Хиймэл оюун ухаан улам боловсронгуй болж, өдөр бүр шинэчлэгдсээр. Иймд тех­ник, технологийн хэрэглээнээс үүдэл­тэй 

бол­зош­гүй аюулаас сэрэмжлэх нэн шаард­­­лагатайг эрдэмтэд дэлхий нийтэд ан­хаа­руул­саар байна.  AI-ийн “загалмайлсан эцэг” гэгд­дэг Жеффри Хинтон 2023 онд “Google” ком­пани дахь албан тушаалаа орхисныхоо дараа “Хий­мэл оюун хүн төрөлхтнөөс ч илүү ухаалаг болж, бид­нийг удирдах магадлалтай. Тиймээс хэр­хэн урьд­чилан сэргийлэх талаар санаа зовж, ший­дэл олох хэрэгтэй” гэсэн байдаг. Ер нь зөв­хөн Жефф­ри Хинтон бус, олон эрдэмтэн, суд­­лаач үүнд санаа зовсоор буй. “Tesla” болон “SpaceX”-ийг үүсгэн байгуулагч Элон Маск ч хий­мэл оюун ухааны томоохон туршилтуудыг түр зогсоохыг уриалж, технологи нь нийгэм бо­лон хүн төрөлхтөнд маш их эрсдэл учруулж бол­зош­гүйг анхааруулсан. 
Энгийнээр хэлбэл, хиймэл оюун нь хүн төрөлхтний ухаан зарж хийдэг ажлыг хялбар гүйцэтгэх чадвартай машин, нэг төрлийн робот юм. Хүний сэтгэхүйг дуурайлган үүнийг хийсэн бөгөөд ижил түвшинд хүргэхийг үргэлж зорьдог технологийн нэг төрөл. Тэд бол бидний хийдэг за­рим үйлдлийг орлох чадвартай, техник, тех­но­логийн шинэ нээлт юм. Хиймэл оюун ухаан гэ­хээр монголчууд тэр бүр ойшоодоггүй. Гэвч үүнийг ашиглан бүтээсэн AR, VR, “Siri”, “Google”, фэйсбүүк, инстаграм зэрэг платформ нь хэ­дийн бидний өдөр тутмын хэрэглээ бол­жээ. Ца­­хим орчноос ганц хоног л холдоход “орч­лон­гоос тасарч”, мэдээллээс хөндийрдөг.

Үхсэн хүнийг ч “амилуулна”

Хиймэл оюун ухаанаар бүтээсэн зураг, бич­лэг, дуу хоолой өөрчлөх хэрэгсэл, улс төр, нийгмийн хүрээнд цацаж буй хуурамч мэ­дээ­лэл зэргээс шалтгаалан хэвлэл мэдээл­лийн хэ­рэгслийн нийгэмд эзлэх байр суурь ган­хаж байна. Хүссэн хүн нь технологийн тусламж­тай­гаар онлайн мэдээллийн сайтыг ганцаараа ажил­луулж, хүмүүсийн мэдэх эрхэд халдах нь олширчээ. Иргэдийн олонх нь мэдээллийн үнэн бо­дит, эсэхийг ялгах чадваргүй болж. Нүд үнэн, чих худал гэх хэлц өнөө цагт үнэ цэнээ алдсан. Үхсэн хүнийг ч амилуулан, хүссэн хүнтэйгээ хамт байгаагаар бичлэг хийж, эвлүүлэх нь түгээ­мэл. Түүнчлэн мэдээллийн аюулгүй байдал бараг л гамшгийн түвшинд хүрсэн. Зарим зо­хиолчийн дөнгөж худалдаанд гаргасан ном, ки­но, сэтгүүл зэргийг “Darkweb” рүү нэтрээд л үзэх боломж бүрджээ.  
“Ave рoint” компанийнхан 2024 онд хийсэн су­далгаагаараа аж ахуйн нэгжүүдийн хамгийн их санаа зовдог зүйл нь мэдээллийн аюулгүй бай­дал, нууцлал болсныг тогтоогоод байна. Учир нь хиймэл оюун ухаанд их хэмжээний өгөг­дөл төвлөрдөг. Гэхдээ тэдгээрийг юунд хэр­хэн ашигладаг нь тодорхойгүй. Бас үүнтэй хол­боотой зохицуулалт хомс буюу бараг л байхгүй. Тиймээс бизнес эрхлэгчид мэдээллийн баазаа алдлаа гэхэд хэнд, хэрхэн хариуцлага тооцох нь тодорхойгүй аж. Ер нь хиймэл оюун ухаан маш хурдан хөгжиж, илүү мэдрэмжтэй болж, хү­ний хяналтаас гарах дөхсөнийг судлаачид са­нуулсаар л байгаа. 
Тухайлбал, хэдэн жилийн өмнө ОХУ-ын нэ­гэн гэр бүлийн 14 настай охинд интернэтээр жи­рэмс­ний бараа, бүтээгдэхүүний сурталчилгаа ир­жээ. Аав, ээж нь гайхаж, жаахан охинд нь зохис­гүй бараа сурталчилсан компанид гомдол гар­гав. Гэтэл хиймэл оюун ухаан тухайн охины байр байдал, бүхий л зүйлд үнэлгээ хийсний эцэст хөл хүнд гэж тооцсон байна. Ингээд шин­жилгээ хийлгэтэл охин үнэхээр жирэмсэн байжээ. Хиймэл оюун ухаан ийм дүгнэлт хийх хэм­жээнд хөгжсөн талаар цахим орчинд хэ­сэг шуугиад л өнгөрсөн. Энэ мэт цөөнгүй жи­шээ­нээс хиймэл оюун ухааны гайхамшигтай, бас аюултай талыг нь харж болох юм.

Роботууд хууль сахиулах байгууллагын ирээдүй мөн үү

AI технологи илүү хүртээмжтэй болохын хэ­рээр гэмт хэрэгт ашиглах хүмүүсийн тоо нэ­мэгд­сээр байна. Цахим орчноор халхавчлан нэр, нас, хүйсээ нуун бага насны хүүхдүүдийг сүр­дүүлж, мөнгө нэхэх нь Монголд төдийгүй дэл­хий нийтэд түгээмэл. Манай улсын иргэдийн ца­хим орчны талаарх ойлголт тааруу. Тиймээс хувийн мэдээллээ алдаж, цахим залилангийн хохирогч болох нь цөөнгүй. Ихэвчлэн бага насны хүүхдүүд болон 40-өөс дээш насныхан энэ төрлийн залилангийн хохирогч болдгийг хол­богдох албаныхан ч хэлдэг.  Цахим залилан үйл­дэгчид ихэвчлэн хиймэл оюун ухаан ашиг­лан дуу хоолойгоо өөрчилж,  бусдын дүрд хувирдаг гэнэ. Үүнээс гадна АНУ-ын цагдаагийн газрууд гэмт хэрэг хаана гарахыг урьдчилан таа­маглах үүрэгтэй алгоритмуудыг түгээмэл ашиг­лах болжээ. Энэ нь нэг талаар технологийн эрин зуунтай хөл нийлүүлэн алхаж буйн жишээ. Гэх­дээ нөгөө талаас цагдаагийн роботууд хууль сахиулах байгууллагын ирээдүй мөн үү гэвэл бас л эргэлзээтэй асуудал. Мөн БНХАУ оффис, сур­гууль болон гудамж, талбайдаа царай таних технологи ашиглах нь нэмэгджээ. Тус улсын эрх баригчид иргэдийнхээ харилцаа холбоо, улс төрийн үзэл бодлыг нь хянах зорилготой мэдээллүүдийг ингэж цуглуулдаг юм байна. 
Ташрамд дурдахад, зөвхөн нэг талыг барьсан хиймэл оюун ухаан нь Европын орнуудад шу­дарга бус байдал, ялгаварлан гадуурхах үзэгд­лийг тэлсээр буй. Мөн AI технологид хэт найдах нь хүний нөлөөллийг бууруулах эрсдэлтэй юм байна. Жишээлбэл, хиймэл оюун ухааныг эрүүл мэндийн салбарт ашиглах нь хүний өрөвдөж энэрэх сэтгэл хөдлөлийг буруулдаг аж. Тэгэхээр хиймэл оюун ухаан нь бидний өдөр тутмын ажлыг хялбарчлахад чухал ач холбогдолтой байж болох ч алсдаа нийгмийг сүйрүүлж, хүн төрөлхтнийг орлох хүчтэй “зэвсэг” юм. 
Дэлхий нийтээрээ хиймэл оюун ухааныг хэрхэн зохицуулж, хянах талаар санал бодлоо со­лилц­соор буй. Тухайлбал, АНУ-ын ерөн­хий­лөгч Жо Байден холбооны агент­лагуудад хий­мэл оюун ухаан, аюулгүй байдлын шинэ дү­рэм, удирдамж боловсруулахыг шаардсан захи­рамж 2023 онд гаргаж байв. Тэгэхээр энэ нь зөвхөн нэг хүн, аль эсвэл ганц улсад тохиолдоод буй “сүй­рэл” биш. Дэлхийн нийтийг хамарсан цар тах­лаас ч хүчтэй, хор уршиг, сөрөг үр да­га­вар­тай болохыг нь сүүлийн жилүүдэд эд­гээр тех­нологийг зохион бүтээгчид нь са­нуулж байна. Гэтэл манайхан технологийн дэв­шил­тэй хөл нийлүүлэн алхаж байна гээд л хамаг мэ­дээл­лээ алдаж, хүүхдүүдээ “шилэн” төхөө­рөм­жийн ха­мааралтай болгосоор буй.

Ажлын байруудыг  “эзлэх” нь 

Хүн төрөлхтний өдөр тутмын амьдралд ухаа­­лаг робот, интернэт, үүлэн тооцоолол, хий­мэл оюун ухаан, автоматжуулалт, VR, AR гэх тех­но­­логи нэвтэрч, хиймэл оюун ухаан хүрээ­гээ тэлсээр байна. Эдгээр технологийн ачаар бид цаг хугацаа, хөрөнгө мөнгөө хэмнэж, илүү хял­­бар амьдрах боломжтой боллоо. Тухайлбал, 2023 онд “OpenAI” компанийнхан “ChatGPT” тех­­но­логийг шинээр нэвтрүүлснээр зөвхөн “Google”, “Wikipedia”-д хязгаарлагдахгүйгээр олон эх сур­валжаас мэдээлэл цуглуулах боломж нээг­­дэв. Гэхдээ энэ нь олон сөрөг талтай. Ту­хайл­­бал, хүүхдүүд “ChatGPT” ашиглан гэ­рийн даалгавраа хийх нь олширсон. Ингэхдээ зур­­гийг нь оруулаад л бодлогоо бодуулж, эсээ би­чүүл­нэ. Нэг талаас хүний цаг завыг хэмнэж буй шийдэл хэдий ч улс орны ирээдүй болсон хүү­хэд, залуучуудыг бэлэнчлэх сэтгэлгээнд сур­­гаж, технологийн боол болгож буйн илрэл. Ул­маар тэдний бүтээлчээр сэтгэх чадвар буурч, али­вааг өөр өнцгөөс харж, шинийг санаачлах хү­сэл эрмэлзэл үгүй болж байна. Үүнтэй төстэй хий­­мэл оюун ухаанд суурилсан хайлтын сис­те­­мүүдийг бусад томоохон компаниуд ч хөг­жүүлж, туршсаар л. Гэвч үүнээс үүдэн зарим аж­лын байр ойрын ирээдүйд үгүй болох нь. Жи­­шээлбэл, худалдагч, угтагч, хүлээн авагч, хэ­рэг­лэгчийн үйлчилгээний төв, банк сан­хүү­гийн ажилтан, зохиолч, орчуулагч, жолооч, мар­ке­тингийн менежер зэрэг хэд хэдэн ажлын байр устах эрсдэлтэй гэнэ.  Хиймэл оюун ухаанд суу­рилсан төхөөрөмжүүдийн хурд­тай өсөлт нь ажил­гүйдлийн түвшин нэ­мэг­дэхэд ихээр нө­лөөл­­нө гэсэн үг. Ер нь үүнээс шалтгаалсан аж­лын байр­ны хомсдолоос үүдэл­тэй нийгэм, эдийн зас­гийн тэгш бус байдал улам бүр нэ­мэг­дэх ханд­ла­гатайг судлаачид он­цолж буй. Ту­­хайл­бал ав­то­мат­жуулалтаас болж оф­фисын ажилт­­нуудын ца­лин 70 хувиар буурчээ.

Нэр, нас, гэрийн хаяг, утасны дугаар, санхүүгийн мэдээллээ бусадтай бүү хуваалц

AI системтэй харилцахдаа одоо болон ирээ­­дүйд мэдээллээ хамгаалах нь бидний аюул­гүй байдлын хамгийн чухал хэсэгт тооцогдох юм. Ту­хайлбал, хувийн мэдээллээ бусадтай хуваал­ца­хаас зайлсхий. Бүтэн нэр, хаяг, утасны дугаар, сан­хүүгийн мэдээлэл, нууц үг зэргийг хуваал­цаж болохгүй. Мөн AI үйлчилгээ таны өгөгд­лийг хэрхэн хадгалж, боловсруулж, ашиг­ладаг бо­лохыг шалга. Ингэхдээ хамгийн найдвар­тай платформуудыг сонгох ёстой. Бас хамгаа­лалт­гүй, эсвэл нийтийн wi-fi сүлжээнд нэвтрэхээс бол­­гоомж­­лох шаардлагатай аж.

У.Цэцэгсүрэн

https://www.unuudur.mn/a/272818