнэбат гэж залуу одоо хэлдэг юм. Би чамайг “Намайг дагаад бэлтгэл хий” гэж байхад хийсэн бол ядаж аймгийн цол авчих байсан болов уу гэж. Бөхөд өөрөө их сонирхолгүй байсан нөхөр л дөө. Хотод ирээд хамт оюутны байранд амьдардаг байсан найз маань байгаа юм.

Солонгос руу бас 3 жил яваад ирсэн. Одоо бол бөх шимтэн үзэгч. Бид хоёр нэг удаа аймгийн наадамд хамт очсон юм. Би түүнийг гарч барилд гэсэн өнөөх чинь гардаггүй ээ. Тэгсэн залуучууд гараад уначихаад л орж ирээд байна. Тэгээд хоёрын даваанд шууд гаргачихсан. Одоо найз нартаа “Би та нарыг бодвол аймгийн баяр наадамд нэг давсан хүн шүү. Худлаа гэвэл очоод асуугаарай” гэж ирээд их том ярьдаг юм. Яс юман дээрээ мань хүн нэгийн даваанд барилдаагүй, шууд хоёрын даваанд гараад уначихсан байхгүй юу /инээв/.

-Таны жин, өндөр одоо хэд байгаа вэ?
-Миний жин 123 кг, өндөр 178 см байна даа.

-Хүчний бэлтгэл хэр хийж байна?
-Хүчний бэлтгэл нэг их хийдэггүй юм аа. Дэвжээнийхээ бэлтгэлийг голлож хийдэг. Гэхдээ сүүлийн үед өөрийнхөө барилдаанд дүгнэлт хийгээд хүчний бэлтгэлийг тодорхой хэмжээгээр хийх хэрэгтэй юм байна гэсэн дүгнэлтэд хүрээд байгаа.

-Одоо ерөнхийдөө бэлтгэл хэвийн байгаа юм байна, өнөөдөр яагаад барилдсангүй вэ?
-Би “Хилчин” спорт хороон дээрээ бэлтгэл сургуулиа хийдэг. Миний багш бол ОУХМ Р.Лувсанпүрэв гэж хүн байгаа. Мөн бөхийн багшаас гадна аавын минь үүргийг гүйцэтгэж явдаг хүн бол манай Баасандорж ах шүү дээ. Бие биеийнхээ барилдааны алдаа оноог байнга хэлэлцэж, ямар мэх хийгээд унав, ямар мэх хийх ёстой байв гээд олон талаас нь харж зөвлөдөг. Манайх хоёр охинтой. Бага охин маань сая 2 сарын 16-нд төрсөн. Аавын үүргээ гүйцэтгээд нойр алдагдсан болохоор өнөөдрийн барилдаанд гарч чадсангүй. Уг нь барилдах бодол их байсан л даа.

-Таны ээж нутагтаа байдаг гэл үү, ингэхэд эцэг эхээс хэдүүлээ билээ?
-Ээж минь нутагтаа байгаа. Би эхээс гурвуулаа. Эрэгтэй, эмэгтэй хоёр дүүтэй. Эрэгтэй дүү минь барилдсангүй, 25-тай малчин залуу бий дээ. Манай ээж 2009 оны наадмыг хотод ирж үзсэн юм. Анх удаагаа төрийн наадмаа үзэж байгаа нь тэр л дээ. 11-нд би барилдчихаад хоёрын даваа дууссаны дараа ээжийгээ тосч авч байлаа. Долдугаар сар чинь зуны ид ноос үсний цаг байхгүй юу. Нэг өдөр наадмын сорилго барилдаан зурагтаар гарч л дээ. Манай аавын найз хонио хяргаж суугаад намайг үзүүрлэхийг хараад “Дүү минь энэ жил сайн барилдах нь. Цөмөөрөө хот орж наадам үзье” гээд л гэнэт хүрээд ирсэн нь тэр. Тэр бас сонин л тохиол санагддаг юм.

-Наадмаар ч юм уу, эсвэл жирийн барилдаанд ч тэр та өөриинхөө сайн барилдахыг мэдрэх, совин татах үе байсан уу?
-Нэг жил тийм зүйл тохиолдсон шүү. Говь-Алтайн Баярмагнай начин бид хоёр наадмын бэлтгэлээсээ шууд стадион руу явахгүй юу. Тэгсэн машины хөгжмөөр “Ардын наадмын залуухан начинд Арын хангайн нутаг нартай гоё харагдана” гэсэн дуу явж байна. Би тэгэхэд Баярмагнай начинд “Хоёулаа өнөөдөр начин болох юм байна, ерөөсөө л начин болчихлоо” гэсэн чинь Баярмагнай маань дуугүй л яваад байна. Тэгсэн үнэхээр тэр өдөр начин болсон юм. Тэгэхээр совин татах үе байдаг юм билээ.

-Энэ асуултыг асуухгүй өнгөрч боломгүй нь. Өнгөрсөн зун наадмын дараа хэдэн аймаг даншиг наадам хийсэн. Тэгэхэд баруун аймгийн хоёр ч наадамд зарим улсын цолтнууд очиж найраа хийлээ гэсэн шүүмжлэл гарсан. Тэнд таны нэр орсон байсан л даа. Та үнэхээр найраа хийсэн юм уу?
-Та яг миний ярихыг хүсч байсан зүйлийн талаар асуулаа. Бөхийн тухай, бөхчүүд, бөхийн хорхойтны талаар дагнан бичдэг “Бөх” сонин маань энэ талаар үнэн зөв ойлголттой байгаасай, ард түмэнд үнэн зөвөөр хүргээсэй гэж бодсон учраас энэ тухай ярихыг хүсч байлаа. Наадмын дараа миний бэртэл сэдэрсэн байсан л даа. Яасан гэхээр хөлийн тавагны мах тасарсан байсан. Баян-Өлгийд очиж барилдаад эхний дөрвөн давааг дуустал хөл бүр гишгэж болдоггүй. Тэгээд тавын даваанд Ховдын нэг залууд уначихгүй юу. Тэгсэн намайг “найраа хийлээ” гээд л эхэлсэн. Бас тэндэхийн газар нь чулуу ихтэй, хөл гишгэж болохгүй байгаа надад бүр хүнд байсан л даа. Тэгэхээр нь би Говь-Алтайд очоод сайн барилдчихъя гээд гараад давхичихлаа. Манай нэг найз Солонгосоос ирчихсэн байсан. Намайг нутагтаа аваачиж барилдуулна, миний найз сайн барилдаарай гээд сүйд болж байсан. Тэгээд Говь-Алтайд хэд хоногийн өмнө очсон л доо. Барилдахдаа тавын даваанд А.Хосбаяр гэдэг залууг амалж барилдаад унасан. Тэр барилдааныг хүмүүс бас л найраа гээд байгаа байхгүй юу. Бүр 5-6 сая төгрөг авсан, авахыг нь би харсан ч гэх шиг, иймэрхүү яриа гаргасан юм билээ.

Тэр бүхэнд би няцаалт хийж байна. Тийм юм ерөөсөө болоогүй. Яахав, тавын даваанд унасан нь үнэн үү, үнэн. Нөгөө талаас хоёр ч газар тавын даваанд уначихаар хүмүүс тэгж хардах нь аргагүй ч юм болов уу даа. Би бүр Буянт гэж залууд дөрвийн даваанд уначих дөхсөн. Арай гэж даваад тавд Хосбаярт нь уначихаж байгаа юм чинь. Би бөхийнхөө буянд сайн сайхан амьдарч явна. Надад тэгж 5-6 сая төгрөг аваад худлаа унах шаардлага байхгүй л дээ. Ард түмэн намайг яаж барилдаж начин, заан болсныг мэдэж байгаа шүү дээ. Бэртэл гэмтэл гэдэг хэнийг ч ялгадаггүй, спортын хамгийн хүнд зүйл байдаг юм байна.

-Та цөөнгүй жил “Хилчин”-ээр овоглон барилдаж байгаа байх аа?
-Би чинь “Хилчин” спорт хороо, “Жигүүр гранд” группийн бөх шүү дээ. “Хилчин” бөхийн дэвжээ гэж байхад нь анх орсон. Үндэсний бөхийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээнд анх Хилчинийхээ нэр дээр орж байлаа. Хилчидийнхээ нэрийн өмнөөс босч барилдаж яваадаа их баярлаж явдаг юм. Би ХЦ-ийн 0253-р ангийн бөх л дөө. Харин “Жигүүр гранд” групп маань хоёр бөхтэй. Хоёр бөх нь хоёулаа улсын заан цолтой. Ер нь бөхийг их ойлгож дэмждэг. Манай үндэсний томоохон бүтээн байгуулагч групп шүү дээ.

Мөн намайг дэмждэг найз нөхөд, маань байна. Дорнод аймгийн “Аглуут” компаний захирал Тулга, “Өв бүтээл” компаний захирал Хосбаяр гэж энэ хоёр найз минь миний спортын ойр дотны зөвлөгч. Хоёулаа бөхийн спортод их элэгтэй сайхан залуус бий.

-Та ойрын зорилгоосос манай уншигчидтайгаа хуваалцвал…?
-Нас залуу байна. Мэдээж бөхөөрөө барилдана. Ард түмнээ цэнгүүлж сайхан барилдахын төлөө бэлтгэл сургуулилтаа сайн хийнэ л гэсэн зорилгыг өмнөө байнга тавьдаг даа.

-Олон, олон бөх сонирхогчид таниас дахин өндөр цол хүлээж, итгэж найдаж байгаа шүү гэдгийг энэ дашрамд уламжилъя?
-Баярлалаа. Ард түмнийхээ итгэлийг алдахгүй сайхан барилдана аа.

С.Бадамгарав
Эх сурвалж: “Бөх”